1 Het aanzicht
Slot Loevestein is een indrukwekkend monument met een eeuwenlange, vooral militaire, geschiedenis. Omdat het sinds de Middeleeuwen niet meer gebruikt is als woonkasteel, is er van de oorspronkelijke inrichting niets bewaard gebleven. De verhalen en anekdotes leven nog wel voort en worden bijna dagelijks verteld door enthousiaste medewerkers.
Door de eeuwen heen veranderde het Slot regelmatig van vorm. In de 17de eeuw is het uitgebreid tot een complete vesting met aarden wallen, twee slotgrachten, arsenaal, commandantwoning en soldatenhuisjes.
Het enige bouwmateriaal dat te zien is, zijn de ‘kloostermoppen’ (een soort grote bakstenen) en Loevestein is opgebouwd uit hélé grote blokken
De entree van het gebouw krijgt veel nadruk. Door de ‘uitbouw’ met het bruggetje, springt deze er duidelijk uit. De maten weet ik niet maar dit zijn de verschillende ruimtes in het kasteel: De riddercamer
In de Middeleeuwen vonden hier allerlei administratieve handelingen plaats;rekeningen opstellen, correspondentie afhandelen, binnengekomen goederen controleren en de voorraad bijhouden, het was allemaal de taak van de tollenaar die hier zijn werkplek had. Niet voor niets wordt de Riddercamer ook wel \'schrijfkamer\' genoemd. De tollenaar was er natuurlijk ook bij als er een schip werd aangehouden om tol te betalen. Hij moest immers de boekhouding bijhouden. In het verlengde van deze functie werd de Riddercamer ook gebruikt voor de opslag van perkamentrollen en geld; men bewaarde dit in kisten. Daarnaast was er in de ruimte nog een beperkte wapenopslag; zwaarden, messen, bogen en harnassen werden hier ook in kisten bewaard.
De Grote Camer
De Grote Camer of Kemenade was in de Middeleeuwen de woonkamer van het kasteel. Tijdens de koude wintermaanden werd hier de open haard permanent gestookt; de overige ruimten werden alleen bij gelegenheid verwarmd. Voor de haard staat de heen-en-weerbank. Deze bank heeft een leuning, die heen en weer geklapt kan worden. Zo kon men kiezen of men met de rug naar het vuur toe wilde zitten of juist andersom. Werd de ene kant te warm, dan werd de leuning omgeklapt om de andere kant te verwarmen. De uitdrukking \'het heen en weer krijgen\' komt hier vandaan. Boven de schouw is een muurschildering uit 1492/1494 te zien met links het wapen van Albrecht van Saksen Meissen en rechts het wapen van Philips de Schone, zoon van keizer Maximiliaan van Oostenrijk en Hertog van Bourgondië. Zowel de kleuren rood-wit-rood van Oostenrijk als de Franse lelie komen in het wapen voor. Het dagelijks leven is in deze \'Camer\' nog steeds te zien. De Waaltoren
Wanneer je met het gezicht naar het kasteel toe staat, zie je aan de rechterkant de Riddertoren, ook wel Waaltoren of Wachttoren genoemd. Dit is de oudste toren, die oorspronkelijk veel lager was en kantelen had: hierop werd de wacht gehouden. De oorspronkelijke vorm van de toren is nog steeds te zien aan de roodbruin geschilderde voegen. De linkertoren heet Keuckentoren of Maastoren. Hoewel het kasteel door de eeuwen heen nagenoeg hetzelfde is gebleven, is aan de gevel goed te zien dat de deur- en raamopeningen vaak veranderd zijn. Vanuit de Riddertoren heeft u een prachtig uitzicht over het Munnikenland. De Zolder
De monumentale kapconstructie van de zolder ziet er nog vrijwel hetzelfde uit als in de 14e eeuw. Houten balken zitten met houten pennen, toognagels, in elkaar vast. De Houten balken zijn geen van alle echt 600 jaar oud. Door de eeuwen heen wisselden perioden van verwaarlozing en actieve restauratie elkaar af. Werklieden schreven nog wel eens een jaartal op het hout, zoals de heer van Loon in 1879. Het grote rad in het midden van de zolder diende als hijswerktuig. Zowel in de houten vloer van de zolder als in de vloer daaronder zat een gat; het touw aan de as kon men daardoor tot onder in het kasteel laten zakken. Beneden bond men er zakken voorraad aan, die zo naar boven werden gehesen. Dit principe werkt bijzonder gemakkelijk; een lading van ongeveer honderd kilo kan al door iemand met een gewicht van vijfentwintig kilo omhoog getrokken worden. De Keucken
De keuken kenmerkt zich door een enorme schoorsteen over de hele lengte van de (Keucken)toren; wanneer men er onder gaat staan kan men helemaal naar boven kijken. Aan beide kanten van de schoorsteen bevinden zich rookhokken, waar de voorraad gerookte vis en vlees voor de winter in werd gehangen. Om erbij te kunnen komen, klom men aan de voorkant van de houten schouw op een ladder omhoog. De grote schouw moest zo veel mogelijk rook tegenhouden en werkte als een soort afzuigkap. Door de zeer goede trek in de schoorsteen wordt hier de rook aan de binnenkant van de schouw terug de schoorsteen in gezogen. Soms ging het mis; bij storm bliezen \'valwinden\' de rook soms door de schoorsteen onder de kap door terug de keuken in. Dan werd het luik boven in de muur opengegooid. Hierachter zat een gat dat op de binnenplaats aan de beschutte kant van het kasteel uitkwam. Zo kon het niet hard naar binnen waaien of regenen, maar ging het wel tochten in de keuken, waardoor de rook weer kon wegtrekken. Over de waterput in de hoek is blijkbaar ook goed nagedacht bij de bouw van het kasteel. De put zit binnen in de muren en was dus voor de vijand van buitenaf onbereikbaar. Het water komt heel diep uit de grond; het is een echte welput. Zo had men altijd schoon water in het kasteel, wat in die tijd een hele vooruitgang was. De kelder
In de Middeleeuwen en de periode erna zagen de kelderruimtes er anders uit dan nu het geval is. Een 19e eeuwse renovatie heeft ervoor gezorgd dat er niets meer zichtbaar is van de oude situatie. De middeleeuwse kelder bestond uit een aantal langgerekte ruimtes, voorzien van een tongewelf (een gebogen plafond). Deze ruimtes werden gebruikt voor de opslag van allerlei goederen. De zogenoemde \'koude en natte waar\' werden op deze koele plek bewaard, zoals (gezouten) vlees, zuurkool en appels. Behalve opslag had de kelder ook andere functies, zoals bakkelder (om brood te bakken), rosmolen (een graanmolen, aangedreven door een paard), bottelarij en... een gevangenencel. Dit zijn al de kamers nu weet u hoe die kamers er ongeveer uitzien.
2 De locatie
Rond 1368 liet ridder Dirc Loef van Horne een kasteel bouwen op een strategische plaats in het hart van Nederland, daar waar Maas en Waal samenkomen
Loevestein ligt tussen de twee rivieren Maas en Waal in. Zeshonderd jaar geleden had deze ligging nog grote voor delen: Dirc Loef van Horne ging tol heffen op passerende schepen en de rivieren beschermden het kasteel tegen aanvallen vanuit Woudrichem of Gorcum. Door de eeuwen heen hebben de rivieren echter ook voor veel overlast gezord. Bij hoogwater kwam er altijd van twee kanten water de polder in. Zo gebeurde het nogal eens dat het Slot rondom in het water kwam te liggen. Daarbij bevroor soms de watervlakte in de winter, wat altijd schade toebracht aan bruggen en gebouwen. Het duurde minimaal zes weken voordat het water weer gezakt was en al die tijd was men van de buitenwereld afgesloten. Deze jaarlijks terugkerende dreiging is wellicht ook een reden geweest waarom rijke adellijke families er nooit voor hebben gevoeld om dit kasteel te bewonen. Ook nu nog stroomt de polder regelmatig in, omdat het Munnikenland slechts wordt beschermd door zomerkades. Slot Loevestein ligt in een prachtig natuurgebied, het Munnikenland, waar een drie kilometer lange wandeling is uitgezet door Staatsbosbeheer. De route is voorzien van informatieborden. Vanaf een wandelpad op de vestingwallen is er goed uitzicht op het rivierenlandschap. Er is ook een Taveerne met terras aanwezig. In de Taveerne en het Slot (buiten de openingstijden) kunnen zowel zakelijke als particuliere ontvangsten worden gehouden: lezingen, seminars, vergaderingen, diners, feesten, recepties. Regelmatig worden er kunst- en cultuurevenementen georganiseerd op Slot Loevestein. De Functie In de Middeleeuwen werd het gebruikt is als woonkasteel. Door de eeuwen heen veranderde het Slot regelmatig van vorm. In de 17de eeuw is het uitgebreid tot een complete vesting met aarden wallen, twee slotgrachten, arsenaal, commandantswoning en soldatenhuisjes: het kasteel werd staatsgevangenis voor politieke gevangenen. De ontsnapping van Hugo de Groot uit Loevestein in een boekenkist heeft het Slot (inter)nationaal bekend gemaakt. In de Napoleontische tijd maakte Slot Loevestein als militair fort deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Na een roerig bestaan van ruim zes eeuwen is de vesting nu als museum te bezoeken. Maar dan wel een heel spannend museum! In 1575 werd door Willem van Oranje opdracht gegeven voor de versterking van Slot Loevestein. Rondom het kasteel werden vestingwallen aangelegd en een buitengracht gegraven. Binnen de vestingwallen werden soldaten gelegerd, aanvankelijk in houten barakken, die later werden vervangen door stenen huisjes. Het kasteel stond kaal en leeg midden in de vesting. Men vond het daarom een geschikte gevangenis. Vrijwel alle kamers werden als cel gebruikt en de grote zaal op de tweede verdieping, de Staatsgevangenis, werd met houten scheidingswanden verdeeld. De gevangenen waren staatsgevangenen van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Naast politieke gevangenen, stads- of landsbestuurders, predikanten en geleerden die vanwege hun geloof of politieke ideeën gevangen genomen waren, zaten er ook vaak krijgsgevangenen. Vanwege de strategische ligging werd deze middeleeuwse ridderburcht in het midden van de 14e eeuw gebouwd door Dirk Loef van Horne, die er een tolkasteel van maakte. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog was Loevestein staatsgevangenis. De bekendste gevangene was Hugo de Groot of Grotius, de grondlegger van het internationale recht, die in 1621 in de welbekende boekenkast wist te ontsnappen. Vanaf de 17e eeuw maakte Slot Loevestein deel uit van de Hollandse Waterlinie, een aaneengesloten stelsel van verdedigingswerken (onder water gezet laagland) vanaf de Zuiderzee tot aan de Biesbosch. In de Napoleontische Tijd vormde Loevestein als militair fort onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Na een langdurige restauratieperiode is de vesting geheel in oude luister hersteld. Het Slot zelf -met dubbele slotgracht- en de bijbehorende Kruittoren zijn grotendeels in middeleeuwse vorm bewaard gebleven. De met aarden wallen versterkte vesting stamt uit de 17e eeuw. Van april tot november zijn er dagelijks rondleidingen in het kasteel onder begeleiding van een gids (afwijkend in de winterperiode). In de bijgebouwen, de vroegere soldatenhuisjes, is een permanente tentoonstelling met archeologische bodemvondsten, over de roemruchte geschiedenis van het slot en over kastelenbouw in Nederland. In het vroegere Arsenaal is een sfeervolle museumwinkel in authentieke stijl. 3. De Schoonheid Ik vind het gebouw er prachtig uitzien heel sterk en indrukwekkend. Er liggen mooie wallen omheen en het gebied ronddom het kasteel is een natuurgebied waar men dieren heeft losgelaten van staatsbosbeheer. Het Munnikenland is ook heel mooi. Het kasteel is in een prachtige vorm gebouwd. Ik vind dat als je bij of in het kasteel bent, je er in de Middeleeuwen voelt. De verschillende ruimtes staan bij 2 al aangegeven, de apart bouw enz. ook. 4. Beoordeling Jammer dat het een beetje kapot gaat door de gevechten en de oudheid. Maar het is een prachtig kasteel en echt de moeite waard om eens te bekijken. Het is er in de winter erg koud en het kan overspoelen dat zijn grote nadelen van dit kasteel. Misschien kunnen ze er iets aan doen om mooie dijken te bouwen maar dat is misschien helemaal niet mooi, dus je kan er niks aan veranderen. Ik vind dat dit kasteel een heel groot cultuur en kunst met zich meeneemt. Ik raad het echt iedereen aan om eens een keer in de omgeving van Loevestein te gaan wandelen en natuurlijk een rondleiding in het kasteel te volgen.
