Nu nog géén designerbabies.
Lennart Schaeffer
Door zogenaamde designerbabies is de mens zijn eigen schepper geworden. De mogelijkheden om onszelf te verbeteren zijn tegenwoordig zo talrijk, dat we op een kantelpunt in de evolutie zijn aangekomen. Door middel van nieuwe technieken kunnen ouders hun kind mogelijk naar eigen believen ontwerpen. Men kan embryo’s al selecteren op geslacht, oog- en haarkleur en binnenkort zal men embryo’s genetisch kunnen manipuleren om erfelijke ziektes uit te bannen, en bepaalde karaktereigenschappen toe te wijzen. Als de wetenschap zich maar iets ontwikkelt zal het straks mogelijk zijn kinderen volledig te ontwerpen naar eigen hand. Oftewel, de natuur haar gang laten gaan, is nu ook een keuze geworden. Je kunt je afvragen of het moreel verantwoord is dat we designerbabies gaan produceren. Ik ben van mening, dat men, met de huidige staat van de maatschappij, nog niet gereed is om designerbabies te verwelkomen. Ik zal dit proberen te belichten.
Allereerst werd er altijd gedacht dat de geboorte iets was wat buiten ons bereik lag. Het gegeven leven moest je aanvaarden zoals het was, want je kon het niet veranderen. Kinderen als geschenken zien was hen accepteren zoals zij kwamen. ‘Ontvankelijkheid voor het ongevraagde’, zoals William F. May het ouderschap noemt. Maar nu is dat wat eerst buiten bereik lag, bereikbaar geworden door genetische verbetering. De mens kan kinderen aanpassen en verbeteren nog voor ze geboren zijn. Dit zal niet ten goede zijn voor het ouderschap. Want, zoals Michael J. Sandel ook al zei, zo’n ingreep tast de relatie tussen ouder en kind aan. In ouderschap moet er namelijk een balans zijn tussen transformerende en accepterende liefde, zonder transformerende liefde glijdt accepterende liefde af tot toegeeflijkheid en uiteindelijk tot verwaarlozing. Zonder accepterende liefde is transformerende liefde een hel voor het kind, dat zich uiteindelijk afgewezen zal voelen. Dit is absoluut geen streven.
Mensen zullen als voorargument inbrengen dat de maatschappij van nu al zulke hoge eisen stelt en zo competitief is, dat er weinig verschil meer zit tussen het genetisch verbeteren van kinderen en het gebruik van extrinsieke middelen zoals educatie en opvoeding. Dit is echter geen rechtvaardiging voor genetische manipulatie, het is alleen een reden om vraagtekens te zetten bij het ‘hyperouderschap’ dat we nu al geaccepteerd hebben.
Een bekend voorstander van designerbabies is Julian Savulescu. Hij is er van overtuigd dat het menselijk ras in zijn huidige staat, niet geschikt zou zijn voor de toekomst. De mens is namelijk van nature slecht, egoïstisch en onvolmaakt, en deze eigenschappen ontnemen de mens zijn toekomst. Een van de voorbeelden die Savulescu noemt, is het groeiende gevaar van de psychopaten in de wereld. Één procent van de bevolking is psychopaat en dat lijkt niet veel, maar met de ontwikkelingen in de wetenschap en in de techniek, zal het straks mogelijk zijn om kernbommen te maken in je achtertuin, en dan is die één procent in staat schade aan te richten op grote schaal. Dit is een van de toekomstige problemen. Maar men kan problemen zoals deze oplossen door de oorzaak van ons natuurlijke slechte gedrag te vinden en met behulp van genetische modificatie van onze kinderen, het menselijke ras te verbeteren. Zo wordt de kans op een voorspoedige toekomst vergroot.
Savulescu zegt meer, want hij is het niet eens met de aanwezigheid van de overheid. Iedereen mag volgens hem in de samenleving de beste genetische eigenschappen voor hun kind selecteren zonder dat de staat daar iets op te zeggen heeft. Volgens Savulescu is vrijheid voor het individu namelijk het hoogste goed, en dat recht mag niet geschonden worden door de overheid.
Volgens Savulescu is er ook een groot verschil met de oude en de nieuwe eugenetica. De oude eugenetica werd onvrijwillig opgelegd door de overheid omdat de maatschappij er op een bepaalde manier moest uitzien. Die oude vorm van eugenetica heeft een schaduw geworpen over de nieuwe vorm van eugenetica, een liberale vorm, waarin de overheid neutraal is. De overheid moet neutraal zijn, zegt Savulescu, omdat de staat anders hetzelfde doet als het naziregime begin twintigste eeuw wanneer ze zegt dat iets niét mag omdat de maatschappij er op een bepaalde manier moet uitzien. Savulescu: ‘De wetenschap en de kennis zijn er, wij dragen nu de last van die verantwoordelijkheid. Nu is het aan ons om die last te accepteren.’
Savulescu lijkt erg zeker van zijn zaak, maar ik ben het niet eens met zijn visie van de ideale maatschappij. Savulescu bekijkt de samenleving namelijk vanuit een individualistische visie en kijkt daardoor helemaal niet naar het grotere economische en sociale geheel. Zoals Donna Dickenson, een Engels-Amerikaanse filosofe en ethica, zei: ‘Het is belangrijk om de economische realiteit niet uit het oog te verliezen.’ Een voorbeeld hiervan is de economische druk waaronder technologiebedrijven vaak staan. Het kapitaal van de bedrijven bestaat vaak grotendeels uit patenten, en om meer patenten te krijgen, prijzen ze hun technologie de hemel in. Terwijl ze, in realiteit, vaak nog helemaal niet zo ver zijn en de technieken nog in veel te vroege stadia verkeren. Op dit punt verliest Savulescu dus wel de economische realiteit uit het oog, en dat maakt zijn visie een stuk minder overtuigend.
Daarnaast zal het invoeren van deze genetische modificatie van embryo’s en het ontstaan van designerbabies leiden tot een aantal andere heel goed mogelijke negatieve gevolgen voor de maatschappij in zijn huidige staat. Ten eerste zal deze ontwikkeling misschien niet in het voordeel zijn van bepaalde klassen of voor een sekse in de maatschappij. En ten tweede zal het besef dat het leven aan ons is gegeven wegvallen, want men hoeft zich niet meer ontvankelijk op te stellen voor de geboorte, omdat dit niet iets ongevraagds meer zal zijn als ouders de keuze hebben hun kind volledig te ontwerpen. Dit zal tot gevolg hebben dat een aantal sleutelkenmerken van ons morele landschap worden getransformeerd. Namelijk nederigheid, verantwoordelijkheid en solidariteit. Niet meer hoeven open te staan voor het ongevraagde neemt onze nederigheid en dankbaarheid voor talenten weg. Onze verantwoordelijkheid zal zich tot ontzagwekkende proporties vergroten, omdat men niets meer aan het lot toewijst en alleen aan zichzelf. Men zal het vermogen om zichzelf te zien als wezens die een gemeenschappelijk lot delen verliezen. Dus volmaakte genetische controle ondergraaft ook nog eens de solidariteit in de samenleving. Ook dit is geen gemoedelijk vooruitzicht en Savulescu zijn ideale maatschappij vervalt in een genetische utopie, een onmogelijke werkelijkheid.
Het opstel gaat verder na deze boodschap.
Verder lezen
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden