briefwisseling (Paul Klee en Keith Haring)

Mijnheer Haring, Toen ik onlangs een van uw werken tegen kwam in een stationshal, deed mijn ogen openen. Een heel ander soort kunst zag ik daar, een soort kunst wat echt invloed had op deze maatschappij. Een invloed die niet alleen wordt uit geoefend op de elite, maar wat ook het “gewone” straatvolk zal aanspreken. Het is natuurlijk een erg slimme mannier om een groot publiek te betrekken bij uw kunst. Men zal er over na gaan denken, want men ziet het werk vaak voorbijkomen en heeft er als plekken in de trein mooi de gelegenheid voor om er eens over na te gaan denken. Een tentoonstelling die 24 uur per dag geopend is en gratis entree! Op zich een goed idee toch…… Het viel me ook op dat uw ruimtes niet waren opgevuld met karakters, maar met een zeer precieze kleine vormentaal. Dit waardeer ik zeer. Zelf heb ik ook verscheidene schrifturen gemaakt, waarin je een heel eigen handschrift kunt herkennen. Ook bij u ontdekte ik die persoonlijkheid in uw werk. Ik zie dat u in veel van uw werken piramides, honden, en vooral vaak hele primitieve mensen hebt verwerkt. Die eenvoudige, virtuoze tekentechniek past perfect in deze tijd. Een tijd waarin je mensen uit hun dagelijkse manier van denken moet sleuren en terug moet brengen naar het primitieve. U beeldt de figuren zelf primitief uit. Zelf werk ik op een andere, naar mijn mening een betere, manier. Namelijk door ze na te laten denken over mijn kunst. In mijn tijd was er ook echt behoefte aan het nadenken over echtheid en directheid. Zelf heb ik in “Ludus Martis”, een van mijn vele schrifturen, mijn eigen persoonlijke schriftuur verwerkt, zodat er schrifttekens ontstaan waarin je niets herkent. Het lezen vergaat de kijker slecht. En dat is juist de bedoeling: als nieuwgeborenen zijn, niets wetend, absoluut niets wetend van Europa, feiten en modes niet kennend, bijna primitief zijn. De titel, wat “Spel van Mars” betekend maakt het af tot iets verontrustends. Het is erg jammer dat u zelden titels toevoegt aan uw kunst. Die leggen juist vaak de laatste loodjes, en zorgen voor een begrijpelijkere afbeelding met meer aanspraak. Maar ik merk toch dat uw werken niet alleen maar gaan over het begrijpen van het werk, maar ook om het begrijpen van de wereld waar we in leven. U houdt de maatschappij een soort spiegel voor, wat ik waardeer en zelf ook probeer te bereiken. Uw werk was een klein teer ding te midden van al de kracht, spanning en al het geweld in die stationshal. Op die manier worden mensen, veel sneller dan in een museum, door uw werk betoverd. Zelf heb ik ontelbare studies gemaakt van de beeldelementen punt, lijn, vlak en ruimte ten opzichte van elkaar en hun onderlinge verhouding. Ook in “Ludus Martis” herken je dit. De kunst is om ontaarde, niet conservatieve werken te produceren: ook wel entartele kunst. Ik zelf ben altijd op zoek naar een kosmische kracht. Ik weet dat academische training niet heel veel invloed op u heeft gehad. Het was maar klein deel van uw carrière. Ik heb zelf les gegeven op het Bauhaus en denk dat je daar veel van kan leren. Deze opleiding hield zich voornamelijk bezig met vormgeving en is gericht op het ontwerpen en vervaardigen van functionele en voor ieder bereikbare producten. Eigenlijk net zoals uw producten. Maar u doet als het ware maar wat. Bij ons werd er voor geleerd, en ik denk dat dat zeker wel bevorderlijk is voor het resultaat. Verder wil ik u eens laten nadenken over uw manier van kunst uiten. Zou u het nou wel zo maar overal op openbare gebouwen aanbrengen. U moet niet van iedereen verwachten dat ze het mooi vinden en er blij mee zijn. Kijk, mensen die kunst willen zien, gaan wel naar een museum, en andere mensen hebben er misschien wel helemaal geen behoefte aan, of zien het als bekliederen van een gebouw. Maar moeten er toch steeds tegenaan kijken. Bovendien zijn niet alle onderwerpen even goed voor deze maatschappij. Het is een vorm van kunst dat kinderen erg aanspreekt, door de stripfiguren, primitieve vormentaal en een vloeiende techniek. Terwijl de onderwerpen vaak veel te hard zijn voor deze doelgroep. De ene keer zie je een schattige baby of een of ander simpele tekening, dan zie je iets grofs als een man die zijn penis in een hond drukt. Gaat dit niet te ver? Zouden mensen zulke werken in hun kamer hebben willen hangen? Ik waardeer uw kunst best, zoals ik al zei, maar hoop dat ik u met deze brief toch over bepaalde zaken aan het denken kan zetten! Met vriendelijke groet, Paul Klee