Palliatieve zorgen

Algemene informatie rond palliatieve zorgen
Om over te gaan tot palliatieve zorgen werden een aantal fases doorlopen: Fase 1: Het slechte nieuw raakt bekend: Meestal wordt de familie ingelicht, de zieke zelf niet. Soms echter weet (voelt) de zieke het al voor dat de familie het durft beseffen of kan weten. In beide gevallen schept dat weten plots afstand. Wie iets weet, zwijgt en tracht door geveinsd optimisme de onder te sparen. In deze fase komt het erop aan niet tegen de zieke te liegen. Fase 2: Onzekerheid: Ook al weet de betrokkene het met zekerheid, toch zal zekerheid en onzekerheid, hoop en wanhoop mekaar nog een tijd blijven afwisselen. Dat is ook normaal. Het leven geeft zich niet zo maar gewonnen. Alles op deze wereld getuit van heropstaan, overwinnen, vernieuwen, groeien, evalueren, verbeteren, … Het leven geeft niet op. In deze fase moet de zieke vooral trachten de dingen op een rijtje te zetten.
Fase 3: Ontkenning: Als zekerheid en onzekerheid, wanhoop en hoop mekaar voldoende hebben afgewisseld, valt de slinger langzaam stil. Er is dan geen twijfel meer. De feiten zijn bekend. Maar de menselijke geest geeft zich niet vlug gewonnen. Hij kan de harde realiteit nog even ontvluchten door ons wijs te maken dat het allemaal niet waar is. De verbeelding grijpt de macht. Als mensen in die “ontkenning” zijn aanbeland, mag je ze vooral niet met hun neus op de feiten drukken, maar je mag ze ook niet laten geloven in die “ontkenning”. Je moet vooral proberen mee te leven, uiteindelijk zal de zieke het vanzelf wel inzien. Wanneer de tijd gekomen is zal hij inzien dat vluchten niet meer kan. Fase 4: Opstandigheid en woede: Meestal worden bij de emoties “opstandigheid” en “woede” agressie geplaatst. We kunnen bijgevolg moeilijk om met de agressie van anderen want ze is niet geoorloofd. Nochtans is agressie een nuttig gevoel. Het zorgt er namelijk voor dat we het niet direct opgeven als de dingen niet vanzelf gaan. Het zorgt ervoor dat het gaspedaal wat dieper wordt ingeduwd om de extra last of de tegenwind of de helling die we te verwerken hebben ook echt aan te kunnen. Zo ook wanneer alle vluchtpogingen ten spijt de realiteit ons uiteindelijk toch inhaalt. Dan kan een mens nog één keer in alle verbetenheid tegenwringen en terugvechten en zelfs verwijtend roepen: “Mijn God, waarom hebt gij mij verlaten?” In dat ultieme gevecht vliegen de verwijten in het rond. Wie er het dichtst bij staat, krijgt de eerste en de meeste slagen… onverdiend. Dat lijkt onrechtvaardig en dat is het ook, maar de stervende of de gekwetste mens die zo wild om zich heen slaat, bedoelt in feite niet de ander zo te kwetsen. Daarvoor zijn ze hem te dierbaar en hebben ze hem al te veel dienende zorg verleend. Maar het is sterker dan hemzelf. Hij wil zich alleen weren, met alle middelen. In deze fase moeten de omringende weten dat die agressie niet tegen hen gericht is maar tegen de ziekte. Fase 5: Verdriet: Als alle energie is opgebruikt en het het ontij niet heeft doen keren, dan valt de mens krachteloos en bijna gebroken op z’n knieën neer… en schreidt. Het is een heilig gebeuren, waarbij de mens na lange omzwervingen terug bij zichzelf uitkomt… onverricht ter zake. Het is een inkering, een totale ineenstorting. Veel meer dan woorden past hier respect, aanwezigheid en oprecht meevoelen. Net zoals in de vorige fase wordt door omstanders nogal eens afkeurend gereageerd. Je mag zo niet boos zijn. Je mag zo verdrietig niet zijn. Je mag je familie daar niet zo mee belasten, zeker niet na alles wat ze voor je deden. Het lijkt er immers op dat je ondankbaar bent. In deze fase komt het er vooral op aan de zieke tot rust te laten komen, dit kan door aanwezigheid, … Fase 6: Aanvaarding: Dat is het moment waarop alle storm geluwd is en er vrede is in het hart van de stervende. Het is ook het beste moment voor echt afscheid, voor laatste regelingen, voor een woord van dank en/of van vergeving. De stervende zelf is zijn familie hierin soms voor. In deze fase komt het erop aan tijd voor elkaar te maken en de laatste tijd samen door te brengen. Al deze fasen volgen mekaar wel op, maar ze schieten ook geregeld door mekaar. Soms komt bijvoorbeeld bij de opstandigheid en de woede al wat vredig aanvaarding doorschemeren. Soms kan in de fase van hevig innerlijk verdriet toch nog even de ontkenning of de onzekerheid opduiken. Het is veeleer een ruw kader dat wat houvast geeft doordat men een bepaald gedrag herkent en begrijpt en waardoor men weet wat vooral te doen en wat zeker niet. Bron: stervensbegeleiding (palliatieve zorg) Paul Steynen