The boy in the striped pyjamas (2008)

Nadat Bruno een paar keer naar het kamp is gegaan, en Shmuel niet heeft gezien, ziet hij hem opeens wel weer zitten. Hij heeft een blauw oog. Bruno biedt zijn excuses aan en de twee zijn weer vrienden.

Een tijdje later moeten de kinderen met hun moeder verhuizen naar hun tante in Heidelberg. Dit vertelt Bruno meteen aan Shmuel. Shmuel vertelt dat zijn vader vermist wordt. Bruno wil helpen zijn vader te vinden. Ze bedenken een plan hoe Bruno naar de andere kant kan komen.

De volgende dag gaat Bruno naar Shmuel met een schep. Trekt de pyjama aan die Shmuel heeft meegenomen en hij klimt onder het hek door. Zo lijkt hij net een Jood uit het kamp.

Ondertussen kan zijn moeder hem niet vinden, terwijl ze weg moeten om te verhuizen. Gretel en Maria, de huishoudster, helpen ook mee zoeken, maar kunnen hem niet vinden.

Bruno twijfelt, maar gaat toch door met het plan. Bruno en Shmuel kijken eerst in de hut. Als ze in de hut zijn, moeten ze opeens naar buiten van Duitse soldaten en andere gevangenen. Ze worden met een grote groep mannen geduwd in de richting van de ‘douches’. Zij weten echter niet waar ze heen gaan.

Thuis zijn ze nog steeds aan het zoeken. Dan denkt zijn moeder opeens aan het gangetje. Ze rennen naar het schuurtje. Daar zien ze brood liggen, dat Bruno voor Shmuel had gemaakt en het raampje staat ook open. Ze roepen soldaten. Zij moeten een deur openmaken, zodat ze erdoor kunnen en Bruno kunnen zoeken.

Als Ralf bij de ingang van het kamp komt, staan Bruno en Shmuel al in de ‘douche’. Als Elsa en Gretel bij de plek komen waar Bruno zijn kleren heeft laten liggen, vallen ze op de grond.

Bij Bruno en Shmuel gaat ondertussen het licht uit en het gas naar binnen. Het duurt niet lang voordat het helemaal stil is. Zijn vader wil het gas nog stoppen en zijn moeder schreeuwt zijn naam. Maar het is al te laat. 

1. Oorlogsthema

Het thema in deze film is een concentratiekamp. In de film komt niet echt naar voren welk kamp het was. in het boek is dat wel duidelijk. Dat is het kamp Auschwitz. Ik heb dus het kamp Auschwitz als oorlogsthema gekozen. Dit was een concentratiekamp in WOll.

Toen de Duitsers Polen hadden ingenomen, ontdekten ze oude legerbarakken bij Auschwitz. Ze waren al bijna klaar voor gebruik. Ze bouwden er nog meer barakken bij, hekken die onder stroom stonden en bewakingstorens. Zo ontstond het concentratiekamp Auschwitz. Veel soldaten zagen dat dit een goed kamp was. het lag midden in Europa en er kon niemand in de buurt wonen. Ze waren er trots op.

Het kamp was ook goed bereikbaar met de trein. Zo konden de Duitsers veel Joden in overvolle treinen naar het kamp brengen. Er kwamen Joden uit Polen, Slowakije, Frankrijk, Nederland, België, Joegoslavië, Noorwegen, Duitsland, Griekenland, Italië, Letland, Oostenrijk en Hongarije. Dat zijn landen in het noorden, westen, zuiden en oosten. Dat laat wel zien hoe goed het bereikbaar was en vooral hoe groot het was.

Er stonden honderden barakken voor Joden, maar ook voor Russische krijgsgevangenen. Niet alle mensen waren dus Joods in Auschwitz. Alle mensen moesten daar werken, maar ook elke dag werden er mensen vermoord. Eerst werd dat gedaan op een verbouwde boerderij, maar in 1943 zijn er speciale gaskamers gebouwd.

