Een lange brief door Mariama Ba

Auteur: Mariama Ba.
Titel: een lange brief.

Het verhaal wordt door een ik-figuur verteld aan Aissatoe, een jeugdvriendin. De ik-figuur heet Ramatoulaye en is nu een weduwe.ze was 30 jaar getrouwd geweest en woont in villa “Fallene”. Haar man was Modoe Fall en zijn vriend heet Mawdo Ba. Hij was dokter en hij hielp de ik-figuur wel als de kinderen ziek waren. (Een overleden moslim mag in zijn graf alleen een 7 meters lange fijne dunne katoen als kleding. Een dode wordt besprenkeld met heilig water, Zem Zem, afkomstig van de heilige plaatsen van de Islam. Men zegt dat een overleden moslim op de derde dag zal opzwellen en zijn hele graf zal vullen; op de achtste dag barst hij open en op de veertigste dag ontmantelt hij). Modoe was een verre afstammeling van de Moren: hij was daarom lang en atletisch gebouwd. Hij had twee studierichtingen gevolgd, waaronder meester in de rechten.
Modoe zat in de vakbond waar hij opkwam voor de onderdrukten en hij was voor een tweede keer getrouwd met Binetoe, een schoolvriendin van Ramatoulaye’s dochter, Aissatoe Daba (zij is genoemd naar de jeugdvriendin van haar moeder). Binetoe woonde in een SICAP-villa. Toen Modoe voor de tweede keer trouwde, kreeg zijn eerste vrouw wel complimentjes van haar schoonfamilie, en ze kreeg allerlei lof over hoe ze haar plichten als eerste vrouw goed is nagekomen. Modoe zat ook in de politiek. Zijn leuze was: “Waarom zou men hen het onmogelijke laten najagen? Het verkrijgen van van wat haalbaar is, is al een overwinning”. Zijn broer was Tamsir; hij en zijn zusters gingen nog steeds naar de ik-figuur toen haar man Modoe haar had verlaten. Tamsir wilde na de 40-ste dag van het overleden van Modoe zelfs nog met de ik-figuur trouwen, maar deze wees hem plechtig af. De ik-figuur heeft 12 kinderen ter wereld gebracht: Oemar (8), Oesmane, Aminata (Amy) en Awa (een tweeling), Mawdo Fall (genoemd naar Mawdo Ba), Aissatoe Daba, het drietal: Arama, Yacine en Dieynaba, en nog twee zonen Alioene en Malick.
(Andere bijpersonen: Daba’s man: Abdoe (hield niet van politiek omdat de mannen zelf alle macht willen hebben), een zieke Jacqueline en haar man, Samba Diack). Zusje van de ik-figuur heet Fatim en zij was onderwijzeres. De ik-figuur had een vroegere leraar tegen wie ze erg opkijkt en van haar moest ze eerst trouwen met Daoeda Dieng (uit de schooltijd). Toen Daoeda de ik-figuur vroeg om haar hand, wees ze hem af. Ze wist namelijk wat het was om verlaten te worden voor een andere vrouw. Aangezien Daoeda al was getrouwd met Aminata (ook zijn nicht!!! die hij huwde omdat hij vond dat het zijn plicht was), wilde de ik-figuur zijn eerste vrouw dat verdriet dat haar was overkomen, niet aandoen. Ze wilde zich niet plaatsen tussen Daoeda en zijn gezin (p. 129), omdat haar man Modoe, nadat hij met Binetoe was getrouwd, zijn eerste gezin vergat. Daoeda had een zoon die ook Oesmane heet. Toen Farmata (de buurvrouw van de ik-figuur en waarzegster) dit hoorde, werd ze ontzettend kwaad. Zij moest namelijk de brief voor Daoeda brengen waarin Ramatoulaye zei dat ze zijn huwelijksaanzoek afwees. Farmata werd boos en vervloekte de ik-figuur, omdat Daoeda een rijk man was, hij was kamerlid, arts, had ongeveer haar zelfde leeftijd en hij had maar een vrouw. Iets wat je zelden tegenkwam in dit land, waar polygamie (trouwen met meerdere vrouwen tegelijk) nog op grote schaal voorkomt. Verder hield Farmata ervan om te zeggen: “Het spreekwoord zegt wel dat onenigheid hier, elders geluk kan betekenen”. Mawdo Ba was een prinsessenzoon en was afgestudeerd van de Afrikaanse School voor Medicijnen en Farmacie. Zijn schoonvader, de vader van Aissatoe, was goudsmid. Om die reden werd Aissatoe gezien al ongeluksbrenger. Er wordt gezegd dat een vertelster geluk brengt en dat de (vervloekte) dochter van de goudsmid ongeluk brengt. Ze zou alles verbranden, net zoals het vuur in de smidse. Mawdo’s moeder werd door de ik-figuur aangesproken met tante Naboe. Voor anderen was ze tante Seynaboe. Ze droeg een luisterrijke naam uit de Sine, Dioef en ze stamt af van de Boersine. Naast Mawdo had ze nog twee dochters. Haar jongere broer heet Farba Dioef. Zij nam de kleine Naboe mee uit Diakhao. De kleine Naboe ging door toedoen van de ik-figuur naar de Franse school, haalde de lagere school diploma, deed een paar jaar het lyceum en doorliep de Nationale School voor Vroedvrouwen. Dit beroep oefende ze uit in hart en nieren. Ze liep ook de Tolkenschool af en werd daardoor benoemd aan de Ambassade van Senegal in de V.S. De kleine Naboe groeide op bij tante Seynaboe en deze stelde voor om met haar zoon Mawdo te trouwen. Dit ging echter niet door. Verder was kleine Naboe iemand die vol zat van zachtheid, edelmoedigheid, volgzaamheid, beleefdheid en ze had goede omgangsnormen. Binetoe was een mooie vrouw en ze was daarmee gevaarlijk trots. Ze groeide op in een omgeving waar het gaat om overleven. Haar moeder was meer bezig met het voeden dan met het opvoeden. Binetoe was dus een slachtoffer van de onderdrukten en wilde nu dus zelf voor onderdrukster spelen en ze liet zich bewonderen in nachtclubs.
Modoe’s moeder was door toedoen van Modoe van een arme, zuinige vrouw in een schatrijke, verspilzuchtige vrouw.
Mawdo Fall was iemand die ervan hield om te mopperen als hij iets moest doen (bv. als hij een lamp moest verwisselen). Ramatoulaye was dus iemand die bezig was te overleven: ze had haar eigen taak plus de taak van Modoe, nl. het voorzien in de eerste levensbehoeften. De ik-figuur zag de bioscoop als een weinig kostbare afleiding en gaf haar dus een gezonde vreugde. Met de bioscoop verrijkte ze ook haar innerlijke verhevenheid. Ook de radio verleende ze een troostende rol. Verder spreekt ze Aissatoe als zuster aan en krijgt van haar een auto: Fiat125.
Oesmane is de jongste zoon van de ik-figuur. Hij brengt de brieven van Aissatoe voor de ik-figuur.
Mawdo Ba en leraar wijsbegeerte hebben ieder keer een probleem over opstellen, omdat de leraar niet ertegen kan dat een neger de beste is in wijsbegeerte. Aissatoe Daba raakte zwanger van Ibrahima Fall (Iba), zonder dat haar moeder dat wist. Ze gedroeg zich zonderling en Farmata vertelde wat er aan de hand was. Farmata wist dit te voorspellen aan de hand van haar kauri schelpen: ze gooit de schelpen in de lucht en wacht tot ze vallen. Een kauri ligt apart met de holte naar boven en de andere past er met zijn witte kant bovenop (net als een deksel op een pan). Dat betekent: het kind is in de buik => het is een met de moeder. De 2 kauri’s liggen met zijn tweetjes apart => een jonge vrouw zonder man. Maar 1 kauri is kleiner => een jong meisje. En dat moest verwijzen naar Aissatoe. Nadat de zwangerschap bekend was, vroeg Iba aan de ik-figuur om te trouwen met Daba. Ze stemde in voor nadat Daba was geslaagd van het lyceum. Iba kwam toen vaker thuis bij de ik-figuur en hielp Mawdo Fall met opstellen. Oemar en Oesmane werden verwend met chocola, terwijl Iba gewoon meespeelde met Malick en Alioene. Hij werd niet geaccepteerd door het drietal, omdat hij hun zuster heeft kunnen …. Verder spoorde hij Aissatoe aan om haar best te doen op school, want hij had er immers ale baat bij dat ze slaagt. Farmata aanvaardt Iba als ongegeneerd en schaamteloos, terwijl de ik figuur met alle moeite seksuele voorlichting geeft aan haar drietal, die tegen het geloof rookt en drinkt. In het laatste hoofdstuk hoopt de ik-figuur op een beter leven en ze vraagt aan haar jeugdvriendin Aissatoe of ze haar plannen remt of steunt: ze gaat op zoek naar geluk.