Zuid-Noorwegen

Tijdens de viking tijd zijn er ook veel expedities richting het westen vertrokken. De Noren ontdekten IJsland, Groenland en zelfs noordwest Amerika (Newfoundland). IJsland en Groenland werden bevolkt door Noormannen. Tijdens de middeleeuwen verloor Noorwegen zijn onafhankelijkheid. Het was of onderdeel van Denemarken of van Zweden. Dit zorgde er samen met de pest ervoor dat Noorwegen een arm land werd.

In 1814 verklaarden de Noren zich, na de nederlaag van Napoleon, onafhankelijk en maakten een grondwet (17 mei 1814). Zweden weigerde dit te aanvaarden en herkreeg controle over Noorwegen, maar Noorwegen werd steeds meer onafhankelijk en de grondwet bleef geldig. De grondwet van vandaag is nog steeds dezelfde als in 1814. In 1905 werd Noorwegen eindelijk weer een onafhankelijk land. Een Deense prins werd tot koning gekozen van Noorwegen. Dit was koning Haakon VII. Noorwegen heeft ook nog geprobeerd om de koloniën IJsland, Groenland en de Faerøyer terug te krijgen, maar deze bleven bij Denemarken.

Dit wil je ook lezen:

Online oplichting

Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd Noorwegen veroverd door de Duitsers. De Noren bleven twee maanden lang vechten, maar werden uiteindelijk toch verslagen. Tijdens de oorlog werd het verzet aangevoerd door de kroonprins Olav V. In 1957 zou hij zijn vader opvolgen. In de jaren zeventig werd er olie gevonden voor de Noorse kust. Nu is de olie een van de belangrijkste factoren van de Noorse economie.

In 1991 werd Olav V opgevolgd door Harald V die nu koning is.

Culturele kenmerken De Noren zijn een gastvrij volk dat zijn uiterste best zal doen om gasten in zijn huis te verwelkomen en hun taart en iets te drinken aan te bieden. Dit is een traditie die wortelt in de afgelegen landelijke nederzettingen van weleer toen gasten versterking nodig hadden na een zware reis. Het Noors stamt af van de Germaanse talen. De Noren zijn een zeer patriottistisch volk, zoals te merken is op de nationale feestdag (17 mei), wanneer jong en oud in klederdracht door de straten paraderen. Aan de ene kant worden Noren beschouwd als een liberaal, tolerant volk, maar aan de andere kant hechtten ze nog aan wetten die afstammen van een voorbij tijdperk. De verkoop van alcohol is bijvoorbeeld alleen toegestaan aan staatswinkels die Vinmonopolet heten. Noorwegen was een katholiek land tot de reformatie in 1537, toen de staatskerk per koninklijk decreet Evangelisch-luthers werd. Het belang van tradities is duidelijk te zien in de vele openluchtmusea van het land. Het lijkt alsof geen enkele plaats compleet is zonder zijn eigen collectie rustieke houten gebouwen in de plaatselijke bouwstijl en ambachten als houtbewerking en decoratieve schilderskunst (rosemaling). De volksmuziek komt van de oude liedjes en sagen in het land, en men hoort muziekanten, met name op festivals, regelmatig spelen op de Hardanger-viool. Tal van schoolblazersensembles vormen een vrolijk en harmonieus onderdeel van de kinderparade op de nationale feestdag en andere feestelijke aangelegenheden. Noren lezen meer kranten dan welk ander volk dan ook. Gemiddeld koopt elk huishouden maar liefst 1,9 kranten per dag. Er worden ook veel boeken verkocht. Het populairste boek is Thor Heyerdahls De Khon-Tiki expeditie dat in bijna 70 talen is uitgegeven en waarvan wereldwijd miljoenen exemplaren zijn verkocht. De Noorse keuken vergaart de laatste jaren steeds meer roem, onder andere vanwege de goede en verse ingrediënten van de maaltijden. Vis is een belangrijk onderdeel van Noorse gerechten. Wild is ook populair, vooral eland, rendier en gevogelte. Wilde bessen zijn geliefd, zoals bijv. bosbessen, frambozen en bergbraambessen, en vormen vaak de basis van heerlijke desserts. Noors bier is van goede kwaliteit. De plaatselijk geproduceerde aquavit (akevitt) is een sterke drank die uit aardappels wordt gedestilleerd en aangevuld met kruidige aroma’s als komijn of karwij. Noorwegen is een land van goed eten, voor Nederlandse begrippen misschien een beetje duur, maar wel om je vingers bij op te eten...

Demografische kenmerken De bevolkingsdichtheid per vierkante kilometer is bijna overal minder dan 1, behalve in het zuiden waar het 1-10 is. Oslo heeft dan ook minder dan 500.000 inwoners. De bevolkingsgroei in het Zuiden is gem. 1,0-1,5%, maar hoe verder je naar het Noorden gaat hoe minder dat wordt, totdat er zelfs sprake is van een afname! De werkloosheid is in heel Noorwegen minder dan 6%. Een overgrote meerderheid (60% of meer) van de beroepsbevolking werkt in de dienstensector. 5-10% in de landbouw, en minder dan 30% in de industrie/mijnbouw. Het aandeel van buitenlanders in de totale bevolking is 1.0-2,5%. Dat is laag voor een welvarend Europees land.

Economische kenmerken Noorwegen, sinds 1949 NAVO-lid, is een land dat graag op zichzelf is. De referenda over de aansluiting bij de Europese Unie (in 1972 en 1994) resulteerden beide in een ‘nee’; de laatste met 52% tegen en 48% voor. Actuele opiniepeilingen wijzen ong. hetzelfde uit. Op het gebied van internationale welvaart en vrede speelt Noorwegen echter wel een centrale rol. Noorwegen is gemeten naar het bruto nationaal product verhoudingsgewijs de grootste donor van de wereld. Het heeft ook bijna 60.000 mensen uitgezonden voor VN-vredesoperaties en reikt elk jaar de Nobelprijs voor de Vrede uit.

Op het vasteland van Noorwegen worden o.a. ijzererts, lood, koper, nikkel, graniet, en zink gewonnen. Spitsbergen heeft grote kolenreserves die door Noorse en Russische maatschappijen worden geëxploiteerd. Op de Noordzee wordt vanaf 1971 aardolie en aardgas gewonnen. In 1993 bedroeg de aardoliewinning 114 miljoen ton en de gaswinning 30 miljoen m3. Bij exploratie en winning is de staatsmaatschappij Statoil een steeds belangrijker rol gaan spelen. De aardolie wordt met tankschepen afgevoerd, het gas per pijpleiding naar Emden (Duitsland) en Teesside (Groot-Brittannië). Het aandeel van de industrie aan het bruto nationaal product bedroeg in 1998 30% en 23% van de beroepsbevolking vindt er werk. Kleine bedrijven overheersen. De aluminiumindustrie is de belangrijkste tak. Naast Rusland is Noorwegen de grootste aluminiumproducent van Europa. Andere belangrijke producten zijn stikstof en kalksalpeter. Verder zijn van belang de houtveredelings- en papierindustrie, scheepsbouw en cementindustrie. De chemische en de petrochemische industrie worden door de winning van aardgas en aardolie steeds belangrijker. De belangrijkste raffinaderijen bevinden zich te Bamble, Rafsnes en Mongstad. Van groot belang is ook de bouwsector.

Interne en externe relaties.

Handel Noorwegen heeft sinds 1989 een overschot op de handelsbalans, voornamelijk door de aardolie-export. Belangrijke exportproducten zijn verder machines, metalen (aluminium), papier en cellulose, vis en chemische producten. Geïmporteerd worden vooral machines, grondstoffen en halffabrikaten, aardolie en aardolieproducten, voedingsmiddelen, auto's en schepen. Belangrijkste handelspartners zijn de EU, de Scandinavische buurlanden en de Verenigde Staten.

Handel Noorwegen heeft sinds 1989 een overschot op de handelsbalans, voornamelijk door de aardolie-export. Belangrijke exportproducten zijn verder machines, metalen (aluminium), papier en cellulose, vis en chemische producten. Geïmporteerd worden vooral machines, grondstoffen en halffabrikaten, aardolie en aardolieproducten, voedingsmiddelen, auto's en schepen. Belangrijkste handelspartners zijn de EU, de Scandinavische buurlanden en de Verenigde Staten.

Infrastructuur Er zijn nooit veel wegen geweest en de kustscheepvaart heeft altijd een centrale rol bij het transport gespeeld. Sinds de komst van de spoorwegen zijn er in het binnenland typische 'stationssteden' ontstaan. Het spoorwegnet is niet uitgebreid. Vanuit Narvik bestaat een aansluiting op het Zweedse spoorwegnet met een ertslijn naar Kiruna. In het personenvervoer over zee neemt de Hurtigrute van Bergen naar Kirkenes een centrale plaats in. Het vervoer door de lucht wordt verzorgd door SAS (ook internationaal), Braathens SAFE en Widerøe. Vanuit Noorwegen zijn er veerverbindingen naar Denemarken, Duitsland, Nederland en Engeland. Noorwegen bezit de vijfde koopvaardijvloot in grootte ter wereld met meer dan 1600 schepen van 100 brutoton en groter. De rederijen hebben grote belangen in de aardolie-industrie. Noorwegen is een van de eerste landen die zich in supertankers hebben gespecialiseerd. In Noorwegen is in 2001 de langste tunnel ter wereld geopend: de Laerdaltunnel is 24,5 km lang en begint 300 km ten noordwesten van Oslo en verbindt Oslo met Bergen.