tornado

Opstel door een scholier
Klas onbekend | 1518 woorden
11 maart 2022
nog niet beoordeeld

nog niet beoordeeld

Tornado´s

door Tygo van burg

inhoud

voorwoord
hoe ontstaan tornados
waar ontstaan tornado´s
wat is een fujita schaal
wat te doen als de tornado op komst is
wat zijn de gevolgen van een tornado
the end
bronnen
nawoord

Hoofdstuk 1

hoe ontstaan ze

Als de bui is ontstaan hebben we te maken met een opwaartse stroming van warme vochtige lucht en een neerwaartse stroming van koude lucht en regen. Nu is het belangrijk hoe de wind. Als de wind snel toeneemt met de hoogte (windschering), ontstaat er een roterende luchtstroom om een horizontale as. Deze horizontale rotatie kan door de opwaartse luchtstroom kantelen waardoor de as van de wervel rechtop komt te staan. Als deze wervel sterk genoeg is kan de hele buienwolk gaan draaien en ontstaat er een supercell(Een supercell is een onweersbui met daarin een roterende opwaartse luchtstroom. Dit type onweersbui is het zwaarste type onweersbui dat op aarde voorkomt.) .Als alles goed werkt dan zorgt de opwaartse stroom er nu voor dan de roterende kolom lucht wordt uitgerekt. Hierdoor gaat de rotatie steeds sneller. Dit kun je vergelijken met een kunstschaatser die zich smal en lang maakt waardoor ze steeds sneller pirouettes kan draaien. Door de sneller wordende rotatie kan ook de opwaartse stroming weer sterker worden en dit leidt weer tot een sterkere rotatie. Het is feitelijk een zichzelf versterkend en uiteindelijk kan een tornado ontstaan.

Een tornado zuigt als het ware de lucht op aan de grond. Afhankelijk van hoe sterk de tornado is worden er ook objecten opgezogen. Door het stof dat wordt opgezogen wordt de trechtervormige slurf van de tornado zichtbaar. Soms wordt de tornado voor het oog afgeschermd door zware regenval. Dit is extra gevaarlijk omdat de tornado dan plotseling opduikt. Tornado’s kunnen enorm sterk zijn. In de zwaarste tornado’s zijn windsnelheden gemeten van wel meer dan 400 km/uur. Het mag duidelijk zijn dat alles op het pad van zo’n tornado wordt vernietigd.

Tornado’s worden volgens een schaal ingedeeld in klassen. In Noord-Amerika is dit de Enhanched Fujita Scale. De schaal is gebaseerd op windsnelheid en de schade die de wervelstorm kan maken aan gebouwen. Een zwakke tornado is een EF0 tornado, de zwaarste tornado wordt als EF5 bestempeld.

In april, mei en juni komen de meeste tornado's voor in de Verenigde Staten, maar ook in andere maanden zijn tornado's zeker niet uitgesloten. In de laatste 20 jaar komen er gemiddeld 1200 tornado's per jaar voor waarvan 55 procent tussen april en juni.Een bekend gebied waar tornado’s kunnen ontstaan ligt in de Verenigde Staten. De kern van het gebied ligt in het noorden van Texas en wordt tornado alley genoemd. In dit gebied zijn de omstandigheden een groot deel van het jaar ideaal om zware onweersbuien en tornado’s te laten ontstaan. Koude lucht komt vanuit het noordwesten over de Rocky Mountains en wordt naar hogere luchtlagen geleid terwijl uit de Golf van Mexico warme en vochtig lucht het gebied in stroomt in de lagere luchtlagen. Dit is ideaal voor een zeer onstabiele opbouw van de atmosfeer. Belangrijk is ook de zeer warme en zeer droge lucht die vanuit het zuidwesten het gebied in stroomt in de lagere luchtlagen. De scheidingslijn tussen de warme, droge en warme, vochtige lucht wordt de 'droge lijn' genoemd, de dryline. Met de koude lucht erboven is dit de ideale lijn waar supercells kunnen ontstaan.Wanneer er ten tijde van een bepaalde weersituatie meerdere tornado’s ontstaan spreekt men van een tornado-uitbraak. Er moeten dan wel minimaal zo’n 6 tot 10 tornado’s ontstaan. De grootste tornado-uitbraak was in 2011 toen er van 25 tot en met 27 april 362 verschillende tornado’s werden waargenomen in de Verenigde Staten en Canada. Meer dan 300 mensen vonden toen de dood als gevolg van het noodweer.Wanneer er ten tijde van een bepaalde weersituatie meerdere tornado’s ontstaan spreekt men van een tornado-uitbraak. Er moeten dan wel minimaal zo’n 6 tot 10 tornado’s ontstaan. De grootste tornado-uitbraak was in 2011 toen er van 25 tot en met 27 april 362 verschillende tornado’s werden gevonden in de Verenigde Staten en Canada. Meer dan 300 mensen vonden toen de dood als gevolg van het noodweer.

