De Molukken Historische Achtergronden

De Molukken
Historische achtergrond

De geschiedenis begint met de kruidnagel en de nootmuskaat. Twee specerijen die vroeger alleen in de Molukken voorkwamen en heel waardevol waren. In de 14e eeuw behoorde het gebied tot het Javaanse rijk van Madjapahit. Handelaren die vanuit
allerlei gebieden in Azie en het Arabische schiereiland naar de Molukken kwamen, brachten ook de Islam naar de Molukken. Een deel van de bevolking bekeerde zich
tot deze godsdienst. Een ander deel werd bekeerd tot het christendom nadat de
Portugezen in 1512 op de Molukken kwamen om op hun beurt handel te drijven. De
Portugezen werden aan het begin van de zeventiende eeuw verdreven door de
Nederlanders. Van 1810 tot 1816 waren de Molukken Engels bezit. Daarna namen de
Nederlanders het weer over. De Verenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) had veel
moeite om de bevolking van de Molukken te onderwerpen. Pas na tientallen jaren
van strijd kon de VOC eindelijk het monopolie op kruidnagelen en nootmuskaat
invoeren. Vanaf die tijd mocht de bevolking deze specerijen alleen aan de VOC
verkopen tegen een vaste prijs. Met de islamitische leiders op de Molukken werd
afgesproken dat de VOC niet zou proberen moslims te bekeren tot christenen.
Omgekeerd zou dat ook niet mogen. De VOC voelde zich verantwoordelijk voor de
christelijke Molukkers. In hun dorpen werden daarom eenvoudige schooltjes
opgericht. In islamitische dorpen waren er tot in de twintigste eeuw bijna geen
dorpsscholen. Omdat ze konden lezen en schrijven hadden de Molukse christenen
een voorsprong toen het Nederlandse bestuur op zoek was naar personeel. Zo
kwamen ze overal in de Indonesische archipel te werken als ambtenaar,
onderwijzer, dominee en als soldaat in het Koninklijk Nederlands Indisch Leger,
het KNIL. Dat KNIL had veel soldaten nodig omdat Nederland aan het eind van de
negentiende eeuw overal in de Indonesische archipel zijn invloed wilde
uitbreiden. Christelijke Molukkers waren gewilde soldaten, omdat werd gezegd dat
ze beter vochten dan soldaten uit andere bevolkingsgroepen. Ook werden ze meer
vertrouwd omdat ze hetzelfde geloof hadden als de Nederlanders. Binnen het KNIL
hadden de Christelijk Molukse soldaten een bevoorrechte positie. Er waren bijna
geen Molukse moslims die soldaat werden.

De Republiek der Vrije Zuid-Molukken (RMS = republik maluku selatan) werd
gebouwd op de ruïnes van het Nederlandse koloniale imperium in Indonesië. De
RMS heeft slechts enkele maanden bestaan. De meeste Molukkers in Nederland zijn
nakomelingen van KNIL-militairen. De naoorlogse Molukse geschiedenis in
jaartallen:

1945 De Indonesische nationalisten Soekarno en Hatta proclameren op 17 augustus
de Republiek Indonesië, twee dagen na de Japanse capitulatie.

1946 Overeenkomst van Linggadjati waarbij Nederland het gezag van de Republiek
Indonesië over Java en Sumatra erkent binnen een federale structuur van de
'Verenigde Staten van Indonesië'.

1947-1948 Politionele acties van Nederland, gericht tegen de Indonesische
nationalisten.

1949 Nederland draagt de soevereiniteit over aan de Verenigde Staten van
Indonesië (RIS). Die bestaat uit de Republiek Indonesië met daarnaast vijftien
'autonome' deelstaten.

1950 De Republiek Indonesië breidt haar gezag uit over de deelstaten. Nadat het
parlement van de deelstaat Oost-Indonesië te kennen geeft aansluiting te willen
bij de Republiek Indonesië, besluit een aantal Zuid-Molukse leiders (onder wie
Chr. Soumokil, ir. J.A. Manusama en J.H. Manuhutu) tot onafhankelijkheid. Op 25
april volgt de Proclamatie van de Vrije Republiek der Zuid-Molukken.

Op 17 augustus herstelt Indonesië de eenheidsstaat en op 3 november openen
Indonesische troepen de aanval op Ambon. De voorlopge regering onder leiding van
Soumokil week uit naar Seram en wist daar jarenkang stand te houden. Ondanks het
feit dat de RMS juridisch het gelijk aan haar kant had heeft de Nederlandse
regering noch enige andere regering ter wereld de RMS erkend. De feitelijke
macht lag immers in handen van Indonesië.

