Kan de geest gekloond worden?
-materialisme vs. dualisme-
Homer Simpson
In een aflevering van de animatie serie ‘The Simpsons’ kocht de vader van het gezin (Homer Simpson) een hangmat. De verkoper waarschuwde hem nog voor de magische krachten die deze hangmat zou bezitten, maar koppig als Homer is, nam hij hem vrolijk mee naar huis om gelijk uit te proberen.
Bij thuiskomst hing Homer de hangmat gelijk op en dook er vol enthousiasme in. Na een paar duizelingwekkende rondjes om zijn as te hebben gedraaid viel Homer op de grond. Maar niet alleen.
Naast hem lag een perfecte kopie van zichzelf. Deze bevatte dezelfde materiele eigenschappen als Homer. Hij was gekloond.
(…) De tientallen klonen die Homer inmiddels van zichzelf had gemaakt gedragen zich niet hetzelfde als Homer. Wat er precies anders is, is voor de personages uit de serie niet duidelijk, maar de klonen waren duidelijk anders dan de originele Homer Simpson.
Dit lijkt misschien een kinderachtig verhaaltje, maar het bevat wel degelijk stof die te behandelen is in de filosofie. In het verhaal verschilt namelijk de (materieel gezien) identieke personen van elkaar.
Hoe is dit mogelijk ?
Cogito ergo sum
Het is met deze stelling waarmee de Franse filosoof René Descartes (1596-1650) een dualistisch standpunt in neemt. Dualisme is de manier van denken waarin wordt gezegd dat er naast het lichamelijke, de mens ook een geest bevat. In dit standpunt bestaat dus de menselijke geest, ook wel de ziel genoemd. Cogito ergo sum betekend ‘Ik denk, dus ik ben.’ Hiermee wordt bedoeld dat aan alle wetenschap getwijfeld kan worden, aangezien deze allemaal door middel van waarnemingen bevestigd worden. Daarom is het bestaan van al die dingen ook betwijfelbaar. Het enige waar niet aan te twijfelen is dat je twijfelt. En aangezien er iets moet zijn dat twijfelt, besta je.
Volgens Descartes vind de samenwerking tussen geest en lichaam plaats in de pijnappelklier. Deze zou zich bevinden in de hersenen. Het bestaat hiervan is echter nooit aangetoond en het bestaan van de pijnappelklier wordt vandaag de dag eigenlijk niet meer geloofd.
Ook de Griekse filosoof Plato (427- 347 voor Christus) was een dualist. Hij geloofde in de ziel en in reïncarnatie. De mythe van de bolmensen is een voorbeeld van zijn dualistisch denken en het geloven in reïncarnatie.
Vroeger waren alle mensen bolvormig. Zij hadden twee hoofden, vier armen en vier benen.
Deze bolmensen voelden zich zo sterk en oppermachtig dat zij een aanval op de goden wereld beraamden. De goden kregen hier weet van en hebben toen besloten de bolmensen te stoppen, zonder ze te doden. De bolmensen werden in tweeën gesplitst en de losse huid werd op de buik samengeknoopt (de navel).
Sinds dien verlangt de mens vanaf dat hij of zij geslachtsrijp is naar zijn of haar wederhelft. (Niet de lichamelijke maar de geestelijke). En als zij elkaar hebben gevonden, zullen zij elkaar omhelzen, in de hoop weer tot één te groeien.
Dit verhaal is natuurlijk niet volledig waar, maar bevat wel een van de essenties van het bestaan van de ziel, namelijk liefde. Het verlangen naar je wederhelft. Mensen kunnen qua uiterlijk en materieel innerlijk (organen, botten etc.) heel veel op elkaar lijken. Toch wordt je vaak niet verliefd op het uiterlijk, maar op het geestelijke innerlijk.
John Locke (1632-1704) haalt bij dit probleem het volgende naar voren:
Stel, men neemt een appel. Stuk voor stuk halen we alle waarneembare eigenschappen weg, totdat er niets meer over is om waargenomen te worden. John Locke zegt dat er in ieder geval iets over moet blijven, aangezien die eigenschappen niet los in de lucht kunnen zweven. Hij noemt deze drager van de eigenschappen de substantie. Dit wordt vandaag de dag Locke’s substantie genoemd.
Materialisme
Maar George Berkely (1685-1753), een Ierse priester, was het niet met John Locke eens. Hij zei het volgende:
Wat wij een appel noemen, is in feite een verzameling eigenschappen, waaronder kleur, geur en vorm. Deze eigenschappen bestaan alleen maar omdat deze kunnen worden waargenomen. Als Geen mens de smaak van een appel zou kunnen waarnemen, zou deze dan bestaan? Berkely vond van niet. ‘Om zich daarvan te overtuigen hoeft de lezer slechts na te denken’, schreef hij, ‘en in zijn eigen gedachten het bestaan van een tastbaar ding trachten los te maken van het feit dat het wordt waargenomen.’ Als je dat doet, blijkt al snel dat dat niet mogelijk is. Om deze reden concludeerde Berkely dat er niets is naast het waarneembare, ook niet Locke’s substantie.
David Hume (1711-1776), een Schotse filosoof, voerde dit later een revolutionaire stap verder. Hij beweerde dat het voorbeeld niet alleen op de appel (e.d.) van toepassing is, maar ook op de mens. De geest kan immers ook niet worden waargenomen. Alle eigenschappen die de mens bezit hebben net zo min een drager als de appel van Locke.
Ook is er in het materialistisch denken niet het probleem van de samenwerking tussen lichaam en geest, aangezien de geest niet meer is dan de hersenen, en dus ook materieel.
Dual aspect theory
Deze visie is een tussenweg tussen bovengenoemde denkrichtingen. De dual aspect theory laat veel ruimte over voor interpretatie en veranderingen. Het is een redelijk vaag denkbeeld.
Zo zeggen aanhangers van deze theorie dat ieder mens een ziel heeft, alleen wordt deze beperkt door het lichamelijke. De dual aspect theory lijkt daarom enigszins op het dualisme, alleen is deze redelijk bijgeschaafd door de antropologie en neurofysiologie (De wetenschap die onderzoek doet naar de exacte functie en werking van het zenuwstelsel).
Wat de ware denkrichting is weet niemand.
De toekomst zal het ons leren
Onze mening:
Dit probleem is erg vaag. Dit omdat het om iets gaat wat niet waarneembaar is. Elke filosoof heeft zo zijn sterke verhalen bij elke denkrichting en weet vaak zonder enige moeite de andere onderuit te halen. Om tot een waar antwoord te komen zullen we af moeten wachten, in de hoop het ooit te weten te komen. Tot dat toe zijn wij (Anouk en Dylan) beide aanhangers van de dual aspect theory. Dit omdat deze de meeste ruimte overlaat voor veranderingen en mogelijke toekomstige antwoorden.
Bronnen:
Geluk en wijsheid voor beginners, van Jos Kessels
www.wikipedia.nl
gezocht op namen van filosofen, welke wij aan de hand van het boekje geluk en wijsheid voor beginners hebben bepaalt.
Deze informatie heeft ons geholpen een beter verhaal neer te zetten.
-materialisme vs. dualisme-
Homer Simpson
In een aflevering van de animatie serie ‘The Simpsons’ kocht de vader van het gezin (Homer Simpson) een hangmat. De verkoper waarschuwde hem nog voor de magische krachten die deze hangmat zou bezitten, maar koppig als Homer is, nam hij hem vrolijk mee naar huis om gelijk uit te proberen.
Bij thuiskomst hing Homer de hangmat gelijk op en dook er vol enthousiasme in. Na een paar duizelingwekkende rondjes om zijn as te hebben gedraaid viel Homer op de grond. Maar niet alleen.
Naast hem lag een perfecte kopie van zichzelf. Deze bevatte dezelfde materiele eigenschappen als Homer. Hij was gekloond.
Dit lijkt misschien een kinderachtig verhaaltje, maar het bevat wel degelijk stof die te behandelen is in de filosofie. In het verhaal verschilt namelijk de (materieel gezien) identieke personen van elkaar.
Hoe is dit mogelijk ?
Cogito ergo sum
Het is met deze stelling waarmee de Franse filosoof René Descartes (1596-1650) een dualistisch standpunt in neemt. Dualisme is de manier van denken waarin wordt gezegd dat er naast het lichamelijke, de mens ook een geest bevat. In dit standpunt bestaat dus de menselijke geest, ook wel de ziel genoemd. Cogito ergo sum betekend ‘Ik denk, dus ik ben.’ Hiermee wordt bedoeld dat aan alle wetenschap getwijfeld kan worden, aangezien deze allemaal door middel van waarnemingen bevestigd worden. Daarom is het bestaan van al die dingen ook betwijfelbaar. Het enige waar niet aan te twijfelen is dat je twijfelt. En aangezien er iets moet zijn dat twijfelt, besta je.
Volgens Descartes vind de samenwerking tussen geest en lichaam plaats in de pijnappelklier. Deze zou zich bevinden in de hersenen. Het bestaat hiervan is echter nooit aangetoond en het bestaan van de pijnappelklier wordt vandaag de dag eigenlijk niet meer geloofd.
