Gedrag van pissebedden

Achtergrondinformatie: Pissebedden kunnen ongeveer 2 cm lang worden en hebben een ovaal lijf. Het lijf bestaat uit harde, elkaar overlappende platen (segmenten). Op de kop zitten twee grote voelsprieten (antennen). Ze hebben ook nog twee veel kleinere antennen. Die zitten tussen de grote voelspriet in, maar zijn veel moeilijker te zien. Ze hebben zeven paar poten. De achter de zeven pootdragende gelegen segmenten (zes) zijn steeds voorzien van een paar aanhangsels.De poten bestaan uit verschillende deeltjes (leden). Daarom horen ze net als insecten en spinnen bij de geleedpotige dieren (Isopoda). Ze behoren tot de groep kreeftachtige (Crustacea). Pissebedden zijn de enige kreeftachtige die op het land kunnen leven. Één oog bestaat (net als een vlieg) uit meerdere kleine oogbolletjes. Maar omdat de ogen van een pissebed zo klein zijn zie je dat niet. Pissebedden zijn nachtdieren en men treft ze vooral aan op donkere plaatsen, waar het vochtig, koud en donker is: ze leven gewoonlijk in het vrije veld onder stenen, onder de schors van bomen, onder afgevallen bladeren, in vermolmd hout, enz. Ook in kelders en opslagplaatsen waar het vochtig is en plantaardig materiaal te vinden is, kunnen pissebedden voorkomen. Waar de pissebedden voorkomen moet het ook vochtig zijn, omdat uitdroging dodelijk is voor deze dieren. Pissebedden kunnen alleen schadelijk zijn, als ze in grote aantallen in kassen en groentetuinen voorkomen waar de planten worden aangevreten. Bij voorkeur eten ze rottend materiaal. Op grond van de vorm van het lichaam en het gedrag kunnen de pissebedden in drie groepen onderscheiden worden: de "renners”, de "vastklampers" en de "oprollers". De "renners" hebben een slank lichaam en lange poten. Ze rennen zeer snel weg als ze verstoord worden. De "vastklampers" hebben een breder en platter lijf. Als ze verstoord worden, drukken ze zich tegen de ondergrond aan. De "oprollers" kunnen zich oprollen tot een balletje. Ze zien er dan uit als een klein grijs pilletje. Bij dit experiment had ik de beschikking over alle drie de soorten pissebedden. Voor de resultaten van dit experiment maakt het niet veel uit welke soorten pissebedden je hebt gebruikt. Een merkwaardig aspect in de leefwijze van de pissebed is de broedzorg. Het vrouwtje krijgt tussen haar poten een broedbuidel, waarin zich de eieren ontwikkelen. Die buidel ziet eruit als een wit driehoekje. Deze vorm van broedzorg maakt het de dieren mogelijk om na het binnendringen in een bepaalde ruimte - bijv. een kelder - deze snel te bevolken als de omstandigheden wat betreft temperatuur, vochtigheid en voedsel, daar gunstig zijn. Na 4 tot 6 weken komen de jongen naar buiten, ze zijn dan ongeveer 2 mm groot en wit. In deze reeks van experiment onderzoek ik aan welke omgeving pissebedden de voorkeur aan hebben: • Koude of warme omgeving • Vochtige of droge omgeving • Lichte of donkere omgeving • Lichte én vochtige of donkere én droge omgeving Inleiding: In dit experiment vraag ik me af aan welke omgeving pissebedden de voorkeur hebben: een koude of een warme omgeving, een vochtige of droge omgeviging, een lichte of donkere omgeving en een lichte én vochtige of een donkere én droge omgeving. Mijn onderzoeksvragen zijn dan: • Hebben pissebedden een voorkeur aan een koude of een warme omgeving? • Hebben pissebedden een voorkeur aan een droge of een vochtige omgeving? • Hebben pissebedden een voorkeur aan een lichte of een donkere omgeving? • Hebben pissebedden een voorkeur aan een lichte én een vochtige of een donkere én een droge omgeving? Pissebedden hebben liever een koude omgeving, omdat ik van pissebedden weet dat je ze vindt waar het koud is (bijvoorbeeld onder stenen). Als pissebedden liever in een koude omgeving zitten zullen ze - als de pissebedden kunnen kiezen tussen een koud en een warm gedeelte - naar het koude gedeelte gaan. Pissebedden hebben liever een vochtig milieu, omdat ik van pissebedden weet dat je ze vindt waar het vochtig is (bijvoorbeeld kelders en opslagplaatsen). Als pissebedden liever in een vochtige omgeving zitten, zullen ze - als ze kunnen kiezen tussen een droog en vochtig milieu - naar het vochtige gedeelte gaan. Pissebedden hebben liever een donkere omgeving, omdat ik van pissebedden weet dat je ze vindt waar het donker is (bijvoorbeeld onder de schors van een boom). Als pissebedden liever in een donkere omgeving zitten, zullen ze - als ze kunnen kiezen tussen een lichte en donkere omgeving - naar het donkere gedeelte gaan. Pissebedden hebben geen voorkeur aan een lichte én een vochtige en een donkere én een droge omgeving

