E-commerce

VOORWOORD: Voor u ligt de Praktische Opdracht “We go E-commerce”. Waarom hebben wij gekozen voor, en ons dus verdiept in, E-commerce? Wij brengen beiden met regelmaat een paar uurtjes per dag door achter de computer, en dan vooral het internet. Bart ontwerpt sites, en ook Daniel heeft een site. Doordat wij zo vaak op het internet te vinden zijn, zijn wij ook regelmatig in contact gekomen met zgn. E-commerciële sites. En niet te vergeten die ‘godvergeten’ pop-ups en/of zenuwachtige banners die tegenwoordig elke site domineren. De markt veranderd langzamerhand en wordt steeds abstracter. Je kan tegenwoordig vanuit je luie stoel de boodschappen doen! Wij beiden hebben al wel eens wat gekocht op het internet. Maarja wat E-commerce nou precies inhield en wat voor een consequenties dat op de economie had wisten we nog niet, tijd om het uit te zoeken dachten wij! Het schrijven van dit werkstuk was voor ons een uitgelezen mogelijkheid om ‘orde te scheppen’ in de chaos van onze ideeën over dit onderwerp. Bij het afronden van deze P.O zijn wij dank verschuldigd aan de volgende personen: Frans van Dalen, die ons in materieel en moreel opzicht heeft ondersteund in moeilijke tijden. Bart’s oma die dankzij wat handige informatie ons in het begin gelijk goed op weg hielp. Wij wensen u veel leesplezier, 1. INLEIDING Iedereen gaat wel eens naar een winkelcentrum, loopt wel eens de V&D binnen en haalt toegangskaartjes voor een of ander evenement bij de sigarenboer. Maar wist u dat u het meerendeel van deze handelingen ook gewoon op het internet kunt verichten? Dan hoeft u niet meer het huis uit, maar kunt u gewoon lekker in uw warme huis blijven. U hoeft slechts plaats te nemen achter u computer en het internet op te starten. Voor u ligt onze Praktische Opdracht “We go E-commerce”. Hierin hebben wij geprobeerd goed duidelijk te maken wat E-commerce nou eigenlijk is, de voor- en nadelen van het online kopen van producten, etc. Wij weten niet wat u al weet van E-commerce maar als u net zo’n chaos van ideeën over dit onderwerp als wij hadden voor we hieraan begonnen, dan denken wij een hoop duidelijk te kunenn maken. Het mag duidelijk zijn dat wij ons hebben verdiept in het onderwerp E-commerce. We willen de volgende vraag proberen te beantwoorden: Hoofdvraag: “Gaat de E-commerce de concrete markt overheersen?” Om deze vraag goed te kunnen beantwoorden en een goed beeld te krijgen wat nu eigenlijk E-commerce is hebben we de volgende deelvragen opgesteld: “Wat is E-commerce en welke vormen zijn er?” “Wat zijn de voor- en nadelen voor de consument?” “Wat zijn de voor- en nadelen voor de producent?” “Wat zijn de ontwikkelingen van de E-commerce in Nederland?” “Wat is de rol van de overheid in de E-commerce?”
