Walewein en het schaakbord door Penninc

Algemene gegevens
Schrijver: Penninc, Pieter Vostaert
Titel: Walewein
Uitgever: Amsterdam University Press
Plaats: Amsterdam
Jaar uitgave: 2006 (1260 n. Chr.)
Druk: eerste druk
Aantal bladzijden: 118 bladzijden
Genre: Keltische middeleeuwse ridderroman



Samenvatting:
Walewein is een ridder aan het hof van koning Arthur. Als deze hof houdt in het voorjaar, zweeft er een betoverd schaakspel binnen. Maar even onverwachts als het schaakspel binnenvloog, verdwijnt het ook weer. Volgens koning Arthur is het schaakspel een boodschap, en hij wil het dan ook hebben. De enige ridder die dapper genoeg blijkt te zijn is Walewein.

Als eerste, na een lange reis waarbij hij een schildknaap helpt, moet Walewein bij koning Wonder zijn. Maar deze wil alleen het schaakspel geven, als Walewein voor hem het magische zwaard gaat halen. Dat zwaard bevindt zich bij koning Amoraen. Deze wil ook een prijs voor het zwaard, namelijk een jonge schone koningsdochter, genaamd Ysabele.


Dus Walewein gaat op zoek naar Ysabele. Op deze reis naar Ysabele komt hij de rode ridder tegen, die hij dood in een tweegevecht. Want de rode ridder was een slechte ridder. Maar de rode ridder vraagt om vergiffenis en deze geeft Walewein hem voor zijn dood. Deze ridder zal Walewein nog een keer uit de brand helpen. Aangekomen bij het kasteel van Ysabele wordt hij geholpen door de vos Roges. Als hij Ysabele heeft gevonden, worden de twee verliefd op elkaar. Maar Walewein is een man van zijn woord, dus hij brengt Ysabele naar koning Amoraen. Gelukkig voor het jonge liefdeskoppel, was deze al gestorven. Dus kon Walewein het zwaard aan koning Wonder geven, en daarmee het schaakspel aan koning Arthur, en kon hij zelf, zijn geliefde Ysabele houden.


Verhaaltechniek:

Ruimte
Het verhaal begint in het voorjaar, aan het hof van koning Arthur. Het verhaal speelt zich af op vele locaties, aangezien Walewein op reis gaat. Van Koning Arthur, naar koning Wonder, naar koning Amoraen, en uiteindelijk bij Ysabele. Deze woont in het land van Endi, een soort oosterse wereld.

De verteltijd is 11.198 versregels. De vertelde tijd wordt niet duidelijk, je weet dat het in het voorjaar begint, maar ik denk dat de reis ongeveer een jaar heeft geduurd, en dat hij ook in het voorjaar weer terug kwam. Maar dit is niet zeker.


Verhaalfiguren
De belangrijkste personen in dit boek zijn ridder Walewein, rode ridder, de schildknaap, vos Roges en Ysabele.

Walewein is de hoofdpersoon. Hij is en ridder aan het hof van koning Arthur. Het is een moedig, dapper en trouw persoon. Hij biedt zich uiteindelijk aan om het schaakspel te halen, terwijl de andere ridders van de ronde tafel, dat niet durfden.

De rode ridder is een slechte ridder. Hij wou een jonkvrouw verkrachten, maar Walewein schoot te hulp. In een tweegevecht dood hij de rode ridder. Maar de rode ridder heeft spijt van zijn daden en smeekt voor zijn dood, om een eerlijke begrafenis. Deze geeft Walewein hem. Later in het verhaal komt de geest van rode ridder, Walewein nog een keer te hulp.

De schildknaap is dapper en wil heel graag een ridder worden om de dood van zijn enige broer te wreken. Walewein helpt de schildknaap hierbij. Als eerste brengt hij de schildknaap naar koning Arthur, die hem tot ridder slaat, en ten tweede helpt hij de schildknaap in het gevecht.

Vos Roges is een vos, die eigenlijk een prins is. Hij is erg slim en eigenlijk in karakter een echte vos.