Als pissebedden geen voorkeur hebben aan een lichte én een vochtige en een donkere én een droge omgeving, dan zullen van de pissebedden - als ze kunnen kiezen tussen een lichte én een vochtige en een donkere én een droge omgeving - (ongeveer) de helft naar het lichte én vochtige gedeelte gaan, en de helft naar het donkere én droge gedeelte gaan. Benodigdheden Voor dit experiment had ik nodig: • Drie petrischalen • Heet water • IJsblokjes • Tien pissebedden • Een horloge • Filtreerpapier • Spuitfles met water • Een papier (of schrift of iets dergelijks) • Eventueel een lampje Werkplan pissebedden en temperatuur: Om te beginnen heb ik één schaal met heet water en één met ijsblokjes gevuld, en naast elkaar gelegd. Dit heb ik gedaan zodat het gedeelte boven de ijsblokjes kouder is dan het gedeelte boven het hete water. In de derde schaal heb ik tien pissebedden gedaan en zo op de twee schaaltjes gelegd, dat de helft van het schaaltje en de helft van de pissebedden (vijf) op het koude gedeelte waren, en de andere helft van het schaaltje en de pissebedden (vijf) op het warme gedeelte waren. Hierna heb ik tien minuten gewacht om te kijken wat het resultaat is. Resultaten pissebedden en temperatuur: De pissebedden gingen op het begin eerst langs de kant een rondje lopen: de pissebedden die in het warme gedeelte waren gingen eerst naar het koude gedeelte en daarna weer terug naar het warme gedeelte. De pissebedden die in het koude gedeelte waren gingen naar het warme gedeelte, en bleven daar. Na enige tijd waren alle pissebedden in het koude gedeelte. Toen de pissebedden daar aangekomen waren, viel het mij op dat ze op elkaar gingen liggen, terwijl ze dat bij het warme gedeelte niet deden. Om te controleren of de pissebedden niet door toeval naar het koude gedeelte gingen, heb ik het schaaltje met de pissebedden na tien minuten - toen die allemaal op het koude gedeelte waren - 90° gedraaid, zodat alle pissebedden op het warme gedeelte terechtkwamen. Als de pissebedden hiervoor niet door toeval op het koude gedeelte terechtgekomen waren, zullen ze nu allemaal weer naar het koude gedeelte teruggaan. Na enige tijd kon ik zien dat alle pissebedden weer op het koude gedeelte waren. Conclusie pissebedden en temperatuur: Uit dit experiment kan ik de conclusie trekken dat pissebedden de voorkeur hebben aan een koude omgeving, omdat alle pissebedden na enige tijd naar het koude gedeelte gingen. Toen ik ze daarna in het warme gedeelte deed, gingen ze weer naar het koude gedeelte. Werkplan pissebedden en vocht Als eerst pakte ik een filtreerpapier, en knipte het in twee gelijke helften. De ene helft maakte ik nat met behulp van water, en met de andere helft deed ik niets. Vervolgens legde ik de twee helften in het schaaltje, en deed er de vijf pissebedden in op de ene helft, en vijf pissebedden op de andere helft in: er zitten nu dus vijf pissebedden op het natte gedeelte, en vijf pissebedden op het droge gedeelte: Hierna heb ik tien minuten gewacht voor het resultaat. Resultaten pissebedden en vocht: De pissebedden waren aan het eind van die tien minuten op het vochtige gedeelte. De pissebedden die in het vochtige gedeelte waren gingen eerst naar het droge gedeelte toe, en kwamen daarna al snel terug. De pissebedden die op het droge gedeelte waren gingen naar het vochtige toe, en bleven daar. Na enkele minuten waren alle pissebedden in het vochtige gedeelte. Toen de pissebedden op het vochtige gedeelte waren, viel het mij op dat ze minder actief waren, en naast elkaar gingen liggen. Ook viel mij op dat als ik ze op hun kop ging houden, ze niet omvielen, maar zich met hun poten aan de bovenkant konden vastklampen. Om te controleren of de pissebedden niet door toeval naar het vochtige gedeelte gingen, heb ik het schaaltje met de pissebedden, na tien minuten - toen die allemaal op het vochtige gedeelte waren - 90° gedraaid, zodat alle pissebedden op het droge gedeelte terechtkwamen. Als de pissebedden hiervoor niet door toeval op het vochtige gedeelte terechtgekomen waren, zullen ze nu allemaal weer naar het vochtige gedeelte teruggaan. Na enige tijd kon ik zien dat alle pissebedden weer op het vochtige gedeelte waren.
