Kunstmest

3 Minder mest, schoner mest Het mestprobleem is pas na de tweede wereldoorlog ontstaan. Voor die tijd waren er gewoon niet zo veel koeien, kippen en varken, en was er nog weinig kunstmest. De mest die de dieren produceerden kon gewoon op het land worden uitgereden, zonder problemen. Soms was er zelfs niet genoeg mest om de boeren te verzekeren dat er een goede en optimale oogst was. Na de Tweede Wereldoorlog veranderde deze situatie snel. De overheid stimuleerde boeren om sneller en beter te gaan produceren. Eerst genoeg om de eigen bevolking goed te eten te geven, en daarna nog meer voor de export, dus voor producten die naar andere landen gaan. Een hogere productie van vlees en melk werd mogelijk gemaakt door bijvoorbeeld de komst van goedkoop veevoer uit ontwikkelingslanden (bijv.soja) en door het gebruik van kunstmest. Ook de ontwikkeling van de techniek zorgde voor meer productie (melkmachines, voerinstallaties die hoeveelheden op maat produceren). Vooral in de varkens- en pluimveehouderij leidde dit tot intensieve veehouderij, ook wel bio-industrie genoemd. Elke veehouder ging ook steeds meer dieren houden voor genoeg inkomsten. Daardoor kwam er steeds meer mest. Niet alleen de productie van dierlijke mest nam toe, ook akkerbouwers en melkveehouders (met weilanden) gingen steeds meer kunstmest gebruiken. Met kunstmest kun je namelijk de aanvoer van meststoffen beter afstemmen op het moment dat het gewas er behoefte aan heeft. Met kunstmest is het resultaat sneller zichtbaar en je weet van tevoren beter wat je kunt verwachten. Bij dierlijke mest is het altijd toch maar afwachten wat het resultaat zal zijn. Het gebruik van kunstmest zorgde er ook nog eens voor dat veehouders hun dierlijke mest telkens moeilijker kwijtraakten. Er was dus teveel dierlijke mest en er werd telkens meer kunstmest gebruikt. Omdat de planten en de bodem al die meststoffen niet op kunnen nemen, verdween een groot deel in het milieu. De grond en de bodem raakten daardoor steeds meer vervuild. Begin jaren tachtig werden de gevolgen heel erg duidelijk. In natuurgebieden dreigden veel planten te verdwijnen. Sloten groeiden dicht met kroos of ze stonden vol dood water waarin niets meer kon leven. En steeds meer water dat werd gebruikt om drinkwater van te maken, moest worden gezuiverd. Natuurlijk zijn de boeren niet de enige vervuilers. Er kwamen ook steeds meer auto's, het vliegverkeer nam toe en de industrie groeide. En het milieu leidde hieronder. Zo kon het niet verder. De industrie moest veel schoner worden, de mensen moesten zuiniger omgaan met energie en afval en de boeren moesten bewuster mest gebruiken en produceren. De overheid heeft toen besloten dat een boer niet meer mest mag produceren dan de maximale hoeveelheid. Alle veehouders kregen zo’n recht, genaamd mestproductierechten. Die mestproductierechten geven aan hoeveel mest er op de boerderij geproduceerd mag worden, en hoeveel dieren een boer dus mag houden. Hoeveel mestproductierechten een boer kreeg hing af van de hoeveelheid mest die zijn dieren produceerden voordat die nieuwe wet kwam, of van de hoeveelheid grond die bij zijn bedrijf hoorde. Dit had heel veel gevolgen voor de intensieve veehouderij, bijvoorbeeld voor varkenshouders die geen grond hadden. Deze veehouders voelden zich bedreigd door de nieuwe regels. Hun inkomsten zijn namelijk voor een groot deel afhankelijk van het aantal dieren dat zij kunnen houden. Daarnaast stelde de overheid om de overbemesting tegen te gaan, en er werden grenzen gemaakt aan de hoeveelheid mest die op het land mocht worden gebruikt. Als een veehouder meer produceerde dan hij op zijn eigen grond kwijt kon, moest hij ervoor zorgen dat hij die mest ergens anders kwijt kon raken. Boeren willen natuurlijk een redelijk inkomen voor henzelf en hun gezin. Maar door de dalende vlees- en melkprijzen werden ze gedwongen om hun bedrijven uit te breiden, ondanks dat ze minder dieren mochten behouden. Ze kunnen dat doen door bijvoorbeeld mestproductierechten te kopen van boeren die hun bedrijf sloten. Maar zo werd de hoeveelheid mest in Nederland niet minder. Het probleem moest dus op een andere manier worden aangepakt. Mest is vooral schadelijk voor het milieu doordat er bepaalde stoffen in zitten namelijk de mineralen fosfaat en stikstof. De overheid heeft toen bedacht dat je wel mest mag produceren, maar alleen als er minder fosfaat en stikstof inzitten. Dat kun je bijvoorbeeld bereiken door de dieren speciaal voer te geven, waarin minder van deze stoffen zitten. Dieren hebben namelijk mineralen nodig om goed te groeien, maar als ze meer binnenkrijgen dan ze nodig hebben dan poepen ze die stoffen weer uit. Als je er dus voor kunt zorgen dat de dieren precies genoeg mineralen krijgen, krijg je schonere mest. De mest wordt steeds schoner. Maar schone mest is nog steeds een probleem als er veel te veel van is. Daarom pakt het ministerie van LNV het mestprobleem op verschillende manieren aan. De bedoeling is dat de mest, die wordt geproduceerd op het bedrijf, meer in verhouding is met de mest die het bedrijf nodig heeft. En overtollige mest op alle bedrijven moet zoveel mogelijk worden beperkt en beter over Nederland worden verdeeld. Zo is de mestproductie en het gebruik ervan minder schadelijk voor het milieu. Om boeren nog meer te overtuigen om zo zorgvuldig mogelijk om te gaan met het voer dat ze aan hun dieren geven en de kunstmest die ze gebruiken, heeft de overheid in 1998 het Mineralen Aangifte Systeem ingevoerd, het MINAS. Elk bedrijf moet bijhouden hoeveel fosfaat en stikstof er worden aangevoerd.In het voer, maar ook in de dieren die worden aangekocht. En hoeveel er worden afgevoerd in dieren, in producten - bijvoorbeeld eieren of melk - en in mest. Het verschil tussen aanvoer en afvoer van mineralen heet mineralenverlies. Als de aanvoer veel groter is dan de afvoer, dan moeten boeren een boete betalen. Als het verschil tussen de aanvoer en de afvoer van die mineralen groot is, moeten boeren een heffing betalen. Zo worden de boeren zich veel meer bewust van de hoeveelheden mineralen die ze aan- en afvoeren. En ze zien ze beter op welke manier ze het gebruik van mineralen nog kunnen terugdringen. Want je hoe minder mineralen in het voer, hoe minder mineralen er in de mest zitten. En hoe minder mineralen er zo in het milieu verdwijnen. De positieve resultaten hiervan zijn nu al te zien. Bij boeren die bewust met de mestproductie en het gebruik ervan omgaan, is het mineralenverlies steeds lager geworden. Dus veel beter. Daarnaast heeft het ministerie van LNV ook strengere regels gemaakt voor het gebruik van mest op het land. Ook hier moet je zo precies mogelijk leren omgaan met de hoeveelheid mineralen. Genoeg om de planten te laten groeien, maar niet zo veel dat er mineralen overblijven die naar de grond, het water of de lucht verdwijnen. En zo het milieu verpesten. Ook moeten de boeren die aanzienlijk meer mest produceren dan ze op hun eigen bedrijf kunnen gebruiken, een contract sluiten met bijvoorbeeld een akkerbouwer. De akkerbouwer, die zelf geen mest produceert, kan die mest namelijk goed gebruiken. In zo'n contract staat hoeveel mest de veehouder levert en hoeveel mineralen erin zitten. Zo'n contract heet een mestafzetcontract. Als het aantal dieren in de veehouderij vermindert, wordt natuurlijk ook de hoeveelheid mest minder. Het aantal dieren op een bedrijf mocht al tot een bepaalde hoeveelheid zijn. Maar nu wil de overheid het aantal varkens en kippen in Nederland nog verder verminderen. In het verleden is dat maar gedeeltelijk gelukt. De boeren protesteerden heel erg tegen deze vermindering. Om de veestapel te verminderen, hebben varkensboeren een deel van de rechten die ze hebben om mest te produceren, bij de overheid in moeten leveren. Als een boer wil uitbreiden, kan hij mestrechten van andere boeren kopen. Een deel van die rechten (10%) moet hij afstaan aan de overheid. Hoe minder mestproductierechten er overblijven, hoe minder vee een boer nog kan houden. Dat is dus niet goed voor de boer. Het aantal kippen mag sinds enige tijd ook maar tot een bepaalde hoeveelheid zijn. Vlak na de Tweede Wereldoorlog was het belangrijk dat de boeren zoveel mogelijk voedsel gingen produceren. Omdat iedereen dan genoeg te eten kreeg. Maar nu wordt er al genoeg voedsel geproduceerd. Dus daarom kijken de klanten steeds meer naar de waarde en de kwaliteit van het voedsel, en de manier waarop boeren dat voedsel produceren. Dat is één van de redenen waarom de overheid boeren helpt om over te schakelen op duurzame landbouw, zoals biologische landbouw. Dat wel duur maar wel heel goed en veel gezonder. Bij duurzame landbouw besteden boeren veel aandacht aan de gezondheid en het welzijn van de dieren en aan energiebesparing en milieu. De dieren krijgen meer ruimte, ze krijgen minder medicijnen en geen groeibevorderende middelen. Ze zijn daardoor bijvoorbeeld minder snel klaar voor de slacht. Dit betekent dat de boer minder dieren kan houden dan vroeger en dat hij de dieren langer moet verzorgen voor hij ze kan verkopen. En dat is dan weer slecht voor zijn productie. De prijs die hij voor zijn dieren krijgt, moet dus hoger liggen. Daarom moet de klant, zoals ik al zei, meer betalen voor het vlees dat biologisch is geproduceerd. Dat is alleen mogelijk als de klanten wel meer willen betalen voor meer kwaliteit. Want de boeren gaan niet veel investeren in duurzame landbouw, terwijl de prijzen voor vlees en andere producten zo laag blijven als ze nu zijn. Dan heeft de boer namelijk geen winst maar juist verlies.

4. Doelen van het mestbeleid en de gevolgen voor de boeren hiervan Met het mestbeleid wil de overheid een aantal doelen bereiken. Het belangrijkste doel is de verliezen van mineralen naar het milieu te verminderen. Een tweede doel is het in evenwicht brengen van de productie van mest met het gebruik ervan in Nederland. Daarvoor zal de mest soms over lange afstanden moeten worden vervoerd. Van Brabant waar veel varkensbedrijven zijn naar een akkerbouwgebied zoals Flevoland. Daarnaast wordt er met het mestbeleid bedoeld dat klanten weer vertrouwen krijgen in het vlees dat door de Nederlandse veehouderij wordt geproduceerd. En dat de veehouderij weer een gezonde bedrijfstak wordt. En goede producten levert waar klanten belangstelling. En dat boeren hier wel een goed inkomen voor krijgen in verhouding met wat zij produceren. Het mestbeleid is dus heel erg van belang voor de toekomst van de Nederlandse landbouw! Ook al lijkt het er nu niet echt op. Het mestbeleid heeft vooral hele grote gevolgen voor de veehouders. Daarom is het ook niet raar dat ze hier een beetje tegen zijn. Maar toch om het doel te bereiken wil de overheid onder andere dat de veestapel in Nederland afneemt. De varkenshouderij draagt voor een groot deel bij aan de mestproductie in Nederland, terwijl veel varkenshouders geen grond hebben om de eigen mest op het eigen bedrijf te gebruiken. Daarom zijn varkenshouders verplicht om een deel van hun varkens weg te doen en dat betekent ook dat hun inkomsten heel erg zullen dalen. Daar zijn ze dus niet erg blij mee. De boeren zijn het ook niet eens met het verlagen van de hoeveelheid mest die op landbouwgrond gebruikt mag worden. Want zij vinden dat ze die hoeveelheid mest nodig hebben om de gewassen goed te laten groeien. Want zonder mest kunnen ze niet groeien. En een ander probleem is dat ze niet weten hoe ze hun dierlijke mest kwijt kunnen raken. Al deze maatregelen betekenen dus dat een deel van de veehouders ermee op zal houden. Omdat ze bijvoorbeeld geen geld hebben voor investeringen die ze voor bepaalde dingen nodig hebben. De overheid heeft speciaal voor deze boeren een groot bedrag ter beschikking gesteld. Hiermee kunnen veehouders die vóór oktober 2002 hun bedrijf sluiten hun mestproductierechten 'verkopen' aan de overheid en een financiële tegemoetkoming krijgen. Dit krijgen ze voor het geld dat zij toen gebruikt hebben om stallen te bouwen en die ze nú niet meer gebruiken. Ook kunnen boeren toestemming krijgen om na het afbreken van hun stallen de grond te gebruiken voor het bouwen van woningen of ze krijgen ergens anders in het dorp een stuk grond om te bouwen. De woning die dan gebouwd is, kan de boer dan weer verkopen of hij kan er zelf in gaan wonen. De mogelijkheden zijn per provincie verschillend. Veehouders die ermee ophouden moeten natuurlijk een andere manier zoeken om geld te verdienen. De overheid wil veehouders hierbij heel erg goed helpen. Je kunt daarbij denken aan hulp bij het vinden van een baan of hulp bij het oprichten van een eigen bedrijf.

Dit wil je ook lezen:

Online oplichting

5 Extractie van ammoniumnitraat uit kunstmest De extractie van ammoniumnitraat uit kunstmest, is de manier om
ammoniumnitraat te maken, als de vloeistof salpeterzuur niet aanwezig is. In veel tuinzaken kan je de mest soort 'Kalkammon salpeter' vinden. Dit zijn dozen van 5 kg, en er staat ook nog vaak iets op als 'stikstofhoudende mest'. Dit zijn een soort prills en bestaan voor ongeveer 78% uit ammoniumnitraat.

De procedure Ammoniumnitraat wordt uit de mest geëxtraheerd met behulp van water. Extraheren is het halen van een stof uit een mengsel door middel van een oplosmiddel waarin het ene deel wél in oplost en het andere deel niet. Hier lost het ammoniumnitraat heel goed op in water en het calciumcarbonaat helemaal niet. Dat is dus goed. Dan wordt het water toegevoegd aan mest, en daarna moet je flink roeren. En als al het ammoniumnitraat in oplossing is gegaan, gieten we de heldere oplossing af en laten we uitkristalliseren of dampen we in.

De procedure stap voor stap 1. Neem 1 kg ammoniumnitraat in een emmer en doe hier 800 ml kokend water bij. Roer het heel goed en lang totdat alles is opgelost. Als alles opgelost is zitten er geen perrels meer in en is het alleen nog een soort drap(modder). 2. Laat het dan een paar minuten bezinken en giet het dan over in een nieuwe emmer(of bekerglas), je moet er wel voor zorgen dat je zo weinig mogelijk drap meeneemt. 3. Dan laat je het even afkoelen. Als er kristallen vormen, moet je het stevig roeren, en tegelijkertijd een beetje water bij voegen totdat alles is opgelost. 4. Laat het dan enkele uren bezinken. En giet het dan voorzichtig af in een schone emmer en laat een restje oplossing in de oude emmer zitten, zodat er geen drap meeloopt. 5. Wacht tot het een volledig heldere oplossing is. 6. Damp nu de heldere oplossing voor de helft in op een pannetje of bekerglas. Doe dit wel buiten!. Want het is levensgevaarlijk om het binnen te doen! Gebruik dus een CampingGaz brander. Er zullen witte dampen van stikstofdioxide ontstaan. Als het voor de helft is ingedampt, dan kan je het laten afkoelen. 7. Laat het helemaal afkoelen, en als het ongeveer 15C is, kan je het nog in de vriezer zetten tot 0C. Haal het dan eruit en giet de overgebleven oplossing af. De kristallen kan je eerst afdrogen, door het flink aan te drukken met Wc-papier. Hierna kan je het nog in de oven, als het echt moet, op 40C een half uur drogen(Het mag echt niet hoger). 8. De oplossing die overgebleven is bij het kristalliseren kan je gewoon herbruiken. Als je het opspaart tot ongeveer een liter kun je het indampen zoals je et gedaan is. Als alles uitgekristalliseerd en ingedampt is ziet het er zo uit