Do the Right Thing (1989)

Samenvatting ‘Do the right thing’. Do the right thing is een film van Spike Lee. De film is in 1989 gemaakt. Spike Lee is regisseur van films zoals ‘Malcolm X’ en ‘Inside Man’. Spike Lee maakt films over actuele onderwerpen. Een goed voorbeeld van zo’n onderwerp is rascisme. Dit is dan ook het hoofdonderwerp van ‘Do the right thing.’ Ook criminaliteit en het stadsleven zijn elementen die in veel van zijn films voorkomen. Soms speelt hij ook zelf een rol zoals dat ook in deze film het geval is. Tijd: De film speelt zich op één dag (de warmste dag van het jaar) af. Ruimte: De film speelt op Stuyvesant Avenue in Brooklyn (New York) af. Genre: ‘Do the right thing’ is een drama. Titelverklaring: Da mayor is eigenlijk de enige in de film die weet wat iedereen zou moeten doen: the right thing. Dit verkondigt hij dan ook voortdurend. Hij wil voorkomen dat het tot een uitbarsting komt, terwijl het grootste gedeelte van de jeugd juist ruzie loopt te zoeken. Hij spreekt op iedereen in die het maar wil horen en smeekt hun ‘the right thing’ te doen. De hoofdpersonen: • Mookie: gespeeld door Spike Lee. Mookie werkt bij de pizzeria en is eigenlijk de centrale persoon, aangezien hij bij alle (bijna)conflicten aanwezig is. Mookie heeft in principe geen kwaad in de zin en is niet racistisch, maar als het moet kiest hij toch voor de zwarte bevolking. • Da Mayor: gespeeld door Ossie Davis. Da Mayor is een zuiplap, maar ondanks zijn drinkgedrag is hij degene met het meeste verstand. Hij probeert leiding te geven aan het zooitje ongeregeld dat op straat rondhangt. • Mother Sister: gespeeld door Ruby Dee. Vanuit haar raam kijkt deze oudere vrouw kritisch toe hoe het verhaal zich op straat ontwikkelt. Naar mate de tijd vordert komt ze steeds verder naar beneden. Aan het einde van de film staat ze gewoon op straat. Dit is een van de bekende filmtechnieken van Spike Lee. Ze is verliefd op Da Mayor, maar dat wil ze niet toegeven. • Sal: gespeeld door Danny Aiello. Sal is de eigenaar van de pizzaria ‘Sal’s Famous Pizzeria’ die in de wijk staat waar de hele film zich afspeelt. • Pino: gespeeld door John Turturro. Pino is de zoon van Sal. Hij is een grote racist en zou liever vandaag dan morgen verhuizen naar een blanke wijk om daar een nieuwe pizzeria op te zetten. • Vito: gespeeld door Richard Edson. Vito is de 2e zoon van Sal. Hij is niet zo racistisch en doet met zijn vader z’n uiterste best om zijn broer Pino in het gareel te houden. • Smiley: gespeeld door Roger Smith. Smiley probeert ongestoord tussen de ruzies door zijn plaatjes van Malcolm X en Martin Luther King al stotterend aan de man te brengen. Hij is geestelijk gehandicapt. Smiley is de enige in de film die geen standpunt inneemt, maar aan het eind van de film helpt hij toch mee de pizzeria te vernielen en verliest hij zijn blanco status. • Buggin’ out: gespeeld door Giancarlo Esposito. Hij ergert zich er mateloos aan dat er geen afbeeldingen van ‘black brothers’ aan de wall of fame in de pizzeria hangen en organiseert een boycot. • Radio Raheem: gespeeld door Bill Nunn. Hij loopt de hele dag met een gettoblaster rond en wordt uiteindelijk vermoord omdat hij hem weigerde in de pizzeria uit te zetten. • Mister Señor Love Daddy: gespeeld door Samuel L. Jackson. Hij speelt eigenlijk zichzelf, want in het dagelijkse leven is hij ook DJ. Love Daddy overziet alles vanuit zijn studio en voorziet alles van het nodige commentaar. • Coconut Sid: gespeeld door Frankie Faison. Hij is een van de drie mannen die vanaf hun stoeltje onder een paraplu ongezouten commentaar geven op de Aziaten aan de overkant van de straat.
