CKV Onderzoek Beeldend
2.1.2 Impressionisten en van Gogh en de invloed van Japan
Japonisme was een nieuwe mode in het Europa van de 19de eeuw. Japan voerde twee eeuwen lang een ontmoedigingsbeleid op het gebied van internationale handel, totdat het land in het midden van de vorige eeuw overstag ging en zijn havens openstelde voor buitenlandse schepen en commerciële belangen van het Westen. Vanaf dat moment stroomden prenten, lakwerk en porselein uit Japan Europa binnen en brachten een enorme vraag naar meubilair en handwerk in Japanse stijl teweeg. Europese kunstenaars lieten de belegen conventies van de academische kunst gretig varen en kopieerden de krachtige, zuivere kleuren, klare lijnen en afgesneden composities van Japanse houtsneden naar hartenlust. Ook Van Gogh was sterk onder de indruk van Japanse prenten, die hij net als veel andere kunstenaars ook zelf verzamelde: 'We houden van de Japanse schilderkunst, we zijn erdoor beïnvloed – alle impressionisten hebben dat met elkaar gemeen.' Veel kunstenaars uit de tweede helft van de negentiende eeuw wilden de kunsten hervormen en zetten zich af tegen de slechte smaak van de industriële productie. Zij gingen op zoek naar iets ‘anders’ en kwamen zo uit bij het exotisme. Sommigen onder hen vonden in Japan een inspiratiebron voor een nieuw soort schoonheid. Dit geïdealiseerde beeld van Japan en de Japanners had Vincent van Gogh (1853-1890) zich gevormd na het zien van vele Japanse prenten en het lezen van verschillende publicaties over Japan. Wanneer Van Gogh voor het eerst met Japanse kunst in contact kwam, is niet precies bekend. Uit zijn brieven weten we dat hij al tijdens zijn Hollandse jaren boeken las waarin de Japanse prentkunst beschreven wordt. Een actieve houding ten opzichte van deze kunstvorm nam Van Gogh pas in de winter van 1885-86, toen hij in Antwerpen verbleef en daar zijn eerste Japanse prenten kocht. In die tijd was hij vooral gecharmeerd van het exotische karakter van de voorstellingen en gebruikte hij ze ter decoratie van zijn atelier. Het was in Parijs, waar Vincent in de periode 1886-88 verbleef, dat hij een serieuze belangstelling voor de Japanse prentkunst ontwikkelde. Hij bracht daar, samen met zijn broer Theo, een omvangrijke collectie Japanse prenten bijeen. Deze verzameling, die ruim vierhonderd exemplaren omvat, bevindt zich thans in het Van Gogh Museum.
De Amandelbloesem van Vincent van Gogh.
Bloeiende amandeltakken pasten helemaal in de sfeer van Japanse houtsneden die Vincent van Gogh zo aansprak. Hij schilderde deze bloesem in de Provence, waar hij onderwerpen zocht met een ‘Japanse’ uitstraling. ‘Amandelbloesem’ is één uit een serie zorgvuldige schilderijreproducties.
De stijl van Monet hoort ongetwijfeld thuis in het impressionisme. Impressionistische schilderijen worden gekenmerkt door de vele verschillende kleuren, vegen, stippen. Ook licht en schaduw waren een onmisbaar element voor de impressionistische schilders. Dit kan toegepast worden op 'De Japanse brug'; namelijk de weerspiegeling van de brug, de bomen, de wolken en andere aanwezige natuurelementen op het water.
Tijdens een kort verblijf in Holland in 1871 kocht Monet Japanse prenten en schilderde enige landschappen in heldere, vlakke, zuivere kleuren, maar na zijn terugkeer in Parijs veranderde deze stijl al spoedig. In zijn latere werk blijven Japanse elementen bestaan, al zijn ze door zijn rijke impasto meestal onherkenbaar, en deze komen uiteindelijk tot rijpheid in de reeks grote schilderijen van waterlelies die hij in de laatste jaren van zijn leven maakte. Vanaf ongeveer 1892 tot aan zijn dood in 1926 schilderde hij nagenoeg alleen de vijver met waterlelies en de brug die hij in Giverny had laten aanleggen, met als hoogtepunt de reeks gigantische 'Nymphéas'. De textuur van deze enorme, grof geschilderde doeken van waterlelies, wisteria en treurwilgen is allesbehalve Japans, maar de conceptie - die hem wellicht door een vriend is ingegeven - brengt ons de grote decoratieve schermen en vouwdeuren in sommige Japanse paleisachtige hallen voor de geest. Ondanks de opvallend grove uitvoering lijkt Monet in deze panelen het onmogelijke te verwerkelijken: de verzoening van de tegenstrijdige idealen die het impressionisme en de decoratieve kunst voor ogen staan. Dus ook Monet bracht tenslotte, op zijn eigen voorwaarden, Japanse invloed in in de grote stroom van de Franse traditie.