De entree van het gebouw krijgt veel nadruk. Door de ‘uitbouw’ met het bruggetje, springt deze er duidelijk uit. De maten weet ik niet maar dit zijn de verschillende ruimtes in het kasteel: De riddercamer
De Grote Camer of Kemenade was in de Middeleeuwen de woonkamer van het kasteel. Tijdens de koude wintermaanden werd hier de open haard permanent gestookt; de overige ruimten werden alleen bij gelegenheid verwarmd. Voor de haard staat de heen-en-weerbank. Deze bank heeft een leuning, die heen en weer geklapt kan worden. Zo kon men kiezen of men met de rug naar het vuur toe wilde zitten of juist andersom. Werd de ene kant te warm, dan werd de leuning omgeklapt om de andere kant te verwarmen. De uitdrukking \'het heen en weer krijgen\' komt hier vandaan. Boven de schouw is een muurschildering uit 1492/1494 te zien met links het wapen van Albrecht van Saksen Meissen en rechts het wapen van Philips de Schone, zoon van keizer Maximiliaan van Oostenrijk en Hertog van Bourgondië. Zowel de kleuren rood-wit-rood van Oostenrijk als de Franse lelie komen in het wapen voor. Het dagelijks leven is in deze \'Camer\' nog steeds te zien. De Waaltoren
Wanneer je met het gezicht naar het kasteel toe staat, zie je aan de rechterkant de Riddertoren, ook wel Waaltoren of Wachttoren genoemd. Dit is de oudste toren, die oorspronkelijk veel lager was en kantelen had: hierop werd de wacht gehouden. De oorspronkelijke vorm van de toren is nog steeds te zien aan de roodbruin geschilderde voegen. De linkertoren heet Keuckentoren of Maastoren. Hoewel het kasteel door de eeuwen heen nagenoeg hetzelfde is gebleven, is aan de gevel goed te zien dat de deur- en raamopeningen vaak veranderd zijn. Vanuit de Riddertoren heeft u een prachtig uitzicht over het Munnikenland. De Zolder
De monumentale kapconstructie van de zolder ziet er nog vrijwel hetzelfde uit als in de 14e eeuw. Houten balken zitten met houten pennen, toognagels, in elkaar vast. De Houten balken zijn geen van alle echt 600 jaar oud. Door de eeuwen heen wisselden perioden van verwaarlozing en actieve restauratie elkaar af. Werklieden schreven nog wel eens een jaartal op het hout, zoals de heer van Loon in 1879. Het grote rad in het midden van de zolder diende als hijswerktuig. Zowel in de houten vloer van de zolder als in de vloer daaronder zat een gat; het touw aan de as kon men daardoor tot onder in het kasteel laten zakken. Beneden bond men er zakken voorraad aan, die zo naar boven werden gehesen. Dit principe werkt bijzonder gemakkelijk; een lading van ongeveer honderd kilo kan al door iemand met een gewicht van vijfentwintig kilo omhoog getrokken worden. De Keucken
De keuken kenmerkt zich door een enorme schoorsteen over de hele lengte van de (Keucken)toren; wanneer men er onder gaat staan kan men helemaal naar boven kijken. Aan beide kanten van de schoorsteen bevinden zich rookhokken, waar de voorraad gerookte vis en vlees voor de winter in werd gehangen. Om erbij te kunnen komen, klom men aan de voorkant van de houten schouw op een ladder omhoog. De grote schouw moest zo veel mogelijk rook tegenhouden en werkte als een soort afzuigkap. Door de zeer goede trek in de schoorsteen wordt hier de rook aan de binnenkant van de schouw terug de schoorsteen in gezogen. Soms ging het mis; bij storm bliezen \'valwinden\' de rook soms door de schoorsteen onder de kap door terug de keuken in. Dan werd het luik boven in de muur opengegooid. Hierachter zat een gat dat op de binnenplaats aan de beschutte kant van het kasteel uitkwam. Zo kon het niet hard naar binnen waaien of regenen, maar ging het wel tochten in de keuken, waardoor de rook weer kon wegtrekken. Over de waterput in de hoek is blijkbaar ook goed nagedacht bij de bouw van het kasteel. De put zit binnen in de muren en was dus voor de vijand van buitenaf onbereikbaar. Het water komt heel diep uit de grond; het is een echte welput. Zo had men altijd schoon water in het kasteel, wat in die tijd een hele vooruitgang was. De kelder
In de Middeleeuwen en de periode erna zagen de kelderruimtes er anders uit dan nu het geval is. Een 19e eeuwse renovatie heeft ervoor gezorgd dat er niets meer zichtbaar is van de oude situatie. De middeleeuwse kelder bestond uit een aantal langgerekte ruimtes, voorzien van een tongewelf (een gebogen plafond). Deze ruimtes werden gebruikt voor de opslag van allerlei goederen. De zogenoemde \'koude en natte waar\' werden op deze koele plek bewaard, zoals (gezouten) vlees, zuurkool en appels. Behalve opslag had de kelder ook andere functies, zoals bakkelder (om brood te bakken), rosmolen (een graanmolen, aangedreven door een paard), bottelarij en... een gevangenencel. Dit zijn al de kamers nu weet u hoe die kamers er ongeveer uitzien.
Loevestein ligt tussen de twee rivieren Maas en Waal in. Zeshonderd jaar geleden had deze ligging nog grote voor delen: Dirc Loef van Horne ging tol heffen op passerende schepen en de rivieren beschermden het kasteel tegen aanvallen vanuit Woudrichem of Gorcum. Door de eeuwen heen hebben de rivieren echter ook voor veel overlast gezord. Bij hoogwater kwam er altijd van twee kanten water de polder in. Zo gebeurde het nogal eens dat het Slot rondom in het water kwam te liggen. Daarbij bevroor soms de watervlakte in de winter, wat altijd schade toebracht aan bruggen en gebouwen. Het duurde minimaal zes weken voordat het water weer gezakt was en al die tijd was men van de buitenwereld afgesloten. Deze jaarlijks terugkerende dreiging is wellicht ook een reden geweest waarom rijke adellijke families er nooit voor hebben gevoeld om dit kasteel te bewonen. Ook nu nog stroomt de polder regelmatig in, omdat het Munnikenland slechts wordt beschermd door zomerkades. Slot Loevestein ligt in een prachtig natuurgebied, het Munnikenland, waar een drie kilometer lange wandeling is uitgezet door Staatsbosbeheer. De route is voorzien van informatieborden. Vanaf een wandelpad op de vestingwallen is er goed uitzicht op het rivierenlandschap. Er is ook een Taveerne met terras aanwezig. In de Taveerne en het Slot (buiten de openingstijden) kunnen zowel zakelijke als particuliere ontvangsten worden gehouden: lezingen, seminars, vergaderingen, diners, feesten, recepties. Regelmatig worden er kunst- en cultuurevenementen georganiseerd op Slot Loevestein. De Functie In de Middeleeuwen werd het gebruikt is als woonkasteel. Door de eeuwen heen veranderde het Slot regelmatig van vorm. In de 17de eeuw is het uitgebreid tot een complete vesting met aarden wallen, twee slotgrachten, arsenaal, commandantswoning en soldatenhuisjes: het kasteel werd staatsgevangenis voor politieke gevangenen. De ontsnapping van Hugo de Groot uit Loevestein in een boekenkist heeft het Slot (inter)nationaal bekend gemaakt. In de Napoleontische tijd maakte Slot Loevestein als militair fort deel uit van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Na een roerig bestaan van ruim zes eeuwen is de vesting nu als museum te bezoeken. Maar dan wel een heel spannend museum! In 1575 werd door Willem van Oranje opdracht gegeven voor de versterking van Slot Loevestein. Rondom het kasteel werden vestingwallen aangelegd en een buitengracht gegraven. Binnen de vestingwallen werden soldaten gelegerd, aanvankelijk in houten barakken, die later werden vervangen door stenen huisjes. Het kasteel stond kaal en leeg midden in de vesting. Men vond het daarom een geschikte gevangenis. Vrijwel alle kamers werden als cel gebruikt en de grote zaal op de tweede verdieping, de Staatsgevangenis, werd met houten scheidingswanden verdeeld. De gevangenen waren staatsgevangenen van de Republiek der Verenigde Nederlanden. Naast politieke gevangenen, stads- of landsbestuurders, predikanten en geleerden die vanwege hun geloof of politieke ideeën gevangen genomen waren, zaten er ook vaak krijgsgevangenen. Vanwege de strategische ligging werd deze middeleeuwse ridderburcht in het midden van de 14e eeuw gebouwd door Dirk Loef van Horne, die er een tolkasteel van maakte. Tijdens de Tachtigjarige Oorlog was Loevestein staatsgevangenis. De bekendste gevangene was Hugo de Groot of Grotius, de grondlegger van het internationale recht, die in 1621 in de welbekende boekenkast wist te ontsnappen. Vanaf de 17e eeuw maakte Slot Loevestein deel uit van de Hollandse Waterlinie, een aaneengesloten stelsel van verdedigingswerken (onder water gezet laagland) vanaf de Zuiderzee tot aan de Biesbosch. In de Napoleontische Tijd vormde Loevestein als militair fort onderdeel van de Nieuwe Hollandse Waterlinie. Na een langdurige restauratieperiode is de vesting geheel in oude luister hersteld. Het Slot zelf -met dubbele slotgracht- en de bijbehorende Kruittoren zijn grotendeels in middeleeuwse vorm bewaard gebleven. De met aarden wallen versterkte vesting stamt uit de 17e eeuw. Van april tot november zijn er dagelijks rondleidingen in het kasteel onder begeleiding van een gids (afwijkend in de winterperiode). In de bijgebouwen, de vroegere soldatenhuisjes, is een permanente tentoonstelling met archeologische bodemvondsten, over de roemruchte geschiedenis van het slot en over kastelenbouw in Nederland. In het vroegere Arsenaal is een sfeervolle museumwinkel in authentieke stijl. 3. De Schoonheid Ik vind het gebouw er prachtig uitzien heel sterk en indrukwekkend. Er liggen mooie wallen omheen en het gebied ronddom het kasteel is een natuurgebied waar men dieren heeft losgelaten van staatsbosbeheer. Het Munnikenland is ook heel mooi. Het kasteel is in een prachtige vorm gebouwd. Ik vind dat als je bij of in het kasteel bent, je er in de Middeleeuwen voelt. De verschillende ruimtes staan bij 2 al aangegeven, de apart bouw enz. ook. 4. Beoordeling Jammer dat het een beetje kapot gaat door de gevechten en de oudheid. Maar het is een prachtig kasteel en echt de moeite waard om eens te bekijken. Het is er in de winter erg koud en het kan overspoelen dat zijn grote nadelen van dit kasteel. Misschien kunnen ze er iets aan doen om mooie dijken te bouwen maar dat is misschien helemaal niet mooi, dus je kan er niks aan veranderen. Ik vind dat dit kasteel een heel groot cultuur en kunst met zich meeneemt. Ik raad het echt iedereen aan om eens een keer in de omgeving van Loevestein te gaan wandelen en natuurlijk een rondleiding in het kasteel te volgen.
REACTIES
1 seconde geleden