1.1 OPBOUW VAN HET VERSLAG In dit hoofdstuk wordt de aanleiding van het onderzoek behandeld. In hoofdstuk 2 leggen we het begrip E-commerce uit en welke vormen van E-commerce er zijn. Hoofdstuk 3 behandelt de voor- en nadelen voor de consument. Tevens worden een aantal tips voor veilig digitaal winkelen gegeven. Hoofdstuk 4 behandelt de voor- en nadelen voor de producent. In hoofdstuk 5 wordt de ontwikkeling van E-commerce in Nederland gepresenteerd. In dit hoofdstuk worden een aantal grafieken uitgelegd die de ontwikkeling van E-commerce van de afgelopen jaren aangeeft en voor de komende jaren de groei voorspelen. Ook wordt in dit hoofdstuk ingegaan op het feit dat Nederland achterloopt wat betreft kopen via het internet. In hoofdstuk 6 wordt ingegaan op de rol van de overheid in de E-commerce en worden een paar voorbeelden gegeven van richtlijnen die de EU heeft opgesteld met betrekking tot de E-commerce. In hoofdstuk 7 wordt de onderzoeksvraag beantwoord. 2. WAT IS E-COMMERCE EN WELKE VORMEN ZIJN ER? 2.1 E-commerce (Electronic Commerce) is: er zijn meerdere definities van het begrip E-commerce, we zullen er nu een aantal opsommen: “zakendoen op elektronische wijze en omvat zowel de business to business markt als de business to consumer markt” "Electronic commerce is het geheel van zakelijke handelingen die op elektronische wijze worden uitgevoerd ter verbetering van de efficiëntie en de effectiviteit van bedrijfsprocessen dan wel die nieuwe business mogelijkheden creëren." [Van der Schaaf en Sprangers, 1998] “E-Commerce en E-Business worden in de praktijk vaak door elkaar gebruikt. Toch is er een wezenlijk verschil tussen beide. E-Commerce beperkt zich feitelijk tot het plaats- en tijdonafhankelijk electronisch zaken doen via het internet. E-Business is breder en heeft ook betrekking op de totale organisatie; het aan- en verkoopproces, de distributie, het bieden van service aan klanten en contacten met business partners. Een succesvolle invoering van een e-concept vraagt wel om afstemming tussen beide.” “E-commerce is het bestanddeel van e-business dat de aspecten omvat die betrekking hebben op de operationele handel over internet. Het omvat hoofdzakelijk de elektronische transacties die plaatshebben via een internet site: het aanbieden van producten en diensten, het raadplegen van voorraad- en leveringsgegevens, electronische bestellingen en betalingen, enz…In de strikste betekenis wordt vaak een commerciele site runnen als e-commerce aanzien.” 2.2 Naar gelang de betrokken partijen, kan e-commerce ingedeeld worden in 4 groepen: Business to Business (B-to-B) : electronische handel tussen bedrijven onderling
Een voorbeeld van deze relatie is het gebruik van een netwerk door een bedrijf om te kunnen bestellen bij de leveranciers, of om afnemende bedrijven de gelegenheid te geven hun bestellingen elektronisch te plaatsen. Op deze manier is er een betere afstemming tussen vraag en aanbod. Een voorbeeld is een supermarkt die elektronisch de goederen bestelt die later in de winkel aan particulieren worden aangeboden of een bakkerij die grondstoffen zoals meel bestelt via de elektronische snelweg. Een voorbeeld van B2B (dit is een veel gebruikte afkorting voor business to business) is DSM die onlangs een E-business centre hebben opgezet http://www.dsm.com/nl_NL/html/business/ebusiness.htm
Business to Consumer (B-to-C) : electronische handel tussen een bedrijf en consumenten

In het gangbare spraakgebruik wordt deze relatie vaak verwisseld met e-commerce. De relatie staat ook wel bekend onder 'electronic retailing'. Online marketing, one-to-one-marketing zijn in belangrijke mate gekoppeld aan deze relatie. Op veel plaatsen op het internet zijn winkelcentra of winkels te vinden waar goederen en diensten aangeschaft kunnen worden door consumenten. Boeken en CD’s zijn wat dit betreft populaire artikelen. Een van de eerste bedrijven die on-line boeken verkocht is amazon.com. Zie als voorbeeld: http://www.amazon.com. Een ander goed voorbeeld van ‘business to consumer’ e-commerce, oftewel ‘electronic retailing’, is de website http://www.dell.nl. Dit bedrijf is door hun vorm van handelen, namelijk ‘online marketing’, marktleider geworden in het leveren van computers. Business to Government (B-to-G): electronische handel tussen een bedrijf en een overheid
De verbinding tussen een bedrijf en de overheid kan alle transacties en daarbij horende informatie uitwisselingen omvatten die tussen deze twee spelers worden uitgevoerd. Hierbij kan gedacht worden aan belastingbetalingen, subsidieverstrekkingen, subsidie-informatie, enzovoort. Consumer to Government (C-to-G): electronische handel tussen een consument en een overheid
Deze relatie slaat op de toepassing van e-commerce bij de transacties tussen een particulier en de overheid. Daarbij kan gedacht worden aan belastingopgave en belastingbetalingen, maar ook aan aanvragen en uitbetalen van uitkeringen. Consumer to Consumer (C-to-C): een voorbeeld hiervan is te vinden in de diverse nieuwsgroepen en websites waarin particulieren iets te koop aanbieden aan andere particulieren. Dit kan gaan van het (ver)kopen van een paar tweedehands schoenen tot het verhandelen van onroerend goed zoals huizen en appartementen.Een voorbeeld hiervan is: http://www.marktplaats.nl. Een andere vorm van E-commerce tussen particulieren onderling zijn de zogenaamde veilingsites waarbij producten en (soms) diensten worden verhandeld per opbod. Een voorbeeld hiervan is: http://www.ricardo.nl (ook marktplaats kan je hiertoe rekenen) 3. VOOR- EN NADELEN VOOR DE CONSUMENT De E-commerce heeft vele voor- en nadelen voor de consument. Natuurlijk moeten de voordelen wel zwaarder wegen dan de nadelen, maar in de ogen van de consument in Nederland is dit nog niet het geval. Zij zijn nog altijd bang voor het digitaal betalen, je leest ook regelmatig in de kranten dat er weer mensen de dupe zijn van hackers of oplichters op het internet. Maar de meeste angst wordt toch veroorzaakt doordat mensen niet goed voorgelicht zijn over de echte voor- en nadelen van de E-commerce. Uiteraard is er ook maar een beperkt percentage van de Nederlandse bevolking die dermate goed met de computer (lees: internet) kan omgaan dat ze genoeg vertrouwen hebben hun goederen/diensten op het internet te bestellen. Veiligheid en vertrouwen is nog een groot obstakel voor de E-commerce. 3.1 VOORDELEN CONSUMENT: • Producten zijn wereldwijd beschikbaar, je kan van sites over de hele wereld producten kopen. Je kan producten rechtstreeks kopen uit het land waar het gemaakt wordt, dit is vaak veel goedkoper omdat je dan niet te maken hebt met invoerrechten en tussenhandelaren die ook hun brood moeten verdienen. • Producten kopen vanachter elke pc met internetaansluiting, je hoeft de deur niet meer uit om iets te kopen. Zelfs je dagelijkse boodschappen kun je via internet kopen (Ahold heeft bijvoorbeeld al een online supermarkt, nl.
http://www.albert.nl. En ook http://www.wehkamp.nl is een online shop waar je alles kan kopen.) • Het opzoeken van de laagste prijs en maken van prijsvergelijkingen is erg eenvoudig, er zijn via internet gemakkelijk vele aanbieders te vinden en er zijn zelfs speciale internetsites die de verschillende aanbieders al voor je vergeleken hebben (http://www.elcheapo.nl // http://www.kieskeurig.nl // http://www.bestekeus.nl // http://www.vergelijk.nl // http://www.lageprijzen.nl). • Producten zijn vaak goedkoper, omdat de aanbieder geen winkel nodig heeft en dus ook geen verkopers. De aanbieder heeft dus weinig kosten. De tussenpersoon is verdwenen. 3.2 NADELEN CONSUMENT: • Een van de grootste problemen is dat vele winkels het vaak niet zo nauw nemen met de privacy van klanten, bij aankoop van producten moeten vaak vele gegevens worden ingevuld en winkels kunnen dit aan derden verkopen zonder dat de consument hierom gevraagd heeft. De consument kan dan ongewenste reclame krijgen. • Consumenten kunnen geen tastbaar product zien/vasthouden het is dus maar de vraag of het afgebeelde product geen vertekend beeld is. • De prijs van goedkope producten is op internet vaak hoger dan dat je het product in een winkel koopt, dit komt door de hoge verzendkosten. • Er kunnen veel dingen mislopen, bijvoorbeeld door: menselijke vergissingen, technologische problemen, verlies van gegevens, oplichters en computerinbraken. De kans hierop is klein maar bestaat wel, je kan de kans hierop verkleinen door voorzorgsmaatregelen te nemen. 3.3 TIPS VOOR HET ONLINE KOPEN Enkele tips om het kopen via internet veiliger te maken zijn: • Bewaar steeds een afdruk van alle schermen (webpagina’s) van de bestelling, en bewaar steeds de E-mails ter bevestiging van een bestelling. • Bestel bij voorkeur alleen van websites waar een keurmerk op staat, of bedrijven waarvan de naam bekend in de oren klinkt. • Geef creditcard en persoonlijke informatie alleen door wanneer het absoluut noodzakelijk is. • Lees alle voorwaarden (vooral de kleine lettertjes). • Zorg dat alles afspraken duidelijk zijn (over verzendkosten, prijs, etc.).
