Klimaatverandering

De rendieren op de Noordpool In de zuidelijke streken van de Noordpool kleurt de lente de witte wereld groen. De ontspruitende toendramossen zijn belangrijk voedsel voor de honderdduizenden rendieren. Massaal trekken ze achter het kiemende groen aan. Maar in 1990 ging het mis. Volgens de biologische klok waren de rendieren precies op tijd, maar de natuur bleek te vroeg. Door de hoge temperatuur was het mos al uitgebloeid. Het verlepte groen bood niet veel voedingswaarde voor de zogende vrouwtjes. Maar ook in de tijden dat mossen bedekt zijn door sneeuw, speelt de verzachting van het klimaat het rendier parten. De dieren krabben de sneeuw met hun voorpoten weg zodat ze kunnen grazen. Maar sinds enkele jaren maakt de sneeuw steeds vaker plaats voor ijzel of ijsregens. De dikke harde laag maakt het mos onbereikbaar voor de dieren.

De Europese bossen De laatste bossen van het dichtbevolkte Europa zijn het thuis van een gevarieerde planten- en dierenwereld. Van spechten tot wilde zwijnen, van vlinders tot boommarters. Zulke bossen lijken onverwoestbaar. Ze kunnen zelfs de koudste winters doorstaan, maar als de gemiddelde temperatuur slechts drie graden stijgt, zal eenderde van alle eiken- en beukenbossen ten onder gaan.

Dit wil je ook lezen:

Zo schrijf je een goed opiniestuk

De zeespiegel stijgt Door de temperatuurstijging smelten gletsjers en poolkappen, met als gevolg dat de zeespiegel zal stijgen. Gebeurt er niets, dan zal de zeespiegel de komen de eeuw zo'n 30 centimeter tot een meter stijgen. Niet voor niets houden regeringen van laaggelegen eilandengroepen als de Malediven er serieus rekening mee dat hun land binnen afzienbare tijd onder de zeespiegel verdwijnt.

De mangrovebossen Mangrovebossen herbergen een gigantische rijkdom aan levensvormen. Een zeespiegelstijging van één meter kan in deze kustbossen ernstige schade aan de natuur toebrengen. In de mangrovebossen bij Bangladesh en India leven de meeste wilde tijgers ter wereld. Ook zijn de bossen met hun ontelbare kreken en uitgestrekte rietlanden een eldorado voor overwinterende trekvogels. Als de zeespiegel stijgt is er voor hen geen plek meer over. Zeker omdat de mangroven zich door de steeds dichter bebouwing niet landinwaarts kunnen terugtrekken.

De zeeschildpadden Zeeschildpadden zwerven door de oceanen en maken reizen van duizenden kilometers. Totdat ze op een dag opduiken voor de kust, ergens bij het warme strand waar ze zelf geboren zijn. Ze kruipen aan land om in het zand hun eieren te leggen. Daarna gaan ze weer. De warmte van de bodem broedt de eieren uit. Het WNF helpt bij het beschermen van deze broedstranden. Maar wat gebeurt er als de zeespiegel stijgt en het strand er niet meer

Het wordt natter. Of juist droger Een ander klimaat betekent een ander neerslagpatroon. Meer of minder regen, meer of minder verdamping; het heeft groot effect op de natuur. Door vernatting of juist verdroging van hun oorspronkelijke leefgebied slaan soorten op de vlucht of verdwijnen ze voorgoed.

De olifanten in Afrika Al miljoenen jaren zwerven olifanten door Afrika. Ze reizen mee met de regens. Waar die vallen is het gras groen en lang. Tegenwoordig worden hun trekroutes maar al te vaak afgesneden door de menselijke beschaving. Ze zijn niet welkom in landbouwgebieden. Nieuwe grillen van het klimaat zorgen voor het uitblijven van de jaarlijkse regens. Steeds vaker zullen olifanten worden opgesloten in onvruchtbare gebieden, door droogte geteisterd.

'Onze' ooievaar in het Zambezi-bekken Het Zambezi-bekken is een van de grootste riviergebieden in Afrika. Klimaatdeskundigen denken dat de Zambezi en haar zijrivieren steeds minder water te verwerken zullen krijgen. De verminderde hoeveelheid regen van de afgelopen vijftien jaar heeft z'n littekens al in het landschap achtergelaten. Nijlpaarden, olifanten, hoefdieren en trekvogels zoals 'onze' ooievaar, zwaluw en koekoek worden daarvan de dupe.

De slingerapen in Zuid-Amerika Hoog in de woudreuzen van het Zuid-Amerikaanse regenwoud wonen slingerapen in kleine familiegroepen. Aan het hoofd staat moeder. Zij kent het bos op haar duimpje en weet precies welke vruchten in welk jaargetijde rijp zijn voor consumptie. Die kennis heeft zij van haar voorouders. Een jaar van plotselinge droogte is een ramp. De bomen staan niet in bloei en maken geen vruchten. Hongersnood dreigt.

Het weer wordt extremer IJskoude winters, afgewisseld door bloedhete zomers in de Verenigde Staten. Overstromingen in Bangladesh. Maar ook in Nederland: re gelmatig extreem hoog water in de rivieren en de natste herfst sinds decennia. Dit soort uitschieters komen steeds vaker voor. Het zijn indicaties dat het klimaat niet alleen verandert, maar bovendien wisselvalliger wordt met meer kans op extreme situaties.

Oplossing: Een drastische vermindering van de CO2-uitstoot
Het broeikaseffect vormt een serieuze bedreiging voor mens en natuur. Het vraagt dus om een zeer serieuze aanpak. Het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen in de atmosfeer is de eerste stap. De Klimaatcommissie van de Verenigde Naties stelt dat de CO2-uitstoot wereldwijd met 60% omlaag moet. Bij een eerlijke verdeling houdt dit in dat de uitstoot in de rijke landen zelfs met 80% moet afnemen. Dit percentage staat in schril contrast met de reductiedoelstelling van de Nederlandse overheid: 3% minder CO2 in het jaar 2000 en stabilisatie na 2000. En zelfs daarvan wordt de haalbaarheid in twijfel getrokken. Terecht? Uit een onderzoek van de Universiteit Utrecht, verricht in opdracht van het WNF, blijkt dat de CO2-uitstoot in Nederland de komende decennia met 80% omlaag kan. Zelfs bij een economische groei van 2%. Door de technische mogelijkheden en duurzame energiebronnen goed te benutten.

Effecten CO2-reductietechnologieën De bijgaande illustratie laat de belangrijkste manieren zien om CO2-emissies te reduceren, rekening houdend met een voortgaande economische groei. Voorbeelden van besparing op eindgebruik zijn zuinige apparaten of zuinige auto's. Voorbeelden van besparing op conversie zijn warmtepompen, warmtekrachtinstallaties en brandstofcellen. Voorbeelden van besparing op materiaalgebruik zijn betere produktontwerpen (bijvoorbeeld kleinere cd-spelers) of het gebruik van minder kunstmest in de landbouw.

Drastische vermindering Met dit perspectief voor ogen, zet men zich in voor drastische vermindering van de CO2-uitstoot, door energiebesparing en toepassing van duurzame energiebronnen. Door mensen bewust te maken van het klimaatprobleem. Door lobby. En door proefprojecten die bewijzen dat praktische en betaalbare oplossingen voorhanden zijn.

Drastische vermindering Met dit perspectief voor ogen, zet men zich in voor drastische vermindering van de CO2-uitstoot, door energiebesparing en toepassing van duurzame energiebronnen. Door mensen bewust te maken van het klimaatprobleem. Door lobby. En door proefprojecten die bewijzen dat praktische en betaalbare oplossingen voorhanden zijn.

Groene energie raakt nooit op Wat zouden we moeten zonder elektriciteit? Stroom is voor elk huishouden een onmisbare vorm van energie. En ook een schone vorm, tenminste zo lijkt het. Toch is elektriciteit belastend voor het milieu. De meeste elektriciteitscentrales verbranden namelijk gas, steenkool of olie om energie op te wekken. Bij de verbranding komen gassen en zuren vrij met schadelijke gevolgen voor de natuur. Zuinig omgaan met elektriciteit is een uitstekende manier om het milieu te ontzien. De energiebedrijven bevorderen dit via hun milieu-aktieprogramma, het MAP. Maar daarnaast is het goed om stroom te gebruiken die duurzaam is opgewekt, zoals windenergie, zonne-energie, biomassa of waterkracht, de zogenaamde groene energie. Nederlandse energiebedrijven bieden hun klanten de mogelijkheid te kiezen tussen traditioneel opgewekte energie met fossiele brandstoffen of groene energie, ook wel ecostroom genoemd. Voor groene energie wordt geen apart elektriciteitsnet aangelegd. Dat is ook niet nodig. Groene energie is precies hetzelfde als de traditionele elektriciteit, het wordt alleen anders geproduceerd. Met als verschil dat groene energie wordt opgewekt met energiebronnen die nooit opraken. Onuitputtelijke energiebronnen die het milieu niet of nauwelijks belasten.