Ook de Griekse filosoof Plato (427- 347 voor Christus) was een dualist. Hij geloofde in de ziel en in reïncarnatie. De mythe van de bolmensen is een voorbeeld van zijn dualistisch denken en het geloven in reïncarnatie.
Vroeger waren alle mensen bolvormig. Zij hadden twee hoofden, vier armen en vier benen.
Deze bolmensen voelden zich zo sterk en oppermachtig dat zij een aanval op de goden wereld beraamden. De goden kregen hier weet van en hebben toen besloten de bolmensen te stoppen, zonder ze te doden. De bolmensen werden in tweeën gesplitst en de losse huid werd op de buik samengeknoopt (de navel).
Sinds dien verlangt de mens vanaf dat hij of zij geslachtsrijp is naar zijn of haar wederhelft. (Niet de lichamelijke maar de geestelijke). En als zij elkaar hebben gevonden, zullen zij elkaar omhelzen, in de hoop weer tot één te groeien.
Dit verhaal is natuurlijk niet volledig waar, maar bevat wel een van de essenties van het bestaan van de ziel, namelijk liefde. Het verlangen naar je wederhelft. Mensen kunnen qua uiterlijk en materieel innerlijk (organen, botten etc.) heel veel op elkaar lijken. Toch wordt je vaak niet verliefd op het uiterlijk, maar op het geestelijke innerlijk.
Stel, men neemt een appel. Stuk voor stuk halen we alle waarneembare eigenschappen weg, totdat er niets meer over is om waargenomen te worden. John Locke zegt dat er in ieder geval iets over moet blijven, aangezien die eigenschappen niet los in de lucht kunnen zweven. Hij noemt deze drager van de eigenschappen de substantie. Dit wordt vandaag de dag Locke’s substantie genoemd.
Materialisme
Maar George Berkely (1685-1753), een Ierse priester, was het niet met John Locke eens. Hij zei het volgende:
Wat wij een appel noemen, is in feite een verzameling eigenschappen, waaronder kleur, geur en vorm. Deze eigenschappen bestaan alleen maar omdat deze kunnen worden waargenomen. Als Geen mens de smaak van een appel zou kunnen waarnemen, zou deze dan bestaan? Berkely vond van niet. ‘Om zich daarvan te overtuigen hoeft de lezer slechts na te denken’, schreef hij, ‘en in zijn eigen gedachten het bestaan van een tastbaar ding trachten los te maken van het feit dat het wordt waargenomen.’ Als je dat doet, blijkt al snel dat dat niet mogelijk is. Om deze reden concludeerde Berkely dat er niets is naast het waarneembare, ook niet Locke’s substantie.
David Hume (1711-1776), een Schotse filosoof, voerde dit later een revolutionaire stap verder. Hij beweerde dat het voorbeeld niet alleen op de appel (e.d.) van toepassing is, maar ook op de mens. De geest kan immers ook niet worden waargenomen. Alle eigenschappen die de mens bezit hebben net zo min een drager als de appel van Locke.
Ook is er in het materialistisch denken niet het probleem van de samenwerking tussen lichaam en geest, aangezien de geest niet meer is dan de hersenen, en dus ook materieel.
Dual aspect theory
Deze visie is een tussenweg tussen bovengenoemde denkrichtingen. De dual aspect theory laat veel ruimte over voor interpretatie en veranderingen. Het is een redelijk vaag denkbeeld.
Zo zeggen aanhangers van deze theorie dat ieder mens een ziel heeft, alleen wordt deze beperkt door het lichamelijke. De dual aspect theory lijkt daarom enigszins op het dualisme, alleen is deze redelijk bijgeschaafd door de antropologie en neurofysiologie (De wetenschap die onderzoek doet naar de exacte functie en werking van het zenuwstelsel).
Wat de ware denkrichting is weet niemand.
Onze mening:
Dit probleem is erg vaag. Dit omdat het om iets gaat wat niet waarneembaar is. Elke filosoof heeft zo zijn sterke verhalen bij elke denkrichting en weet vaak zonder enige moeite de andere onderuit te halen. Om tot een waar antwoord te komen zullen we af moeten wachten, in de hoop het ooit te weten te komen. Tot dat toe zijn wij (Anouk en Dylan) beide aanhangers van de dual aspect theory. Dit omdat deze de meeste ruimte overlaat voor veranderingen en mogelijke toekomstige antwoorden.
Bronnen:
Geluk en wijsheid voor beginners, van Jos Kessels
www.wikipedia.nl
gezocht op namen van filosofen, welke wij aan de hand van het boekje geluk en wijsheid voor beginners hebben bepaalt.
Deze informatie heeft ons geholpen een beter verhaal neer te zetten.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden