In het hoofd van een sadist

In dit essay wordt een beeld geschetst hoe een sadist denkt, hoe hij zijn gedachtes uit en hoe hij zich voelt. Dit gebeurt aan de hand van de boeken Wij, Ex-drummer, American Psycho en Zwarte Sylvester. Deze zijn geschreven door respectievelijk Elvis Peeters, Herman Brusselmans, Bret Easton Ellis en  James Worthy. Door middel van gedetailleerde beschrijvingen, citaten en secundaire literatuur wordt een zo goed mogelijk beeld geschept hiervan. Dit beeld hoeft niet per se overeen te komen met de officiële kenmerken van het sadisme, of een volledige beschrijving te vormen van het sadisme, het toont enkel sadistische kenmerken aan de hand van de hierboven genoemde boeken. Stuk voor stuk zullen de sadistische kenmerken aan het licht komen, waarna achteraf een zo correct mogelijke conclusie kan worden getrokken wat een sadist is. De onderzoeksvraag luidt dan: hoe kenmerkt een sadist zich?

Het eerste besproken boek is Ex-drummer­ van Herman Brusselmans. In dit boek wordt de gedactegang van een sadist gevolgd. De gedachtes en uitingen worden gedetailleerd beschreven. Uit dit boek komen een paar kenmerken van sadisme heel duidelijk naar voren. Ten eerste het gebrek aan medeleven. De ik-personage kent geen medeleven met anderen: ‘ Dat ik de Geyter had neergestoken, had ik niet voorbereid. Het was geen kwestie van gezond verstand geweest eigenlijk. Ik had het zomaar gedaan.’[1] Hij steekt in koelen bloede zijn beste vriend neer. Ook het gebrek aan de ethische gedachte wordt hier bestempeld, omdat een normale persoon zich door de aangeleerde ethiek niet wendt tot het moorden. Verder  kan hij zich niet inbeelden in anderen wat deels ook uit dit bovenstaande citaat blijkt. Hij denkt niet na over de gevolgen voor anderen hoe het is als een goede kennis vermoord wordt. Een andere personage zegt een paar bladzijden verder dan ook: ´’Mijn moeder is dood!’ schreeuwde hij. ‘En mijn vader ook! Koen! Koen ook!’ ‘wie?’, vroeg ik. ‘De Geyter!’ riep hij hysterisch.’ Het derde kenmerk van een sadist wordt hiermee ook per direct aan het licht gesteld: Hij kan geen schuldgevoel tonen omdat hij er simpelweg geen gevoelens bij heeft. Ten vierde wordt een sadist gekenmerkt door het excessief uitkramen van zijn gevoelens. De woede heerst nog steeds in hem door een jeugd waarin hij nalatig en nederig werd behandeld, waardoor woede zich opbouwde. Een voorbeeld hiervan is de scène waarin hij een meisje ontmoet dat op zijn grote geslachtsdeel valt. Hij zegt dan tot haar: ‘Kutwijf. Doordeweekse hoer.’[2]

Het tweede boek dat besproken wordt, is American Psyco van Bret Easton Ellis. In dit boek gaat het over een 28-jarige,rijke zakenman die overdag zijn geld goed verdient en ’s nachts de diepste krochten der misdaden betreedt. In dit boek is lust een heel makkelijk te herkennen kenmerk van het sadisme. De ik-persoon heeft plezier in het moorden: ‘Ik voel een beetje voldoening wanneer ik haar onder de Mace[3] spuit, minder wanneer ik haar hoofd vier of vijf keer tegen de muur bonk, tot ze het bewustzijn verliest.’[4] Verder heeft hij plezier in het afranselen van mensen en hij heeft plezier wanneer hij ziet dat zijn vriendin weet dat hij met haar beste vriendin vreemd gegaan is. Zijn vriendin wordt verdrietig waarop hij schatert van het lachen. Ook in hem zit veel woede die hij loslaat op anderen.

Het derde boek dat besproken wordt, is Wij van Elvis Peeters. In dit boek is een stel kinderen op seksueel gebied aan het experimenteren, wat vaak uitdraait op sadistische beproevingen. Deze pubers kenmerken zich door geen gevoel voor anderen te tonen,  zij kenmerken zich door het genot dat hen bedwelmt en zij kenmerken zich door baas-boven-baas-gedrag te tonen. Ten eerste de uitleg omtrent het niet tonen van gevoelens aan anderen:

‘In de krant stonden de namen van de slachtoffers. We kenden er niemand van, konden er ons niet bij voorstellen. En dode, drie zwaargewonden, drie lichtgewonden. De dode was een vrouw van vierendertig, moeder van twee kinderen, twee van de zwaargewonden waren haar kinderen. Een ernstig verbrande jongen van zes die naast zijn moeder ook een arm kwijt was, en zijn zus van vier die ook ernstig verbrand was. De vader had uit het voertuig kunnen komen en was slechts licht gewond. De chauffeur van de Peugeot was ook zwaar gewond, een man van veertig. Zijn passagier, een vrouw van vijfentwintig, had enkel kneuzingen. De derde lichtgewonde was een inzittende van de blauwe Audi die op de bestelbus was ingereden. Het was grappig te beseffen hoe wij in het leven van die mensen hadden ingegrepen.’[5]