De ambonezen verenigden zich in de in1950 opgerichte stichting “Door de eeuwen
trouw†die de zaak van de RMS in Nederland bepleitte.

1951 Overkomst van 3.500 Molukse KNIL-militairen en hun gezinnen vanuit Java
naar Nederland. Zowel de Molukkers als de Nederlandse overheid gaan uit van een
'tijdelijk' verblijf. Bij aankomst krijgen de KNIL'ers te horen dat ze uit
militaire dienst zijn ontslagen. Die 'vernedering' leidt tot verbittering. Zij
werden ondergebracht in woonoorden en hun verzorging kwam voor rijks rekening.

1953 Manusama vlucht vanuit Nieuw Guinea naar Nederland.

Jaren '50 Het accent in de Molukse gemeenschap verschuift van herstel van de
'militaire rechtspositie' naar realisering van het politieke ideaal van de RMS.
In 1956 besloot de nederlandse regering over te gaan op zelfzorg door de
Ambonezen. Onder andere door hen in te schakelen in het arbeidsproces. Dit
stuitte op sterke weerstand waarbij men zich beriep op de status van militair.
De beëindiging in 1951 van de tijdelijke verbintenis bij de landmacht is door
de Ambonezen nooit erkend.

1966 Op 12 april wordt Soumokil, RMS-president die sinds 1963 in Indonesische
gevangenschap verkeert, geëxecuteerd. De éénheidspartij Badan Persatuan
erkent Manusama als opvolger in ballingschap.

1970 Zuid-Molukse jongeren bezetten de woning van de Indonesische ambassadeur in
Wassenaar aan de vooravond van het bezoek van de Indonesische president Soeharto
aan Nederland.

1975-1977 Onder de jongeren uitte zich in de loop der jaren een radicalisering:
zij bepleitten revolutionaire oplossingen. Zij kapen in 1975 een trein bij
Wijster en bezetten het Indonesisch consulaat in Amsterdam.

Akkoord van Wassenaar tussen Nederland en Indonesië over onder meer vrijwillige
repatriëring van Nederlandse Molukkers. In 1977 volgt weer een treinkaping (bij
De Punt) en een schoolgijzeling in Bovensmilde.

1986 'Gezamenlijke Verklaring' van de Nederlandse regering en de Badan
Persatuan. Afspraken over een jaarlijkse uitkering voor de 'eerste generatie',
maatregelen op gebied van huisvesting en werkgelegenheid.

1993 Manusama draagt het leiderschap over aan de gepensioneerde arts F.
Tutuhatunewa. Manusama overlijdt in 1996.

De Molukken maken deel uit van Indonesië. Dat betekent ook dat gebeurtenissen
in Jakarta, de hoofdstad van Indonesië, gevolgen hebben op Ambon en de andere
eilanden in de Molukken. In mei 1998 moest president Soeharto aftreden, omdat de
bevolking geen vertrouwen meer in hem had en dat ook durfde te tonen via
demonstraties. Vooral de studenten in Indonesië waren tegen Soeharto. Zij
vonden dat hij verantwoordelijk was voor de zware economische crisis in het land
en wilden meer democratie. Deze hervormingsbeweging wordt de Reformasi-beweging
genoemd. In de dagen rondom het aftreden van Soeharto vonden in Jakarta ernstige
onlusten plaats. De oorzaak hiervan was het feit dat de rijke zakenlieden wilden
voorkomen dat hun belangen werden aangepakt en Indonesië veranderde in een
land met meer democratie en met minder corruptie en vriendjespolitiek. Ook de
religie is een belangrijke oorzaak van het geweld. Moslims en christenen hechten
beide heel veel waarde aan hun gebedshuizen. Aanvallen en vernielingen wekken
vaak grote woede. Religie is hierbij heel slim gebruikt om mensen tegen elkaar
op te zetten.

In de eerste weken van februari ontvluchtten bijna 80000 mensen de Molukken. Er
volgde een keten van geweld. In het begin waren het vooral christelijke
molukkers en moslim- migranten die tegen elkaar vochten, maar al gauw werd
duidelijk dat de meeste moslim- molukkers de zijde van hun geloofsgenoten kozen.
Inmiddels is Ambon- stad opgedeeld in wijken waar of de christenen of de moslims
de dienst uitmaken.

Nadat het vanaf juni 1999 relatief rustig was geweest, barstte er eind juli weer
en golf van geweld los. Politie en militairen werden ingezet maar zij waren niet
echt neutraal zoals ze behoorden te zijn. De meesten kozen toch partij voor een
van de beide groepen.

Het geweld heeft grote schade aangericht aan woningen, kantoren en andere
voorzieningen. Ook bedrijven zijn verwoest of hebben hun activiteiten moeten
staken. Het toerisme, een belangrijke bron van inkomsten voor de Molukken, is
helemaal stil komen te liggen.

Er is provisorisch onderwijs en de gezondheidssituatie is minder onder andere
daardoor breken er sneller ziektes uit. Ook ontstaan er medische problemen door
voedseltekorten.

Ondanks het gebeuren blijft de situatie nu vrij rustig op de Molukken en Moslims
en Christenen komen nog steeds op elkaars terrein.Er worden nog heel regelmatig
activisten aangehouden en er worden bomaanslagen gepleegd. Groepen jongeren
demostreren. In 2000 was de noodtoestand uitgeroepen maar deze is afgelopen
september na 3 jaar opgeheven nadat er in februari een vredesakkoord is
gesloten. De Malino akkoorden. Beide partijen respecteren dit akkoord. Door
spontaan ontstane markten vinden nu steeds meer contacten tussen Christenen en
Moslims plaats en dit is denk ik een stap in de goeie richting!

Logboek

Waar heb ik deze links gevonden?
Via google: Molukken ingetypt en allemaal afgaan.

Logboek

Tijd Plaats Wat heb ik gedaan en wat is het resultaat?
16-9 School Op google gezocht en 4 sites vandaan gehaald, begin logboek
13-9 Thuis Op google gezocht en 2 sites vandaan gehaald
14-9 Thuis Op google gezocht en 2 sites vandaan gehaald
27-9 Thuis Selectie gemaakt van sites (6 beste)
30-9 School Punten waarop ik moet beoordelen (uiterlijk etc): puntensysteem
17-10 School Beoordelen op uiterlijk etc
18-10 Thuis Beoordelen kwaliteit+uitleg
25-10 Thuis Beoordelen standpunt+uitleg
29-10 School Opvolgorde zetten+ kleine foutjes weghalen
30-10 School Mijn stuk en die van Kim samenvoegen
1-11 Thuis Evaluatie gemaakt, einde logboek

Evaluatie

Er waren echter maar enkele problemen:
Onduidelijkheid over:
1. logboek
2. beoordeling van standpunt
3. welke links goed waren
4. de beste volgorde van de sites

Conclusie: Ik heb niet of nauwelijks problemen gehad. Misschien soms onduidelijkheden over iets maar dat was zo opgelost. De praktische opdracht over de conflicten op de Molukken is in mijn opinie zeer goed gelukt maar ik heb zo wie zo mijn best gedaan.

Praktische opdracht Gs Molukken 16-9-2003 29-10-2003
Cluster 4
Puntensysteem
Uiterlijk:
1 ster: alleen tekst+onoverzichtelijk
2 sterren: alleen tekst+overzichtelijk
3 sterren: tekst+plaatjes
4 sterren: tekst+plaatjes+overzichtelijk
5 sterren: tekst+plaatjes+overzichtelijk+mooie lay-out

Diepte:

1 ster: vanaf 1 opinie/kant bekeken
2 sterren: globaal bekeken (opvolgende gebeurtenissen/feiten)
3 sterren: neutraal (opvolgende gebeurtenissen van verschillende partijen)
4 sterren: neutraal+details
5 sterren: te veel

Uitgebreid:

1 ster: te kort
2 sterren: kort
3 sterren: samenvattend
4 sterren: gemiddeld
5 sterren: te veel

