Forum Romanum

De geschiedenis van het Forum Romanum Volgens de legende belandde de Trojaanse prins Aeneas na de val van Troje in Italië, waar hij, naar goddelijke opdracht, de grondslagen zou leggen voor wat later het machtige Romeinse Rijk werd. De stad Rome zelf zou pas eeuwen late worden gesticht door de verre nazaten van Aeneas: de beroemde tweeling Romulus en Remus, zoals onder andere te lezen is bij de geschiedschrijver Livius. Zij waren ter wereld gebracht door Rea Silvia, een dochter van koning Numitor van Alba Longa, een stad ten zuidoosten van Rome. Numitor werd echter door zijn broer verdreven en zorgde ervoor dat er geen troonpretendenten waren door Numitor's zoon te vermoorden en zijn dochter een Vestaalse maagd te laten worden. Nadat Mars vier jaar later voor nakomelingen had gezorgd liet hij die kinderen in de Tiber werpen. De mand waarin ze gestopt waren bleef in het water vastzitten en de kinderen werden gered door een wolvin. Nadat zij door de herder Faustulus en zijn vrouw waren opgevoed zetten zij hun grootvader Numitor weer op de troon en besloten een stad te stichten op de plek waar zij te vondeling waren gelegd. Romulus vestigde zich op de Palatijn en Remus op de Avantijn. Zij kregen twist over wie de stad zijn naam mocht geven en Romulus vermoordde zijn broer Remus en gat zijn naam aan de stad: Rome. Sinds de koningstijd (753-510 vóór Chr.) had Rome haar markt in het smalle dal tussen de heuvels van de Palatijn, Caelius, de Esquilijn, de Quirinalis en het Capitolijn. Het Forum Romanum was in het begin niets anders dan een moerassige vlakte. Het droogleggen van dit moerassig gebied is gebeurd onder Tarquinius Priscus, de eerste Etruskische koning van Rome (616-579 vóór Chr.). Het is niet verwonderlijk dat het ontstaan van het Forum Romanum juist in de tijd van de Etruskische koningen (zevende eeuw voor Christus) valt, omdat deze koningen de eenheid tussen de afzonderlijke nederzettingen en de ontwikkeling van een stedelijke cultuur brachten. De Etrusken waren gewend aan een centrale markt voor zaken. Het Forum is ontstaan op kruispunten van wegen die voor twee "behoeften" moest dienen: ontmoeting en uitwisseling. In het begin van de lange geschiedenis van het Forum, was de belangrijkste functie, vooral door de gunstige ligging van het Forum, een zakelijke, maar het had ook een politieke en een religieuze functie. Toen werden onder andere het Comitium en de tempel van Vesta gebouwd. Na de verandering van een monarchie naar een republiek werden de bestaande tempels en andere belangrijke gebouwen meestal vergroot, zoals het Comitium. Er werden wel wat nieuwe tempels gebouwd, zoals de tempel van Saturnus en de tempel van Castor en Pollux. Tussen de vijfde en de derde eeuw voor Christus werden geen nieuwe gebouwen meer toegevoegd vanwege de vele oorlogen die Rome in die tijd had. In de derde eeuw groeide de macht van Rome door de Punische oorlogen. Deze macht zorgde voor grote bouw projecten op het Forum, waarin Rome zijn macht probeerde te laten zien en kreeg het Forum een functie als monument. In de periode van 100 voor Chr. tot 100 na Chr. onderging het Forum grote veranderingen vanwege het verdwijnen van de republiek. Het Forum werd toen een politiek en administratief centrum waar nog steeds tempels werden gebouwd. Julius Caesar gaf zichzelf een goddelijke status door een tempel te laten bouwen, een beeld en uiteindelijk zelfs een heel Forum naast het Forum Romanum. In deze tijd werden ook de Keizerlijke Fora gebouwd, die van Augustus, Nerva en Trajanus en bouwden Augustus en Titus hun triomfbogen en bouwde Vespasianus een tempel. Na 100 BC werden er op het Forum nog de tempel van Antonius Pius en Faustina, de tempel van Romulus, de boog van Septimus Severus en de basilica van Maxentius gebouwd. De vroegste inscriptie is de Lapis Niger, maar het oudste monument, ondanks regelmatig herbouwen in latere tijden, is de Curia. Het jongste gebouw is de tempel gewijd aan keizer Antoninus (138-161 na Chr.) en zijn echtgenote Faustina. Op het Forum staat ook het Tabularium, het staatsarchief dat vanuit het Capitool op het Forum Romanum neerkijkt, en brandde in de kleine ronde Vesta tempel het heilige eeuwige vuur. Ook stonden hier de Basilica Julia en de Basilica Aemilia. Na aanleiding van de lagere status van Rome (doordat Constantinopel de nieuwe hoofdstad was geworden van het Romeinse Rijk in 359 na Christus en de belangrijkste stad in de wereld) en door een brand in de derde eeuw na Chr., maar ook door de vernietigingen door de Goten en Vandalen, aardbevingen en onbegrip van latere tijden (de gebouwen werden afgebroken en vooral het marmer werd gebruikt om andere gebouwen, zoals de St. Pieter, te bouwen; dit gebeurde in de jaren 800-1300 na Chr.) hebben ertoe geleid dat er veel gebouwen nu op het Forum Romanum zijn verwoest. Officieel moest het Vaticaan een oog houden op het Forum, maar toestemming voor verwoesting van de gebouwen op het Forum was makkelijk te krijgen. Criminelen stalen de bronzen beelden en smolten ze om. Dit ging nog door tot de Renaissance. Sommige gebouwen werden gerenoveerd en veranderd in Christelijke kerken. De ruines van het eens zo mooie Forum werden overdekt met gras. Het Forum werd een hoedplaats voor koeien. In de Middeleeuwen werd het Forum 'il Campo Vaccino' genoemd, "koeienwei". De echte naam was bijna vergeten. Tegenwoordig heeft het Forum Romanum bijna niets meer van zijn oude glans overgehouden. Het was in de Renaissance een mooie plek om inspiratie op te doen voor schilders als Poussain en Turner. De tempel van Saturnus De Tempel van Saturnus wordt ook wel Aerarium genoemd omdat vroeger in de tempel veel geld, in het Latijn 'aes', lag. Dit verklaart de naam Aerarium. Hier werden namelijk de Romeinse schatkist en de heilige wapens van het Romeinse Rijk bewaard. In deze tempel, waarvan nu nog maar acht zuilen overeind staan, trof Julius Caesar, nadat hij de macht had gegrepen, vijftien duizend goudstaven, dertigduizend zilverstaven en dertig miljoen sestertiën aan. Deze schat moest dienen als een soort reserve voor het geval dat de Galliërs Rome zouden binnenvallen. Omdat Caesar hen echter verslagen had en daarmee de kans op een inval had afgeslagen vond hij dat een deel van de schat hem toekwam. Hij zou de goudstaven hebben vervangen door bronzen kopieën. Vanaf 27 vóór Christus werden in het Aerarium alleen nog de inkomsten gestort die afkomstig waren van de door de Senaat beheerde staten. Dit was het gevolg van het onderscheid dat keizer Augustus maakte tussen senatoriale en keizerlijke provincies. Zodoende werd ook de schatkist in twee delen opgesplitst: het aerarium (de senaatskas) en de keizerlijke fiscus. De schatkist werd tot aan de keizertijd beheerd door twee stadsquaestoren (quaestores urbi). Vanaf 28 vóór Christus kwam het beheer in handen van twee prefecten (praefecti aerarii). In 23 vóór Christus werden dat twee pretoren om tijdens het regime van keizer Nero (keizer van 54 tot 68) weer terug te keren naar het systeem met twee prefecten. De tempel van Saturnus was gewijd aan de god Saturnus, de god van de landbouw. De tempel is een van de meest gerespecteerde en heilige gebouwen van Rome, omdat de landbouw erg belangrijk was in Rome. De gebeurtenis die de tempel van Saturnus een van de belangrijkste tempels in Rome maakt, is de Saturnalia. Dit is een feest dat ter ere van Saturnus wordt gehouden. De duur van de Saturnalia was door Domitianus bepaald op zeven dagen, van 17 tot en met 23 december. Op de eerste dag werd er natuurlijk geofferd aan Saturnus. De andere dagen werden geschenken uitgewisseld en kansspelen georganiseerd. Tijdens de Saturnalia kregen de slaven zeer veel vrijheid. Ze waren gelijkwaardig aan hun meesters en werden soms zelfs door deze bediend. De bouw van de tempel is voltooid in 497 vóór Christus, wat het een van de oudste gebouwen op het Forum maakt, maar is daarna nog wel enkele malen verwoest en gerestaureerd, o.a. in 42 vóór Christus door Lucius Munatius Plancus, hoofd van de 'praefectus urbi', de politiemacht van Rome, en later consul. Eén verwoesting was het gevolg van een brand en tegenwoordig staat de volgende inscriptie in de tempel: "SENATVS POPVLVSQVE ROMANVS INCENDIO CONSVMPTVM RESTITVIT" "De Senaat en het volk van Rome herbouwden deze (tempel) die verwoest was door vuur" De eerste versie van de tempel was waarschijnlijk in de Etruskische stijl, omdat bij de Etrusken tempels op een verhoging gebouwd werden, die men met een trap beklom en bestonden uit drie 'cellae' (binnenruimtes). De latere tempel is Ionisch en valt op door zijn slankere zuil.
De tempel van Castor en Pollux Castor en Pollux zijn zonen van de oppergod Jupiter, die niet afkerig was van een slippertje. Uit een zo'n slippertje met Leda, de vrouw van de Spartaanse koning Tyndareos werd de tweeling Castor en Pollux geboren. Men noemde hen de 'Dioscuren', zonen van god. Zij zijn niet alleen de beschermers van Rome, maar ook van zeevaarders, ruiters en vuistvechters. Zij worden altijd uitgebeeld met kapjes op hun hoofd. Dit zijn de halve schalen van zwaneneieren. Volgens de legendes nam Jupiter Leda namelijk in de vorm van een zwaan. Alleen Pollux had de onsterfelijkheid van zijn vader overgenomen. Toen Castor, die dus niet onsterfelijk was, gestorven was, verleende Jupiter Castor op aandringen van Pollux alsnog onsterfelijkheid. Hieraan was echter de voorwaarde gebonden dat de tweelingbroers voortaan afwisselend een dag in de onderwereld en een op de Olympus zouden verblijven. Omdat deze toestand na een tijdje onhoudbaar werd, maakte Jupiter van hen twee sterren en sindsdien leven zij voort als het sterrenbeeld Tweelingen. De tempel van Castor en Pollux werd ongeveer in het jaar 484 voor Christus opgericht door Aulus Postumius, om de overwinning van de Romeinen op de Latijnen te vieren. De legende gaat namelijk dat nadat de Romeinen van de Latijnen hadden gewonnen in 499 voor Christus in de slag bij het meer van Regilius, de Dioscuren uit de hemel zijn afgedaald om de Romeinen van hun overwinning te berichten. De tempel had naast de religieuze functie ook andere functies. De tempel werd gebruikt bij militaire ceremonieën en bij speciale rituelen van de senaat. Tegenwoordig is er niet veer meer over van de tempel. De ruïne bestaat uit drie, twaalf en een halve meter hoge Corinthische zuilen van Grieks marmer. Deze drie zuilen die ook nog een op een zever meter hoge verhoging staan, domineren de rest van het Forum. Bij de tempel zou een laurierboom gegroeid hebben waaraan de bijgelovige Romeinen een bepaalde kracht toeschreven. Wie er met de linkerhand een blad van plukte, verzekerde zich van liefde en roem, deed men dit met de rechterhand, dan kreeg men rijkdom. Cicero vertelt hoe de consul Bibulus in 65 voor Christus in de tempel van Castor en Pollux door zijn mede consul, Julius Caesar en zijn volgelingen een emmer met uitwerpselen over zich heen kreeg. De tempel en het huis van de Vestaalse Maagden Vesta was de godin van de huiselijkheid en het haardvuur. Het haardvuur was het centrum van elk Romeins huis. In de ronde Vestatempel brandde het eeuwige vuur dat volgens de legende meegenomen was door Aeneas uit Troje. Deze tempel is vermoedelijk gebouwd door de tweede koning van Rome. Numa Pompilius. Hij is ook de stichter van de cultus van Vesta. In de tempel werd het heilige vuur bewaard, dat het symbool van leven was in de stad. Elk jaar moest het vuur ververst worden. Dit gebeurde op 1 maart, het begin van het nieuwe jaar bij de Romeinen. Elk jaar werd een beetje van het vuur bewaard en de rest werd uitgemaakt. Na het schoonmaken van de brandplaats werd het vuur weer aangestoken door de Pontifex Maximus. De overblijfselen van de vuren werden verzameld en in een heilige processie in de Tiber geworpen. Het vuur moest door de Vestaalse Maagden aangehouden worden, maar zij moesten ook zuiver water verzamelen in de vijvers bij hun huis. Altijd konden de inwoners van Rome bij de Vestaalse Maagden terecht voor vuur en water. De tempel van Vesta is een ronde Corinthische tempel die gebouwd is op een ronde ondergrond. Het is een paar keer weer opgebouwd, de laatste keer in 191 na Christus door Septimus Severus nadat het verwoest was door een brand. In 392 na Christus werd de tempel definitief gesloten op bevel van keizer Theodosius. Het huis van de Vestaalse Maagden had drie verdiepingen met in totaal ongeveer vijftig kamers. Het huis mocht niet door mannen betreden worden, met als uitzondering de Pontifex Maximus, en de vrouwen mochten alleen op plechtige gelegenheden naar buiten. In dit huis staan nog standbeelden van de Vestaalse Maagden waarop hun namen te lezen zijn. Enige uitzondering is het beeld van Claudia, hiervan is de naam verwijderd omdat zij zich tot het Christendom had bekeerd. Er waren steeds zes Vestaalse Maagden. Zij stamden uit patriciërsfamilies en werden uit twintig kandidaten geloot door de Pontifex Maximus wanneer ze tussen de zes en de tien jaar oud waren. Wanneer ze intraden werd hun haar afgeknipt en moesten zij een eed zweren dat ze celibatair bleven totdat zij veertig waren. Ze waren zeer sober gekleed, in een lang wit kleed, en zij mochten geen sieraden of make-up dragen. Tussen hun tiende en hun twintigste levensjaar werden zij opgeleid, tussen hun twintigste en hun dertigste waren zij in functie, en tussen hun dertigste en hun veertigste waren moesten zij daarna voor de opleiding van hun opvolgsters zorgen. Pas na hun veertigste mochten zij trouwen en waren zij vrij. Wanneer een van de Vestaalse Maagden tijdens haar diensttijd seks had met een man werd zij in een kleine ondergrondse ruimte opgesloten die speciaal hiervoor gebouwd was. Zij kreeg een ligbed, een lamp, een stuk brood, een kleine hoeveelheid melk en olie en een kruik water, zodat zij haar dood een paar dagen uit kon stellen. Hierna werd haar cel dichtgemetseld. Haar minnaar werd doodgeknuppeld. Tijdens de tijd dat de cultus werd beoefend viel dit lot slechts een tiental Vestaalse Maagden ten deel en van minstens een van hen - Cornelia Maximilla - is bekend dat ze onschuldig is veroordeeld. De Vestaalse Maagden hadden ook na hun aftreden veel privileges, zo waren ze de enige vrouwen behalve de keizerin, die in een koets mocht rijden. Verder werden ze vorstelijk betaald en hadden ze ereplaatsen in het theater, het amfitheater en het circus. Zelfs de consuls moesten hun plaatsen aan hen afstaan. In het Colosseum mochten ze meebeslissen over leven en dood en als een ter dood veroordeelde het geluk had op zijn weg naar de executie een Vestaalse Maagd tegen te komen kon hem gratie worden verleend. Elke vorm van agressie tegen een Vestaalse Maagd werd met de dood bestraft. De tempel van Antoninus Pius en Faustina De tempel van Antoninus en Faustina is gebouwd in 141 na Christus ter herinnering aan zijn vrouw Faustina die dat jaar was gestoven en officieel vergoddelijkt werd. Nadat Antoninus twintig jaar later, in 161 na Christus, zelf gestoven was, werd de tempel ook aan hem gewijd en werd ook hij vergoddelijkt. De opschriften 'Divae Faustinae, en 'Divo Antoninus' bewijzen dit. De vertaling luidt namelijk: 'aan de goddelijke Faustina' en 'aan de goddelijke Antoninus'. De gesculptuurde fries loopt van de ingang van de tempel helemaal rond de muren. De voorzijde is verfraaid met zuilen en trappen. Al in de achtste of negende eeuw werd er een tempel in gebouwd. Dit voorkwam dat de tempel vernietigd werd. Paus Martinus V schonk de tempel in 1429 aan het Nobile Collegio Chimico Farmaceutico. In 1602 werd in de tempel de barokke kerk 'San Lorenzo in Miranda' gebouwd. De gevel van deze kerk in een tempel
is te zien achter de zuilen. Bronvermelding http://library.thinkquest.org/11402/?tqstip1=18/tqtime=0228
www.geocities.com/~stilicho/images/places.html
www.xs4all.nl/~wiebenko/kt/italie/rome/forum/htm
SPQR Bladzijden: 11, 35, 38, 47, 54, 75, 76, 79, 82, 84, 85 en 86.