Het interesseert hen vrij weinig dat er mensen zijn overleden, maar vooral de laatste zin accentueert het volgende punt: zij genieten van andermans leed. Niet alleen genieten zij van het leed dat een mens heeft, maar ook het leed dat een dier heeft. Zo verkrachten zij een kat terwijl hij nog leeft. Dit toont werkelijk het toppunt van sadisme, omdat men eerder geneigd is sympathie te voelen bij een dier dan bij een mens. Ten derde is er het baas-boven-baas-gedrag. De pubers zijn allemaal sadisten – vooral de jongens – waardoor zij zich allemaal genoodzaakt voelen de touwtjes in handen te nemen. Uiteindelijk is het Thomas – tevens de hoofdpersoon -  die de leiding neemt en door het boek heen voel je de nederigheid van anderen en de daardoor verblijde toestand van Thomas zelf.

Het vierde boek dat besproken wordt, is Zwarte Sylvester van James Worthy. In dit boek is Sylvester terminaal ziek en gaat over één jaar ten hemel. Hij wil bekend staan als de grootste seriemoordenaar die ooit geleefd heeft. In eerste instantie is het de titel die hem aanspoort om te gaan moorden, maar naarmate hij meer moorden pleegt, realiseert hij zich dat het hem pleziert. Dit is weer een duidelijk teken van sadisme. Dit is ondersteund met het volgende citaat: ‘‘Hij pakt een schilmesje en begint een boodschap in zijn rug te schrijven: niemand is meer veilig. Dit is nummer 5. Hij grijnst en gaat verder met het eten van zijn broodje saté.’[6] Hierbij is het tweede kenmerk van sadisme in dit verhaal aangeduid. Hij geeft niet om zijn daden in de zin dat hij er niet om schreit. Het derde kenmerk van sadisme uit zich in manipulatie. Hij houdt er zeer van om zijn slachtoffers eerst in de val te lokken door hen te manipuleren, om hen vervolgens genadeloos af te slachten.

Nadat alle boeken besproken zijn, kan er een duidelijk beeld worden geschept hoe een sadist denkt, hoe hij zijn gedachtes uit en hoe hij zich voelt. Zo is in alle boeken overeenkomend dat de sadist denkt als iemand zonder sympathie. Hij heeft ook niet die ethische barrière die hem stopt om misdaden te plegen. Hij uit al zijn gedachtes zonder enig besef welk gevoel dat aanricht tot anderen. Ook die ethische barrière mist hij. Tevens voelt de gemiddelde sadist veel woede en agressie, die hij vervolgens toont door anderen ofwel fysiek te misbruiken, ofwel door anderen de huid vol te schelden. Ook willen zij de boel manipuleren. Zij voelen bij manipulatie een opkomend, opgewekt gevoel dat de woede en agressie tijdelijk overstijgt. Ten slotte wil de sadist graag controle hebben over de personen in zijn leefomgeving. Een sadist is dus samen te vatten als een sympathieloze, innerlijk ontstelde, manipulerende, dominerende en niet-ethisch barrière hebbende persoon. Nog een opvallende conclusie die getrokken kan worden, is dat sadisten vrijwel altijd mannen zijn. In elk beschreven boek is de sadist een man. Verder is nog  één bezwaarpunt dat in het boek Zwarte Sylvester voorkomt, is dat Sylvester gevreesd is te sterven. Hij oogt angstig, onzeker en gepanikeerd.  Dit past officieel niet bij een sadist. Enkel is het af te vragen of je nog wel de controle hebt over je gevoelens als je hersenen weten dat het licht binnenkort uitgaat. Is zelfs de sadist dan in staat om negatieve emoties te vermijden? Waarschijnlijk niet. In het binnenste van ons DNA bevindt zich nog de oorsprong van de vrees om dood te gaan. Zelfs een sadist heeft dit gevoel.

Literatuuropgave:

Brusselmans, Herman, Ex-drummer. 6^e druk,  Amsterdam 2007

Ellis, Bret Easton, American Psycho. 4^e druk, Amsterdam 2007

Jordison, S., ‘Guardian Book Club: Bret Easton Ellis’s American Psycho. Zie:

http://www.theguardian.com/books/booksblog/2010/jul/14/bret-easton-ellis-american-psycho

Peeters, Elvis, Wij. 2^e druk, Amsterdam 2012

Ellis, Bret Easton, American Psycho. 4^e druk, Amsterdam 2007

Worthy, James, Zwarte Sylvester. Amsterdam 2012

[1] Brusselmans (2008), pagina 145

[2]Brusselmans (2008), pagina 133

[3] Iemand met een met spijkers bevestigde knots slaan

[4] Ellis (1991), pagina 370

[5] Peeters (2012), pagina 43

[6] Worthy (2012), pagina 102