Interview

Interview

Kunt u mij zeggen wie u bent en hoe het gesteld is met uw familie?
- Ik ben Marijke Krafczyk. Geboren op 29 Februari 1924 Mijn moeder stierf toen ik drie jaar oud. Het waren de crisis jaren. Mijn vader bleef alleen met vier kinderen. Ik, mijn 2 broers en één zuster. Mijn vader nam alle werk aan. Wijzelf haalden uit de vuilnisbakken ons avondeten (lacht). In 1929 maakte mijn vader kennis met zijn tweede vrouw. Het gevolg was dat ik er nog eens zes broers bijkreeg. Het jammere aan mijn tweede moeder was dat ze niet werkte. Mijn vader had het dus zeer lastig, hij werkte dag en nacht.

Uw stiefmoeder was niet van de liefste? Of wel?
“We haatten onze nieuwe moeder zo dat we onze oude moeder weer wilden opgraven”. Dat is wat wij alle deden in het dagelijkse leven.
Ze meende het misschien wel goed. Ze moest de eer hoog houden. Je moet ook weten dat de Polen er graag goed gekleed bij lopen. Mijn stiefmoeder maakte daarom veel schulden die later van mijn vaders loon werden afgehouden. Hij kwam soms al wenend thuis, klagend over de slechte tijd.

U zegt dat het een slechte tijd was. Was het te merken. Werd u bijvoorbeeld verplicht te gaan werken.
- Ja, ik zelf moest ook zeer veel werken (lacht). Voor de school begon deed ik alle boodschappen. Daardoor kwam ik veel te laat op school. Met ongekamd haar, beschaamd om mijn muts af te doen. Na school verkocht ik ook nog karamellen in het park. Voor al het geld dat ons huis binnenkwam werden veel tranen gehuild. Tijdens de vakantie werd ik verplicht in het park snoep te verkopen, terwijl de andere kinderen genoten van hun vakantie.

U zegt “Voor al het geld dat ons huis binnenkwam werden veel tranen gehuild”.
Wat bedoelt u daar nou precies mee?
Eerst mocht ik mijn plechtige communie niet doen in de kerk. Mijn ouders konden mijn kleed niet betalen. Uiteindelijk kreeg ik een kleed samen met nieuwe schoenen en deed ik mijn plechtige communie op mijn veertiende in plaats van op mijn twaalfde.

Hoe waren uw jeugdjaren, op school?
Heb eigenlijk geen leuke jeugdjaren meegemaakt, mijn jeugdjaren heb ik in de oorlog moeten meemaken. Natuurlijk begrijp je dan dat het niet echt leuke kanten heeft sterker nog op dat moment was er niks leuks te beleven. We leefden in een hel.Als ik nu om me heen kijk en zie hoe de jeugd van tegenwoord leeft, dan verbaast het mij echt vroeger kon ik daar niet eens over dromen ik wist niet dat het ook zo kon.Tegenwoordig heb je vrienden waar je mee uitgaat dat kon ik vroeger allemaal niet.Ben eigenlijk wel blij dat het nu mogelijk is.

Hoe waren u sociale contacten in u jeugdjaren?
Zelf had ik niet veel vrienden. Ik had er ongeveer twee en dat waren mij buurmeisjes.Op school werd ik meestal gepest en altijd buiten gesloten.
Ik heb daar veel onder geleden. Altijd zag ik andere kinderen samen op het schoolpleintje spelen met een springtouw of een ander soort speelgoed. Maar ik had daar het geld niet voor dus zat ik vaak op een steentje. Er kwamen weleens kinderen naar mijn toe en spraken me aan om mee te spelen. Ik weigerde altijd omdat ik geen zin had in medelijden.

Wat waren u hobby's in het verleden, wat deed u in het dagelijkse leven?
Mijn hobby's even denken hoor ik weet nog heel goed dat ik net leerde schrijven en dat ik het meteen onder de knie had. Ik stoptte maar niet met schrijven zo begon ik te dichten. ik deed niks liever dan gedichten schrijven. Maar ook weleens met me vriendinne speelgoed maken.
Dan gingen we meestal opzoek naar voorwerpen zoals melkpakken. Dan gingen we daarop oogjes, mondje en een neusje tekenen en maakte we kleding bijvoorbeeld rokje maaktte we van een lapje stof. En zo gingen we dan met onze zelfgemaakt poppen spelen. Of vaak raaptte we samen stenen op en ging daar mee de muren beschilderen. Verder deden wij niet echt veel gezien het feit dat allemaal niet kon. Vroeger mocht ik niet altijd buiten spelen ik moest meer thuis meewerken en in mijn vrije tijd moest ik als verkoopster gaan werken. Mij jeugd stelt niet veel voor, veel meer ellende dan geluk.

Huwelijk, gezin.

Heeft u zelf een eigen gezin?
Ja, maar natuurlijk ben een moeder van 2 meiden.
Mijn man is nu al 4 jaar overleden. Hij was altijd zo lief, ik integendeel ik werd vaak boos en kraaide heel de dag door.
Ik was altijd zo ondankbaar. Heb er nu heel erg spijt van, maar het is te laat.
Ik moet mijn manlief nu missen(huilend)
Zoals ze zeggen ''je weet pas wat je mist, als je het niet meer hebt''(lach)
Zijn leven was ook zo triest heb hem helaas ook op een triest manier moeten ontmoeten. Als ik eraan denk prikkelen de tranen weer in mijn ogen.

Hoe trof u uw huwelijk met u man?
Mijn huwelijk was echt geslaagd. Mijn man en ik hebben veel dingen in het verleden samen meegemaakt. Samen moesten wij echt strijden om zover te komen. We hebben veel tegenslagen moeten meemaken en wij samen dachten dat geluk ons nooit tegemoet zou komen. Totdat wij samen een huisje hadden en daarin zijn beland en vrij waren van de oorlog dat was onze dag dat we 24 uur in elkaar ze armen lagen en elkaar niet loslieten. Zo kwamen onze engeltjes op aarde samen hebben wij die opgevoed met liefde. Mijn man was een super lieve vader voor ze.

U bent een moeder . Hoe was u als Moeder zijnde, wat voor opvoeding heeft u u kinderen aangeleerd?
Ik als moeder was niet echt streng, maar mijn kinderen waren ook niet vervelend, ben daar ook blij mee. Verder heb ik mijn kinderen de belangrijkste regels aangeleerd, zoals zij moeten weten studie is belangrijk. Toon respect tegen over een ander en zo ontvang je het terug. Ik heb ze geleerd direct te zijn en niet indirect vele mensen houden alles in het hart maar ik vind dat een mens zich zelf daarmee niet moet laten zitten alles wat in je hart zit eruit gooien. Vroeger toen ik 13 a14 was, werd ik zovaak uitgescholden, er werd zo gemeen tegen mij gedaan, ik liet alles over me heen lopen. Nu ik oud en wijs ben merk ik dat ik er heel wat aan kon veranderen, als ik me mond had open getrokken. Vandaar dat ik nu zeg mijn kinderen moeten altijd alles direct opzeggen. Ten slotte heb ik mijn kinderen nooit geslagen ik geef ze altijd straf maar ik heb ze nooit geslagen.

U man was er natuurlijk ook hoe was hij tegenover de kinderen?
Mijn man was een kei lieve vader. Hij durfde ze nooit op de kop te geven daarvoor werd ik ingezet. Ik herinner me nog heel goed dat mijn dochter in de tuin alle planten had geknipt die hij met moeite had gekweekt. Hij was zo boos en kwam woedend na de keuken. Ik schrok me een hoedje. Hij vertelde mij dat onze kind wat had uitgespookt en dat ik er wat van moest zeggen. Hij zelf deed het niet echt vaak indien ze hem heel erg kwaad maaktte maar dat was niet vaak het geval. Ik als moeder zijnde was altijd de slachtoffer van de kinderen, ze maaktte mij altijd eerder boos dan de vader.

U verteld net dat u nooit u kinderen heeft geslagen hoe handelde u dan met u kind als het kind wat verkeerds heeft gedaan?
Nou, natuurlijk deden mijn kinderen niet altijd braaf maar er waren wel dagen dat ze iets hadden uitgespookt ik probeerde altijd straf te geven, huisarrest of iets dergelijks maar ik wilde ze nooit slaan. Dat gezien het feit
ik zelf in het verleden vaak werd geslagen het is niet leuk om daar heel je leven mee te zitten. Slaan kan je geestelijk ziek maken, Sterker nog ik kan het niet meer aanzien als iemand een ander slaat. Geweld is niet nodig je hebt allerlei manieren om dingen op te lossen. Zinloos geweld helpt niet.

Wat vindt u belangrijk voor elk moeder om bij het opvoeding te gebruiken?
Het belangrijkst vind ik blijf met je handen van je kind af. Praat met het kind geef het kind straf maar ga het niet mishandelen, het kind is ook maar van vlees en bloed. en verder vind ik dat een moeder op de hoogte moet blijven over het kind. Daarmee bedoel ik op school of het kind wel of niet wordt gepest of het kind buiten wordt gesloten, dat vind ik heel erg belangrijk. Spreek namelijk uit ervaring.

Hoe presteerden de kinderen het op school?
Mijn kinderen waren slimme kinderen. Als ik na de ouderavond ging bleven zij zenuwachtig thuis zitten. En als ik dan thuis kwam sprongen ze op mij af. En waren bang voor wat ik te vertellen had. Ze keken me dan altijd met onschuldige oogjes aan en dan bevestigde ik ze snel dat ze het uitstekend hebben gedaan.

Zoals u weet is liefde ook belangrijk in het leven. Hoe ging het in de liefdes leven bij u kinderen waren zij snel het huwelijk in getreden?
Liefde is zeker heel belangrijk, een partner in je leven doet je bloeien. Voordat mijn kinderen het huwelijks bootje instaptte hadden zij beide een hele lange relatie achter de rug. Zij vonden het niet goed om een relatie te nemen op afstand. Beide zijn ze eerst samen gaan wonnen. Want, ja de ware ik van een persoon leer je pas kennen als je er mee leeft in een huis. Ik zeg altijd ''menige man die verliefd is op een kuiltje in een wang begaat de fout het hele meisje te trouwen''

In het verleden heeft u in een groot familie geleefd is dat nog steeds het geval ?
Nou, nee niet echt. Heb nog alleen mijn 2 dochters.
Ik besef nu ook wel dat ik ze binnen kortste keer zal moeten verlaten, en niet te vergeten mijn kleinkinderen.
Zelf heb ik drie kleinkinderen, de ene dochter van mij ''Debbie'' heeft een jongen genaamd stefan en een meisje genaamd Suzan me andere dochter ''Will'' heeft 1 meisje genaamd Stefanie. Mijn kleinkinderen die hebben het allemaal zo ver geschopt ben daar heel blij mij, gelukkig dat zij niet het leven moeten lijden waar wij vroeger aan leden.
Mijn 2 kleindochters zijn echte beste vriendinnen en studeren samen op het hbo niveau, als ik het goed heb studeren zij personeel en arbeid. En mijn kleinzoon werkt, ik weet niet meer waar(lachend). Ben al zo oud en ben helemaal vergrijst.

Heeft u veel tegenslagen moeten verdragen in het leven?
Mijn kind ik heb redelijk veel meegemaakt, ''mijn leven is net een werkstuk'' het waren tegenslagen die werkelijk moeielijk te verdragen waren. Ik heb er voor moeten vechten om zo ver te komen. Heb veel moeten reizen in mijn leven. Ik ben uiteindelijk hier beland in nederland, Ik heb in oorlog tijden in Katowice gewoont. Ik moet zeggen heb mijn gezinnetje uiteindelijk goed kunnen verzorgen. Mijn tijd was een moeilijk tijd. Ik dacht altijd ik maak er een eind aan. Maar dat was altijd makkelijk gezegd maar moeilijk gedaan ik dacht altijd is dit wel wat ik wil, doodgaan is wel voor eeuwig vergaan. Uiteindelijk ben ik toch zover gekomen. Ik weet nu ongeveer al wanneer de dood mij tegemoet komt het kan ook eerder dan 2 maanden zijn.