Kwaliteit

1 ster: slecht
2 sterren: redelijk
3 sterren: overzichtelijk
4 sterren: goed
5 sterren: kernvattend

links:

aantal sterren is links. Uz 5: >5 links

ttp://www.csvincentvangogh.nl/vakken/cultuur/geschiedenis/povwo5/molukken/molukkenuit.html
Inhoud: Molukken
Lay-out: Praktische opdracht
Uiterlijk: ****
Links: *****
Diepte: ****
Uitgebreid: ****
Kwaliteit: *****
Op deze sites staan zeer uitgebreide informatie over de Molukken. De site is opgebouwd uit links die worden beoordeeld aan kwaliteit en waarheid. Het lijkt op dit overzicht. De beste sites met het meeste of gedetailleerde informatie. Een zeer goede site dat diep en globaal over de conflicten op de Molukken vertelt. Dus veruit de beste site.
Standpunt: School
Het is door een groep leerlingen gemaakt en door een school op internet gezet. Het is een praktische opdracht over de Molukken, net als deze opdracht. De leerlingen doen hetzelfde als wij; informatie verzamelen en beoordelen. De site dient zich voor als voorbeeld. Een voorbeeld waarvan ons leraar het vandaan heeft en het aan ons heeft door gegeven. Dit duidt op zijn neutraliteit: beoordelen van verschillende standpunten.

http://www.nrc.nl/W2/Nieuws/2000/06/30/Vp/01.html
Inhoud: De conflicten tussen Moslimse en Christelijke Molukkers waarbij over elke betrokken groep in Molukken hun belangen worden verteld.
Lay-out: Nieuwsbericht
Tijd: 30 juni 2000
Uiterlijk: **
Links: **
Uitgebreid: ****
Diepte: ****
Kwaliteit: *****
De onderlinge strijd tussen Molukse Moslims en Christenen is de kern van alle conflicten. Er wordt zeer uitgebreid en gedetineerd over de Moslimorganisaties vertelt. Wij kregen opdracht om de oorzaken diep en uitgebreid uit te zoeken: deze site geeft hier volop antwoordt. Conclusie: Deze site is compleet (zeer diep en uitgebreid). Vooral de gevolgen van de strijd die duidelijk worden uitgelegd, vind ik belangrijk.
Standpunt: Journalistiek
De schrijver gaat meer gerichter schrijven. Hij gaat dieper in over de moslimsorganisaties en christelijke groeperingen. Ik voel dat de Christelijke Molukkers als zeer passief worden geschouwd. Het gaat de onderlinge twist tussen de Moslimse Molukkers de Christelijke Molukkers en hoe ze elkaar willen verdrijven. De schrijver zelf is niet betrokken in de conflicten maar is wel degelijk partijdig: Christenlijk.

http://www.gammanieuwsdienst.nl/pages1/week0300/molukken.htm
Inhoud: Kernpunten over de conflicten op de Molukken
Lay-out: Tekst
Tijd: 17 januari 2000
Uiterlijk: **
Links: ***
Uitgebreid: ***
Diepte: ****
Kwaliteit: ****
De informatie is heel moeilijk beschreven en absoluut niet duidelijk voor mensen die er niet veel vanaf weten. Als je het niet gevolgd heb snap je er niks van, net als een soapserie. Ze gaan erg diep op de stof in, dus als je iets specifieks moet hebben, is deze site erg handig, maar anders ook niet. Via de links kom je bij andere artikelen hiervan. De belangrijkste punten (kernpunten) worden zeer kort besproken maar ze staan er wel. Inhoud is zichzelf niet belangrijk als je maar globaal snapt wat er staat. Conclusie: De tekst heeft een hoge kwaliteit omdat het kort maar krachtig is.
Standpunt: Journalistiek
Ik kan er niet achterkomen wie dit geschreven heeft of voor wie hij werkt. Werkt de schrijver voor; school, omroep of algemene overheidsinstantie? Kortom niet te achterhalen. In de tekst bevat alleen maar feiten en dat toont aan de neutraliteit van de schrijver aan.

http://www.sp.nl/nieuws/tribune/200012/molukken.stm
Inhoud: Situatie en meningen Molukken
De schrijver begint het stuk met 3 meningen van politici. Deze gaan over de oorzaken van de conflicten. In de kern worden feiten rondom de conflicten verteld. De feiten verstrekken de intro en geven een aanleiding voor de conclusie; Wat doet Nederland en wat kan Nederland doen om de conflicten op de Molukken te stoppen?
Lay-out: (Nieuws)bericht+interviews
Tijd: 15 december 2000
Uiterlijk: ***
Uitgebreid: ***
Diepte: **
Kwaliteit: ****
Het is een heel goede tekst om vanaf het begin te snappen wat er aan de hand is, wat er gebeurd is, wat er nu gebeurd en waarom. Het zijn niet alleen feiten maar ook veel meningen. Het geeft je een inzicht, maar je kunt het niet verwerken in een werkstuk, het inzicht dat je opdoet heeft wel een groot voordeel. Je snapt dan zelf waar je het over hebt.
Conclusie: In de tekst wordt duidelijk besproken over directe oorzaken(christen - moslims) van een aanleiding(ruzie in bus) waaruit gevolgen (conflicten) ontstaan.
Standpunt: Politiek
Het begin en het einde hebben een sociaal tintje. Dat is ook niet vreemd omdat het op een
sp-site staat. Ze willen de lezer eerst informeren over de situatie in de Molukken en geven kritiek op het huidige beleid van de ex-kolonie, Nederland, dat het anders kan.
Conclusie: De schrijver laat andere mensen meningen geven en somt zelf de benodigde feiten op en daarop geef hij een conclusie dat een sociaal tintje heeft.

http://zoek.volkskrant.nl/zoek?SORT=presence&FDOC=0&ED=*&PRD=10y&text=molukken
Inhoud: globaal beeld van het huidige staan van zaken op de Molukken
Uiterlijk: **
Uitgebreid: ****
Diepte: ****
Kwaliteit: ***
De tekst heeft een reële diepgang, het is te begrijpen, maar niet te diepgaand, en je komt wel ergens achter. Voor leken goed te begrijpen. De site zit goed in elkaar, je kan via een erg eenvoudig menuutje klikken naar ene artikel dat jij wil lezen, alles is gearchiveerd . Maar er is echter 1 groot nadeel: Je moet er voor betalen!
Standpunt: Journalistiek
Verschillende journalisten hebben deze stukken geschreven voor de telegraaf. Deze stukken zijn op internet gezet en er staat totaal geen informatie over de schrijver (waar hij vandaan komt wat voor geloof of ras hij is etc). De telegraaf staat bekent om zijn sensatie, verbergen van de details en de tekst vereenvoudigen: 1 belangpartij het woord geven. Deze partijen kunnen verschillen dus het is neutraal.

http://www.smo-ov.nl/nieuws/Molukken/270801.bijlagepalet.htm
Inhoud: Situatie+oplossing
Er wordt een globaal beeld over de conflicten in Noord-Molukken dmv een interview over conflicten en gevolgen.
Lay-out: Interview
Tijd: 17 mei 2000
Uiterlijk: **
Uitgebreid: **
Diepte: ***
Kwaliteit: ***
De interviewer geeft 4 enkele vragen waarop een goed antwoordt wordt gegeven. De geïnterviewde vertelt over het globale het conflicten. Om dit te vergeduidelijken vertelt zij over de situatie(s) in haar regio, waar zij werkt. Met de 4 vragen willen ze globale situaties schetsen. Deze antwoorden worden redelijk diep (dmv details) beantwoordt. Conclusie: Globale conflicten of situaties worden uitgelegd/versterkt met details (uit haar omgeving).
Standpunt: Journalistiek en eigen mening van betrokkene in Molukken
De geïnterviewde, Paulien Joel-Parera, een oude Nederlander en nu op de Molukken werkt, is neutraal maar wel degelijk betrokken met de conflicten op de Molukken. Ze heeft geen eigen mening en vertelt alleen de vreselijke feiten op. Ze verbergt vast haar gevoelens.
Zij was tijdens de conflicten op de Molukken. Ze is zeer optimistisch maar heeft wel door dat er nog aantal dingen moeten gebeuren. Om deze problemen op te lossen vertelt zij over Nederlands aandeel; gelden. Een optimistische toekomst dat Christen en Moslims weer gezamenlijk in vrede leven, lijkt haalbaar als ze hun conflicten vergeten en hun fouten herstellen. Conclusie: de geïnterviewde heeft als standpunt: vechten is zinloos en laten we positief denken.

http://www.nrc.nl/W2/Nieuws/2000/01/07/Vp/05.html
Inhoud: Oorzaak en gebeurtenissen “Toen en Toen” verhaal
Wat de militaire machten (militante moslimbeweging en Indonesische regering) doen om te voorkomen dat de andere wint en welke gevolgen dat heeft op het Molukse volk.
Lay-out: Nieuwsbericht
Tijd: 7 januari 2000, tussen de conflicten in
Uiterlijk: **
Links: ***
Uitgebreid: ****
Diepte: ***
Kwaliteit: ***
Er wordt een goed beeld over het heersende probleem (Christen tegen Moslims)geven. De moslims staan centraal. Een goede overgang van gebeurtenissen. De schrijver heeft het over de oorzaken en de gevolgen. De gebeurtenissen zelf laat ie weg. Dit maakt stuk redelijk tot goed omdat de schrijver niets over de gebeurtenis vertelt maar (beetje wetenschappelijk) onderzoekt wat nou de oorzaken en de gevolgen van de heersende conflicten zijn; leiders die religie misbruiken om elkaar (Christen en Moslims) tegen elkaar op te zetten. Conclusie: Deze site is zeer overzichtelijk. Het is kort maar krachtig met enkele goede links.
Standpunt: Journalistiek
De schrijver is neutraal. Misschien een tikkeltje partijdig voor de Christen maar dat komt omdat het door een nrc-schrijver is geschreven. Schrijver is niet betrokken met de conflicten.

