Zorg en werk

1. INLEIDING Wij doen ons werkstuk over de moeders op de arbeidsmarkt. Dit leek ons het leukste onderwerp waaruit we konden kiezen. Later zullen we waarschijnlijk ook dit probleem krijgen dus willen we er wel wat van weten. 1.1. Aanleiding en achtergronden Je leest het tegenwoordig regelmatig in kranten en tijdschriften of je komt het tegen op de TV: mannen en vrouwen die beiden werken en samen zorgen voor kinderen en huishouden.Vroeger was het vanzelfsprekend dat de vrouw het huishouden deed en de man ging werken voor de kost. Jonge ouders kiezen tegenwoordig steeds vaker voor een andere rol- en taakverdeling. Bij die keuze horen onderlinge afspraken, zowel over het werk (wie werkt welke dagen) als over de zorg (wie zorgt wanneer en voor welke dagen hebben ze opvang nodig). Bij die keuze spelen ook overheid en werkgevers een rol, bijvoorbeeld als er gebruik wordt gemaakt kinderopvang- en verlofregelingen of als een of beide partners in deeltijd willen werken. Je ziet ook vaak dat alleen vrouwen deelnemen aan gesprekken over de herverdeling van arbeid. De mannen zijn hierbij duidelijk in de minderheid. Dit komt waarschijnlijk doordat mannen over het algemeen beter werk hebben en ook meer tijd.Ook een mogelijke oorzaak hiervan is dat voor mannen de zorg voor het huishouden nieuw is, en ze weten vaak niet wat ze moeten doen, en hoe ze moeten plannen. 1.2 Stellingen 1. In Nederland is het voor mannen en vrouwen onmogelijk om vrij te kiezen voor het combineren van werk en zorg. 2. Werkgevers hebben er niks aan dat werknemers zorg en werk combineren

3. Misschien moeten vrouwen wel meer veranderen dan mannen wil de herverdeling van arbeid een kans krijgen. 4. Uit onderzoek wordt terecht de conclusie getrokken dat moderne vaders betere opvoeders zijn dan moderne moeders. Stelling 1: Hoofdvraag: Is het onmogelijk om vrij te kiezen voor het combineren van wer en zorg in Nederland? - Wat willen de mannen en vrouwen in Nederland zelf? - Worden de ouders die dit willen gesteund door de Overheid? Stelling 2: Hoofdvraag: Hebben werkgevers er niks aan dat werknemers zorg en werk combineren? - Waarom zouden werkgevers hier niets aan hebben? - Zijn de werknemers onder deze omstandigheden meer gestrest op het werk? Stelling 3: Hoofdvraag: Is het waar dat vrouwen zich meer moeten veranderen dan mannen als ze van taak wisselen? - Hoe ziet de man deze ruil? - Hoe ziet de vrouw deze ruil? Stelling 4: Hoofdvraag: Word er uit het onderzoek terecht de conclusie getrokken dat vaders betere opvoeders zijn dan moeders? - Waarom zijn vaders de betere opvoeders? - Zou de vader ook de betere opvoeder zijn als moeder en vader van rol wisselen (dus de vader in het huishouden, en de moeder werken) ? 1.3 Werk, zorg en huishouden Het gaat over het combineren van werk, zorg en huishouden. Het is niet altijd duidelijk wat met deze drie termen wordt bedoeld. Een handige definitie komt voort uit het onderscheid tussen betaalde en onbetaalde arbeid van het Sociaal Cultureel Planbureau. Met werk wordt dan meestal de betaalde arbeid bedoeld. Dit kan de vaste baan bij een bedrijf of instelling, een project op freelance basis of het werk als kleine zelfstandige zijn. Daar staat de onbetaalde arbeid tegenover. Voorbeelden van onbetaalde arbeid zijn: 1. Huishoudelijk werk
Hieronder vallen de onbetaalde werkzaamheden binnen en om het huis, zoals maaltijden verzorgen, schoonmaken, wassen, strijken, boodschappen doen, de stoep vegen, de auto wassen en ook het organiseren van het huishouden. 2. De zorg voor kinderen en andere huisgenoten

Naast de dagelijkse verzorging vallen hieronder ook het spelen met de kinderen, de hulp bij huiswerk, halen en brengen van kinderen naar activiteiten. 3. Doe-het-zelf-werkzaamheden
Naast het onderhoud van huis, tuin en vervoersmiddelen, vallen hieronder ook de verzorging van huisdieren en knutselen of handwerken. 4. Vrijwilligerswerk en informele hulp
Onder vrijwilligerswerk valt het onbetaalde werk buitenshuis dat in georganiseerd verband wordt verricht. Informele hulp is onbetaald werk buitenshuis dat niet in georganiseerd verband wordt verricht. 2. INHOUD VAN DE STELLINGEN De inhoud van de stellingen zijn gebaseerd op de vier stellingen die elk over een bepaald aspect van de combinatie van arbeid en zorg gaan. Hieronder staat een samenvatting van de inhoud in vier delen: arbeid en zorg in de samenleving; zorg en werk, verandering van man-vrouw rollen en samen opvoeden. 2.1 Arbeid en zorg in de samenleving De eerste stelling luidt: In Nederland is het voor mannen en vrouwen onmogelijk om vrij te kiezen voor het combineren van werk en zorg. Het verschilt natuurlijk per individu bij welk gezin het combineren wel lukt, en bij welk gezin niet, maar er komen natuurlijk heel veel problemen bij kijken. Je komt als gezin wel dichter bij elkaar, kinderen zien vaak hun vader alleen in het weekend. En dan gaan ze allemaal leuke dingen doen, terwijl de moeder ze natuurlijk vaak streng moet aanpakken voor de opvoeding. Maar vaak zijn er bij de man veel problemen, omdat ze zich voelen achtergesteld door de succesvolle carrière van de vrouw. Hun stoere image moeten ze opzij zetten. Deze problemen zijn allemaal te overwinnen maar de moeilijkheid van het combineren ligt volgens veel mensen bij de overheid, omdat er vaak moeilijk aan opvang te komen is als de mannen en vrouwen werken. Ook kosten die opvangcentra handen vol geld. Er zijn in Nederland wel een aantal gesubsidieerden kinderopvangcentra’s maar daar staan meestal hele lange wachtlijsten voor, of zijn te ver weg van de woon of werkplaats van de ouders. Je kan vaak ook niet kiezen voor de dagen waarvoor het eigenlijk nodig is, of de tijden zodanig dat de ouders het kind niet kunnen ophalen. Ook krijgen de leiders van zo’n centra ADV-dagen en dan moeten de ouders ook maar voor opvang kunnen zorgen.Natuurlijk zijn verreweg de meeste mannen en vrouwen in Nederland vrij behoudend of traditioneel in hun keuze voor de onderlinge rolverdeling. We kunnen dan niet verwachten dat de maatschappij wel zo verandert dat de combinatie van arbeid en zorg er gemakkelijker op wordt. Maar er zijn natuurlijk ook gezinnen waarbij de vader en de moeder wel moeten werken, omdat er anders te weinig geld binnenkomt. Maar aangezien de crèches en ander soort van opvang zo ontzettend duur zijn, ze er uiteindelijk nog maar heel weinig of geen profijt van hebben. Zulke situaties mogen eigenlijk niet bestaan. Een ander probleem is dat veel werkgevers liever geen parttime werknemers aan willen nemen. Ook is het voor die werknemers moeilijker om carrière te maken. Daar kan de overheid ook enigszins wat aan doen. Ze kunnen natuurlijk ook een wet maken waarin staat dat werkgevers geen werknemers mogen weigeren, om de reden dat ze maar een halve werkweek kunnen werken. Minder kans op promotie maakt het voor de mannen meestal moeilijker, omdat die graag een baan willen met een zo hoog mogelijk aanzien. 2.2 Zorg en werk De tweede stelling luidt: Werkgevers zullen er nooit baat bij hebben dat hun medewerkers arbeid en zorg combineren. Een aantal drempels en kansen die op deze stelling betrekking hebben zijn al in de discussie over de eerste stelling naar voren gekomen. Een aantal keren wordt opgemerkt dat werkgevers geen belang hebben bij de combinatie van werk en zorg omdat dit allerlei veranderingen met zich meebrengt en afwijkt van het traditionele patroon van voltijd beschikbare medewerkers. Individuele werkgevers hebben ook weinig belang bij verandering van de huidige situatie. Als werkgevers het konden kiezen zou zorg niet bestaan; een werknemer die beide taken combineert is een werknemer die meestal niet flexibel is. Die kan het zich niet eens permitteren om workaholic te worden, die moet op tijd naar huis. Hij/zij heeft oog voor meer dan alleen werk, zulke mensen zijn eigenlijk lastig voor een baas. Zolang werkgevers kunnen kiezen tussen 100% beschikbare werknemers en werknemers die het werk met zorg moeten combineren, zullen zij geen baat hebben bij de combinatie van arbeid en zorg.Met name voor werkgevers in het midden- en kleinbedrijf is het organisatorisch en economisch moeilijk om mensen in dienst te hebben die werk en zorg combineren. In sommige gevallen wordt deeltijdwerk gewoonweg niet toegestaan of onmogelijk gemaakt. Voor bedrijven is het ook vaak moeilijk om in te delen, bijvoorbeeld als je er eigenlijk 3 volle banen waren en er willen er 5 deeltijd werken. Dan zit je nog met die laatste baan, en daar moet je ook maar iemand geschikts voor kunnen vinden. Het past soms gewoon niet in het rooster. Bij mannen word vaak verwacht dat ze gewoon fulltime werken. Hiermee wordt ook aangegeven dat de druk om voltijd te werken voor mannen misschien nog wel groter is dan voor vrouwen. Als een extra belemmerende factor wordt de afhankelijkheid van de werkgever gezien. De mate waarin men afhankelijk is van een werkgever bepaalt immers de onderhandelingspositie die men heeft. Wat dat betreft is het voor medewerkers die moeilijk vervangbaar zijn gemakkelijker om deze combinatie te realiseren. Het toestaan of ondersteunen van de combinatie van arbeid en zorg kan een stimulans zijn voor medewerkers om zich meer betrokken te voelen bij de organisatie. Het niet toestaan of ondersteunen kan daarentegen leiden tot demotivatie. Door de bezorgdheid van de werknemer kan zijn productie teruglopen of het plezier in zijn baan. Met een regeling voor combinaties van zorg en arbeid, "koopt" de werkgever als het ware loyaliteit van zijn werknemer." 2.3. Verandering in man-vrouw rollen Misschien moeten vrouwen wel meer veranderen dan mannen wil de herverdeling van (on)betaalde arbeid een kans krijgen. Vrouwen vinden het over het algemeen erg moeilijk om over te stappen naar het werk, want dat is een van de belangrijkste taken. Deze verantwoordelijkheid zijn ze niet gewend. Ze hebben dit waarschijnlijk thuis niet zo meegemaakt en vallen ze uit het normale patroon. Er is ook uitgewezen dat mannen de huishoudelijke klusjes over het algemeen minder goed doen, en ze doen alles op een andere manier. Vrouwen kunnen dit niet hebben. Mannen zijn eigenlijk van dezelfde mening als vrouwen. Ze vallen uit het normale patroon, ze voelen zich minder belangrijk en vinden zichzelf een mietje. Maar vrouwen moeten alles veranderen, willen ze voor een carrière kiezen. Een carrière kun je alleen opbouwen als je fulltime werkt. Mannen daarentegen zijn al wel wat gewend van huishouding enz. Ze hebben weleens gekookt enz. Het is ook minder zwaar om in het huishouden te zitten, er is genoeg afwisseling. De vrouw moet eraan wennen dat ze dag in dag uit moet werken. Ook is het veel moeilijker om van wat minder verantwoordelijkheid, naar meer verantwoordelijkheid over te stappen, dan andersom. De wisseling van de rol van ouders is gewoon moeilijk.
2.4. Samen opvoeden Uit onderzoek wordt terecht de conclusie getrokken dat moderne vaders betere opvoeders zijn dan moderne moeders. Deze vierde stelling gaat over de rolverdeling van mannen en vrouwen in de opvoeding. In een rolverdeling waar beide partners arbeid en zorg combineren, is te verwachten dat ze ook samen de opvoeding verzorgen. Mannen willen wel leuke dingen met de kinderen doen, maar het gebeurt nog te weinig dat mannen actief de opvoeding en daarbij horende verzorging ter hand nemen. De vader word vaak door de kinderen gezien als de grote vriendelijke reus,de lolvader, want als hij thuis is is hij lief voor je, en soms krijg je nog cadeautjes ook. Terwijl moeders vaak strenger moeten zijn, anders leert het kind geen manieren. Maar dit ligt dus alleen maar aan de rol die hij speelt. Als de vader in de opvoeding zou zitten, was hij de boeman geweest. Veel mannen hebben in hun eigen jeugd nauwelijks de vaardigheden en verantwoordelijkheden meegekregen van opvoeden en zorgen voor anderen. Voor vrouwen is opvoeden en zorgen haast een morele verantwoordelijkheid. Mannen moeten zich die verantwoordelijkheid en vaardigheden zelf aanleren. Daarvoor moeten automatismen worden doorbroken. Je kunt natuurlijk ook je kinderen samen opvoeden. Uit een onderzoek is gebleken dat de jonge gezinnen van nu dat steeds meer doen. Samen opvoeden betekent ook onderling afspraken, waarbij mannen een deel van zorg en huishouden voor hun rekening nemen en vrouwen de al te strikte verantwoordelijkheidsgevoelens wat opzij zetten. De oude vanzelfsprekendheden worden zo doorbroken en moderne ouders kunnen zo andere voorbeelden en misschien nieuwe vanzelfsprekendheden aan hun kinderen meegeven. Samen opvoeden betekent ook onderling afspraken, waarbij mannen een deel van zorg en huishouden voor hun rekening nemen en vrouwen de al te strikte verantwoordelijkheidsgevoelens wat opzij zetten. De oude vanzelfsprekendheden worden zo doorbroken en moderne ouders kunnen zo andere voorbeelden en misschien nieuwe vanzelfsprekendheden aan hun kinderen meegeven. 3. CONCLUSIES Hieronder staan in het kort een aantal conclusies weergegeven. Arbeid en zorg in de samenleving We zijn erachter gekomen dat het in Nederland in principe wel mogelijk is om een vrije keuze te maken voor de combinatie van arbeid en zorg, maar dat er wel omstandigheden zijn die deze keuze in de weg staan. Dit zijn omstandigheden als onvoldoende inkomen, verlies aan carrièremogelijkheden, een drukker bestaan, te weinig passende voorzieningen en regelingen, met name betaalbare en flexibele kinderopvang. Daarnaast zijn er culturele drempels zoals heersende traditionele opvattingen over werk en zorg. Dat (een goed geregelde) zorg de voorwaarde is voor werk wordt in onze samenleving nauwelijks onderkend. Zorg en werk De voornaamste drempel vanuit werkgevers is misschien wel dat ze nog niet zo het belang inzien van de combinatie van arbeid en zorg voor hun bedrijfsvoering. Daarom zullen ze de organisatorische veranderingen en kosten die deze combinatie met zich meebrengt eerder als lastig ervaren. Werken in deeltijd wordt eerder tegengewerkt dan gestimuleerd. De voordelen van de combinatie voor het bedrijf worden niet onderkend. Dit zijn voordelen zoals minder uitstroom van medewerkers met zorgverplichtingen en daarmee enorme besparingen in opleidingskosten; wederzijdse flexibiliteit van werknemer en -gever; competenties die medewerkers zich in de zorg eigen maken en vooral een hogere motivatie (en het voorkomen van demotivatie) bij medewerkers. Verandering in man-vrouw rollen De meeste bijdragen gaan over de moeite die het mannen en vrouwen kost om de traditionele rolverdeling los te laten. Vrouwen vinden het moeilijk om (hun verantwoordelijkheid voor) zorg en huishouden los te laten en mannen om zich dat eigen te maken. Die verantwoordelijkheid is een serieus discussiepunt tussen werkende partners. Mannen lijken meer dan vrouwen moeite te hebben met het combineren van werk en zorg, deels omdat ze moeite hebben om hun werk los te laten. Belangrijk is dat mannen uit zichzelf een positieve keuze maken voor die combinatie.
Samen opvoeden We zijn er ongeveer uitgekomen. We denken dat de rolverdeling in het opvoeden van kinderen lijkt te verschuiven, maar vrouwen blijven de hoofdopvoeder en mannen doen meer leuke dingen met de kinderen. De term 'lolvader' heeft hierop betrekking. Ook in het opvoeden lijken mannen en vrouwen moeite te hebben om de traditionele rolverdeling los te laten. Dat mannen de opvoeding niet zo vanzelfsprekend op zich nemen komt deels doordat ze in hun jeugd nauwelijks de vaardigheden en verantwoordelijkheden daarvoor hebben meegekregen. Voor vrouwen is opvoeden haast een morele verantwoordelijkheid. Toch kunnen vaders en moeders elkaar goed aanvullen, met elk een eigen inbreng, wat de opvoeding gevarieerder en misschien wel completer maakt. BRONNEN - Tijdsbestedingsonderzoek van het Sociaal Cultureel Planbureau - Internet: www.arbeid.net
Ook andere bronnen vanuit het internet zijn gebruikt.