U heeft het iedere keer over u dood, lijdt u aan een ziekte?
Ik lijd aan een ziekte, genaamd kanker. het is een kleind woordje met veel effect de artsen kunnen er niks meer aan doen het is uitgezaaid door heel mijn lichaam. Ik heb ergste moeten mededelen aan de familie namelijk dat de artsen mij hebben bevestigd dat ik over twee maanden zal overlijden aan de ziekte.
Zoals je zelf ziet kind lig ik alleen maar op dit bed ik kan niks meer, ben afhankelijk van anderen. Ik ontvang dagelijks bezoek van mijn kleinkinderen.
Normaal stond ik dan in de keuken, maar nu kan dat niet meer(droevig)

2de wereld oorlog

U maakte ook de oorlog mee. Katowice is een grensstadje. U was dus één van de eerste slachtoffers?
- In september ’39 begon de oorlog. De Duitsers veroverden Polen in 18 dagen. De oorlog begon om de koridor, die twee delen van duitsland van elkaar scheidde. De eerste stad die hij binnenviel was inderdaad Katowice. We waren dus direct ‘onder’ Duits gezag. Mijn broers werden ogenblikkelijk naar Duitsland gestuurd om daar als arbeider aan de slag te kunnen.
Het was nog geen october of ik werkte ook al in Duitsland. Ik werd verplicht om op een boerderij te werken. Na één jaar werd het mij toegelaten terug naar huis te keren. Ze zeiden dat ik daar werk zou kunnen krijgen maar niets was minder waar.
Samen met mijn vriendin, die later mijn schoonzus werd, gingen we naar “Arbeitsambt”. We kregen dan werk in een spinnerij in Breslo. In 42 - 43 kwam derest van mijn vriendin’s familie aan. Zo ontmoette ik mijn man.

Was u blij toen u eindelijk besefte dat de oorlog bijna voorbij was?
- Zeker. Maar we kregen bijna geen informatie van het front. In ’44, waren we al bevrijd maar we wisten totaal van niks. Ik maakte me ook ongerust over mijn vier broers die nog altijd aan het front zaten.
In ’45 kwam er grote evacuatie op gang. Iedereen moest naar Dresden. Alle vluchtelingen uit heel Duitsland kwamen daar tesamen. Het was één van de zeldzame steden die nog niet verwoest was. Er waren enkel kinderen en bejaarden. We sliepen in het station. Later werden we overgeplaatst naar een vluchtelingen kamp waar we met meer dan 20. 000 mensen op elkaar gepakt zaten. Ik werkte niet meer, ik was hoogzwanger.
Enkele dagen na ons vertrek werd Dresden zwaar gebombardeerd. Door de Amerikanen en de Engelsen. Ze kwamen eerst ‘s avonds om tien uur. Dan om vier uur en tenslotte om tien uur ‘s morgens. 140. 000 mensen kwamen om het leven. Het waren allemaal vluchtelingen en geen soldaten. Ik weet nog altijd niet waarom juist die stad werd gebombardeerd.

Overleefde heel u familie de grote tragedie van de oorlog?
- Mijn jongste broer is vermist en mijn oudste broer werd verschijdene malen getroffen. Hij zat in het Poolse leger. Op het moment dat Hitler binnenviel verbleef hij juist in Engeland. Mijn oudste broer vocht van ’41 tot 47.
Van het eerste huwelijk ben ik de enige die nog leeft.
Mijn zuster trouwde zelfs nog per brief. Één week na hun huwelijk, werd hij als vermist opgegeven. Gelukkig hebben ze wel één dochter. Ze heet Erika. Me man ging naar belgie ik ging naturlijk mee.

Na de oorlog ging u mee met uw man naar België? Was de situatie daar hetzelfde als in Polen.
- Nee. Daar was alles nog op zegels. Ik kwam pas aan in Gent en mijn baby doeken werden in beslag genomen. De mensen hier waren totaal onverschillig al had je nu een baby of niet. De doek
en kreeg ik maar terug na betaling. Gelukkig kon je wel nog dingen krijgen via de zwarte markt. In Belgie ging de zwarte markt gewoon zijn gang. In Duitsland werd je opgeknoopt als je er betrapt werd. Maar, ik was blij dat ik in België belande daar ging het ook niet echt perfect tot ik in nederland aankwam veranderde alles voor mij.

Hoe beviel het u in nederland?
In nederland was echt alles voor mijn veranderd. Het was wel wennen maar ik zag geen vechtende mensen meer geen mensen die kogels probeerde te ontwijken. Het was gewoon een nieuw begin. Ben blij dat dit land mij heeft kunnen opvangen.
Actuele vragen

Zoals u nu ziet is alles veranderd er zijn veel meer dingen mogelijk wat vindt u er zelf van?
Er zijn zeker vele dingen veranderd.
Waar ik echt blij om ben is dat de stelling: “Het enige recht van de vrouw is het aanrecht”? achterhaald is. Vroeger hadden de vrouwen niets te vertellen. Tegenwoordig is dat anders(emancipatie).

Vele jongeren wandelen het slechte pad op, doen aan criminaliteit ed. Wat vindt u daar zelf van?
Om eerlijk te zijn vroeger bestond criminaliteit ook alleen werd men niet echt op de hoogte gehouden niet iedereen had een tv of radio. Tegenwoordig heb je allerlei soorten manier om naar het nieuws te luisteren en alles wordt ook uitgezonden dat was vroeger niet zo. Vroeger waren er ergere dingen aan de gang in mijn tijd was dat dus de oorlog dat was het belangrijkst hoofdonderwerp, er werd niet echt opgelet op jongeren die aan criminaliteit deden. Juist in mijn tijd werd er zoveel gestolen van elkaar iedereen wilde brood hebben, niemand had het geld daarvoor en er was maar een manier oneerlijk gaan kopen(stelen).

Wat is in u ogen veel veranderd aan de mensheid?
Nou, ik zie nu dat vele mensen vaker stressen. Dat hadden wij vroeger niet zo erg. In het verleden waren vrije zondagen men ging naar het kerk tegenwoordig is alles open je ziet iedereen rennen en hollen. Je komt vele onbeschofte mensen tegen weinig respect tegen over elkaar. Ja, dat is alles wat ik nu zie met mijn eigen ogen en vele jongeren die doe aan drugs ed.

Tot slot wil ik u vragen wat vindt u er nu van wat u ervan vindt op dit moment wat er gebeurt in irak?
Ik vind het heel erg, ik voel wat zij meemaken. Zoals ik net al had verteld heb ik zelf in een oorlog moeten leven. Ik weet eigenlijk niet veel te zeggen dan dat er alleen in deze tijd meer ruzie voor komt. Al die kleine onschuldige kinderen worden vermoord zo klein en moeten dat aanzien. Moeders die alle kanten de kogel proberen te ontkomen, vaders die strijden om het gezin compleet te houden. Vroeger maaktte ik altijd gedichten. ging ik voor het raam zitten paktte ik pen en papier en keek dan weleens naar buiten. Ik zag hoe mensen werden gedood hoe een kind zijn ouders verloorde daarover ging ik dichten een klein vb:

Ik kan het niet meer, Ik voel niks meer, Heb geen vut.
dat ik leef heeft geen nut
Iedere keer al die tegenslagen, kan het allemaal niet meer verdrage.
Zien hoe mensen pijn lijden, Zien hoe mensen tegen dit leven strijden. .
kan het niet aan.
Ik kijk toe hoe mensen worden vermoord,
Na een ander hoe die ze moeder verloord.
Ik heb geen hart van steen die dat allemaal vedragen kan.
Mij tranen houden niet op, ze vullen zo een hele kan.