Piet Mondriaan

Tijdsbeeld Pieter Cornelis Mondriaan (1872 – 1944) Pieter Cornelis Mondriaan werd in 1872 geboren aan de Kortegracht in Amersfoort. Zijn familie was streng-calvinistisch. De vader van Piet Mondriaan was hoofd van een christelijke lagere school in Amersfoort. In 1880 verhuisde de familie Mondriaan naar Winterswijk waar zijn vader hoofdonderwijzer werd en naast zijn gewone vakken ook veel tekenles gaf. Zijn tekeningen op het schoolbord waren onder veel mensen beroemd. Als vader heeft hij zijn zoon Piet de basis van het tekenen bijgebracht. Toen Piet zeventien was slaagde hij voor de lagere akte die hem de bevoegdheid gaf tekenles te geven op de school van zijn vader. Hij was vastbesloten ook de middelbare akte handtekenen en perspectief te behalen. Voor zijn verdere studie bezocht Piet Mondriaan een oud-tekenleraar die belangstelling voor zijn werk had en die hem raad gaf. In die tijd kwam de oom van Piet, Frits Mondriaan uit Den Haag, regelmatig naar Winterswijk om landschappen te schilderen. Piet ging dan samen met hem de natuur in om te schilderen. Oom Fritz maakte Mondriaan bekend met de fijne kneepjes van het schilderen en het omgaan met verf en schilderslinnen. Op zijn twintgste behaalde Piet Mondriaan de middelbare akte tekenen. Piet ging op kamers wonen bij kennissen van zijn ouders in de Kalverstraat in Amsterdam. Dankzij een studiebeurs kon hij zich in november 1892 inschrijven aan de Rijks Academie in Amsterdam. Het schilderonderwijs stond onder invloed van de Haagse school dus Mondriaan schilderde vooral landschappen in Haagse en Amsterdamse tradities. In de lesprogramma's werd er veel aandacht besteed aan de studie van het menselijk lichaam. Er werd geoefend in het tekenen van zowel levende modellen als gipsmodellen. Het was een moeilijke tijd voor Piet, hij kon maar net financieel rondkomen om het werk te doen waarvan hij wou leven. Al redelijk snel verliet hij de weergave van de natuur. Gedurende de jaren 1905-1906 toen Mondriaan werkzaam was als wetenschappelijk tekenaar, kwamen in zijn landschappen reeds elementen van ritmiek en kleurscheiding naar voren. Zijn omgang, vanaf 1908, met Jan Toorop leidde er toe, dat Mondriaan zich ging bezighouden met het symbolisme en het pointillisme. Hij schilderde in verschillende plaatsen in Nederland zoals Abcoude, Uden. Winterswijk en Domburg. Piet Mondriaan was samen met onder andere van der Leck een van de oprichters van het nieuwe tijdschrift ‘De Stijl’ (1917) waarin verschillende kunstenaars hun kunst- en levensvisie gaven. Mondriaan vertrok naar parijs waar hij weer nieuwe inspiratie kreeg en zijn stijl met diverse kleurvakken en/of strakke lijnen verder ontwikkelde. Mondriaans interieur van zijn atelier in Parijs, Londen en New York waren geheel ingericht in de stijl van zijn schilderijen. De muren hadden gekleurde vakken vanzelfsprekend in de primaire kleuren. Toen Mondriaan later plannen maakte om uit Parijs weg te gaan, wilde hij eigenlijk naar Amerika. De aanvraag van het visum duurde erg lang en omdat er oorlog dreigde in Europa, vertrok Mondriaan naar vrienden in Londen. De oorlog brak uit en bij een bombardement op Londen werd het huis naast het huis van Mondriaan getroffen. Dat was de reden dat hij in 1940 vertrok naar New York. In de drie jaar en vier maanden van zijn verblijf in New York vond hij een trouwe vriendenkring van uit Europa gevluchte kunstenaars maar ook Amerikanen, die hem de weg wezen in de kunstenaarswereld van deze wereldstad. Zijn afwijkende stijl van schilderen kreeg steeds meer bewonderaars. Pieter Cornelis Mondriaan overleed in New York op 1 februari 1944. Bijna tweehonderd mensen waren er bij Mondriaans begrafenis bij, dat aangeeft dat hij een goede positie in de kunstwereld aldaar had veroverd. Conclusie tijdsbeeld Piet Mondriaan In de tijd waarin Piet Mondriaan leefde waren er niet veel mensen die dezelfde stijl van schilderen hadden als hem. Hij had wel samen met Rietveld, van der Leck, van Doesburg en anderen ‘De Stijl’ opgericht waarin ze ook in zijn stijl werk maakten. Zijn werk in primaire kleuren, horizon en verticale lijnen gaf hij de naam neoplasticisme. Er was voor hem niet zo’n grote aanleiding tot bepaalde onderwerpen als bij Giotto (religieus). In de tijd van Mondriaan waren de keuzes en stijlen in de kunst dus al een stuk vrijer.
De wijze van werken van Piet Mondriaan Techniek & materiaal: De techniek van schilderen en tekenen is bij Piet Mondriaan erg veranderd door de jaren heen. Als jonge schilder wou hij graag schilderen bij grijs en donker weer wanneer de atmosfeer de details van de dingen vervaagde en de omtrekken juist accentueerde. Zijn elementen in zijn kunstwerken waren eerst natuur, vooral ook vaak schilderijen met bomen. In zijn latere jaren koos Mondriaan voor kubistische vormen in zijn schilderijen. De waarneming van herkenbare objecten verdwijnt geleidelijk uit zijn werk en lijnen, rechthoeken en kleurvlakken zijn de nieuwe schilderkundige elementen van hem. Op de pagina links hiervan kun je goed zijn eerste werken vergelijken met zijn latere werken. In zijn periode als kunstenaar gebruikte hij als materialen: verf, potloden en vroeger ook houtskool. Leermeester en tijdsgeest: Piet Mondriaan, zoals ik al in zijn tijdsbeeld vernoemd heb, heeft de basis van het tekenen van zijn vader geleerd. Zijn vader is echter niet de enige persoon geweest die hem les heeft gegeven. Een oud-tekenleraar die hij had bij zijn middelbare akte handtekenen en zijn oom Fritz hebben hem ook veel geleerd. Met oom Fritz heeft Mondriaan veel tijd doorgebracht en is met hem de natuur ingetrokken om daar landschappen en tekenen. Toen Mondriaan Jan Toorop leerde kennen hield hij zich bezig met pointtillisme (een schildertechniek waarbij men verf in kleine stipjes dicht op elkaar zet) en later het symbolisme. In Parijs kreeg Mondriaan extra inspiratie voor zijn stijl met diverse kleurvakken en/of strakke lijnen. De tijd waarin Mondriaan leefde heeft niet erg veel invloed gehad op zijn stijl van kunst. Er waren in zijn periode als kunstenaar erg veel verschillende stijlen en niet bepaald één die overheerste.