Er waren drie delen van het kamp: Auschwitz 1, Auschwitz 2 en Auschwitz 3. Auschwitz 1 was klein en daarom werd Auschwitz 2 gebouwd in de herfst van 1941. Snel daarna werd ook Auschwitz 3 gebouwd. Auschwitz 1 en 3 werden vooral gebruikt voor arbeid. Dichtbij Auschwitz 1 lag een fabriek waar de mensen konden werken. Voor de fabriek waren dit gewoon gratis werkers. Auschwitz 2 was gebouwd om zoveel mogelijk Joden te vermoorden.

De SS had de leiding in het kamp. Zij bepaalden wie waar moest werken, wie waar moest slapen, maar ook wie er werd vermoord. Ze selecteerden de sterke mannen voor het werk. Deze mannen moesten hun haar laten afscheren en een gestreept pak dragen. Het was een soort dunne pyjama. Daarna kregen ze een nummer getatoeëerd op hun arm of er werd een foto gemaakt. De meeste bejaarden, vrouwen, kinderen en gehandicapten werden vergast. Ze werden meestal naar de gaskamers geleid door gevangenen met een paar soldaten erbij. Dat was het werk van de gevangenen.

De mensen die naar de gaskamers moesten, werd verteld dat ze moesten douchen om te ontsmetten. Hun bagage werd afgenomen. Ze moesten zich uitkleden in een kleedkamer en hun kleren netjes opvouwen. Daarna werden ze de gaskamer binnengeleid.

De gaskamers waren betegeld en er zaten douchekoppen in het plafond. In plaats van water kwam er gifgas uit de douchekoppen. In een gaskamer pasten 2.000 tot 2.500 mensen. De Duitsers wisten niet wat ze met al die lichamen moesten doen. Je kon niet zo snel zo veel mensen begraven. Toen bedachten ze een andere manier. Ze bouwden grote ovens in Auschwitz 2 waar ze honderden lijken tegelijk konden verbranden. Soms werden er zo veel mensen vergast dat het niet paste in de ovens. Die overige lichamen gooiden ze in massagraven of in putten met ongeblust kalk. Ongeblust kalk zorgde ervoor dat de lichamen in stof veranderden.

De gaskamers waren niet de enige plek waar mensen stierven in Auschwitz. Veel mensen werden ziek of verhongerden. Sommigen konden het werk niet meer aan en andere werden gestraft. Ze waren te laat gekomen of hadden iets anders gedaan, dat volgens de soldaten niet mocht. Ze werden geslagen en soms zelf vermoord in het bijzijn van de medegevangenen. Ook pleegden mensen zelfmoord. Ze wilden niet meer leven in het concentratiekamp. Ze hoorden niets van buiten af en wisten niet of ze op vrede konden hopen.

1. Historische uitwerking

Omdat dit verhaal niet echt gebeurd is, vond ik het eerst wel moeilijk om een historische uitwerking te maken. Toen ik begon aan het hoofdstuk Oorlogsthema, snapte ik wat ik kon gebruiken en wat niet.

De regisseur heeft veel dingen goed nagemaakt. Zoals het pak dat alle gevangenen moesten dragen.

 Ook het pak van de soldaten is vrijwel hetzelfde.

Bij deze foto’s kan je goed zien dat de mensen in de film, in de kleurenfoto’s, heel erg gelijkende kleding dragen als de mensen in WOll, op de zwart-witfoto’s. Ook waren alle gevangenen kaal of gemillimeterd, net als in het echt.

Ook gaat de volgorde van het vergassen hetzelfde. Ze worden er naartoe gelijk door medegevangenen, die weten wat er gaat gebeuren. De mensen moeten zich in een kleedkamer uitkleden. Er wordt verteld dat ze gewoon even gaan douchen, wat raar is want dat hebben ze nog nooit gedaan. Ze gaan met heel veel tegelijk de kamer binnen, de deur gaat op slot en de ‘douche’ gaat aan. De lichamen worden verbrand in ovens. Dat laat een verschrikkelijke geur achter. Die geur ruiken Bruno en zijn moeder in de film ook.

Ook staat het hek, waar Bruno en Shmuel elkaar ontmoeten, onder hoogspanning. Dit is zodat er niemand kan ontsnappen. In het echt was dit ook zo. Je ziet in de film ook een overvolle barak. In het echt waren de barakken nog veel voller, maar hier is hij ook al aardig volgepropt.

Er zijn ook een paar grote verschillen. Zo spreekt iedereen in deze film Engels. Op zich is dat logisch omdat het door een Engelstalige regisseur is gemaakt. Het rare eraan is wel dat de mensen in de film Duitsers zijn. Eigenlijk zouden zij dus Duits moeten spreken.

Ook is het raar dat Bruno en Shmuel met elkaar kunnen afspreken zonder dat iemand hun ooit ziet. Niemand uit het kamp komt kijken waar Shmuel is en er is geen bewaker die Bruno ziet aankomen of Shmuel ziet weggaan. In het echt was het kamp beter bewaakt.

Het is ook raar dat je verder geen andere kinderen ziet in het kamp. Ook werden alle mensen die niet goed konden werken, waaronder kinderen omdat die nog niet sterk zijn, vergast. Het is dus eigenlijk al raar dat Shmuel nog leeft.

Er is nog een punt dat ik opvallend vond. De film is niet opgenomen op de plek waar het zich afspeelt. Het is opgenomen in Budapest. Dat hebben ze waarschijnlijk gedaan, omdat ze daar het kamp konden nabouwen en goed konden filmen.

Nog een verschil is de naam van de commandant. In de film heet hij Ralf, maar in het echt heette hij Rudolf Höss. Dat was in het boek ook al zo. Ik denk dat de schrijver dat heeft gedaan, omdat het hele verhaal niet waargebeurd is. Dan zou Rudolf Höss ook kinderen moeten hebben gehad die Bruno en Gretel heetten.

1. Visie van de regisseur

De regisseur is Mark Herman. Hij is geboren in 1954 en komt uit Engeland. Engeland zelf was tegen Duitsland in WOll. Ik denk dat hij deze film heeft gemaakt, omdat hij het belangrijk vond dat mensen dingen over concentratiekampen weten. Omdat de WOll al best lang geleden is, zijn er veel mensen, die er niet in hebben geleefd. Toch zijn er nog wel een paar mensen die dat helaas wel hebben meegemaakt. Ik denk dat hij jongere mensen zich wil laten realiseren hoe erg deze kampen waren. Hij wil laten zien hoe verschrikkelijk het is om op deze manier mensen te verliezen, ook als je zelf aan de ‘verkeerde’ kant staat. En hoe vreselijk het is om zo te moeten leven. Hij wil niemand er slecht uit laten zien.

Ik denk ook dat hij de menselijkheid laten zien in iedereen. Iedereen heeft in de oorlog geleden. Of je nou Joods was of niet, er zijn ook veel Duitse soldaten dood. Sommigen hadden geen keus en moesten vechten.

Heel veel mensen waren het er ook niet mee eens, hoe het ging in de oorlog. Hoe alle Joden werden vermoord. Het nare was alleen, dat als ze iets zeiden, zij ook werden vermoord. Zij waren dan bijna net zo slecht als de Joden zelf. Als je familielid heel erg voor de oorlog was, en jij heel erg tegen, was dat heel erg moeilijk. In de film zie je ook dat de moeder en de vader een hele andere mening hebben over de oorlog.

Ook heeft hij de naïviteit van Bruno benadrukt. Jonge kinderen wisten helemaal niet zo goed wat er aan de hand was. Joden en Duitsers kunnen gewoon vrienden zijn volgens deze film.

Hij heeft het einde van de film heel stil gelaten. Op die manier kan je de film goed laten bezinken. Je kan goed nadenken over wat je net hebt gezien.