2.1.2 Impressionisten en van Gogh en de invloed van Japan
Japonisme was een nieuwe mode in het Europa van de 19de eeuw. Japan voerde twee eeuwen lang een ontmoedigingsbeleid op het gebied van internationale handel, totdat het land in het midden van de vorige eeuw overstag ging en zijn havens openstelde voor buitenlandse schepen en commerciële belangen van het Westen. Vanaf dat moment stroomden prenten, lakwerk en porselein uit Japan Europa binnen en brachten een enorme vraag naar meubilair en handwerk in Japanse stijl teweeg. Europese kunstenaars lieten de belegen conventies van de academische kunst gretig varen en kopieerden de krachtige, zuivere kleuren, klare lijnen en afgesneden composities van Japanse houtsneden naar hartenlust. Ook Van Gogh was sterk onder de indruk van Japanse prenten, die hij net als veel andere kunstenaars ook zelf verzamelde: 'We houden van de Japanse schilderkunst, we zijn erdoor beïnvloed – alle impressionisten hebben dat met elkaar gemeen.' Veel kunstenaars uit de tweede helft van de negentiende eeuw wilden de kunsten hervormen en zetten zich af tegen de slechte smaak van de industriële productie. Zij gingen op zoek naar iets ‘anders’ en kwamen zo uit bij het exotisme. Sommigen onder hen vonden in Japan een inspiratiebron voor een nieuw soort schoonheid. Dit geïdealiseerde beeld van Japan en de Japanners had Vincent van Gogh (1853-1890) zich gevormd na het zien van vele Japanse prenten en het lezen van verschillende publicaties over Japan. Wanneer Van Gogh voor het eerst met Japanse kunst in contact kwam, is niet precies bekend. Uit zijn brieven weten we dat hij al tijdens zijn Hollandse jaren boeken las waarin de Japanse prentkunst beschreven wordt. Een actieve houding ten opzichte van deze kunstvorm nam Van Gogh pas in de winter van 1885-86, toen hij in Antwerpen verbleef en daar zijn eerste Japanse prenten kocht. In die tijd was hij vooral gecharmeerd van het exotische karakter van de voorstellingen en gebruikte hij ze ter decoratie van zijn atelier. Het was in Parijs, waar Vincent in de periode 1886-88 verbleef, dat hij een serieuze belangstelling voor de Japanse prentkunst ontwikkelde. Hij bracht daar, samen met zijn broer Theo, een omvangrijke collectie Japanse prenten bijeen. Deze verzameling, die ruim vierhonderd exemplaren omvat, bevindt zich thans in het Van Gogh Museum.
De Amandelbloesem van Vincent van Gogh.
Bloeiende amandeltakken pasten helemaal in de sfeer van Japanse houtsneden die Vincent van Gogh zo aansprak. Hij schilderde deze bloesem in de Provence, waar hij onderwerpen zocht met een ‘Japanse’ uitstraling. ‘Amandelbloesem’ is één uit een serie zorgvuldige schilderijreproducties.
Tijdens een kort verblijf in Holland in 1871 kocht Monet Japanse prenten en schilderde enige landschappen in heldere, vlakke, zuivere kleuren, maar na zijn terugkeer in Parijs veranderde deze stijl al spoedig. In zijn latere werk blijven Japanse elementen bestaan, al zijn ze door zijn rijke impasto meestal onherkenbaar, en deze komen uiteindelijk tot rijpheid in de reeks grote schilderijen van waterlelies die hij in de laatste jaren van zijn leven maakte. Vanaf ongeveer 1892 tot aan zijn dood in 1926 schilderde hij nagenoeg alleen de vijver met waterlelies en de brug die hij in Giverny had laten aanleggen, met als hoogtepunt de reeks gigantische 'Nymphéas'. De textuur van deze enorme, grof geschilderde doeken van waterlelies, wisteria en treurwilgen is allesbehalve Japans, maar de conceptie - die hem wellicht door een vriend is ingegeven - brengt ons de grote decoratieve schermen en vouwdeuren in sommige Japanse paleisachtige hallen voor de geest. Ondanks de opvallend grove uitvoering lijkt Monet in deze panelen het onmogelijke te verwerkelijken: de verzoening van de tegenstrijdige idealen die het impressionisme en de decoratieve kunst voor ogen staan. Dus ook Monet bracht tenslotte, op zijn eigen voorwaarden, Japanse invloed in in de grote stroom van de Franse traditie.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden