ckv film verslag Riphagen

RIPHAGEN De film

 
 
Riphagen

De film Riphagen vertelt het waargebeurde verhaal van Andries Riphagen, de grootste oorlogsmisdadiger die Nederland ooit gekend heeft. De crimineel die al in de jaren dertig bekend was in de Amsterdamse onderwereld, wordt schatrijk door samen te werken met de Duitsers. Hij spoort Joodse onderduikers op, doet zich voor als vriend en wint hun vertrouwen. Hij vraagt ze al hun geld en kostbare bezittingen aan hem te geven, want hij zou het wel even veilig bewaren totdat alles voorbij zou zijn. Hij belooft ze bescherming te bieden en een onderduik plek te geven waar niemand hun vindt. Dit doet hij allemaal om ze vervolgens zonder blikken of blozen te verraden aan de Sicherheitsdienst en daarvoor zeven en een halve gulden kopgeld te krijgen. Op deze afschuwelijke manier heeft hij naar schatting tweehonderd Joodse Nederlanders de dood ingejaagd. En ondertussen werd hij schatrijk van al hun bezittingen en het kopgeld wat hij per Jood kreeg van de Duitsers. Alles wat hij deed was dus puur uit eigen belang.

De hoofdpersoon

Andries Riphagen (gespeeld door Jeroen van Koningsbrugge) weet iedereen in te palmen met zijn charmes, empathie en meelevendheid. Zijn mooie beloftes doen de rest. Profiteurs zoals Riphagen waren er meer, hij is niet de enige die zijn Joodse landgenoten hielp op te pakken. Op Polen en Duitsland na zijn nergens in Europa zoveel Joden gedeporteerd als in Nederland. De Nederlandse politie kreeg van de Duitsers de taak om alle joodse mensen en onderduikers op te sporen of om te leggen. 

 
 
De regisseur

Vanaf het moment dat regisseur Pieter Kuijpers de biografie van Bart Middelburg en René ter Steege over Andries Riphagen las, meer dan tien jaar terug, wist hij dat hij dit afschuwelijke verhaal meer bekendheid wilde geven door hier een film van te maken. Dit werd nog best een lastig project, want een verhaal over een genadeloze oorlogsmisdadiger die ongeveer 200 joden heeft verraden en waar verder in het verhaal eigenlijk weinig helden voorkomen, was moeilijk te verkopen. Uiteindelijk lukte het toch en werd de film gefilmd in 2015 en verscheen het eerst op het doek in september 2016.

Vergelijking

Riphagen wordt vaak vergeleken met de film Zwartboek, deze film laat net als Riphagen donkere kanten van het verhaal zien. Zwartboek werd een bioscoop hit in 2006 en twee jaar later werd hij door het Nederlandse publiek bekroond als beste Nederlandse film aller tijden. Riphagen en Zwartboek worden allebei beschreven als een gepolijste thriller. Ik denk dat hier mee wordt bedoeld dat deze film zijn verschrikkelijke verhaal behoudt zonder hier al te veel geweld en bijvoorbeeld een donkere omgeving aan toe te voegen. De scenes zijn vaak op vrij lichte plekken opgenomen en toch blijft het altijd spannend. Naar mijn mening is dat een van de dingen die Riphagen zo n goede film maakt. Riphagen staat 149ste in de lijst beste oorlogsfilms allertijden.

Fictief personage

Riphagen is een wraakfilm waarin de verzetsstrijder en undercover politieagent Jan van Liempd (gespeeld door Kay Greidanus) erachter komt wat Riphagen allemaal aan het doen is. Riphagen heeft namelijk de verzetsgroep van deze verzetsrijder Jan van Liempd verraden. Jan van Liempd wil kosten wat kost Riphagen oppakken en hem het liefst omleggen, zodat hij niet nog meer slachtoffers maakt. Jan is een fictief personage dat is toegevoegd om de verhaallijn van de verfilming nog spannender te maken. Persoonlijk denk ik dat de makers dit goed hebben gedaan en dat je door het toevoegen van Jan van Liempd het verhaal en de dingen die Riphagen gedaan heeft beter onthoudt en het beter tot je doordringt. Wat bij zo n film natuurlijk heel belangrijk is, omdat deze dingen die gebeurd zijn nooit vergeten mogen worden.

Door het gebruik van veel off-angle shots, doorkijkjes en de passende muziek (soms ook typische Amsterdamse muziek van die tijd), krijgt deze film de sfeer uit de jaren 40 en 50 die passend is bij dit verhaal.

Mijn mening

Ik vind dat de film overtuigend over kwam met de Amsterdamse accenten en de duidelijke verdeling in goede/slechte personen in de film. Wel vind ik dat de rollen van de Duitsers iets minder stereotyp mochten, daardoor werd het soms een beetje te gespeeld. Verder vind ik het een top-film, alles klopt en je wordt er gelijk in getrokken en meegenomen in de wereld van Riphagen en de verzetsgroep. Ik vind dat het toevoegen van een verzetsgroep een hele goede keuze is geweest, omdat die kant van het verhaal ook duidelijk wordt belicht. Bovendien word je je er ook bewust van hoe de oorlog beleefd werd vanuit verschillende oogpunten. Wel vind ik het meer een misdaadfilm dan een biografie of een oorlogsfilm, maar alsnog vind ik het een van de beste Nederlandse oorlogsfilms die ik gezien heb.