Medicijnverslaving

Medicijnverslaving

Problemen op het werk, het verlies van een dierbare, geldzorgen, conflicten in de relatie of moeilijkheden met de kinderen; mensen kunnen om allerlei redenen last hebben van stress en slapeloosheid. Als de spanning lang aanhoudt, dreigt er een vicieuze cirkel te ontstaan.
De huisarts kan slaap- en kalmeringsmiddelen voorschrijven om de klachten te verhelpen. Daar is niets op tegen, mits de middelen maar gedurende korte tijd gebruikt worden. En dat is nu juist het probleem.
Als de medicijnen op zijn, vragen de meeste mensen om een herhalingsrecept. Dat vaak ook wordt uitgeschreven. Wat veel mensen op zo'n moment niet beseffen is dat ze bezig zijn verslaafd te raken.
De benzodiazepines en barbituraten die in slaap- en kalmeringsmiddelen zitten, werken sterk verslavend. Als gevolg van onthoudingsverschijnselen en psychische factoren wordt de gebruiker afhankelijk van het middel. De gebruiker heeft steeds meer nodig voor hetzelfde effect, de zogenoemde gewenning. Iedereen die niet meer kan functioneren zonder slaap- of kalmeringsmiddelen, is verslaafd aan deze medicijnen.

Medicijnverslaving is een van de de grootste verslavingen in Nederland. Cijfers wijzen uit dat 1 miljoen Nederlanders dagelijks medicijnen gebruiken die het reactievermogen beïnvloeden. In de meeste daarvan zitten benzodiazepines. 40 Procent van de gebruikers slikt deze middelen langer dan een jaar. Vooral vrouwen zijn grote consumenten. Een op de zes à zeven vrouwen gebruikt slaap- of kalmeringsmiddelen.
Hun gebruik ligt tweemaal hoger dan bij mannen en ze slikken de pillen ook aanzienlijk langer. Soms worden deze middelen weleens tien of twintig jaar geslikt. Dat komt onder andere doordat de huisarts sneller slaap- en kalmeringsmiddelen voorschrijft aan vrouwen, die vaker en eerder met psychosociale problemen op het spreekuur komen. Wellicht raken vrouwen ook eerder verslaafd aan deze middelen. De slaap- en kalmeringsmiddelen zijn meestal op jongemannen getest, hun hormoonhuishouding geeft geen uitsluitsel over hoe vrouwen op deze medicijnen reageren.
Dat slaap- en kalmeringsmiddelen het reactievermogen van de gebruiker beïnvloeden, is vooral gevaarlijk in het verkeer. Elk jaar vallen er 180 verkeersdoden en 20.000 gewonden, door ongelukken die te wijten zijn aan de invloed van slaap- en kalmeringsmiddelen.

Langdurig slikken van slaap- en kalmeringsmiddelen lost de problemen die de aanleiding waren tot het gebruik van de medicijnen niet op. Integendeel, door het sluipenderwijs ontstaan van de medicijnverslaving, krijgt de gebruiker er eigenlijk een probleem bij. Het gevoel afhankelijk te zijn van pillen om het leven aan te kunnen, doet diens zelfvertrouwen geen goed. Geleidelijk minderen of helemaal stoppen met het gebruik van slaap- en kalmeringsmiddelen is daarom in alle opzichten beter.
Soms duurt het een tijd voordat daarvoor voldoende moed is verzameld.
Daarom kan het goed zijn de bijsluiter van het medicijn eens aandachtig te lezen. En zolang het medicijn gebruikt wordt, is het af te raden om alcohol te nuttigen, omdat deze twee verdovende stoffen elkaars werking kunnen versterken. Ook is het verstandig om de huisarts eens een goede voorlichting te laten geven over de gevolgen van het middel dat hij voorschrijft.

Een punt zetten achter een verslaving is nooit makkelijk, dat geldt ook voor medicijnverslaving. Stoppen gaat gepaard met ontwenningsverschijnselen, zoals hoofdpijn, overmatig transpireren, moeite met spreken en kijken, duizeligheid, misselijkheid en benauwdheid. Ook gevoelens van agressiviteit en depressiviteit kunnen voorkomen.
Afhankelijk van de tijd dat het middel is gebruikt en de mate van gebruik, kunnen deze verschijnselen enkele weken tot enkele maanden aanhouden. De lichamelijke afhankelijkheid verdwijnt als de ontwenningsverschijnselen voorbij zijn. Geestelijk duurt de afhankelijk langer, gemiddeld drie jaar. Net als bij andere verslavingen blijft het verslavende middel aantrekken, waardoor de kans op een terugval een tijdlang blijft bestaan.

Omdat de ontwenningsverschijnselen hevig kunnen zijn, is het belangrijk om bij dit proces begeleiding te vragen aan de huisarts of een andere behandelend arts. Omdat tijdens het stoppen ook de onderliggende problemen en angsten vaak opnieuw de kop opsteken, kan het noodzakelijk zijn tegelijkertijd aanvullende hulp te zoeken of in therapie te gaan. Soms kan de huisarts deze steun bieden, andere keren is het nodig om u tot een meer gespecialiseerde kliniek te wenden.
Omdat medicijnverslaving vooral bij vrouwen voorkomt, zijn er diverse vrouwenorganisaties die hulp bieden bij deze problematiek. Veelal wordt deze door lotgenoten gegeven. De stichting Phoenix is een algemene lotgenotenorganisatie voor medicijnverslaafden. Ook de Consultatiebureaus voor Alcohol en Drugs bieden hulp bij stoppen met medicijngebruik.

Kortom, hoe heilzaam het middel u ook lijkt, neem u voor om het gebruik ervan zoveel mogelijk te beperken. En probeer altijd achter de werkelijke oorzaak van uw slaap- of andere problemen te komen en aan de oplossing daarvan te werken.
Dat kunt u vaak niet alleen, maar dat hoeft ook niet. Praat eens openhartig met uw huisarts. Als hij niet kan helpen, weet hij beslist iemand die dat wel kan.