Albinisme

I. Wat is albinisme precies?
Albinisme komt niet alleen bij mensen, maar ook bij dieren voor. De term ‘albino’ is afkomstig van de Spaanse kolonisten die zo’n mensen onder de indianen in Zuid- en Centraal-Amerika aantroffen.
We kunnen de albino’s in twee groepen opsplitsen: de volledige en de onvolledige albino’s. Bij beide groepen is de iris rood, maar typerend voor de volledige albino’s is dat het pigment in de huid en in de haren helemaal of bijna helemaal ontbreekt. Deze albino’s hebben meestal een witroze huidskleur en lichtblonde tot geelroze haren.

Albinisme is bij de mens een niet erg veel voorkomend verschijnsel. Je vindt het in alle bevolkingsgroepen, maar meestal tref je het aan bij volkeren die van nature veel pigment hebben. Dit zijn mensen met een donkere huidskleur. Het negroïde ras telt op 4000 mensen 1 albino, over de hele wereld staat dat gelijk met 1 op 17.000 mensen.


Bij dieren komt het albinisme wel vaker voor. Het bekendst zijn natuurlijk de witte muis, het fret, de schimmel, de witte olifant en de zeldzame, witte raaf. Maar ook bij katten, konijnen, duiven en ratten vind je vaak albino’s. Albinisme bij dieren komt verder het meest bij holbewonende dieren voor.

Albinisme is (recessief autosomaal) erfelijk. Er zijn wel meer mensen die een of meerdere eigenschappen van albinisme in zich dragen, maar deze zijn meestal niet dominant en komen dus niet tot uiting. Deze aandoening is dus zeker niet besmettelijk.

II. Wat is de oorzaak?
Albinisme wordt veroorzaakt door een erfelijke stofwisselingsstoornis, waardoor er een tekort aan het pigment melanine optreedt. Er is namelijk een verandering in één van de genen, melanocyten, die zorgen voor de omzetting van het aminozuur tyrosine in melanine. Wanneer bij een individu deze afwijking dubbel aanwezig is, ontstaat het verschijnsel albinisme. Dit komt doordat in alle lichaamscellen deze omzetting van tyrosine naar melanine genetisch geblokkeerd is.

III. Wat is het gevolg?
1. Het onvolledige, oculaire of X-chromale albinisme
Het pigmenttekort beperkt zich tot het oog. Daardoor krijgt de iris een lichtblauwe tot rode kleur.

2. Het volledige, autosomaal recessieve albinisme
De pigmentvorming ontbreekt in de ogen, het haar en de huid.

Melanine is het huidpigment. Zonder dat melanine is de huid niet alleen veel lichter gekleurd, maar ze is ook minder beschermd tegen de UV-stralen. Door deze gevoeligheid kan de huid vervroegd verouderen en is de kans op verbranding en huidkanker veel groter.
Maar vooral het zicht vormt een probleem. De iris is, door het ontbreken van melanine, ongepigmenteerd. De bloedvaten van het netvlies schemeren door en geven de iris een rode of lichtblauwe kleur. Omdat hun ogen weinig licht verdragen, knijpen albino’s er vaak mee, zelfs als ze binnen zijn. Daarnaast hebben ze dikwijls last van verminderde gezichtsscherpte en van nystagmus
(het onwillekeurig bewegen van de ogen).


Een albino moet een grote moeite doen om zich te kunnen oriënteren in fel daglicht en om overgangen in lichthoeveelheden te nemen. Voor hen is het ook moeilijk om details te zien. Bovendien is er na enige tijd vaak kans op blindheid.

IV. Is er een oplossing?
Albinisme verhindert albino’s niet om een normaal leven te leiden, mits een paar aanpassingen. Dit houdt hoofdzakelijk bescherming tegen het zonlicht in.
Zonnebrandmiddelen (met een factor hoger dan 15), dekkende kleding, een pet of zonneklep en een zonnebril zijn dus noodzakelijk.
Albino’s kunnen ook gekleurde lenzen gebruiken om hun iris minder op te laten vallen. Verder kunnen ze materiaal gebruiken met veel contrast zodat ze ook details kunnen zien. Eventueel zou een speciale bril hun problemen met het gezichtsvermogen kunnen verhelpen. Men dient er in ieder geval voor te zorgen dat het huis goed verlicht is, zonder dat het licht direct in de ogen van de albino schijnt.