4. VOOR- EN NADELEN VOOR PRODUCENT Ook voor de producenten zijn er voor- en nadelen. Voor de producent zijn de voordelen veel groter als de nadelen anders zouden ze geen gebruik maken van E-commerce. Vooral de kosten zijn veel lager bij E-commerce doordaat de verkoop in de winkels wegvalt. Veel winkels die al van de traditionele verkoop (de verkoop via winkels) gebruikt maakten, maken nu ook gebruik van de E-commerce vanwege de vele voordelen en lage kosten. 4.1 VOORDELEN PRODUCENT: • Ze hebben een wereldwijde afzetmarkt, consumenten over de hele wereld kunnen producten via de website van het bedrijf producten kopen (het enige nadeel is de taalbarrière, maar veel bedrijven hebben hun websites in meerdere talen op het internet). • Lage kosten, omdat er geen winkelpand nodig is, en er maar weinig werknemers nodig zijn, dit scheelt ook in onderhoud- en schoonmaakkosten. • Producenten kunnen hun producten rechtstreeks verkopen aan de consument zonder tussenkomst van tussenhandelaren, dit betekent meer winst voor de producent maar is ook voordelig voor de consument. • De producent kan een klanten-informatiedatabase opbouwen, hierdoor kan de producent precies zien wat de bereikte doelgroep is en hier zijn producten nog beter op af te stemmen, ook kan de producent de klanten op de hoogte houden van aanbiedingen, nieuwe producten, etc. (denk aan nieuwbrieven, en andere soorten mailings.) Belangrijkste motieven elektronische inkoop
Belangrijkste motieven elektronische verkoop 4.2 NADELEN PRODUCENT: • Als er technische problemen zijn (de stroom valt uit, netwerk/internet ligt plat) kunnen ze veel klanten (= omzet) verliezen, doordat bestellingen niet doorkomen, of consumenten niet kunnen bestellen en ergens anders het product kopen. • Klanten kunnen weigeren te betalen, als het bedrijf het product terug wil vorderen kunnen hier hoge kosten aan verbonden zitten • Er kunnen valse bestellingen gedaan worden, als een bedrijf de order niet goed controleert moeten de verzendkosten door het bedrijf worden betaald + de kosten om het product terug te zenden. Omdat het product meestal aangetekend verzonden wordt zijn de verzendkosten meestal hoog. 5. ONTWIKKELINGEN VAN E-COMMERCE IN NEDERLAND E-commerce ontwikkelt zich snel, er komen steeds meer consumenten bij en consumenten krijgen steeds meer vertrouwen in de E-commerce. E-commerce bestaat pas een aantal jaren en is nog volop aan het groeien. In deze grafieken is te zien dat de inwoners van Nederland steeds meer achter het internet zitten, Nederland gaat langzaam aan dus ook het internet ontdekken. Want het liep altijd sterk achter bij landen als Groot Brittanië, vele Aziatische landen en uiteraard de VS. Je mag er wel vanuit gaan dat hoe meer men achter het internet zit, hoe meer men dus vertrouwd raakt met het internet des te meer zullen ze kopen op het internet. Wel zie je dat Nederland lanzamerhand op een vergelijkbaar niveau terecht komt zie tabel en grafiek hieronder: In de grafiek op de volgende pagina is goed te zien dat de E-commerce in Nederland stijgt, hier wordt namelijk het aantal online adverteerders in 2002 t.o.v 2001 vergeleken. Er is een duidelijke groei te zien. “Voor online advertising ziet het er dus goed uit maar voor online retail geldt dat het nu al prima gaat. En dan hebben we het vooral over de omzetontwikkeling. Recente berichtgeving over de Nederlandse marktleider Bol.com leert dat winstgevendheid in veel gevallen nog ver weg is, maar dat geheel terzijde. In weerwil tot de negatieve sfeer die er rondom het internet hangt, zijn de resultaten ronduit spectaculair, ook voor Nederland. Nog vorig jaar nog gold voor Nederlanders dat ze vergeleken met andere West-Europeanen wantrouwig stonden tegenover winkelen op het internet. Die achterstand wordt nu snel weggewerkt. Dat blijkt onder meer uit de Online Shopping Monitor, een onderzoek dat Blauw Research uitvoert in samenwerking met Thuiswinkel.org. Nederlandse consumenten besteden steeds meer online en de groei versnelt ook.” (bron: http://www.emerce.nl) In de eerste helft van 1999 werd nog slechts 88 miljoen euro online besteed. In de twee jaren die volgden, groeide de omzet tot respectievelijk 134 en 237 miljoen euro. In de eerste helft van 2002 was dat al opgelopen tot 445 miljoen euro. Dat was een stijging van 78 procent ten opzichte van de eerste helft van 2001. Het aandeel van online retail in de totale Nederlandse detailhandelomzet liep daarmee op van 0,8 tot 1,2 procent. De gemiddelde besteding per online koper liep op van 158 naar 198 euro. Zie ook de tabel op de volgende pagina met de Online consumentenbestedingen in Nederland, in miljoenen euro’s. Onderzoekbureau GartnerG2 voorspelt dat Europa de Verenigde Staten in het vierde kwartaal van 2002 zal inhalen voor wat betreft online retail-verkopen. GartnerG2 voorziet dat de wereldwijde online omzetten bijna 50 procent zullen toenemen tot 38,2 miljard dollar; de omzetten in Europa zouden met 75 procent toenemen tot 15,8 miljard dollar, een fractie meer dan de omzetten in de Verenigde Staten. (het resultaat van deze verwachting, want inmiddels is het al 2004, hebben we niet kunnen vinden op
http://www.forrester.com) (zie grafiek pagina hierna) 6. ROL VAN DE OVERHEID M.B.T. E-COMMERCE: De overheid heeft een vrij grote invloed op E-commerce. De Europese Unie heeft een centrale regelgeving opgesteld waaraan E-commerce in de lidstaten moet voldoen. Deze regelgeving bestaat niet uit wetten maar uit richtlijnen. Deze regelgeving beslaat wel meer dan honderd pagina’s, we noemen hier een paar van de belangrijkste richtlijnen om een idee te geven wat de rol van de overheid is. • Electronic commerce: deze richtlijn bepaald voornamelijk welk recht waarop van toepassing is, bestaande regelgeving gebruiken in de E-commerce, bv. het recht om een product binnen 7 dagen te ruilen ook te laten gelden bij aankopen via E-commerce. • Actieplan E-europe: in 2002 moeten alle lidstaten, o communicatiesnelheid verbeterd hebben ten opzichte van 2000, o online transacties veilig hebben gesteld, o internettoegang goedkoper hebben gemaakt. • Safe harbour principe: persoonlijke gegevens mogen nu van Europa naar Amerika worden gezonden als de Amerikaanse bedrijven aangeven dat ze er net zo zorgvuldig mee omgaan als dat onder de Europese wet het geval is. Deze bedrijven verklaren zich dan tot safe harbour. Dit is ingesteld omdat VS geen privacy wet heeft. Van groot belang is dat de overheid aan haar betrokkenheid bij innovatieve ontwikkelingen ruime bekendheid geeft, onder andere door deel te nemen aan showcase projecten. Projecten met een simpele en tegelijkertijd verreikende doelstelling verdienen daarbij de voorkeur. Computers op alle scholen bijvoorbeeld. Dat klinkt simpel maar er komt heel wat bij kijken. 6.1 WAAROM BEMOEIT DE OVERHEID ZICH MET E-COMMERCE: Ten eerste verhoogt het de welvaart als mensen méér kunnen kopen tegen een betere kwaliteit; het is de vrije markt op en top; en de markt wordt veel transparanter. Bovendien is het de taak van de overheid om consumenten te beschermen tegen misstanden op economisch gebied (consumentenbeleid, zie Handboek blz 23). Doordat je niet kan zien/voelen wat je koopt weet je eigenlijk niet eens wat je koopt. Dit kan natuurlijk heel gevaarlijk zijn en daarom heeft de overheid als taak je te beschermen tegen dit soort ongein (http://www.justitie.nl/themas/wetgeving/dossiers/ecommerce/index.asp) hier staan alle regels wat betreft e-commerce, opgesteld door justitie. 7. CONCLUSIE Bij het trekken van de conclusie roepen we de hoofdvraag nog een keer in herinnering: “Gaat E-commerce de concrete markt overheersen?” Het "ja, mits antwoord" luidt: E-commerce gaat de concrete markt overheersen, mits de consumenten meer vertrouwen krijgen in E-commerce en alle producten te krijgen zijn op het internet, zodat de consument
de deur niet meer uit hoeft. Toelichting: Consumenten moeten meer vertrouwen krijgen in de veiligheid, dit betekent dat het online kopen van producten ook echt veiliger moet worden, met nadruk op het betalingsverkeer wat nog erg fraudegevoelig is. Ook moeten de gegevens van de consumenten beter beschermd worden, daar zijn ook al richtlijnen voor opgesteld in de EU maar dit moeten wetten worden zodat misbruik goed gestraft kan worden. Ook moet het hacken van computers met belangrijke gegevens sterk worden terug gedrongen. E-commerce groeit erg hard, klanten krijgen steeds meer vertrouwen dus uiteindelijk zal E-commerce de concrete markt gaan overheersen. Want wat is er nu fijner dan lekker vanuit je eigen huis de boodschappen bestellen of altijd de goedkoopste producten kunnen uitzoeken zonder de hele dag in de stad rond te lopen om prijzen te vergelijken. Ook kun je producten van over de hele wereld bestellen, zonder één voet buiten de deur te zetten. Maar wij denken dat de “gewone” winkels zullen blijven bestaan, want sommige producten, zoals kleding, kun je beter in een winkel kopen, omdat je dan een tastbaar product hebt. Met kleding is dit het geval, want je weet nooit of het goed zit en goed staat. En E-commerce zal nooit de gezelligheid van het “shoppen” kunnen verdringen.
8. ONS STANDPUNT: Wij, als de nieuwe generatie, zijn zeker voorstanders voor het kopen uit de luie stoel. Hoe kan je er uberhaupt tegen zijn? En ook wij denken dat bepaalde dingen die nu nog gewoon concreet zijn nooit kunnen worden vervangen door de abstracte markt (denk aan kleding). Maar als de abstracte markt dan toch gaat overheersen, dan is het van levensbelang voor die markt dat het veilig is en dat er vertrouwen bij de consument aanwezig is om het te gaan gebruiken. Want anders zal het niet overheersen, en zullen ook wij er weinig gebruik van gaan maken. Vertrouwen en veiligheid, 2 woorden die het leven van de E-commerce zullen gaan bepalen. 9. BEGRIPPENLIJST: E-commerce: "Electronic commerce is het geheel van zakelijke handelingen die op elektronische wijze worden uitgevoerd ter verbetering van de efficiëntie en de effectiviteit van bedrijfsprocessen dan wel die nieuwe business mogelijkheden creëren." [Van der Schaaf en Sprangers, 1998] E-business: E-business is: de integratie van nieuwe en bestaande businessprocessen en -modellen in collaboratieve netwerken, waarbij het gebruik van Internet en ICT (Informatie en Communicatie Technologie) centraal staat. E-business gaat dus veel breder en dieper dan een site hebben of e-commerce.. E-business is het overkoepelend begrip dat alle aspecten van de onderneming omvat zoals bvb. het ontwerpen van diensten en producten die gebruik maken van de mogelijkheden van Internet, het beheren van de kennis en know-how via internet al dan niet via e-learning, de gehele ondernemingsintegratie binnen de netwerkeconomie, of het integreren van telefonie met internet. B2B: electronische handel tussen bedrijven onderling
B2C: electronische handel tussen bedrijven en consumenten
B2G: electronische handel tussen bedrijven en overheden
C2C: electronische handel tussen consumenten onderling
C2G: electronische handel tussen consumenten en overheden
Online advertising: Online reclame maken voor je product, dat wil zeggen alle soorten van promoting van een bepaald product op het www. Denk aan banners, pop-ups en al die andere vervelende dingen
Online retailing: Online verkopen van je product, dat wil zeggen alle ‘winkels’ op het internet. Alle sites waar je iets kan kopen doen dus aan online retailing. De meeste mensen denken dat E-commerce Online retailing is, maar u weet inmiddels dat E-commerce veel meer inhoud dan alleen Online retailing. Safe harbour principe: persoonlijke gegevens mogen nu van Europa naar Amerika worden gezonden als de Amerikaanse bedrijven aangeven dat ze er net zo zorgvuldig mee omgaan als dat onder de Europese wet het geval is. Deze bedrijven verklaren zich dan tot safe harbour. Dit is ingesteld omdat VS geen privacy wet heeft. 10. BRONVERMELDING: Websites o
www.amazon.com
o www.emerce.nl o www.forrester.com o www.ricardo.nl o www.dedigitaledelta.nl o www.ecp.nl o www.e-commerce.nl o www.iwn.nl/e-commerce
o http://www.cbs.nl/nl/publicaties/artikelen/algemeen/webmagazine/artikelen/2003/1258k.htm
o http://www.justitie.nl/themas/wetgeving/dossiers/ecommerce/index.asp
o http://www.ey.nl/?pag=347
o http://www.heo-ict.nl/eb/kenniscafe/405 Boeken o --