http://www.geocities.com/chosye/Document/PR_UskupMandagie.htm
Inhoud: Situatie+hulp Molukken
Een betrokkene die een brief schrijft aan verschillende instanties; Nederlandse politiek, Indonesisch leger en religieuze leiders vraagt om solidariteit en hulp.
Lay-out: brief
Tijd: 25 november 2000
Uiterlijk: **
Uitgebreid: *
Diepte: **
Kwaliteit: ***
Ik voel de emotionele gevoelens van de bisschop in de brief. Hij heeft het erg zwaar dat zijn volk leidt aan de oorlog. Ik vind het interessant dat de bisschop zo wanhopig is dat hij om hulp vraagt. Dan moet de situatie daar wel heel erg uit de hand moeten zijn gelopen. Het is een belangrijke brief dat het extra beetje diepte geeft aan de andere links.
Standpunt: Molukse bisschop
Een bisschop die zwaar meelijdt met zijn mede-volk. Hij wil dat de conflicten waarin hij leeft stoppen dmv brief te sturen naar verschillende instanties. Met als standpunt: hulp en solidariteit. Conclusie: de Molukse bisschop wil alleen vrede voor het Molukse volk en verbergt hij zijn gevoelens. Dat duidt op een redelijk zakelijke brief met een ernstige schreeuw naar hulp (medeleven).

http://www.collegenet.nl/index_mainframe.php?mainframe=http%3A%2F%2Fwww.collegenet.nl%2Fstudiemateriaal%2Fverslagen.php%3Fverslag_id%3D8935%26site%3D
Inhoud: Molukken
Lay-out: Werkstuk
Uiterlijk: *
Uitgebreid: *****
Diepte: *****
Kwaliteit: **
Een zeer uitgebreide site heeft enkele details maar die zijn compleet overbodig. Het uitgebreide werkstuk over wat er vooraf en tijdens de conflicten afspeelde word aangevuld met een eigen mening en een interview. De tekst is goed te lezen voor iemand die niet veel/niks over de conflicten op de Molukken weet. Ik vind dat de lay-out zeer slecht (geen plaatjes) en niet overzichtelijk (geen dikke koppen of logische verband) is. Conclusie: de site is redelijk maar voor iemand die iets snel wilt opzoeken is het zeer slecht. Vooral de opdrachten 3, 6 en 7 zijn belangrijk.
Standpunt: School
Het is geschreven door een vrouwelijke leerling van een school. Herkomst is niet duidelijk maar wij komen hier vaker en wij weten dat het een betrouwbare site is. Conclusie: De tekst is heel stijf, heeft geen eigen taal, erg opsommend en bespreekt alleen de feiten.

http://krant.telegraaf.nl/krant/archief/20020926/teksten/bui.molukken.leger.geweld.html
Inhoud: Wie doet wat?
Hij vertelt over algemene gebeurtenissen (arrestatie leider militante moslimbeweging) en over conflicten en de directe aanleidingen (bomaanslag, mysterieuze moorden) vooraf gingen. De directe oorzaken: militante moslimleider, het Indonesische leger.
Tijd: 26 september 2002 , na de conflicten
Lay-out: nieuwsbericht
Uiterlijk: ***
Uitgebreid: **
Diepte: **
Kwaliteit: **
De schrijver is zeer neutraal en probeert een globaal-beeld te schetsen over het conflict op de Molukken om daarop een conclusie te geven; ‘ze moeten erzelf achterkomen dat geweld niks oplost’. Conclusie: Een goed opbouwend en duidelijk stuk om te lezen maar heeft totaal geen diepte en is niet uitgebreid.
Standpunt: Journalistiek
Een zeer neutrale schrijver van de telegraaf dat een zeer kort stuk schrijft over het conflict op de Molukken. Hij bekijkt het via 1 kant; gebaseerd op feiten en de mening van een socioloog.