1. Recensies

De film kan je niet, zoals het boek wel, de Holocaust voor het eerst doen ervaren. Er wordt te veel uitgelegd. Het is ook een raadsel waarom Bruno niet begrijpt wat er aan de hand is, als hij een privéleraar heeft, die hem zoveel leert over de oorlog en het Derde Rijk. Die leraar is sowieso niet nodig, die is toegevoegd door de regisseur zelf. ‘Maar terwijl het boek van John Boyne zonder het ooit te noemen juist wel over Auschwitz ging, gaat de film eigenlijk over vriendschap, loyaliteit en een huwelijkscrisis. Om daar een vernietigingskamp als decor voor neer te zetten, is op z’n minst wansmakelijk.’                                                                    

NRC door Dana Linssen

Ik vind het jammer dat Dana Linssen de film zo negatief heeft neergezet, omdat ze haar aandacht niet heel erg bij de film heeft gehouden. Ze zegt namelijk, meerdere keren, dat Bruno negen jaar is, terwijl hij acht jaar is. In het boek is Bruno wel negen jaar. Natuurlijk respecteer ik haar mening wel.

‘Zonder de Holocaust te trivialiseren, volgt de film het pijnlijke bewustwordingsproces van Bruno, handig gebruikmakend van het verschil tussen zijn kinderlijke blik en onze wijsheid achteraf.’ Een avontuur van twee jongens loopt hartverscheurend af. Net zo hartverscheurend als wanneer Elsa ontdekt welk werk haar man doet. Dan maakt het niet uit dat de film in het Engels is in plaats van het Duits.

‘Zonder de Holocaust te trivialiseren, volgt de film het pijnlijke bewustwordingsproces van Bruno, handig gebruikmakend van het verschil tussen zijn kinderlijke blik en onze wijsheid achteraf.’ Een avontuur van twee jongens loopt hartverscheurend af. Net zo hartverscheurend als wanneer Elsa ontdekt welk werk haar man doet. Dan maakt het niet uit dat de film in het Engels is in plaats van het Duits.

Parool door Fritz de Jong

De film is dus door sommigen goed ontvangen en door anderen helemaal niet. Mensen gaan natuurlijk snel de film met het boek vergelijken. Dat snap ik heel goed, want dat deed ik zelf ook.

Deze film laat goed zien hoe een achtjarig jongetje niet goed snapt wat er aan de hand is, terwijl hij er midden in zit. Het laat ook zien dat een familie niet allemaal hetzelfde dacht over de oorlog. Terwijl Ralf, SS-er, de oorlog support, net als de opa en het zusje Gretel, zijn de moeder Elsa en de oma tegen de oorlog. Bruno, de hoofdpersoon, snapt niet echt dat Joden fout zijn, want hij heeft een heel aardig Joods vriendje.

Ik vind het goed dat sommige dingen uit het boek zijn weggelaten. Het boek gaat voor mij te langzaam, terwijl deze film helemaal niet te langzaam gaat. Het concentratiekamp ziet er over het algemeen wel zo uit zoals wordt beschreven door mensen die er echt hebben gezeten. Ook worden ze naar de gaskamers geleid zoals dat echt ging.

Wat wel een beetje onrealistisch is, is dat het zoontje van zo’n belangrijke SS-er niet weet dat een Jood de vijand is, volgens zijn vader en leraar. Hij weet ook niet wat een concentratiekamp is, wat raar is, omdat hij zo dichtbij Auschwitz woont.

De film is aan het einde heel stil. Je ziet de deur van de gaskamer van steeds verder weg. Dat vind ik een mooi moment, je kan de hele film laten bezinken.

1. Slot

Ik vond dit een leuk werkstuk om te maken, omdat ik geschiedenis leuk vind, en vooral WOll vind ik erg interessant. Het was ook wel een voordeel dat deze film op Netflix stond, anders was het een beetje een gedoe geweest. Er ging wel meer tijd inzitten dan ik had verwacht. Ik heb vooral lang gedaan over de samenvatting. Dat was, omdat ik samenvatten moeilijk vind, en ik steeds stukjes film ging kijken om het me beter te herinneren.

Ik had deze film al een keer gezien in de eerste klas. Toen keek ik veel meer naar het hoofdverhaal over Bruno en Shmuel. Nu kreeg ik veel meer de gevoelens mee van de oma en de moeder van Bruno. Hoe het is om te kiezen waar je bij moet horen, als je zoon of man zo’n hoog iemand is bij de SS.

Met deze opdracht moesten we sowieso op een andere manier naar een film kijken dan normaal. We moesten echt naar de informatie erachter kijken. Dat vond ik ook wel leuk aan de opdracht.