Het verhaal. Het is een ongelooflijk warme dag en de spanningen lopen hoog op. Er spelen verschillende verhalen zich af. Drie oude mannen winden zich op over het feit dat de Aziaten al meteen een goed lopende zaak hebben, terwijl ze nog maar pas naar de wijk gekomen zijn. Buggin’ out eist van Sid dat er ook zwarte mensen op de Wall of Fame komen. Sid weigert dat en organiseert een boycot. Als Radio Raheem een pizza komt bestellen moet hij zijn gettoblaster uitzetten. Dat weigert hij en Sid slaat met zijn knuppel (die al klaar ligt achter de toonbank voor noodgevallen) de gettoblaster in stukken kapot. Raheem is woedend en samen met Buggin’ out komt hij ’s avonds met een nieuwe gettoblaster de zaak in. Sid slaat de gettoblaster weer in elkaar en weigert opnieuw ‘black brothers’ aan de Wall of Fame te hangen. Radio Raheem vliegt Sid aan en er ontstaat een groot gevecht waaraan zo ongeveer de hele wijk meedoet. De politie wordt erbij gehaald en een agent wurgt Radio Raheem. Hij wordt afgevoerd en daarna is het een hele poos doodstil. Dan gooit de pizzakoerier Mookie een afvalbak door de ruiten van de pizzaria. Dit is het startsein voor de grote vernieling van de pizzaria. Smiley steekt hem uiteindelijk in brand. De film eindigt met Mother Sister die in tranen uitbarst en getroost wordt door Da Mayor die verliefd op haar is, maar die zij aanvankelijk afwees. De vooroordelen die Italianen over zwarten uiten. De Italianen vinden zwarten eigenlijk gigantisch lui. Negen van de tien heeft geen baan (omdat ze eenvoudigweg hun best niet doen om er één te krijgen) en het enige wat ze doen is de straat onveilig maken. Een duidelijk voorbeeld van een vooroordeel is te zien in de pizzeria. Een donker iemand besteld een pizza. Sal vraagt hem dan eerst te betalen voordat hij de pizza krijgt, omdat hij er dus blijkbaar vanuit gaat dat de klant dus blijkbaar geen geld heeft en hem dus op probeert te lichten. De vooroordelen die zwarten over Aziaten uiten. Coconut Sid ergert zich bont en blauw aan de Aziaten die tegenover een kruidenierszaak zijn begonnen. Hij vindt het niet terecht dat de nieuwkomers (nota bene nog Aziaten ook!) al meteen zo’n goed lopende zaak hebben. Ze kapen het geld en de banen weg voor de neuzen van zwarten. De theorie van Spike Lee. Spike Lee is zelf ook zwart. Eigenlijk levert hij dus kritiek op zijn ‘bondgenoten’. Spike Lee probeert volgens mij te laten zien dat ze zelf hun best moeten doen om uit de vicieuze cirkel van achterstandswijken, werkloosheid enz. enz. te komen. Het valt op in de film dat alle zaken door niet-zwarten worden gerund. Volgens mij wil hij mensen stimuleren om zelf hun handen uit de mouwen te steken. Hij wil niet dat men net zoals die drie oude mannetjes gaat toekijken en commentaar leveren, maar die ondertussen niets doen. Spike Lee roept mensen op ‘the right thing’ te doen. Het blijkt dat hun negatieve gedrag (rel schoppen, enz.) niets oplevert. Als je iets wilt bereiken moet je dat op een positieve manier doen en niet door middel van geweld. Je bent ZELF verantwoordelijk voor wat je doet en hoe mensen tegen je aankijken. Het is jouw taak om te bewijzen dat de negatieve vooroordelen nergens opslaan. Hij vindt dat als ze zich goed zouden gedragen de discriminatie op den duur waarschijnlijk wel zal verdwijnen, omdat er dan simpelweg niets meer is waarop je kunt discrimineren. Bewijs het tegendeel! De Nederlandse situatie. Ik denk dat je deze theorie wel op Nederland kunt toepassen, alleen is het probleem in Nederland veel kleinschaliger dan in Amerika. Bij ons wordt er ook minder geweld gebruikt denk ik dan in de USA. In Amerika speelt natuurlijk ook het feit dat de zwarten voor een lange tijd onderdrukt zijn, terwijl dat in Nederland niet het geval is. In Amerika zijn er conflicten tussen de verschillende etnische groepen, terwijl dat in Nederland niet het geval is. In Nederland is er meestal ruzie tussen autochtonen en allochtonen, de allochtonen onderling hebben geen conflicten. Dat is ook een groot verschil met Amerika. In Nederland zijn de problemen voor allochtonen ook minder dan voor allochtonen in Amerika. Over het algemeen is hier bijv. wel een uitkering te krijgen als je werkloos bent, zijn er mogelijkheden om de taal te leren en is er begeleiding voor allochtonen. In Nederland zijn er goede voorbeelden van allochtonen die zich goed ontwikkelt hebben, die de taal goed kennen en nu een goede baan hebben. Er zijn ook allochtonen die op straat rondhangen, werkloos zijn en de moed hebben opgegeven. De theorie geldt dus ook voor Nederland, maar ik denk dat we over 50 jaar in Nederland al veel minder problemen met allochtonen hebben omdat ze dan wel volledig opgenomen zijn in de samenleving, maar daar moeten ze wel zelf wat voor doen!