Conclusie pissebedden en vocht: Uit deze proef kan ik concluderen dat pissebedden de voorkeur hebben aan een vochtige omgeving, omdat alle pissebedden na enkele tijd minuten naar het vochtige gedeelte gingen. Toen ik ze daarna in het droge gedeelte deed, gingen ze weer naar het vochtige gedeelte. De pissebedden gaan naar het vochtige gedeelte omdat ze anders uitdrogen, wat dodelijk kan zijn. Werkplan pissebedden en licht: Om te beginnen deed ik de tien pissebedden in het schaaltje. De ene helft dekte ik af met een schrift, en de andere helft bescheen ik met licht. Daarna deed ik vijf pissebedden op het donkere gedeelte, en vijf pissebedden op het lichte gedeelte. Hierna heb ik tien minuten gewacht voor het resultaat. Resultaten pissebedden en licht: De pissebedden gingen na enkele minuten naar het donkere gedeelte toe. De pissebedden die op het donkere gedeelte waren bleven daar. Na enkele minuten waren alle pissebedden in het donkere gedeelte. Om te controleren of de pissebedden niet door toeval naar het donkere gedeelte gingen, heb ik het schaaltje met de pissebedden, na tien minuten - toen die allemaal op het donkere gedeelte waren - 90° gedraaid, zodat alle pissebedden op het lichte gedeelte terechtkwamen. Als de pissebedden hiervoor niet door toeval op het donkere gedeelte terechtgekomen waren, zullen ze nu allemaal weer naar het donkere gedeelte teruggaan. Na enige tijd kon ik zien dat alle pissebedden weer op het donkere gedeelte waren. Conclusie pissebedden en licht: Uit deze proef kan ik de conclusie trekken dat pissebedden de voorkeur hebben aan een donkere omgeving, omdat alle pissebedden na enkele tijd minuten naar het donkere gedeelte gingen. Toen ik ze daarna in het licht gedeelte deed, gingen ze weer naar het donkere gedeelte. De pissebedden gaan naar het donkere gedeelte omdat ze slecht tegen licht kunnen. Werkplan pissebedden en een lichte én een vochtige en een donkere én een droge omgeving: Om te beginnen scheurde ik een stukje filtreerpapier in tweeën, en maakte de ene helft nat, en de andere helft niet, en legde beide helften in het schaaltje. Daarna scheen ik op de helft met het vochtige filtreerpapier een lamp zodat deze helft belicht werd, en op de andere helft met het droge filtreerpapier legde ik een schrift om ervoor te zorgen dat deze helft donker werd. Vervolgens ging ik tien minuten wachten op het resultaat.
Resultaten pissebedden en een lichte én een vochtige en een donkere én een droge omgeving: Na tien minuten is gebleken dat van de tien pissebedden er vijf op het vochtige en natte gedeelte waren, en vijf op het donkere en droge gedeelte waren. Toen ik de pissebedden daarna allemaal op het donkere en droge gedeelte legde bleven ze allemaal daar, en toen ik ze daarna op het lichte én vochtige gedeelte legde bleven ze ook daar. Conclusie pissebedden en een lichte én een vochtige en een donkere én een droge omgeving: Omdat de pissebedden bleven waar ik ze gelegd had, kan ik hieruit concluderen dat het voor pissebedden niet uitmaakt of ze op het lichte én vochtige of op het donkere én droge gedeelte zitten.