Beeldenstorm

Opdracht 1

Misschien weet je al het nodige over de Beeldenstorm en als dat niet zo is heb je ongetwijfeld beelden bij het begrip Beeldenstorm. In deze opdracht breng je je voorkennis letterlijk in beeld door het maken van een woordspin.

Neem onderstaande woordspin over en breid deze uit door telkens begrippen of korte zinnen toe te voegen en met een lijn aan een onderdeel te verbinden.

Opdracht 2

Bestudeer de bronnen  10,11, 20 en 21. Welke mensen (uit welke standen) namen deel aan de beeldenstorm? Bij bron 11 kun je met een klik op de personen meer informatie over die persoon lezen.

Arme mensen, landarbeiders, kerkhulpen, verkopers, huisarbeiders (zoals metselaars), mensen met schuld, weduwe, ambachtlieden, handelaars, industrieleiden, scheepvaart. Edelen doen niet mee, maar ze houden het ook niet tegen ! En de geestelijken doen niet mee!

Opdracht 3

Bestudeer de bronnen en beantwoord vervolgens de vragen.

• Welke bron of welke bronnen geven de beste informatie over de oorsprong/het begin en de verspreiding van de beeldenstorm? Bron 2, want die heeft het over de verspreiding en over de eerste weken en maanden. Bron 3, hij praat over plaatsen en hoe het daar werd uitgebreid. En de oorsprong wordt duidelijk aangegeven.
• Welke bron of bronnen geven de beste informatie over de oorzaak/oorzaken van de beeldenstorm? Bron 1, want die geeft duidelijk drie oorzaken aan over het Calvinisme en Protestantisme, politieke en sociale redenen mee & sociale spanningen.
• Welke bronnen geven de beste informatie over het verloop van de Beeldenstorm, dus over wat er tijdens de Beeldenstorm gebeurde?

Bron 2, want het gaat ook over hoe het toendertijd plaatsvond, het aanvallen van hageprekers.

N.B.

Besteed in je antwoord, voor zover mogelijk, ook aandacht aan de betrouwbaarheid (zie oranje regel ) en representativiteit van de bronnen. Gebruik de aanwijzingen voor het redeneren over en redeneren met een bron. Dat geven wij al aan in opdracht 4.

Opdracht 4

De bronnen beschrijven allemaal verschillende oorzaken van de beeldenstorm. Geef een of meer verklaringen voor deze verschillen. 

De ene bron is misschien wel geschreven door iemand die vond dat er beelden in de kerk moesten zijn. Hij/zij schrijft positief over de beelden en laat de haat voor de vijanden zien, en zegt misschien wel dingen die helemaal niet waar zijn over zijn/haar vijanden. De andere bron is misschien geschreven door een rasechte tegenstander. Hij laat de kracht van hun strijd tegen de beelden zien en zegt misschien wel dat de mensen, die voor beelden in de kerk zijn, helemaal niet goed konden terugvechten. Zo kunnen meningsverschillen voor verschillen zorgen in de tekst. Dus soms zijn teksten ook zeker niet te vertrouwen omdat een voorstander meestal negatief praat over zijn vijand/tegenstander. En sommige bronnen hebben het maar van ‘horen zeggen’ en zijn geen ooggetuigen, je kunt zien dat er dan soms leugens worden verteld of er stiekem iets bij wordt verteld zonder dat het waar is, of het is overdreven.

Opdracht 5

Welke bron is volgens jou, in ieder geval, geschreven door een katholiek. Beredeneer je antwoord.

‘Is hierin een godsdienstig motief te vinden? Men kan hiervan nauwelijks spreken. Hooguit kan men zeggen dat men uit ontevredenheid met de bestaande situatie nieuwe dingen wilde. Ook bevonden zich onder deze straatschenders bedelaars, rabauwen, vagebonden en veel verlopen geestelijken, die, om welke reden dan ook, met de Kerk van Rome hadden gebroken.’ >>

Dit stukje laat duidelijk zien dat deze man een katholiek is. Hij is duidelijk voor de kerk en vind het onzin dat de mensen gaan aanvallen. Hij zegt dat vooral arme mensen en met de kerk gebroken mensen (dus die waarschijnlijk de kerk nu haten) aanvallen. Ook zegt hij aan het einde van zijn verhaal dat de armen waarschijnlijk bij de rijken moeten nemen. Hij beweert dat het uit ontevredenheid kwam, en is het daar niet mee eens !

Opdracht 6

• Is gravin Anna (bron 17) katholiek of protestant? Motiveer je antwoord.                                  Gravin Anna is katholiek, zij vroeg aan het Maria-Wijngaard klooster om de beelden te verbergen. De protestanten wouden ze juist vernietigen, terwijl de beelden van de katholieken waren.
• Het laatste zinnetje in deze bron lijkt raadselachtig? Waarom? Licht de zin toe.          Eerst komen de beeldenstormers niet, de volgende dag wel. En dan blijkt dus dat er bij die nonnen ook vrouwen zitten die eigenlijk bij bij de beeldenstormers/protestanten horen. Terwijl dat klooster katholiek is.

Opdracht 7

Is Marcus van Vaernewyck (bron 18) volgens jou katholiek of protestant? Verklaar je antwoord aan de hand van de bron.

Hij is een katholiek man. Hij beschrijft de Beeldenstorm uit de ogen van een hater. Hij spreekt over de mensen zo, dat het lijkt alsof ze hun verstand kwijtraakten. Dat ze geen één ding konden besparen. Hij zegt aan het eind ook dit: ‘echt gespuis’.

Opdracht 8

Is graaf Floris van Pallant katholiek of protestant? Beredeneer je antwoord.

In Culemborg gaf graaf Floris van Pallant het bevel de altaren in zijn stad te vernielen, je ziet dus dat hij tégen de beelden is. Hij is een protestant man, die de beelden vernietigen wil. Hij maakt een maal, wat spottend wordt gehouden ! Dat is de bedoeling van Floris geweest.

Opdracht 9

Is de dichter van dit gedicht katholiek of protestant? Beredeneer je antwoord.

De dichter van dit gedicht is katholiek. Hij is het er sowieso niet mee eens dat het allemaal vernietigd wordt. Hij noemt het zelfs: ‘als van den bosen gheest beseten’. Hij vertelt dat God er altijd wordt geëerd, dus hij zal zelf ook wel bij die kerk horen.

Opdracht 10

De beeldenstorm is een van de vijftig vensters van de Nederlandse canon. Vind jij het terecht dat de beeldenstorm deel uitmaakt van de canon? Licht je antwoord toe. Voor je antwoord kun je gebruik maken van deze criteria en dit word schema.

Als je niet vindt dat de beeldenstorm een plaats in de canon verdient geef dan aan welke gebeurtenis/persoon in de zestiende eeuw er wel in zou moeten.