Utopia door Doeschka Meijsing

Utopia of De geschiedenissen van Thomas

Doeschka Meijsing

Salamander

1987

112 pagina’s

Niveau 5

Om uit te kunnen vinden of mijn gekozen boek onder literatuur of lectuur valt, moet eerst gespecificeerd worden aan welke criteria literatuur moet voldoen om als literatuur geclassificeerd te worden en ook aan welke criteria een lectuur moet voldoen om als deze geclassificeerd te kunnen worden. Hiervoor deed ik onderzoek online en kwam tot de volgende resultaten.

Volgens Vaksite Nederlands is een lectuur erg eenvoudig opgebouwd; het heeft een simpele verhaallijn, oppervlakkige personages en een weinig vernieuwende schrijfstijl. Deze personages vaak gestereotypeerd, wat niet verandert in de loop van het verhaal. Ook is er bij een lectuur vaak sprake van een cliché, ligt de nadruk op de handelingen en wordt een lectuur als consumptiegoed gezien.

Hier staat de literatuur tegenover, die gedefinieerd wordt als een “geheel van teksten waarvan geoordeeld wordt dat ze universele waarde hebben”. Literatuur daarentegen heeft een diepere betekenis en wordt tot de kunsten gerekend. Het heeft een goed uitgewerkt plot, ontwikkeling in de personages en vaak een vernieuwende schrijfstijl.

Volgens Wikipedia is zoals ook al hierboven genoemd een lectuur een consumptiegoed dat vergeten kan worden na het gebruik ervan, terwijl literatuur juist de lezer aan het denken wil zetten. Literatuur wordt gedefinieerd als “een verzameling teksten die door de smaakmakende gemeenschap als waardevol wordt beschouwd en volgens die gemeenschap bijzondere kenmerken heeft.” Deze ´bijzondere kenmerken´worden niet genoemd. Bij literatuur gaat het niet alleen over de inhoud maar ook over de vorm en stijl van teksten. In de stijl bijvoorbeeld te herkennen aan originele, treffende bewoordingen, of juist hard en realistische taal. Hieronder vallen bijvoorbeeld ook neologismen. Ook is de achterliggende betekenis van belang. Over de lectuur wordt niets specifiek genoemd, maar het is te sluiten dat een lectuur juist het tegenovergestelde van literatuur is, en dus ook de kenmerken ervan tegenover elkaar staan.

Utopia of de Geschiedenissen van Thomas vind ik onder literatuur vallen.

Ten eerste heeft het geen eenvoudige opbouw. De verhaallijn loopt niet helemaal chronologisch, wat in het begin verwarrend was. Er zijn namelijk steeds onaangekondigde flashbacks en tijdsprongen. Daarnaast zijn de meeste van de verhalen ook nog los van dit boek gepubliceerd, waardoor het soms lijkt alsof het verhaal niet in dit boek hoort. Een voorbeeld hiervan is het verhaal over het Egyptisch rijbewijs.

Ook begint het boek met de val van de grootvaderklok en eindigt met die van een muziekdoos. Beide gebeurtenissen brengen de tijd tot stilstand en veroorzaken een chaos.

Ten tweede ligt de focus van het boek niet bij het verhaal zelf, maar bij de relatie tussen Doesjka en Thomas. Dit sluit aan op de uitgebreide uitwerking en ontwikkeling van deze personages over het hele boek. Thomas heeft een grote passie voor feitjes, en ziet achter elke gebeurtenis een betekenis of verhaal. Hier tegenover staat Doesjka, die een rijke verbeelding heeft, maar niet zoals Thomas overal een betekenis achter ziet. 

Ten derde de schrijfstijl. De schrijfstijl is over het algemeen vrij simpel en leesbaar, met veel vergelijkingen en enkele verwijzingen naar klassiekers. Een voorbeeld hiervan is al in de titel te vinden. Die verwijst namelijk naar het boek Utopia, geschreven door de Engelse filosoof Thomas More waarin het om zijn toekomstdromen, dus zijn eigen Utopie, gaat. Het personage Thomas is geïnspireerd door More. Dit blijkt namelijk uit de filosofische kijk dit hij op veel kleine details en voor anderen onbelangrijke gebeurtenissen heeft.

Aan de ene kant is de schrijfstijl namelijk vrij realistisch en probeert Meijsing door middel van gedetailleerde beschrijvingen het verhaal zo reëel mogelijk te laten worden. Voorbeelden hiervan zijn de kerstavond met vrienden of het verhaal van het Egyptisch rijbewijs. Maar aan de andere kant veroorzaken de herinneringen en dromen juist een onrealistische dromerige sfeer.