Inleiding
Deze praktische opdracht gaat over lightrail. Ik heb dit onderwerp gekozen omdat ik het altijd al een interessant onderwerp heb gevonden. Ook bij het 'jongeren Europees Parlement' in het provinciehuis vorig jaar hebben we het over lightrail gehad.
Ook ben ik van mening dat er iets aan het Openbaar Vervoer moet worden gedaan, en lightrail zou daar een goede oplossing in zijn, lijkt mij. In deze PO ga ik dat dus onderzoeken. Vandaar de hoofdvraag:
Is lightrail nodig in Nederland?
Om deze hoofdvraag goed te kunnen beantwoorden, heb ik enkele deelvragen gemaakt:
Wat is lightrail precies?
Wat zijn de voor- en nadelen van lightrail?
Wat voor extra toevoegende waarde heeft lightrail voor het Openbaar Vervoer?
In de volgende hoofdstukken ga ik deze deelvragen verder uitwerken. De hoofdvraag zal ik in de conclusie beantwoorden.
Wat is lightrail precies?
Iedereen in Nederland heeft er wel eens van gehoord: lightrail. De meeste mensen denken er niet bij na, en weten niet precies wat lightrail is. Maar vervolgens gaan ze dit woord wel gebruiken, en vaak op een verkeerde manier. Op deze manier heeft iedereen wel een idee van lightrail, maar door gebrek aan kennis kloppen deze ideeën meestal dus niet.
De beste manier om lightrail te omschrijven, is als een tramtrein. Het is zowel een trein als een tram. Lightrail rijdt vooral in agglomeraties, maar ook in meer landelijke gebieden richting de grote stad. In de stad rijdt de lightrail gewoon als een normale tram: door de binnenstad, met veel haltes en een lage snelheid. Hij rijdt ook over de (bestaande) tram-lijnen, met een bovenspanning van 750 volt.
Maar nu komt het: zodra de lightrail de laatste stadshalte heeft gepasseerd, schakelt hij over naar de treinrails met een bovenspanning van 15 kilovolt. Het voertuig dat net nog langs de markt en door de winkelstraat tufte, raast nu met een snelheid van zo'n 100 kilometer per uur langs de koeien in het weiland.
Aangekomen bij het eerstvolgende kleine dorpje remt de lightrail weer af om te stoppen. Dankzij het lichte materiaal kan hij weer snel optrekken naar een aardige snelheid. Op deze manier rijdt hij vervolgens verder naar het eindpunt, of naar de volgende stad.
Het voordeel van lightrail is dus dat passagiers snel en comfortabel van het land in de binnenstad kunnen komen.
Momenteel wordt lightrail al gebruikt in verschillende steden in o.a. Europa, de VS en Japan. Maar veel van deze lijnen worden lightrail genoemd, terwijl zij dat eigenlijk niet zijn.
Het beste voorbeeld van lightrail komt uit Duitsland. In Karlsruhe wordt al sinds 1992 met lightrail gereden. De lightrail rijdt van Karlsruhe naar Baden-Baden 80 kilometer verderop. Karlsruhe is erg bekend geworden om zijn lightrailverbindingen. Karlsruhe is een middelgrote stad (270.000 inwoners) met een grote regio (rond de 1 miljoen mensen). Ook in Nederland zijn dit soort locaties in overvloed.
De naam lightrail komt uit het Engels, uit de VS om precies te zijn. De naam zegt het al: het materiaal is licht en het rijdt op rails.
Wat zijn de voor- en nadelen van lightrail?
Zoals gezegd is lightrail een soort 'kruising' tussen de tram en de trein. Dit brengt dus met zich mee dat het eigenschappen heeft van zowel de tram als de trein. Zowel de tram als de trein hebben voor- en nadelen. Maar lightrail probeert vooral de positieve aspecten van beide vervoersmiddelen te combineren.
De voordelen van de tram zijn:
Goede bereikbaarheid in de stad, veel haltes, goedkoop, frequent
De nadelen van de tram zijn:
Langzaam, weinig comfort, onoverzichtelijke dienstregeling (groot aantal trams)
De voordelen van de trein zijn:
Snel en meer comfort (hoewel dat de laatste tijd wat tegenvalt)
De nadelen van de trein zijn:
Slechte bereikbaarheid in de stad, weinig haltes, niet frequent, veel vertragingen
Lightrail heeft bijna alle voordelen van zowel de trein als de tram:
Goede bereikbaarheid in de stad, veel haltes, hoge frequentie, snel en ook comfort voor de langere afstand.
Zo gezien zitten er weinig nadelen aan de lightrail. Daarom zijn er misschien ook wel zoveel mensen enthousiast over.
Toch zitten er wel enkele negatieve kanten aan lightrail:
De aanlegkosten kunnen erg hoog zijn. Als er nieuwe trajecten moeten worden gebouwd op plaatsen waar geen spoor is, kan dat aardig duur worden. Ook het grote aantal stations dat erbij moet komen is een grote lastenpost. En het treinstel zelf is natuurlijk erg duur.
Het is niet duidelijk of het lightrail-concept overal werkt. Karlsruhe heeft bewezen dat het in een middelgrote stad met een groot achterland goed past. Maar wat te denken van de kleinere steden met zo'n 100.000 inwoners? De belangstelling zou gewoon te klein kunnen zijn. Ook bij de hele grote steden (meer dan 1 miljoen inwoners) is het onzeker of lightrail wel werkt: het achterland is veel kleiner, er is alleen stad. Hier heeft men waarschijnlijk genoeg aan de metro.
Lightrail kan de andere vervoerssoorten verdrukken: de bus is niet meer nodig net zomin als de (kleinere) stoptreinen. Bestaande OV-bedrijven zullen daarom minder snel geneigd zijn om innovaties zoals lightrail toe te passen. Nieuwe bedrijven hebben een te klein draagvlak wat kosten betreft.
Toch lijken de positieve kanten van lightrail het makkelijk op te kunnen nemen tegen de negatieve kanten. Maar er moet wel de wil van de staat zijn om een lightrailnet aan te leggen, want zonder de financiële steun wordt het erg moeilijk voor de particuliere OV-bedrijven.
Wat voor extra toevoegende waarde heeft lightrail voor het Openbaar Vervoer?
Momenteel is de stand van zaken in het OV verre van ideaal. Een vijfde van de treinen komt te laat, bussen zitten in de spits overvol (met scholieren), trams zijn oncomfortabel en de metro is onveilig en kleinschalig.
Het ideaal van het perfecte openbaar vervoer is natuurlijk niet te realiseren: de prijzen moeten op z'n minst nul zijn, de frequentie moet zo om de vijf minuten zijn, het liefst zit men in zachte, rood pluchen bioscoopstoelen met een hapje en een drankje en men moet snel en veilig op de plaats van bestemming komen.
Dit lukt natuurlijk van zijn lang zal ze leven niet, maar toch kan er een hoop worden gedaan om dichter bij dit ideaal te komen. Lightrail kan hier een handje bij helpen: het is snel, frequent, gemakkelijk, niet al te duur en redelijk comfortabel. De meeste voordelen van de overige openbaar vervoerssoorten zitten dus ook bij lightrail.
Het bijzondere is echter, dat lightrail heel anders is dan andere openbaar vervoers-soorten qua nadelen. De andere openbaar vervoerssoorten heffen elkaar op: wat de een wel heeft, heeft de ander niet en omgekeerd. Lightrail echter heeft eigenlijk alles, en mist dus niet zoveel.
Hierdoor zal lightrail een erg goed alternatief worden voor de auto. Natuurlijk is niet alles koek en ei bij lightrail, maar de problemen met de auto (files) vallen natuurlijk ook niet mee. Mensen zullen meer uit de auto blijven dan nu het geval is. Lightrail heeft dus zeker een extra toevoegende waarde voor het OV. En waarschijnlijk niet alleen een toegevoegde waarde, maar het zal zelfs een structurele rol gaan spelen in het OV. Het zou natuurlijk helemaal ideaal zijn als het OV gratis wordt, maar dat is helaas toch niet zo waarschijnlijk.
Maar met de komst van een uitgebreid lightrailnetwerk zal het OV structureel veranderen. Momenteel zijn de bus, de tram en de trein de belangrijkste factoren in het OV. Dit zal veranderen, want lightrail kan veel taken overnemen van alledrie.
De trein zal zich alleen nog maar toe gaan leggen op de langere afstanden. Een hogesnelheidsnet zal tot de mogelijkheden gaan behoren. De bus komt alleen nog maar daar waar geen lightrail rijdt. Maar de bus zal zeker niet verdwijnen. De tram zal alleen nog voortbestaan in steden die al een tramnet hebben, maar dan in dezelfde mate als de bussen. De metro zal gewoon blijven voortbestaan in zijn huidige, kleinschalige vorm.
Conclusie
Is lightrail nodig in Nederland?
Zoals eerder al gezegd is het slecht gesteld met het Openbaar Vervoer van vandaag de dag. Het is duidelijk dat er hier iets moet gebeuren. Echte oplossingen waarin de conventionele vervoersmiddelen een belangrijke rol spelen zijn er eigenlijk niet.
Er moet dus iets nieuws komen. En aangezien we nog ver weg zijn van teleporteren en vliegende auto's, is lightrail tot die tijd een goede oplossing. Ook de aanleg van een hogesnelheidsnet en bijvoorbeeld de zweeftrein kan ertoe bijdragen dat het OV sterk wordt verbeterd.
Lightrail zal er voor zorgen dat meer mensen die nu de auto pakken, met het OV zullen gaan reizen, want het gebruik van het Openbaar Vervoer zal een stuk gemakkelijker worden; de frequentie wordt hoger en er zijn veel meer instaphaltes. En feit is dat de burger van tegenwoordig erg gesteld is op gemak.
Door lightrail zal het OV structureel veranderen. Het kan er zelfs voor zorgen dat het sociale leven er structureel door verandert: mensen zullen de auto niet meer pakken maar met het OV gaan. Dit is een goed vooruitzicht voor de toekomst, waarin we toch echt wat beter moeten gaan leven als we niet op een dode planeet willen komen te zitten.
Lightrail is dus nodig in Nederland, en wel op grootschalig niveau. Want anders zitten we over dertig jaar nog met het fileprobleem en een vervuiling van hier tot Tokyo.
Bijlage lightrail Groningen
Er zijn al enige studies verricht naar lightrail in Nederland. Vooralsnog heeft dat echter nog niet geleid tot (echte) aanleg van lightrail. Wel is er een klein stoptreintje opgericht in de Achterhoek, maar dat is dan ook alles.
Ook in Groningen zijn studies verricht naar lightrail, en dan vooral naar de herintro-ductie van de tram. Toch zal het in Groningen goed mogelijk zijn om een uitgebreid lightrailnetwerk op te bouwen: een aardig grote stad met een grote regio.
De stoptreinen die nu in de provincie rijden kunnen worden omgebouwd tot lightrail, zoals
Groningen - Leeuwarden, Groningen - Roodeschool, Groningen - Delfzijl, Groningen - Nieuweschans en Groningen - Assen.
Ook kunnen er nieuwe lijnen worden aangelegd. Enkele mogelijke lijnen:
Groningen - Heerenveen, (via Leek en Drachten)
Groningen - Ter Apel (via Hoogezand, Veendam en Stadskanaal)
Groningen - Emmen, Groningen - Hoogeveen, Groningen Zwolle / Meppel
Deze lijnen zullen vlak langs de dorpen moeten gaan lopen. Ook de kleine dorpjes moeten worden geïntegreerd in het netwerk. Hier zou gebruik kunnen worden gemaakt van de stopknop om de vele stops te beperken.
Bronnen
Nieuwsblad van het Noorden, 'Een lichtend voorbeeld van lightrail' 13-01-2001
De Grote Bosatlas 51e editie, Wolters-Noordhoff
http://www.xs4all.nl/%7Erajvdb/lra/n_index.html
(link van lightrail.nl)
REACTIES
1 seconde geleden
D.
D.
Ik wilde alleen zeggen dat jou werkstuk hierzo mij een stuk verder heeft geholpen met mijn werkstuk, ik wist niet waar ik moest beginnen maar heb nu al ruim 1 a4tje vol (van de 15:-D)
Nou ja dat was het wel weer Kussies!!!
21 jaar geleden
Antwoorden