Prionen

Prionen Prionen zijn infectueuze eiwitachtige moleculen. Het zijn eiwitten die in het hersenweefsel van ieder zoogdier voorkomen. Soms gaan deze prionen zich op een andere manier vouwen. Ze zijn dan niet meer afbreekbaar. Deze foute vorm kan spontaan ontstaan, maar een goed gevouwen prion kan ook besmet worden met een fout prion. Daardoor is besmetting met een enkel fout prion, in theorie, voldoende om een kettingreactie te ontketenen met alle fatale gevolgen van dien. De foute prionen zijn in staat bepaalde veranderingen in de hersenen te veroorzaken, waardoor hersenweefsel afbreekt. Koeien met BSE gaan zich daardoor zeer vreemd gedragen. De prioneiwitten van diverse diergroepen vertonen onderling kleine verschillen; onderzoekers spreken in dit verband van prionstammen. Dit betekent dat een fout prion alleen goede prionen van zijn eigen stam kan vervormen. De relatie tussen prionen, de gekke koeienziekte en Creutzfeldt-Jakob is ontdekt door de Amerikaanse onderzoeker Stanley Prusiner. Hij publiceerde deze belangrijke ontdekking in 1982 en ontving hiervoor de Nobelprijs voor de geneeskunde. Hij voegde de prionen toe aan de lijst van ziekteverwekkers als bacteriën, virussen, schimmels en parasieten. Veel wetenschappers ontkenden lange tijd het bestaan van prionen. Dit komt doordat prionen de enige bekende pathogenen zijn. Pathogenen zijn ziekteverwekkers die geen DNA bevatten. Prusiner wist een groot deel van hen te overtuigen door een aantal laboratorium experimenten. Prioneiwitten zijn heel krachtig; ze zijn niet gevoelig voor warmte en koude, dus ontsmetting is moeilijk. Er zijn dus eigenlijk geen effectievere oplossingen dan de besmettingshaard uitschakelen. De voornaamste manier waarop BSE wordt verspreid is door besmet veevoer. Dit veevoer kan besmet raken als er kadavers van besmette schapen en koeien in wordt verwerkt. Op deze manier kon de ziekte zich in Engeland zo snel verspreiden. Daarom is er nu in Nederland een verbod op de import van vlees- en beendermeel uit Engeland. Toch wordt er veel illegaal gehandeld. Een andere besmettingsmanier is van het moederdier op haar nakomelingen. Ook een genetische gevoeligheid voor het ontwikkelingen van foute prionen is een besmettingsmanier. De laatste besmettingsmanier is als koeien grazen op een grasland waar mest van BSE koeien ligt. De ziekte van Creutzfeldt-Jakob is een zeldzame aandoening. In 1997 werd aannemelijk gemaakt dat deze door dezelfde prionstam als BSE wordt veroorzaakt. Op het moment is er geen enkel bewijs dat Creutzfeldt-Jakob ook overgebracht kan worden via het bloed. Een professor, dhr. Brown, deed onderzoek naar de overdracht van Creutzfeldt-Jakob via het bloed. De resultaten van zijn onderzoek zijn voldoende verontrustend om alarm te slaan bij Volksgezondheid, bij de medische wereld en bij de getransfuseerden.