Hoofdstuk 2

waar ontstaan ze

Tornado’s komen vaak voor in de Verenigde Staten en vooral ten oosten van de Rocky Mountains in Texas, Oklahoma, Kansas en Nebraska. Daar ontstaan jaarlijks zo’n 1.000 tornado’s. Het gebied heeft daarom de naam "Tornado Alley" gekregen. In die staten stroomt koude lucht vanuit Canada over de Rocky Mountains naar de hogere luchtlagen. In de regio komt warme, vochtige lucht vanuit de Golf van Mexico het gebied binnen. Tornado’s komen vaak voor in het centrale deel van de Verenigde Staten. In de staten Texas, Florida en Oklahoma ontstaan de meeste tornado’s. Het gebied waar ze het meest voorkomen wordt de Tornado Alley genoemd. Vaak vinden ze plaats in het voorjaar Er ontstaan er per jaar ongeveer duizend in de Verenigde Staten waarvan de meeste echter niet heel sterk zijn. Ook op andere plaatsen komen tornado’s voor, af en toe ook in Nederland. Meestal gaat het hier om zwakke tornado’s die windhozen worden genoemd.

Hoofdstuk 3

wat is een fujita schaal

De schaal van Fujita bepaalt hoe sterk een tornado is. Deze schaal werd door de Japanse meteoroloog en natuurkundige T. Theodore Fujita opgesteld. De schaal liep eigenlijk tot met F12. In de praktijk wordt de schaal tot en met F6 gebruikt. De kracht F6 is nog nooit gehaald.

De Fujita Schaal wordt overal in de wereld gebruikt, net als de Beaufortschaal voor wind.jbugyjbkguyh

De schaal van Beaufort gaat niet verder dan wind kracht 12 (117 km/u). Alle windsnelheden die hierboven komen worden als een orkaan omschreven. dus ook windkracht 12

Door Allen Pearson zijn twee kolommen aan de Fujita Schaal toegevoegd. Hierdoor werd het mogelijk om de kracht van een tornado beter te kunnen omschrijven.

Een tornado wordt dan met de letterreeks F, P, P aangeduid. Dit staat dan voor Fujita scale, Pearson path length, Pearson path width. Meestal wordt

een tornado alleen met het Fujita Schaal nummer aangegeven.

F-Schaalnummer Kracht Windsnelheid Schade

F0 Lichte tornado 65-116 km/uur Enige schade aan schoorstenen. Takken breken van bomen af. Ondiep gewortelde bomen waaien om. Verkeersborden beschadigen.

F1 Matige tornado 117-180 km/uur Daken raken bedekking kwijt. Caravans, woonwagens kunnen omvallen. Auto's worden van de weg geblazen. Schuren en garages worden soms verwoest.

F2 Sterke tornado 181-253 km/uur Lichte schade aan vaste huizen. Woonwagens en caravans worden verwoest. Grote bomen worden ontworteld en versplinterd; Kleinere objecten vliegen door de lucht.

F3 Zware tornado 254-332 km/uur Daken en sommige muren van stevig gebouwde huizen waaien om. Treinen slaan om of ontsporen. De meeste bomen in bossen worden ontworteld.

F4 Zeer verwoestende tornado 333-418 km/uur Goed gebouwde huizen worden opgetild. Auto's en andere grote voorwerpen vliegen door de lucht en worden over een zekere afstand door de lucht verplaatst.

F5 Meest verwoestende en zware tornado 419-512 km/uur Huizen en auto's vliegen honderd meter of meer door de lucht; bomen worden ontschorst; grote metalen constructies verbuigen en worden deels verwoest.

F6 Zeldzaam zware tornado 513-610 km/uur Zijn nog nooit voorgekomen. Schade is zeer lokaal maar in een smalle strook groter dan bij F5 tornado's.

Hoofdstuk 4

WAT TE DOEN ALS ER EEN TORNADO OP KOMST IS?

Het ligt aan de kracht van een tornado, waar je het best kan schuilen, er zijn verschillende plaatsen die tegen een tornado bescherming bieden. Je kunt beter niet in een klein gebouw, zoals een huis, zijn wanneer er een tornado aankomt.

Meestal zoeken mensen veiligheid in speciale schuilkelders (vooral in de VS, waar veel tornado's voorkomen), die zijn goed bestand tegen tornado's, zelfs wanneer de rest van een huis helemaal vernietigd wordt.

Als er geen schuilkelder in de buurt is, kan je het best in een badkamer schuilen, en dan het beste in de badkuip, door de waterleidingen en afvoerleidingen, die enige sterkte bieden aan de kamer. Het is slim om zoveel mogelijk over tornado's en veiligheid te weten, als je in een tornado rijke omgeving woont, zoals de Tornado Alley in de VS. Zo ben je beter voorbereid op een tornado.

De voorbereiding bestaat uit een vluchtplan, een vluchtroute, en een blik op het weer. Ook het oefenen van zo een plan is handig om af en toe te doen.

1 Hoofdstuk 5

WAT ZIJN DE GEVOLGEN VAN EEN TORNADO?

Hoeveel een tornado kan vernielen ligt aan de kracht ervan.

Hoe groter de kracht, hoe vernietigender de tornado.

Bij de grote tornado’s gaat er van alles vliegen door de enorme zuigkracht en kunnen mensen hun spullen (of althans delen ervan) kilometers verder terug vinden.

Als er tornado’s langskomen, zijn er verder veel vernielingen aan gebouwen en huizen. De bomen waaien om of ze worden gewoon uit de grond gerukt, en verder wordt alles weggeblazen.

Er zijn veel doden en gewonden per jaar, dat komt dan door een tornado.

The end

Bronnen