Duurzame bananen

Wat zijn de belangrijkste verschillen tussen de bananen van Max Havelaar en andere merken bananen? * Alle Max Havelaar producten worden geselecteerd op de volgende criteria: A. De Handelsvoorwaarden
De prijs moet de productiekosten dekken en een marge bieden om milieu-, sociale of andere investeringen te doen. De aankoop moet zo rechtstreeks mogelijk bij de producenten gebeuren. Er moeten stabiele handelsrelaties gelegd zijn. Er moeten gunstige betalingsvoorwaarden bedongen zijn voor de producent. B. C. Voorwaarden voor de producentenorganisaties en plantages De organisaties van zelfstandige producenten moeten democratisch zijn en transparant werken. Voor de plantages geldt dat o De arbeiders minstens het wettelijk minimumloon ontvangen. o De vakbondsvrijheid moet gegarandeerd zijn. o Er geen kinderarbeid of gedwongen arbeid mag zijn. o Er veilige en gezonde arbeidsvoorwaarden moeten zijn. D. Productievoorwaarden De minimumvoorwaarden voor de bescherming van het milieu moeten gehaald worden. De moeilijkheden die producenten en arbeiders in de ontwikkelingslanden ondervinden verschillen sterk van product tot product, dus ook de normen. Zo werken in de koffieteelt vele miljoenen boeren op kleine schaal (minder dan 5 hectare). Voor hen betekent eerlijke handel vooral op tijd een eerlijke prijs ontvangen voor hun koffiebonen. De arbeiders op een bananenplantage daarentegen verwachten van eerlijke handel voornamelijk een correct loon en goede werkomstandigheden. Om met zulke verschillen rekening te houden werden er voor elk product specifieke voorwaarden opgesteld in overleg met de betrokken producenten en arbeiders. Welke voorzieningen zijn nodig voor het vervoer van een snel bedervende vrucht als bananen over de hele aardbol? Als de bananen plukrijp zijn, ze zijn dan nog groen, worden de trossen gekapt. De bananenkapper hangt de trossen, tussen 40 en 60 kilo zwaar, aan een kabelbaan, waarna de trossen naar het inpakstation getrokken worden. Op grotere plantages gebeurd dit machinaal. In het inpakstation worden de plastic zakken verwijderd, de trossen van de stam gesneden en de slechte bananen verwijderd. Vervolgens worden ze gespoeld in water om ze van hun harslaag te ontdoen. Dan worden ze van stickers voorzien en ingepakt in dozen van ruim 18 kilo. Vinnen 48 uur gaan de bananen in gekoelde containers naar schepen die voor het transport naar Europa en Noord-Amerika zorgen. De tocht duurt zo’n twee weken, waarna de containers naar rijperijen worden gebracht. Met behulp van ethyleen worden de bananen daar snel geel. Als ze de juiste rijpingsgraad hebben bereikt, gaan ze naar de winkels.
Wat is jou mening over de “duurzaamheid” van deze bananen? Denk aan de teelt en het transport tot en met de consumptie. De bananen worden goed behandeld, evenals de arbeiders. Andere producenten streven met multinationals om hun winst te maximaliseren, dat heeft grote gevolgen voor de productie van bananen op de plantages. Om de kosten te drukken zijn de lonen van de arbeiders laag en de werkdagen lang. De secundaire arbeidersvoorwaarden zijn gebrekkig. Arbeiders wonen op de plantages in kleine huizen zonder stromend water en elektriciteit, ze krijgen geen ziektekostenvergoeding of pensioen, medische voorzieningen zijn niet of nauwelijks aanwezig. Daarnaast worden de arbeiders niet of nauwelijks beschermd tegen het veelvuldig gebruik van zware chemische middelen. Bananen zijn gevoelig voor ziektes die de wortels en het blad aantasten. Meest berucht zijn de Panamaziekte (schimmelinfectie die begint bij de wortels) en de Zwarte Sigtoka (een venijnige bladschimmel). Ook aaltjes, zogenaamde nematoden, bedreigen de wortels. Bestrijding gebeurd met veel pesticiden, vaak door de plantages te besproeien vanuit de lucht. Om de bananen te beschermen tegen insecten worden plastic zakken met insecticiden over de trossen getrokken. Deze werkwijze heeft ingrijpende gevolgen voor de gezondheid van de arbeiders. Daarentegen worden de bananen van Max Havelaar veel beter behandeld, zo ook de arbeiders. Alleen de plastic zakken worden met zorg om de bananen gedaan om ze te beschermen tegen de insecten. En voordat ze in de winkels komen, worden ze met behulp van ethyleen geel gerijpt. Dat vind ik persoonlijk wel wat overdreven, ze kunnen immers ook zonder hulp rijpen. Maar ik vind het wel heel goed dat de bananen moeten voldoen aan de bekende handelsvoorwaarden van Max Havelaar. (* zie bovenaan) Waarom brengt Max Havelaar deze bananen op de markt? De Stichting Max Havelaar is opgericht op verzoek van koffieboeren in het zuiden van Mexico. In 1986 vertelden ze de ontwikkelingsorganisatie Solidaridad, dat ze liever handel wilden dan hulp. Twee jaar later, op 15 november 1988, werd het eerste pakje koffie met Max Havelaar Keurmerk geïntroduceerd De eerste weken was er een stormloop op Max Havelaar koffie, dat sindsdien een marktaandeel van ongeveer 3% weet te handhaven. In 1993 kwam cacao onder Keurmerk op de markt, in 1995 honing, in 1996 bananen*, in 1998 thee en in 2000 sinaasappelsap. In 14 andere landen in en 3 landen buiten Europa heeft het Max Havelaar Keurmerk inmiddels navolging gekregen. * Er is veel mis rond de banaan. Vandaar dat de ontwikkelingsorganisatie Solidaridad in samenwerking met de Stichting Max Havelaar jarenlang heeft gewerkt aan een alternatieve banaan. Er moesten veel obstakels worden overwonnen, maar op 18 november 1996 was het zover.