VOC-schepen

Inleiding

We moesten een opdracht maken voor Geschiedenis, over de VOC (=verenigde Oost-Indische compagnie). We hebben , drie deelvragen gemaakt die wij in ons verslag gaan behandelen. De deelvragen zijn;
1. “Hoe kwamen de VOC schepen aan vers maar ook gezond voedsel?”
2. “Waar sliepen de opvarenden?”
3. “Waarom waren er meer mensen dan nodig waren op zo’n schip?”
We zijn er nu al achter gekomen dat het leven op die schepen niet makkelijk was. Dit komt door gebrek aan voedsel (met name vitamine C), waardoor besmettelijke, dodelijke ziektes uitbraken zoals scheurbuik. Er was ook een slechte hygiëne, daardoor rook het naar muffe geurtjes, zoals bedorven water, lichaamsgeuren en lucht van uitwerpselen. Het stonk daar doordat er geen wind kwam, want het was benedendeks.

Inhoudsopgave

Inleiding
Hst 1. Hoe kwamen de VOC schepen aan vers maar ook gezond voedsel?
Hst. 2 Waar sliepen de opvarenden?
Hst. 3 Waarom waren er meer mensen dan nodig waren op zo’n schip?
Indeling van een VOC schepen
Dagboek van matroos Egbert
Vragen werkboek
Bronnenlijst
Conclusie

1. Hoe kwamen de VOC schepen aan vers maar ook gezond voedsel?

Jarenlang, was er onvoldoende vers en gezond voedsel op de VOC schepen. Daardoor kreeg men niet genoeg vitaminen binnen en kreeg dodelijke ziektes, zoals scheurbuik. Doordat er onvoldoende ruimte was om te slapen moesten niet- zieke mensen bij de zieke mensen slapen, zodat zij ook besmet werden. Zo stierven er veel mensen aan de dodelijke ziekte.
Als men weggingen met een reis gingen er ongeveer 249 man mee, maar weer door scheurbuik kwamen er maar 89 terug!! Op zo’n reis kreeg men vet en zout voedsel, door zout aan voedsel toe te voegen, werd het namelijk langer houdbaar. Het nadeel daarvan was, dat de bemanning door dat vele zout erg dorstig werd. Het water dat werd meegenomen, was na een paar maanden al niet meer goed drinkbaar. Het stonk verschrikkelijk en er zaten vieze insecten in, zodat de bemanning met tanden op elkaar moesten drinken om geen beestjes binnen te krijgen.
Door al die mensen die doodgingen aan de slechte hygiëne op zo’n schip, werd er besloten Kaap de Goede Hoop op te richten. Dat was in Zuid-Afrika, en bedoeld als tussenstop voor de VOC schepen. Daar werden zieke mensen voor een paar maanden achtergelaten in het ziekenhuis. Na die paar maanden werden ze weer opgepikt voor de terugreis. Daar werden plantages verbouwd, om aan gezond en vers voedsel te komen, die de schepen ophaalden voor hun verdere reis. Zo verminderde de kans op dodelijke, besmettelijke ziektes.

2. Waar sliepen de opvarenden?

Op een VOC schip, was er ongeveer één derde van de opvarenden die meegingen als passagier, zoals kooplieden, ambachtslieden, soldaten en ambtenaren. De grootste groep van de opvarenden, werd gevormd door de bemanning. De schipper of kapitein, was de hoogste man aan boord. En die sliepen dus ook in de beste ruimte die in zo’n schip maar was; de kajuit. Een voorbeeld daarvan was de matroos, die sliep in de koebrug. De koebrug had een maximale hoogte van 1,20 meter.De laagste mensen sliepen in de slechtste ruimte die er maar was zoals, tussen zieke mensen en tussen het voedsel. Dus hoe lager je op zo’n schip was (van rang) hoe slechter het was.

3. Waarom waren er meer mensen dan nodig waren op zo’n schip?

Als men op reis ging, met een VOC schip, dan waren er gemiddeld 200 bemanningsleden. Zoveel bemanning was er niet nodig. Maar een reis naar Azië was zo gevaarlijk dat er vaak minder dan de helft van de bemanningsleden terugkeerde naar Amsterdam. De helft van de bemanning stierf door ziektes, vandaar dat er een soort ‘reserve bemanning’ mee ging op reis.
Andere gevaren tijdens de reis waren schipbreuken, ruzie op het schip en piraten. Piraten kaapten VOC schepen, op de terugreis, nadat de schepen waren volgeladen met allerlei dure spullen, zoals specerijen, porselein e.d. Hierbij verloren de VOC schepen niet alleen veel dure spullen, maar ook veel bemanning.
Op een VOC schip gingen veel verschillende bemanningsleden mee, doordat de reizen zo gevaarlijk waren wilden normale burgers niet mee. De VOC kwam aan bemanningsleden door, op speciale dagen in het jaar, in de compagnie scheepsvolk en soldaten te verwerven. De meest mensen die op die dagen kwamen, waren zwervers, mensen met schulden en criminelen die nog hun straf moesten uitzitten. Ook kwam het voor dat mensen in een café dronken werden gevoerd, en zo dronken een contract tekenden.

1. Stuurdek
2. Kanonnen ruimte
3. De koebrug
4. Het achterschip
5. Het dek
6. De uitkijkpost

Dagboek van matroos Egbert

Ik heb spijt, dat ik 2 maanden geleden, een contract dronken heb getekend. Ik kan er nu niet meer tussen uit kruipen, want ik zit midden op zee op een VOC schip. Iedere dag vroeg op en nauwelijks eten. En als de matrozen eten krijgen, dan is het lang niet meer vers, het stinkt en meestal zitten er ook vieze beestjes in. Dus als we iets te drinken of eten krijgen (wat niet vaak gebeurt) moeten we onze tanden op elkaar houden, om geen gore insecten binnen te krijgen.
De officieren zijn erg streng, en we worden hard aangepakt. Als we even liggen te luieren, zoals een andere matroos deed, moet je geld boeten of je krijgt lijfstraf. De matroos van gisteren had lijfstraf en werd gekielhaald. Ik moet maar oppassen (ik ben gister gewaarschuwd, omdat ik teveel lawaai maakte), want ik wil niet van mijn leven beroofd worden. Ik mis mijn dochtertje en mijn vrouw zo erg, dat ik soms de hoop wel is opgeef. Maar ik ga vechten voor mijn dochtertje Marie en vrouw. Mijn dochtertje is pas zeven jaar oud, en ik wil niet dat ze haar hele leven zonder een vader leeft. Zelf ben ik ook opgegroeid zonder vader en ik weet hoe dat is. Mijn vader was ook een matroos en is op een gruwelijke manier vermoord. Verdorie, ik heb zo’n spijt dat ik een contract heb getekend, ze hebben gewoon misbruik van mij gemaakt, omdat ik dronken was. Zelf, weet ik er niks meer van, maar een andere matroos op het schip die nuchter was die had het gezien en zelf ook getekend, omdat hij schulden had.
Het is nu Dinsdag avond en lig hier in de Koebrug. Ik moet om 5:00 uur opstaan. Zoals gewoonlijk weer een hele zware dag. Ik kan niet slapen, het stinkt hier naar pislucht, zweetgeur, echt de naarste geurtjes!! En de matroos hier naast me, zit maar heen en weer te draaien!! Ik zal nu proberen te slapen, morgen weer een dag…

Vragen werkboek

1. Teken de route die het schip moest afleggen van Nederland naar Azië
Zie plaatje

2. Waarom mocht de bemanning niet teveel water drinken?
Omdat het water op rantsoen was, er was dus niet zo veel
3. Schrijf de drie deelvragen op
Onderwerp Deelvraag

1 Eten Hoe kwamen de VOC schepen aan vers maar ook gezond voedsel?
2 Werken Waar sliepen de opvarenden?
3 Slapen Waarom waren er meer mensen dan nodig waren op zo'n schip?

Bronnenlijst

Wij hebben veel informatie gevonden overal. Hier komen verschillende bronnen

1. http://www.scholieren.com
2. http://batavia.rug.ac.be/
3. Encarta 2001
4. Handboek geschiedenis
5. Volk en overheid, door: prof. Dr. A Th. Van Deursen
6. Video film “de VOC”

Conclusie

Natuurlijk was er leven op een VOC schip. Maar ook veel haalde het niet. Ze stierven aan ziektes zoals scheurbuik (een ziekte die veroorzaakt wordt door te kort aan vitamine C), of werden doodgemaakt door piraten of soms ook wel door lijfstraffen.
Ook hebben we geleerd dat er vaak veel te veel mensen in een veel te klein schip werden gestopt, en er een erg groot verschil was tussen de verschillende bemanningsgroepen. De ene groep sliep tussen de zieken, en voedselvoorraden, de ander lag languit in de kajuit. Kortom, een heel verschil.
Veel verschillende mensen gingen mee met VOC schepen, om veel verschillende redenen. Om het dagelijks leven te ontsnappen, of om serieuzere redenen zoals hoop op vrijspraak van straf. Anderen werden dronken gevoerd en lieten ze een contract tekenen, kortom niet echt een betrouwbare bemanning, wat erg verontrustend was voor de kapitein, die ze in bedwang moest houden.