Zakelijke gegevens
Auteur: Joost Zwagerman
Titel: Zes sterren
Uitgever: De Arbeiderspers Plaats: Amsterdam Jaar en druk: 2002, 1e druk
Aantal bladzijden: 210
Genre: Psychologische roman
Eerste reactie
Ik heb dit boek gekozen omdat ik aan het zoeken was naar een bekende schrijver. Toen zag ik de naam Joost Zwagerman en heb twee boeken van hem meegenomen. Het boek ‘Het jongensmeisje’ en dit boek en ik heb gekozen voor dit boek, omdat het andere een verhalenbundel was en dat vind ik minder leuk om te lezen.
Mijn eerste reactie was dat het een nogal zwaar onderwerp is, namelijk zelfmoord, maar dat het toch leuk blijft om te lezen. Er zit zelfs humor in het boek en dat relativeert de gedachten van Justus die soms wel moeilijk te volgen zijn.
Verdieping
Samenvatting
De hoofdpersoon is Justus Merkelbach. Hij woont in Alkmaar bij zijn vader en moeder. Zijn moeder heeft een hygiënetik, ze heeft smetvrees en zit de hele dag dingen te poetsen en schoon te maken. Zijn vader is een norse,rustige man die op een basisschool werkt. Nadat Siem de middelbare school heeft doorlopen, biedt zijn oom Siem hem een baan aan bij zijn eigen tijdschrift: Goedemorgen. Justus neemt de baan graag aan en helpt mee om het bedrijfje te runnen. Ze gaan samen, en alleen, op pad om hotels te bezoeken waar ze een recensie over schrijven en sterren aan geven. De truc achter het blad is dat hotels meer sterren kunnen halen wanneer zij meer adverteren in het blad. Zijn ouders vinden het helemaal geen goede baan en gaan zeuren over Siem.
Als Justus ver weg is op weg naar een hotel, krijgt hij telefoon. Het is zijn vader die belt met het bericht dat zijn oom Siem is overleden. Zijn vrouw, tante Tilly, heeft hem gevonden.
Justus vraagt aan zijn vader hoe hij dood is gegaan, maar zijn vader reageert niet echt en later blijkt dat het zelfmoord was. Justus heeft hier veel problemen mee en snapt niet waarom zijn oom dood wilde. Hij gaat uiteindelijk naar een psychiater waar hij gesprekken heeft over zijn oom. Justus komt zo achter de redenen van de dood van zijn lievelingsoom. Het leek alsof zijn oom alles perfect voor elkaar had, maar zijn huwelijk met Tilly was niet perfect. Hij ging namelijk vaak naar nachtclubs waar hij dan naar bed ging met die vrouwen. Nog later kwam Justus erachter dat hij een vriendin had, Angèle. Tilly kwam daar ook achter door een fax van Angèle en heeft hem verlaten. Dit was zo’n klap voor Siem dat hij een overdosis slaappillen tegelijk heeft ingenomen en daaraan is gestorven. Siem wordt gecremeerd en als Justus samen met Tilly het huis leeg haalt, praten ze over Siem en kan Justus het laten rusten.
Onderzoek van de verhaaltechniek
De hoofdpersoon is Justus Merkelbach (28) en hij vertelt het verhaal uit een ik-perspectief. Van Justus kun je zeggen dat hij een ontwikkeling doormaakt: van een depressieve, verwarde jongen tot iemand die weer verder kan en de vragen rond de zelfmoord kan laten rusten. Hij komt daardoor zeer realistisch op mij over.
Door het ik-perspectief kom je achter zijn gedachten en de reden waarom hij zo graag wil weten waarom zijn oom zelfmoord pleegde. Justus trekt als conclusie uit de zelfmoord dat Siem het niet waard vond om voor hem verder te leven en hij vraagt zich dan ook af of dat een egoïstische gedachte is. Daarnaast voelt hij zich ook schuldig want waarom heeft hij niet eerder gezien dat het wel eens mis kon gaan. Hij komt er maar niet uit, pijnigt zich zelf met de vraag: ‘Waarom?’ en krijgt daar pas antwoord op aan het einde van het boek wanneer Tilly zegt dat wat Siem gedaan heeft niet tegen hem gericht was, dat wist ze zeker. Dan pas kan Justus weer verder leven zonder zich steeds die ene vraag te stellen.
