X-Men (2000)

1. ALGEMENE GEGEVENS Titel: X-Men
Regisseur: Bryan Singer
Jaartal: 2000
Land van Herkomst: Verenigde Staten van Amerika
Hoofdrolspelers: Hugh Jackman Logan/Wolverine
Patrick Stewart Prof. Charles Francis Xavier/Professor X
Ian McKellen Erik Magnus Lehnsherr/Magneto
Famke Janssen Dr. Jean Grey
James Marsden Scott Summers/Cyclops
Halle Berry Ororo Munroe/Storm
Tyler Mane Victor Creed/Sabretooth
Ray Park Mortimer Toynbee/Toad

Rebecca Romijn-Stamos Raven Darkholme/Mystique
Anna Paquin Marie/Rogue
Bruce Davison Senator Robert Jefferson Kelly
Waar is de film gezien: De Kroon in Zwolle Grondgenre: Science Fiction 2. PLOT "X-Men", gebaseerd op de gelijknamige strip, speelt zich af in de nabije toekomst. De mensheid is verder geëvolueerd, waardoor er 'mutants' zijn ontstaan. Deze mensen zijn ieder gezegend met hun eigen speciale krachten, maar door deze bijzonderheden worden ze juist gehaat door de normale mensheid. Senator Kelly maakt daar handig gebruik van in zijn verkiezingscampagne om de mensheid nog meer op de fokken door mutanten te laten registreren. Deze situatie brengt mutanten en voormalige vrienden Charles Xavier en Erik Lehnsherr (ofwel Magneto) tegenover elkaar. Terwijl Xavier zoekt naar een mogelijkheid om dit conflict vredig te kunnen oplossen, wil Magneto niets van de normale mens weten en wil hij ze het liefst gewoon uit te weg ruimen. Hier tussenin bevinden zich de agressieve Logan en de jonge Rogue die worden gerecruteerd op de school voor mutanten van professor Xavier. Op deze school leidt Xavier de jongeren op tot X-Men om zo Magneto en zijn handlangers tegen te houden voor de snode plannen die hij heeft met de mensheid. 3. MIDDELEN Locaties: De film begint in een Nazi concentratiekamp in de Tweede Wereldoorlog waar we voor het eerst kennis maken met de jonge Magneto. De duistere toon wordt meteen gezet en voegt echt toe aan het eigenlijke verhaal. Het laat je ook een beetje de menselijke kant van de slechterik zien. De tweede grote locatie is Xavier's school voor de begiftigden in Westchester, New York. Aan de bovenkant ziet het er echt uit als een luxe universiteit waarin kinderen van alle leeftijden les kunnen krijgen en zichzelf kunnen vermaken. Vrij Art Nouveau sfeer heerst daar. En onder het huis bevind zich de operatieplaats van de X-men. Dit ziet er echt High-Tech uit en geeft de film een beetje een futuristische sfeer. En tot slot is er Ellis Island de locatie voor de climax van de film. Dit eiland is natuurlijk bekend om het Vrijheidsbeeld wat er staat en waar de film eindigt. Ik vond dit persoonlijk een beetje clichématig, maar toch nog wel geloofwaardig, omdat het een plaats is die iedereen kent. Iets wat de bedreiging wat groter maakt, omdat je weet wat de gevolgen kunnen zijn. Andere mindere locaties zijn nog de schuilplaats van Magneto die zich bevind op een afgezonderd eiland, het treinstation waar een paar van de spectaculairste scenes plaatsvinden en Laughlin City, waar Rogue en Logan elkaar voor het eerst ontmoeten. Belichting: De belichting was heel duidelijk aanwezig in deze film. Dat was ook wel nodig, want het defineert wel de complete sfeer van de film. Vaak erg donker, maar alles is nog wel duidelijk te zien. De kostuums waren erg goed belicht evenals de verschillende locaties. Straalt een beetje het gevoel van hoe een mogelijke nabije toekomst eruit kan zien
Kostuums en Grimage: Nog iets wat echt vereist was in deze film. De X-Men dragen allemaal een strak zwart gevechtsuniform, in tegenstelling tot wat er in de strip wordt gedragen. De strip wordt gepopuleerd door vele kleurrijke kostuums, maar het is goed dat de filmmakers daar van hebben afgezien. Het maakt de film wat serieuzer en geloofwaardiger. Natuurlijk zijn de essentiële kenmerken van de karakters wel overgenomen. Ook de Make-up was verplicht in een film als deze. Het meest in het oog springende "kostuum" in de film wordt echter gedragen door Mystique. De hele film loopt ze naakt rond, maar haar lichaam is bedekt met blauwe verf en protheses. Karikaturen zoals Sabretooth en Toad hebben ook een lading grimage op hun gezicht gekregen, wat er echt schitterend uitziet.
Muziek: Aaah..mijn favoriete onderdeel van een film. Componist Michael Kamen, bekend van onder andere Robin Hood:Prince of Thieves en de Die Hard en Lethal Weapon reeks, heeft het op zich genomen om een score voor de film te schrijven. Oorspronkelijk zou John Ottman deze taak vervullen, maar die had op het laatste moment andere verplichtingen. Kamen die ook samenwerkte met Metallica aan hun laatste album staat erom bekend om zijn scores niet alleen te vullen met orkestrale muziek, maar ook met synthesizers en zang. Dit geeft een ongewoon effect wat soms wel mooi klinkt maar niet altijd. De muziek was in ieder geval in de film wel duidelijk te horen en versterkte vooral de climax. Natuurlijk als een echte soundtrack-fan was ik verplicht om de muziek van de film aan te schaffen. Ik moet toegeven dat de soundtrack zijn hoogte-en dieptepunten kent. Ik was totaal niet teleurgesteld door het resultaat, maar ik was van mening dat het wel een stuk beter had gekund. Misschien was Kamen (op de cd K-Men genoemd) gewoon niet de geschikte man voor de baan. Gelukkig heb ik kortgeleden nog een illegale dubbel cd met de muziek van de film gekregen. En die klonk beduidend beter als de officiele 40 minuten durende soundtrack. Geluidseffecten: Weer een punt wat verplicht is in een big-budget science fiction Hollywood film. De speciale geluidseffecten waren natuurlijk voornamelijk voor deze film gemaakt. Van het opengaan van de klauwen van Wolverine totaan de harde vliegtuiggeluiden van de Blackbird, aan alles is gedacht en maximale aandacht besteed. Iets wat de film alleen maar professioneler maakt. 4. PERSONAGES Een opvallend kenmerk aan deze film is dat hij maar liefs tien hoofdrolspelers heeft. Natuurlijk heeft de één een grotere rol als de ander. Zo is de belangrijkste personage Logan, een voortreffelijke rol van de onbekende Australiër Hugh Jackman. Hij is een mutant die verscheurd wordt door een constante innerlijke strijd, die aangejaagd worden door zijn mysterieuze verleden. Logan is een Shakespeare-achtige, tragische held die tijdens proefnemingen op mutanten een metalen skelet aangepast kreeg. Hier kom je achter door flashbacks. Logan is ook degene die het publiek vertegenwoordigt; hij staat namelijk nogal sceptisch tegenover alles wat hij op zijn pad tegenkomt: Rogue, het kostuum, de codenamen en zelfs de droom dat mutant en mens in vrede naast elkaar leven. Het perfecte personage om de film door te beleven. Rogue is een een jong meisje dat er aan probeert te wennen dat zij anders is dan anderen. Als haar mutante krachten zich manifesteren loopt zij weg van huis. Rogue kan de levenskracht van iemand opzuigen en op die manier de herinneringen en de persoonlijkheid van het slachtoffer overnemen. Zij ziet haar kracht ook meer als een vloek die haar er van weerhoudt om bijvoorbeeld relaties te beginnen. Ze is alleen en bang. Patrick Stewart, bekend van onder andere Star Trek: The Next Generation, speelt de kalme en rustige rol van Professor Charles Xavier. Een van de machtigste mutanten op de aarde met als kracht telepathie, hij kan zo bijvoorbeeld de geest van iemand anders binnedringen. Zijn droom is dat alle mutants en mensen uiteindelijk samen in harmonie kunnen leven, zodat er geen haat wegens elkaar meer kan ontstaan, natuurlijk is deze droom ontzettend moeilijk te realiseren en heeft hij daarom een school voor mutants opgezet. Hier kunnen zij geaccepteerd worden en leren om te gaan met hun krachten. Xavier is een moraal man die echt streeft naar zijn uiteindelijke toekomstbeeld, goed neergezet door Stewart die als het ware de stripboek-rol opnieuw uitvind en er zijn eigen inbreng aan toevoegt, met positief effect. Ook een belangrijk personage is Magneto gespeeld door Shakespeare-acteur Sir Ian McKellan. Op indringende wijze wordt aan het begin van de film duidelijk gemaakt dat hij al op jonge leeftijd een buitenstaander in de maatschappij is. Als jood in een concentratiekamp in de tweede wereldoorlog verliest hij zijn ouders en door de woede komen voor het eerst zijn krachten ten gebruik, namelijk alles wat magnetisch is kunnen manipuleren en bewegen. Dit is niet een typische tweedimensionale schurk als je zou verwachten, je kunt je inleven in zijn motieven; hij wordt zijn hele leven al gehaat en gevreesd door de mensheid omdat hij anders is dus is het logisch dat hij niets liever wil dat het complete mensenras uit te roeien zodat de mutanten, de superieure levensvorm volgens hem, kunnen leven als broeders. Vandaar dat hij ook “The Brotherhood of Mutants” opricht. Tragisch geportretteerd door Mckellan (ik had niets minders verwacht) en toch nog met een schurkachtige dominatie vind ik dit naast Logan het meest boeiende personage in de film
De rest van de karakters zijn tot mindere mate uitgewerkt, hieronder bevinden zich de X-men Dr. Jean Gray (de Nederlandse Famke Janssen) een mutant met telepatische en telekinetische krachten en een van de eerste rekrutanten van Xavier; Cyclops (James Marsden) een brave borst die optische laserstralen schiet, maar daardoor nooit meer naar iemand kan kijken en tot slot Storm (Halle Berry) die het weer kan beinvloeden. De handlangers van Magneto bestaan uit Sabretooth (ex-worstelaar Tyler Mane) een tijgerachtig figuur compleet met gebrul en klauwen, Mystique (Rebecca Romijn-Stamos) die de gedaante van elk persoon kan aannemen en een getrainde martial-arts guru is. En als laatste Toad (de extreem lenige Ray Park) met padachtige kenmerken zoals een meterslange tong en ongelooflijke springkracht. 5. THEMATIEK EN INTERPRETATIE Het belangrijkste thema wat als een rode draad door de film loopt is rassenhaat en angst voor het onbekende. Mutanten zijn weliswaar fictie, ze lenen toch ontzettend veel van de werkelijkheid zoals bijvoorbeeld de discriminatie van zwarten en joden. Een levensvorm die afgewezen wordt door de maatschappij en alle problemen die zich er daarbij meebrengen. Ik heb in een interview gelezen dat dit de hoofdreden was waarom Bryan Singer deze film maakte, maar natuurlijk speelde de actie en avontuur ook een belangrijke factor. Een grote film met veel gevechten explosies en humor, maar dit keer ook met een intelligente en menselijke ondertoon. X-men is gebaseerd op de gelijknamige gigantisch populaire stripboeken. Die in Amerika op de nummer 1 staan als best verkochte strip aller tijden. Geen wonder dus dat een film niet lang kon uitblijven. Maar het verleden heeft aangetoond dat een vertaling van papier naar het witte doek niet altijd even succesvol is (Howard the Duck, Batman & Robin en Spawn waren hier een pijnlijk voorbeeld van). Een stripboekverfilming staat dus niet altijd garant aan succes. Maar gelukkig was dat bij X-men met een opbrengst van meer dan $ 150 miljoen in Amerika niet het geval. Ik denk persoonlijk dat het ligt aan het feit dat de film erg trouw blijft aan het stripboek, de essentie van de strip komt helemaal over op het grote scherm en ik denk dat veel mensen dat wel op prijs stellen. De verhaallijn van de strip is zo veel mogelijk gevolgd, maar hier en daar is het wat moeilijk om alles te vertalen dus zijn ze soms voor een wat meer realistische oplossing gegaan. Dit is goed dat de regisseur sommige van die keuzes heeft gemaakt, want anders zou het geheel ongeloofwaardig overkomen en zouden waarschijnlijk veel minder mensen het leuk vinden. Om bijvoorveeld Wolverine een zwart leren outfit aan te passen inplaats van een gele panty was een goede keus, want zo’n geel circuspakje (wat juist heel cool overkomt in de strip ) is moeilijk serieus te nemen. 6. BOEIENDE WERKING Wat mij natuurlijk boeide in deze film waren de hoofdpersonages zoals ik al eerder heb verteld en het idee dat de mensheid misschien verder zou kunnen evolueren. Ik bedoel de mensheid evolueert al de laatste paar duizend jaar en ik geloof zelf ook niet dat wij de allerlaatste stap in de evolutie zouden zijn. Deze film probeert een mogelijke volgende stap te ontdekken en het boeiendste hieraan is hoe men hierop zou reageren. Er zullen vast zat mensen zijn die het fantastisch zouden vinden om bepaalde krachten te kunnen hebben zoals het lopen door muren of het beheersen van het vuur of ijs, maar als je de last van de verstoting en discriminatie zou moeten verdragen zou ik ervoor kiezen om ‘gewoon’ te blijven. De regisseur heeft geprobeerd dit duidelijk te maken door verschillende scenes te laten zien van tieners die voor het eerst achter hun mutante krachten komen op een pijnlijke wijze, zo wordt gelijk duidelijk wat voor pijn dit met zich meebrengt. Ook scenes die gaan over de mutantregistratie hebben het datzelfde effect. Hmmm, het is moeilijk om van deze film te zeggen wat ik niet boeiend vond. Ik gaf iets minder om het subplotje wat gaat om Magneto’s machine die mensen kan veranderen in mutanten en dat hij van plan is om het te gaan gebruiken om heel New York in mutants te transformeren. Maar zo’n extravagant idee is nou eenmaal een onderdeel van vele science-fiction en comicbook films en zonder dit verhaal zouden we er niet zo’n spectaculaire climax aan overhouden. 7. CAMERAWERK EN MONTAGE Als ik de hele film overzie kan ik zeggen dat het camerawerk en de montage toch wel hebben bijgedragen aan het vertellen van het verhaal. De camera is niet op vervelende wijze gebruikt, maar staat juist op de goede plekken waarop alles duidelijk te zien is. Close-ups worden alleen gebruikt wanneer nodig en tijdens de actie scenes heb je echt het gevoel dat je er binnen in zit. Vooral tijdens het gevecht tussen Wolverine en Mystique en later ook met Sabretooth heb je bijna het gevoel dat je zelf meevecht. Montage is niet te snel, en ook zeker niet te langzaam. Vergelijken met een videoclip gaat wat te ver, maar de flashback scenes van Logan zijn verleden zijn snel geknipt wat symboliseert dat hij teruggrijpt naar zijn geheugen, maar alleen maar flitsen opvangt en geen duidelijke beelden. Dit wordt naar mijn menig goed in de film weergegeven, want het is vrij vaag allemaal, maar nog wel duidelijk te begrijpen dat Logan in het verleden een proefkonijn was voor experimenten op mutanten tegen zijn eigen wil. Verder wordt er natuurlijk weer in de actie snel geknipt, maar dat is standaard voor een film van dit kaliber, dus ik kan met veiligheid zeggen dat ik me niet heb gestoord aan vervelende camerastanden of te snelle cuts.
8. RECENSIE Sinds eind 1999 volg ik al de vorderingen van de film via het Internet, omdat ik al ver vantevoren een tamelijke grote fan van x-men en stripboekverfilmingen (Batman, Superman) in the algemeen was. Ik was altijd vrij snel op de hoogte van de casting van alle acteurs. Tijdens de opnamen van de film heb ik op het Net ook al wat foto’s mogen aanschouwen en ik zat middenin de discussie (op www.aintitcoolnews.com ) toen de foto’s van de kostuums voor het eerst vrijgegeven waren. En mijn kwade reactie was wel voor te stellen toen ik hoorde dat de film pas een half jaar na de Amerikaanse premiere hier in Nederland zou gaan draaien. Maar uiteindelijk was ik toch maar wat blij dat ik na al die tijd wachten toch uiteindelijk naar X-Men kon gaaan. Van tevoren niets dan goeds over de film gehoord elke recensie (zowel buiten- als binnenlands) was erg te spreken over de film en nu kan ik eindelijk mijn eigen oordeel vellen over een van de best bezochte films van 2000. Natuurlijk was het van uiterste belang dat de film de strip eer aan zou doen en dat het er geen janboel van maakte. Ten eerste kan ik concluderen dat de makers daar uiterst in geslaagd zijn. De strip zit vol gebeurtenissen en kleurrijke personages dat ze logisch niet allemaal in een film gepropt konden worden, dus daarom was het slim dat men bij de basis was begonnen. Voor het onwetende publiek wordt er netjes een korte introductie door Professor Xavier zelf gehouden zodat gelijk iedereen een beetje op de hoogte is van wat de situatie nou precies is. De belangrijkste personages worden een voor een voorgesteld en met sterke dialogen wordt als snel duidelijk wat hun functie en doel in het verhaal is. Daarom duurt het een tijdje voordat alles echt op gang komt. We maken kennis met Rogue en Logan die door toeval in de school van Xavier terechtkomen. Als deze Logan alles heeft uitgelegd wat precies zijn en Magneto’s plannen zijn komt de film echt in de tweede versnelling. Een fantastische scene op het treinstation waar onder andere Cyclops het halve dak aan diggelen schiet en Magneto een heel politie leger onder de duim probeert te houden is het gevolg. De finale op het Vrijheidsbeeld is de tweede grote actie scene. De gevechten tussen de X-Men en het Brotherhood zijn top verzorgd en heel goed uitgewerkt. En heel slim wordt tot slot gebruik gemaakt van een open einde waardoor de deur naar eventuele vervolgen openstaat. Het is niet makkelijk om een razend populair stripfiguur die vele incarnaties kent uit te beelden, maar de onbekende Australier Hugh Jackman krijgt het toch voor mekaar om van Logan/Wolverine een stoere eenling te maken met een slecht humeur maar toch iemand waarvoor je sympathie kunt opbrengen. Hij is gewoon perfect gecast mede dankzij de lichamelijke trekken die tussen hem en Logan overeenkomen, het wolvachtige kapsel en de ongeschoren kin geven hem een woest uiterlijk waarvan je gelijk weet dat je niet met hem kunt sollen. Ik persoonlijk gun hem nog een glorieuze toekomst in Hollywood. Zowel Patrick Stewart als Ian Mckellan spelen hun beide rollen met verve en ze belichamen echt de essentie van de karakters uit de strip. Allebei nog oude bekenden van de Britse toneelscholen zo je ze niet snel in zo’n grote blockbuster, waarschijnlijk is het Mckellan wel bevallen omdat hij hierna de rol van Gandalf in de verfilming van de Lord of the Rings trilogie van Tolkien op zich gaat nemen. Ook een van de meest verwachtte film in de historie van de cinema. Ik ben al een groot bewondereaar van Sir Ian sinds ik hem zag in Gods & Monsters, dus ik had geen twijfel dat hij niet zou slagen als boosdoener met een begrijpelijk motief. En Patrick Stewart was gewoon geboren om de kale professor te spelen, ik heb nooit iemand anders in mijn hoofd gehad. Hij IS gewoon Professor Charles Xavier punt uit. Anna Pacquin heeft met haar 16-jarige leeftijd al een Oscar op haar naam staan en ook met X-Men bewijst ze weer dat ze een getalenteerd actrice is in een rol die vooral de jongeren zal aanspreken, omdat zij eigenlijk alle problemen in de puberteit belichaamt. Iedereen heeft op die leeftijd wel eens het gevoel gehad dat hij of zij er niet bij hoorde of dat je anders was. Bij haar merk je ook wat ze voelt – eenzaamheid en angst. De prestaties van de rest van de cast zijn natuurlij iets minder, maar toch nog wel goed te noemen. Niet iedereen heeft evenveel tijd gekregen om te schitteren dus ze moesten het doen met wat ze gekregen hadden. Aan een personage als bijvoorbeeld Cyclops kun je al een hele film alleen wijden, maar hier moet acteur James Marsden het doen met wat het best omschreven kan worden als een bijrol. Maar zijn karakter is lang niet het boeiendste wat erbij zit, de schrijvers hebben er goed aan gedaan om Logan als hoofdrol te doen, want daar heeft het publiek wel het meeste lol aan. Gebruik van grimage, muziek, specialle effecten, geluid en decor zijn bij een film zoals deze natuurlijk het meest belangrijk en hoewel het nu een beetje eentonig begint te worden geef ik toe dat ook de makers hier in grotendeels zijn geslaagd. Tuurlijk wordt er hier extra aandacht aan besteed zodat het er alleen maar beter uit gaat zien en ik blij dat ze dat gedaan hebben. Je krijgt echt het gevoel dat men hier de tijd voor heeft genomen en dat is maar goed ook. Wel verwijs ik even naar punt 3 waarin alles wat beter wordt uitelicht en ik voeg toe dat het enige wat er een beetje nep uitzag was Storm haar witte pruik. Ik vind wel dat de regisseur is geslaagd in het uitwerken van het hoofdthema, maar ze zouden eigenlijk nog een deel 2 moeten maken om alles nog wat verder uit te diepen. Zo’n eerste deel stelt natuurlijk meestal alle personages voor dus als ze een vervolg maken hoeft dat allemaal niet meer, omdat iedereen dan al weet wie wie is zodat je de film gelijk in de tweede versnelling kunt zetten. Maar met zo’n opbrengst twijfel ik er echt niet aan of ik in de toekomst nog meer avonturen mag aanschouwen van de X-mannen. Onthoud dat het hier gaat om de verfilming van een stripboek en dat het genre science fiction is, dus ik kan niet zeggen dat alles geloofwaardig was, maar dat maakt mij ook helemaal niet uit. Ik ben blij dat ze het ook niet 100% geloofwaardig hebben gemaakt anders zou je de complete essentie van de strip kwijt zijn geraakt. Wat ik natuurlijk wel heel geloofwaardig vond was alles wat ging over mutants en hun strijd tegen de mensheid. Ik kan me heel goed voorstellen als er een nieuw soort mens ontstaat met afwijkingen dan zullen wij er ook schuw tegenoverstaan en dan zullen er ook vast wel senators zoals Robert Kelly zijn die hier misbruik van maken. Dat vond ik een geloofwaardig aspect van de film. Er zit een heel groot nadeel aan deze film en dat is dat hij veel te kort is. Iets meer als anderhalf uur duurt hij maar, nou dan had er van mij best nog wel een halfuur bij gemogen. Het is niet dat met aan inspiratie verlegen zat, men had duizenden stripboeken om op terug te vallen. Dus dat vond ik zonde en ik had het waarschijnlijk wat langer gemaakt. Dat zou de film ook ten goede komen dan had meer ook wat meer de kans gehad om kleinere karakters zoals Jean Grey en Cyclops uit te diepen. Als je de film zo bekijkt wordt het maar half duidelijk dat die twee een relatie hebben. Gelukkig kan ook een vervolg hier goed voor gebruikt worden dus ik wacht met smacht af. Het komt er op neer dat ik dit een zeer goede film vond, ik heb genoten van elk moment de personages, locaties, speciale effecten enz. enz. waren allemaal ontzettend goed verzorgd, het is een film die de strip eer aan doet en ook als een mooie opstapje kan fungeren voor iedereen die nog nooit eentje heeft gelezen. Goed spel van de gehele cast, Bryan Singer bewijst opnieuw na The Usual Suspects dat hij een meester is in het vertellen van verhalen die grote groepen aangaat en dat hij een ontzettend goede smaak heeft qua …alles eigenlijk. Het is geschikt voor jong en oud en het mooie is is dat deze film niet alleen actie is maar ook voldoende tijd besteed aan het intelligente verhaal en de boeiende personen. Het is een film die ik hoog in mijn lijstje zet en ik kan niet wachten tot hij op DVD uitkomt zodat ik hem ook aan mijn collectie kan toevoegen.