Concentratiekampen

1) Wat waren precies concentratiekampen
Het derde Rijk [ook wel het Duitse rijk], dat van 1933 tot 1945 bestond, had twee doelen: de opleiding en bescherming van de nieuwe heersers van het Derde Rijk en de vernietiging van de tegenstand. Omdat tweede doel te bereiken werden er concentratiekampen, Dit was de meest makkelijke manier om de tegenstand te vernietigen. De kampen zijn door de SS van Himmler zo verschrikkelijk gemaakt. Door de gevangenen af te zonderen, te belasteren, te vernederen, te breken en te vernietigen, werd geprobeerd het tweede doel van het Derde Rijk te bereiken. Hoe, des te beter, hoe grondiger de gruweldaden werden uitgevoerd hoe dieper de invloed op het slachtoffer zou zijn.
Ook van rechtvaardigheid werd niets aangetrokken, men vond het beter om tien onschuldigen op te sluiten dan één schuldige te laten lopen.


2) Het ontstaan van de concentratiekampen
De eerste concentratiekampen in Duitsland, een aantal van ongeveer 50 stuks, werden voornamelijk door de SA gesticht. De meeste ervan stonden in Berlijn en omgeving.Vele mensen dienden bezwaren in bij de politie, en bij de rechterlijke macht en bepaalde bestuursafdelingen omdat ze niet te horen kregen wat er met hun meegenomen dierbaren was gebeurd of waar deze zich ook maar bevonden. Er moesten regelmatige kampen worden ingericht die daarna moesten worden overgedragen aan, de politie en aan de justitionele macht, zodat het arresteren en het opsluiten van gevangenen ordelijk kon verlopen.

3) De soorten concentratiekampen

Er waren drie soorten concentratiekampen in het Derde Rijk:

- de eerste graad, dit waren de werkkampen en de minst erge vorm van een concentratiekamp.
- de tweede graad, dit waren de kampen ter verslechtering van levens- en arbeidsverhoudingen.
- de derde graad, dit waren de zogenaamde ‘beendermolenkampen’, die als vernietingskampen bedoeld waren en waar men maar heel af en toe levend uitkwam.

De bedoeling was om alle homoseksuele, joodse, misdadige, politieke gevangenen, naar graad drie te verwijzen. Hoewel er wel vaststond welk kamp bij welke graad was ingedeeld, zei dit niet veel over hoe het er daadwerkelijk binnen het kamp aan toe ging. Dat hing van heel andere zaken als van de gradenindeling. Het concentratiekamp Dachau was bijvoorbeeld door de hele oorlog heen een eerste graad kamp. Een ander concentratiekamp Buchenwald echter, was bijna de gehele oorlog een graad twee kamp, en dat terwijl de algemene
omstandigheden daar toch hoger lagen dan in Dachau. Er was bijna geen gevangene die van de indeling van de Kamp Dachau afwist


4) Hoe was de leiding binnen de kampen geregeld?

De SS-bewakers van een concentratiekamp

In de kampen lag de leiding bij de SS. De SS was door Himmler in het leven geroepen in 1929, zij moest dienen als Hitlers zwarte lijfwacht en bestond toen uit 250 man. De eisen waaraan je moest voldoen om SS‘er te worden hadden vooral te maken met afkomst en ras. Zo moest je man zijn en tenminste 1 meter 80 lang. Ook moest je stamboom tot 1750 te achterhalen zijn en alleen uit Duitsers bestaan. Later in de oorlog werden deze eisen slechts wensen en werden dus niet meer streng nageleefd. Toen de SS in 1929 werd opgericht, was meteen duidelijk dat er meer taken waren dan puur als lijfwacht dienen. Dit was al wel te merken aan het feit dat de SS zich snel over het hele rijk verspreidde. Ook de grote groei wees op meerdere doelen, in 1930 waren er 3.000 SS-leden, in 1931 al 10.000. Een andere taak van de SS was bijvoorbeeld het vernietigen van de tegenstanders van het nationaal-socialisme, dit gebeurde in de concentratiekampen. Dit werd gedaan door een speciale SS-eenheid namelijk: de doodskop-formaties.
Deze doodskop-formaties kregen een training in hardheid, hierdoor werden alle haat en onderdrukkingsgevoelens die een mens in zich had naar boven gebracht en verschrikkelijk uitgebuit.
Daarna werden ze in een gevangenkamp losgelaten en mochten ze hun woede koelen. Wie zich goed gedroeg tijdens de hardingsperiode kreeg snel bevordering, wie te slap was werd ontslagen of als hij zich ook bang tegenover de gevangen had gedragen, werd hij kaalgeschoren, kreeg 26 stokslagen en werd tussen de gevangen opgesloten. Voordat een SS’er een taak mocht verrichten, moest hij eerst een aparte cursus afleggen. In het concentratiekamp Dachau werden alle concentratiekampcommandanten opgeleid.

5) De dagindeling in het concentratiekamp

De dag in het kamp begon met het opstaan. In de zomer tussen vier en vijf uur, in de winter tussen zes en zeven uur. Binnen een half uur moest men zich wassen en aangekleed hebben en moest het bed perfect zijn opgemaakt, iets wat eigenlijk niet kon. Sommige kampbeulen lieten de gevangenen ‘s morgens zware gymnastiekoefeningen doen, zowel in de zomer als in de winter, waarbij velen overleden als gevolg van longontsteking.
Het ontbijt bestond vaak uit een stuk brood van het rantsoen dat iedereen per dag kreeg en een halve liter dunne soep of een halve liter ‘koffie’ zonder suiker of melk. De porties werden in de verschillende woonblokken op verschillende tijden uitgedeeld. De gevangenen hadden een nummer en werden via dit nummer opgeroepen voor verhoor of verscheidende werkzaamheden. Die werkzaamheden vonden vaak buiten het kamp plaats.
Er werd gewerkt tot in de late namiddag en men kreeg een half uur middagpauze, waarbij ze een enige warme maaltijd kregen die bestond uit vaak een liter min of meer dunne of stevige stamppot.

Het einde van de werkdag was in de winter tegen een uur of vijf en in de zomer om acht uur.


6) De voeding en de kleding van de gevangenen?

Het voedsel dat de bewoners van een concentratiekamp kregen was allemaal gelijk. Iedereen kreeg een even grote portie. Hierbij werd niet gelet op het soort werk wat een gevangene deed, voor zwaarder werk heb je meer energie nodig, of als je een vrouw was. En als je al erg ondervoed bent kun je met een voedingsrantsoen dat in normale gevallen voldoende is, niet meer op de been worden gebracht.
De gevangenen hebben nooit de hoeveelheid voedsel gekregen waar zij op papier recht op hadden en het was vaak van slechte kwaliteit.
Tot aan het uitbreken van de oorlog werd er voor het onderhoud van de gevangenen een vast bedrag ter beschikking gesteld. Toen die uitbrak verdween dit. Ook werd de voeding toen over het algemeen slechter en Uitgemergelde kinderen. Werd er gerantsoeneerd. De waarde van deze rantsoenen was met betrekkingen op de omstandigheden in en kamp, erg wisselvallig.
Vlees was van slechte kwaliteit, brood was al een stuk beter. De suiker die voor de voeding zo belangrijk is, verdween bijna altijd. Aardappelen werden met de schil gekookt en waren vaak voor het grootste gedeelte rot. Ook de kwaliteit van andere voedingsmiddelen liet vaak veel te wensen over.
De toelage voor zware arbeid kreeg slechts een klein gedeelte van de gevangenen en later bijna niemand meer.Voor het gevangenenhospitaal bestond er in de kampen een aparte ziekenkost, het zogenaamde dieet. In een concentratiekamp was het overgrote deel van de gevangenen ondervoed en uitgeput. Nieuwelingen verloren meestal in de eerste twee tot drie maanden 20 tot 25 kilo aan gewicht.Het gebrek aan vitaminen was buitengewoon groot en heeft veel bijgedragen aan de verspreiding van ziektes en epidemieën.

KLEDING

In plaats van de tot dusver gebruikelijk grijswitte pakken krijgen de gevangen de bekende gestreepte gevangeniskleding. Tevens zijn de verschillende groepen gevangenen te onderscheiden aan verschillend gekleurde driehoeken, die op de linkerborsthelft en op de rechterdij moeten worden genaaid. De rode driehoek markeert de politieke gevangen, de groene de beroepsmisdadigers, de blauwe de emigranten, de paarse de Jehova's getuigen, de roze de homoseksuelen, de zwarte de a-socialen, de gele de joden. Deze kentekens worden in de andere concentratiekampen nagevolgd.
In de driehoek wordt met een letter de nationaliteit aangeduid: F voor de Fransen, R voor de Russen, N voor de Noren en H voor "die Holländer". Onder de driehoek een wit lapje stof met daarop het gevangenn


7) De ziekenverzorging in het concentratiekamp

Ziek worden in een kamp was van het begin af een ramp. Vele gevangenen werden vaak direct ziek doordat ze plotseling in een omgeving kwamen vol ellende en verschrikkelijke verschijningen. In een hospitaal bestond een poliklinische behandeling, de behandeling bij verblijf in het hospitaal, de tandheelkundige kliniek en de zogenaamde rustkuur.
De behandelingen van de gevangenen waren in verschillende kampen zeer ongelijk. Ook de artsen mishandelen de zieken en waren niet verlegen om een zieke een dodelijke injectie te geven. Met de rapporten van zieken en doden werd dan ook erg gesjoemeld. Het verplegend personeel in de ziekenbarakken misten vaak de benodigde de kennis, en handelde naar goeddunken. Vaak kwam het voor dat men de gevangenen zelf aanstelde als verplegend personeel. Deze zagen toe dat hun kameraden zoveel mogelijk werden geholpen.
Er werd in de ziekenbarakken sterk onderscheid gemaakt tussen gevangenen en kampleiding. Werd bij een gevangene een rotte kies er zo uitgetrokken, werd bij het kamppersoneel er alles aan gedaan om die kies te behouden.
Het verblijf in het hospitaal was een lastige kwestie. Er was maar een beperkte ruimte, waardoor veel zieken er niet terecht konden. De inrichting ervan was in het begin primitief en nog jarenlang gebrekkig. Verder ontbraken er vaak de benodigde medicijnen en was de ruimte voor operaties niet goed.
Het bewust doden van patiënten was overal bij de SS nog veel gebruikelijker dan experimenteren. Als het aantal zieken boven een bepaalde hoogte kwam, dan werd er geïnjecteerd. Mensen die hiervoor in aanmerking kwamen werden naar aparte zalen gebracht.
Ook ‘gezonde’ gevangenen probeerden in de ziekenbarakken te komen om zo de kwellingen van de dag zoveel mogelijk mis te lopen.
Er bestonden ook tuberculoseklinieken, waar gevangenen maandenlang, zelfs jarenlang werden vastgehouden uit angst voor besmetting. Ook voor andere soortgelijke ziekten bestond deze opvang.
In het zogenaamde rustkuur werden gevangenen ondergebracht die een kwaal hadden die niet ernstig genoeg was om in het hospitaal te worden opgenomen of herstellenden die uit het hospitaal waren ontslagen.
De algemene hygiëne was erg slecht en werd nog verergerd door het gebrek aan water in de meeste kampen. In de laatste oorlogsjaren kwamen van overal vervuilde en verluisde transporten aan. Dit maakte desinfectie noodzakelijk.
De doden in het kamp, omgekomen door mishandeling of ziekte, werden in lijkenkelders bewaard om vervolgens verbrand te worden in de door Heinrich Himmler bevolen crematoria.

Ook werden er in de kampen diverse medisch wetenschappelijke experimenten uitgevoerd in speciale proefklinieken, maar ook in de kampen zelf.