Justus werkt bij zijn oom’s tijdschrift en rijdt het hele land door op zoek naar hotels waar ze weer aan kunnen verdienen. Hij heeft een zeer sterke band met zijn oom en zijn tante en komt er graag. Ook omdat het thuis zo streng is, want zijn moeder heeft smetvrees en zijn vader is niet echt positief over Siem.
Later in het verhaal wanneer zijn oom bordelen bezoekt, ziet Justus de andere kant van zijn oom en hij heeft daar moeite mee. Toch zegt hij er niks van, omdat hij dat niet durft en dan zou hij zich bemoeien met zaken die hem niet aangaan.
Siem is de belangrijkste bijpersoon. Hij is de broer van Justus vader en getrouwd met Tilly. Ze zijn kinderloos en daarom is Justus erg vaak bij hen. Hij is dol op zijn neefje en andersom.
Siem is een flierefluiter, iemand die van het leven geniet, ondanks dat hij nooit naar het buitenland wil. Waarschijnlijk is hij bang voor het onbekende land en in Nederland voelt hij zich wel thuis. Siem houdt van de boeken van Gustave Flaubert en Emma Bovary.
Hij woont in Haarlem in een buurt met villa’s en de nouveau riche. Siem is niet zo’n iemand, maar vind het grappig om tussen hen te leven.
Omdat Tilly onvruchtbaar is, hebben ze geen kinderen en uiteindelijk vrijen ze niet meer met elkaar. Siem mist dat en van zijn vrouw mag hij sex hebben met andere vrouwen als hij maar niet een vriendin krijgt. Siem gaat dus naar bordelen als hij terug komt van hotelbezoeken en verandert daar in een zielige, vieze man. Uiteindelijk ontmoet hij toch een vrouw, Angèle en heeft een relatie met haar.
De vertelwijze is anders dan anders. Het is niet chronologisch, eigenlijk zit er (behalve begin en einde) geen logica in. De gebeurtenissen staan door elkaar en dat is soms moeilijk om te begrijpen en ze op een rijtje te zetten. Het verhaal is dus niet verteld in een rechte lijn en dat maakt het wat onduidelijker. Wat ook anders is, is dat er brieven van Justus door het verhaal heen staan. Aan het begin van het boek staat een brief van hem als hij bezig is met de Flaubert-reis en daarna nog een paar brieven over het Juliana-hotel dat hij beoordeelt. Deze staan apart in het verhaal en hebben er niet veel mee te maken. Het toont de lezer hoe het principe achter Goedemorgen werkt.
Er komen niet veel situaties in de Zes sterren voor. De situaties die er wel zijn, zijn duidelijk beschreven en kun je je voorstellen. Vaker zitten de gebeurtenissen in de gedachten van Justus en daardoor wordt het soms vaag in welke volgorde er wat gebeurt. In de situaties zit totaal geen spanning, het zijn vaak doodnormale situaties waarin iedereen kan komen en dat maakt het verhaal zeer realistisch.
Op zoek naar de thematiek
Het thema is: proberen verder te leven nadat een dierbare zelfmoord heeft gepleegd.
Motieven zijn de vragen die achterblijven bij de familie, zoals bij Justus, zij ouders en bij Tilly. Zij weten niet waarom hij dit hen heeft aangedaan en vooral Justus ouders vinden het gemeen van Siem dat hij zichzelf gedood heeft.
Justus heeft veel schuldgevoelens, maar is ook boos op zijn oom. Hij zit in de knoop en komt er maar niet uit. De vraag ‘waarom’ keert steeds maar terug en daar krijgt hij geen duidelijk antwoord op. Het is meer een samenloop van omstandigheden en voorvallen waardoor Siem besloot zelfmoord te plegen. Uiteindelijk kan Justus verder gaan met zijn leven omdat hij zich er neer legt. Volgens zijn tante heeft hij niets met de zelfdoding te maken en dat stelt hem gerust.
De titel slaat op wat Siem in een dronken bui geroepen heeft in een bordeel. Hij schreeuwde dat hij een zes sterren vrouw had en dat de vrouwen in het bordeel niets voorstelden in vergelijking met haar. Dit heeft niets met het thema te maken.
Plaats in de literatuurgeschiedenis
Het boek is voor het eerst gepubliceerd in 2002.
De schrijver is Joost Zwagerman (1963). Hij werd geboren als zoon van een onderwijzerspaar. Hij studeerde aan de PA in Amsterdam nadat hij de middelbare school had afgerond.
Hij debuteerde in 1986 met de roman 'De houdgreep', een jaar later gevolgd door de verhalenbundel 'Kroondomein'. Met de roman 'Gimmick!' bereikte Joost Zwagerman een groot leespubliek, gevolgd door 'Vals licht' (1991) en 'De buitenvrouw'. Van deze drie romans zijn inmiddels meer dan 150.00 exemplaren per titel verkocht, van 'De buitenvrouw' zelfs meer dan 175.000. 'Chaos en Rumoer' is zijn vijfde roman en verscheen in 1997, en
inmiddels behoort Joost Zwagerman alweer jaren tot de meestgelezen auteurs van Nederland. Zijn laatstverschenen boek is 'Het wilde Westen' (2003) Waar essays instaan over de periode vanaf eind 2000 tot het einde van de verkiezingen van 2003. Daarvoor kwam de roman 'Zes Sterren' (2002) uit.
'Vals licht' werd in 1992 genomineerd voor de AKO-Literatuurprijs en in 1993 verfilmd. Een aantal romans van Joost Zwagerman verscheen in vertaling in Duitsland, Frankrijk, Hongarije, Tsjechië, Estland en Japan.
Behalve romans en verhalenbundels schrijft Joost Zwagerman ook gedichten, columns en
essays. Zijn eerste gedichtenbundel is 'Langs de doofpot' en verscheen in 1987. Zijn tweede bundel 'Ze ziekte van jij' (1988) verscheen in 1998 in een speciale herdruk.
Essays over literatuur, beeldende kunst en popmuziek zijn verzameld in 'Collega's van God' (1993), In het wild' (1996) en 'Pornotheek Arcadië' (2000). Bij verschijning van deze laatste bundel werd Joost Zwagerman in NRC Handelsblad 'een van de schrijvende essayisten van Nederland' genoemd.
In 1999 was Joost Zwagerman gastschrijver aan de rijksuniversiteit Groningen. Van 1998 tot en met 2000 was hij vaste gast in het programma 'Barend & Van Dorp'.
Zwagerman schrijft sinds 1985 regelmatig voor Vrij Nederland en verzorgde van 1998 tot en met 2001 een column in 'de Volkskrant'. Ook had hij een column in het NRC Handelsblad. Hij is nu getrouwd en heeft 3 kinderen
(bron o.a. : www.joostzwagerman.nl)
Om te zeggen dat dit boek typerend is voor Zwagerman, vind ik moeilijk. Naast dit boek heb ik ook een paar verhalen uit ‘Het jongensmeisje’ gelezen. De schrijfstijl komt duidelijk overeen met de stijl in dit boek: het is makkelijk te lezen en de zinnen zijn goed opgebouwd. Ik weet dat Zwagerman meerdere romans heeft geschreven, en dit boek is daar een voorbeeld van.
Verder heeft zijn vader 3,5 jaar gelden zelfmoord geprobeerd te plegen. Dat is waarschijnlijk een van de redenen geweest waarom hij met dit onderwerp is begonnen.
De tijd waarin het geschreven is, is de tijd waarin we nu leven. Dat is dus al na de Internetperiode en deze periode vanaf 2000 heeft nog geen naam. De maatschappij draait meer om geld en mensen reizen veel om dat geld weer goed te besteden. Zekerheden zijn er minder, ook omdat de economie steeds efficiënter moet draaien.
Wat betreft dit onderwerp hoor ik meer over zelfmoorden, ook omdat ik nu zelf ouder ben. Dit boek past ook in de tijd 1980 en daarna, vooral omdat de gebeurtenissen redelijk tijdloos zijn, want zelfmoord komt al eeuwen lang voor. Met een paar aanpassingen zou het verhaal in 1980 kunnen spelen. Misschien speelde het ook wel eerder dan na 2000, want er wordt geen jaartal genoemd. Dat weet ik dus niet zeker, maar omdat er mobieltjes en e-mail zijn, ga ik er vanuit dat het in ieder geval eind 20 eeuw is geschreven.
Beoordeling
Mijn eerste reactie was positief, maar nu ik er een verslag van heb gemaakt, zie ik dat iets minder positief. Nog steeds vind ik dat het een leuk verhaal is om te lezen, maar je moet erg je aandacht erbij houden omdat het niet chronologisch verteld is. Dat vind ik jammer, want het is een beetje een vaag verhaal voor mij geworden.
Een nadeel vind ik ook dat er bijna geen actie in het boek zit, weinig gebeurtenissen die niet spannend zijn. Ze zijn wel boeiend om te lezen, omdat ik van het onderwerp en het thema nog niets wist, behalve dat het natuurlijk zwaar zou zijn. Als er iemand natuurlijk overlijdt overheerst (bij mij) het gevoel dat die persoon nooit meer terugkomt. Maar de emoties en gedachten in dit boek zijn vooral onbegrip en woede. Natuurlijk rouwen ze ook, maar dat komt minder naar voren. Dat vond ik het interessantste van het boek, te zien hoe zij met zoiets als zelfmoord omgaan. Het is erg fascinerend om het te lezen, ook al begrijp ik soms de reacties niet. Bijvoorbeeld de reactie van Justus vader die het alleen maar erg lijkt te vinden dat Siem niet voor hun heeft willen verder leven en dat vindt hij heel erg enthousiast. Ik denk dat hij er heel veel moeite mee heeft dat zijn broer is overleden, ondanks dat hij altijd ruzie met hem maakte en zeurde over hem. Misschien daarom wel juist, dus dat hij nu niet meer op hem kan zieken en dat opeens beseft.
Omdat er in het verhaal niet veel gebeurd, kan ik weinig over de situaties zeggen. Ze zijn erg realistisch, soms te realistisch. Sommige situaties zijn zo gewoon dat het normaal is en dat je dus geen herkenning hebt, omdat het vaak voorkomt. Dat vind ik jammer aan het boek.
Andere situaties zijn helemaal niet realistisch, zoals dat alle hotels in de advertentiefuik vallen. Hoe Justus en Siem de hotels voor de gek houden, vind ik wel het leukste om, te lezen, zoals Siem bijvoorbeeld zelf haren in het doucheputje doet om te kunnen klagen over zijn kamer.
Ik kan me met niemand in het boek identificeren. Zelfmoord van iemand heb ik nooit uit ervaring meegemaakt. Je hoort er wel over, maar toch kan ik me het niet voorstellen hoe dat voelt als iemand zelf dood wil. Ik kan me goed het verdriet voorstellen, omdat ik dat ook heb als er iemand uit mijn familie overlijdt, maar de woede begrijp ik niet. Ik snap wel dat ze boos kunnen zijn, maar ze hebben daar geen reden voor. Ik vind dat het je eigen keuze is, en die moeten andere mensen respecteren, hoe moeilijk dat ook is.
Al met al vond ik het een interessant boek om te lezen, maar zou ik het niet iemand aan willen raden, omdat er geen spanning in zit. Het is op een leuke manier met humor geschreven, maar soms wat verwarrend en dat is een groot nadeel.
REACTIES
1 seconde geleden
T.
T.
Je hoeft joos Zwagerman niet te snappen als je hetzelf niet hebt meegemaakt. Als je het zelf wel hebt meegemaakt, zul je je een genuanceerdere mening toeeigenen. Komt tijd komt raad
Ton
20 jaar geleden
AntwoordenJ.
J.
Dit is echt bullshit man!!!
Er is echt helemaal niets aan en niemand snapt er iets van.
14 jaar geleden
AntwoordenL.
L.
alleen jij snapt het niet het was een prchtig boek
14 jaar geleden
Antwoorden