Coeliaki

Motivatie voor keuze Ik heb voor de ziekte Coeliakie gekozen omdat deze met voedsel te maken heeft. Mijn broertje, nichtje en vader hebben dit. Ik maak het dus van dichtbij hoe ze een dieet volgen. Ik wilde me er wel eens in verdiepen van wat het nou precies inhoud, want dat weet ik niet precies, en ik heb er toch elke dag mee te maken. Er is ook weinig bekend van de ziekte, en ik vind het zelf wel belangrijk dat er meer mensen van deze ziekte af weten. Wat is Coeliakie? Coeliakie is een aandoening van de dunne darm die het gevolg is van een overgevoeligheid voor gluten. Gluten zijn eiwitten die voorkomen in tarwe, rogge, haver, gerst en spelt. Dit zit dus in veel soorten voedsel, koekjes, brood, soep, snoep…. Bij mensen die een glutenovergevoeligheid hebben veroorzaakt het eten van voedsel met gluten beschadigingen aan het slijmvlies van de dunne darm. De darm kan daardoor zijn werk niet meer goed doen. De bouwstoffen uit voedsel worden niet goed meer worden opgenomen. Het lichaam heeft deze stoffen wel nodig en doordat ze niet opgenomen worden, kunnen klachten ontstaan. De stoffen verlaten het lichaam via de ontlasting. Er ontstaat snel een tekort aan vitaminen en ijzer. Er treden diverse klachten op. chronische diarree, stinkende, overmatige ontlasting, opgezette buik, verstopping, bloedarmoede, weinig eetlust, overgeven, huilerigheid, depressiviteit, heumeurigheid, botontkalking, groeistoringen, ondergewicht, dunne armen en benen. Dit zijn de meest voorkomende klachten

Iemand met coeliakie moet een glutenvrij dieet volgen. Dankzij dit dieet herstelt het dunne-darmslijmvlies zich, en na enkele maanden of jaren neemt de dunne darm weer alle voedingsstoffen op die het lichaam nodig heeft. Wanneer heb je Coeliakie? De klachten bij de ziekte Coeliakie zijn vaag. Iedereen heeft wel eens klachten, het is dus erg moeilijk om de ziekte te herkennen. De ziekte word veel ontdekt tijdens de 1ste 5 levensjaren, omdat je met kleine kinderen die klachten hebben naar de dokter gaat. Als de diagnose (vaststellen van de ziekte) op latere leeftijd gebeurt draagt de persoon al zijn hele leven de ziekte. De klachten zijn dan nooit erg genoeg geweest, of er is nooit aan coeliakie gedacht. Als iemand met klachten naar de huisarts gaat met die klachten kan de huisarts denken aan coeliakie en de patiënt doorsturen voor onderzoek. Er zijn verschillende methodes om de ziekte waarschijnlijk te maken, bloedonderzoek, ontlasting onderzoek en belastingstests. Bloedonderzoek is de meest gebruikte, in het bloed van een coeliakie patiënt komen antilichamen voor die bestand zijn tegen gliadine, het bestandsdeel van gluten waar mensen met coeliakie overgevoelig voor zijn. Als de patiënt dan dat is zijn bloed heeft moet er een biopsie gedaan worden. Er wordt dan een stukje weefsel uit de dunne darm weggenomen en onderzocht met een microscoop Er wordt dan gekeken naar het aantal darmvlokken en naar het aantal aanwezige afweercellen. Als deze afwijkt van het normale moet men met het dieet beginnen. Als de patient het dieet een tijd gevolgt heeft volgt er een 2de biopsie, als de darm zich dan weer hersteld heeft is het zeker. Er kan ook nog een 3de biopsie gedaan worden voor nog meer zekerheid, de patient moet dan na de 2de biopsie een tijd weer voedsel met gluten eten. Als dan bij de 3de biopsie de darm weer afwijkingen heeft is het helemaal zeker dat men coeliakie heeft. De oorzaak van Coeliakie Er is nog niet veel bekend over de oorzaak van coeliakie. Er is wel bekend dat het niet besmettelijk is. Coeliakie was al in de vorige eeuw bekend, maar men wist de oorzaak er niet van. De mensen hadden wel een beschadiging aan de darm ontdekt. Na de 2de wereldoorlog kwam de doorbraak in Nederland. Tijdens de oorlog hadden weinig mensen last van coeliakie-klachten. De kinderarts Dicke ontdekte dat dit verband had met het feit dat er weinig tarwe beschikbaar was. En later werd aangetoond dat dit gluten uit de tarwekorrel waren. Gliadine is het bestandsdeel van gluten dat beschadiging aangetoond, welk onderdeel van gliadine nou beschadiging aantoont aan het darmslijmvlies is nog niet aangetoond. Vervolgens zijn er 3 theorieën over het ontstaan van coeliakie - Het afweersysteem, zorgt ervoor dat het lichaam schadelijke stoffen onschadelijk maken. Bij coeliakie ziet het lichaam gluten als schadelijke stof, gluten worden aangevallen met witte bloedlichaampjes. Hierbij worden antilichamen gemaakt. Door deze reactie word het darmslijmvlies beschadigd. Hoe dat precies gaat is nog niet bekend. - de theorie van het virus, er is een virus dat lijkt op de structuur van gluten. Dit virus heet humaan Adenovirus 12. Sommige wetenschappers denken dat als men afweerstoffen heeft tegen dit virus, het dan ook niet tegen gluten kan. - de grove zeef theorie, als de darm verteerd voedsel opneemt gaat dit via kleine openingen in de wand van de darm, poriën. Bij mensen met coeliakie is gebleken dat ze grote poriën hebben en op de vorm van een grove zeef lijken. Deze wand hoort juist kleine poriën te hebben, die alleen kleine voedseldeeltjes doorlaat. Bij grote poriën kunnen gluten erdoor en daardoor kan ook het slijmvlies van de darmwand beschadigd worden. Over alle theorieën bestaat onzekerheid. Het is ook nog mogelijk dat al deze theorieën coeliakie veroorzaken. Er is wel bekend dat als je iemand in je familie hebt met coeliakie de kans groter is dat je het ook hebt. Hoe vaak komt coeliakie voor? Er zijn veel meer mensen die coeliakie hebben dan bekend is. Dit komt omdat er niet snel aan coeliakie word gedacht bij klachten. Je kan ook coeliakie hebben zonder klachten, dit is ook weer zoiets waar nog onderzoek naar is. In Nederland zijn er ongeveer 4000 coeliakie patiënten. De schatting van het werkelijke aantal loop uiteen van 7000 tot 10000. Als deze schattingen correct zijn, kun je uitgaan dat in Nederland 1 op de 1500 tot 2000 inwoners coeliakie heeft. In Ierland is het aantal mensen met coeliakie geschat op 1 op de 300. In een ander land 1 op de 3500. De aantallen lopen nog al uiteen. Vroeger dacht men dat coeliakie alleen in landen voorkwam in landen met een gematigd klimaat. Nu komt coeliakie ook voor in tropische landen. De aandoening komt wel minder voor in zulke landen. Dit komt waarschijnlijk ook omdat er in deze landen minder gluten worden gegeten. Maar dit klopt niet altijd. In de VS worden ook veel gluten gegeten en komt coeliakie minder voor dan in Europese landen. Coeliakie komt ook voornamelijk voor bij blanke mensen. Coeliakie komt ook vaker voor bij vrouwen dan bij mannen, wel anderhalf a twee keer meer. De voeding bij coeliakie Een coeliakie patiënt moet een glutenvrij dieet volgen om van de beschadigingen aan het dunne darmslijmvlies af te komen. Gluten moeten vermeden worden en tekorten van voedingstoffen moeten worden aangevuld. Deze tekorten zijn vooral vitamines en/of mineralen. Tarwe, gerst, haver, rogge, spelt en producten die hiervan afgeleid zijn mogen zeker niet gebruikt worden. Producten waar op de verpakking ‘glutenvrij’staat kunnen zeker gebruikt worden. Hier staan een aantal dingen die een coeliakie patiënt mag eten en drinken: Aardappelen, frietjes, bijna alle dranken, fruit, appelmoes, groentes, kaas, margarine, peulvruchten, ongebonden saus aroma’s en jus, bouillon, vis, schaal- en schelpdieren, vlees ongepaneerd, ei, honing, stroop, rozijnen, glutenvrij brood, glutenvrije koekjes….. Er moet goed op de ingrediënten van het product gelet worden. Als er op staat gemodificeerd zetmeel moet het product ook vermeden worden, er kan dan zetmeel in zitten dat gluten bevat. Hier staan een aantal dingen die je absoluut niet mag eten en drinken: brood, koek, bier, whisky, de meeste soorten chips en zoutjes…… Er zijn een hoop dingen die wel gegeten mogen worden, zoals chips. Het mag wel maar alleen bepaalde soorten, naturel bungels en gezouten pinda’s mogen wel. Maar paprika, wokkels, nibbit’s mogen niet. Het is dus goed opletten als je je boodschappen in je mandje doet. Er moet ook goed opgelet worden of je wel alle voedingstoffen binnenkrijgt. In produkten waar gluten inzitten zit ook vaak jodium. Hier kan een tekort aan ontstaan en dit moet aangevuld worden. Koop dan ook zout met jodium, want dan is het tekort snel aangevuld. Voor het volgen van een goed dieet is het aan te raden dat elke coeliakie patiënt een diëtist heeft die hem/haar goed begeleid. Ze geven advies over het glutenvrije dieet. Wat zijn de gevolgen als je het dieet niet volgt? Als je het dieet niet volgt blijven je klachten. Iedere coeliakie patiënt heeft andere klachten. De ene heeft dunne armen en benen, de andere heeft diaree, de andere heeft buikklachten en sommige meerdere klachten tegelijk. Als je het dieet niet volgt of niet goed volgt treden deze klachten op. Het dieet is voor levenslang. Het is erg belangrijk om het te volgen want anders kan de dunne darm zich niet herstellen en gaan er belangrijke voedingstoffen met de ontlasting mee naar buiten. Sommige onderzoekers zijn ook van mening dat het niet volgen van het glutenvrij dieet bij coeliakie lijd tot een hogere kans op bepaalde soorten van kanker.
Eigen ervaring van een patiënt Mijn broertje Stefan en mijn vader(waarschijnlijk) hebben coeliakie. Mijn vader wacht nog op zijn uitslag van zijn biopsie, maar het is wel in zijn bloed gevonden en dan is het voor 99% zeker. Toen ik hoorde dat Steef coeliakie had schrok ik wel, mijn nichtje heeft het ook en ik wist zelf al hoe een gedoe dat was als die bleef eten. Hij moest ook aan het glutenvrije dieet. Er kwamen glutenvrij producten in een aparte kast te liggen. Mijn moeder bakt zelf brood en geregeld iets lekkers voor hem. We halen koekjes bij een reformwinkel. Mijn moeder is langer dan anders bezig met boodschappen doen. We bestellen ook vaak glutenvrij voedsel over de post. Het kost allemaal veel duurder dan gewoon voedsel. Hij heeft erge buikkrampen als hij voedsel eet dat gluten bevat. Hij wil zelf geen voedsel meer eten dat gluten bevat. Ik vind het niet leuk dat hij coeliakie heeft, het is niet fijn bij het eten. Soms eten wij iets lekkers en hij niet, en soms eet steef iets dat ik eigenlijk lekkerder vind dan dat er voor mij is. Het enige leuke eraan is dat het zo lekker ruikt in de keuken als er brood is gebakken. Hier staan een aantal vragen aan Stefan die hij zelf beantwoord heeft
Wat vond je ervan toen je hoorde dat je coeliakie had? Ik vond het niet leuk. Ik dacht aan dat ik nooit meer lekkere koekjes en snoepjes kon eten.Ik was ook wel blij, want nu zou ik van mijn buikpijn afkomen. Ik vond het ook niet leuk voor mama want die moet nu veel extra voor me doen. Hoe reageerden anderen? Ze vonden het erg voor me, maar waren ook wel blij dat ik nu wist waar ik buikpijn van had. Ik heb mijn spreekbeurt erover gedaan en nu snappen sommige mensen me wel beter. Wat vind je erg vervelend? Ik vind het vervelend als ze op school trakteren en er niks voor me bij is. Ik vind het ook niet leuk als we uit eten gaan. Ik mag dan bijvoorbeeld de sausjes niet, mama neemt dan curry voor me mee, en dan kijken andere mensen. Ik vind het brood ook niet zo lekker als het gewone brood. Het is dus niet leuk om coeliakie te hebben. Het is erg lastig bij anderen. Gewoon thuis gaat het nog wel, dan snapt iedereen je, maar bij een anderen is het moeilijk. Coeliakie en anderen Het is moeilijk om voor een patiënt coeliakie te accepteren. De patient heeft er een hele last erbij. Hij/zij kan nooit meer als hij/zij langs de bakker rijd en het ruikt heerlijk even stoppen om iets te kopen. De patient ziet dat anderen dat wel doen. Veel coeliakie patiënten hebben het hier moeilijk mee. Ze kunnen via de Nederlandse Coeliakie Vereniging NCV steun zoeken met andere patiënten. De NCV organiseren ook bijeenkomsten om hierover te praten en om informatie uit te wisselen
Het is ook erg moeilijk om het aan de omgeving bekend te maken, hoe zullen ze reageren. Het is belangrijk dat de patient zegt wat hij/zij precies heeft en waarom je dat dieet volgt, dan krijg je begrip van anderen. Ze houden dan misschien rekening met de patient als tie
langskomt en blijft eten. De patient kan ook merken van sommingen dat ze het vermijden om met hem/haar te eten. Ze weten niet goed wat ze met een persoon met coeliakie aanmoeten. De familie van een coeliakie patient is het belangrijkste. Ze krijgen er dagelijks mee te maken. Het is belangrijk dat je daar veel steun aan hebt. De patient wil van zijn klachten af en daar moet de familie bij helpen. Ze moeten goed koken en je niet uitlachen. Samenvatting Ik heb antwoord gevonden op de bijvragen. Ik weet nu wat coeliakie precies is. Ik weet nu ook hoe je de diagnose kan stellen. Ik heb ook antwoord gekregen op hoe een patient de juiste voeding binnenkrijgt. Ik weet nu ook wat de gevolgen zijn als je het dieet niet doet. Ik weet ook hoe vaak coeliakie in Nederland voorkomt en welke personen hier een hoge kans op hebben. liakie is een ziekte. Het is een beschadiging aan het dunne darm slijmvlies. Dit komt door gluten. De ziekte is vast te stellen via een bloedonderzoek en vervolgens een biopsie te doen. Als een persoon coeliakie heeft, moet die een glutenvrij dieet volgen. Als je het dieet niet volgt krijgt hij klachten en een verhoogde kans op kanker. Ik weet ook dat in Nederland 1 op de 1500 tot 2000 inwoners coeliakie heeft. Er een erfelijke aanleg is, en dat vrouwen er een grotere kans op hebben.