Ysabele is de schone, jonge koningsdochter die Walewein moet gaan ophalen voor koning Amoraen. Maar hij wordt zelf verliefd op haar. Ze heeft een witte huid en blonde haren.


Vertelwijze
De vertelwijze is een alwetende verteller. Het verhaal werd vroeger, toen veel mensen nog niet konden lezen, ook altijd verteld een voorgelezen. Dit perspectief is dus gebruikt, om het begrijpelijk te maken voor mensen.


Thema en Motieven
Het thema van het boek is trouw. Walewein blijft elke belofte die hij maakt waar, elke opdracht die hij moet vervullen maakt hij af.

De motieven in dit boek zijn de opdrachten van ridder Walewein.

De taak naar het schaakspel, de queeste naar het magische zwaard en de queeste naar Ysabele. Het thema is hier dus ook in vervlochten.

Je ziet het thema ook goed terug in het stuk met de rode ridder, waar Walewein de ridder een eerlijke begrafenis belooft, en die geeft Walewein hem ook.


Titelverklaring
De titel van het boek is Walewein. Deze titel slaat op de hoofdpersoon, Walewein, ridder aan het hof van koning Arthur, De ridder die taak moet uitvoeren.


Schrijfstijl
De schrijfstijl is echt Middelnederlands. Er worden oude woorden gebruikt, de zinsopbouw is anders. In die tijd, was het de spreektaal, en makkelijk te begrijpen.


Plaats in literatuurgeschiedenis:
Het boek werd in het jaar 1260 n. Chr. op papier gezet door Penninc. Maar deze heeft het verhaal niet afgemaakt, want dit deed Pieter Vostaert. Het deel van Piet Vostaert is dus het laatste deel van het verhaal, dat ongeveer 3300 verzen bevat.


Je kunt niet zeggen of het werk typerend is voor de schrijver, maar het is wel typerend voor de tijd waarin het geschreven is.

De middeleeuwen, van 500 n. Chr. tot 1500 n. Chr., is onder te verdelen in twee periodes. De eerste periode is die van de Vroege Middeleeuwen, 500 tot 1000 n. Chr. De tweede periode is die van de Late Middeleeuwen, 1000 tot 1500 n. Chr. Walewein is dus geschreven in de Late Middeleeuwen.

Er zijn verschillende kenmerken voor deze tijd, de Middeleeuwen.

• Geen eenheidstaal

• Veel macht adel en kerk

• Gerichtheid leven na de dood, memento mori

• Boeken worden mondeling overgedragen.

• Geen gedrukte boeken, maar handschrift en handschriften, (boeken die zijn overgeschreven, unieke boeken) Pas in 1425 n. Chr. Werd de boekdrukkunst uitgevonden.

Ook zijn er verschillende kenmerken van de literatuur van deze tijd, de Middeleeuwen.

• Gericht op voordracht

• Gericht op groepen

• Kunst was gemeengoed, kunstenaars maakten werk voor iedereen,

We kunnen de literatuur in de middeleeuwen verdelen in vier genres.

• Ridderverhalen. Dit kunnen we weer onderverdelen in hoofse- en voorhoofse romans. Een hoofse roman heeft als kenmerken dat er beschaafde omgangsvormen zijn en dat vrouwen onbereikbaar zijn, vrouwen zijn niet meer ondergeschikt. Een voorhoofse roman heeft als kenmerken dat vrouwen zijn ondergeschikt, trouw aan de leenheer en dapperheid in gevecht.


• Dierenverhalen

• Liederen

• Geestelijke literatuur

Bekende werken hiervan zijn uit deze tijd zijn:

• Toneel: mariken

• Liederen: het leid van heer Halewein

• Geestelijke literatuur: Marialegende Beatrijs, Sinte Brandoen

• Didactische literatuur: Jacob van Meerlant

• Dierverhalen: Van den Vos Reinaerde

• Rederijkers: Anna Bijns

• Ridderverhalen: Karel en de Elegast, Walewein

Je ziet dus dat Walewein in deze periode thuishoort. Bijv. het moment met de rode ridder. Als deze dood is, beschermt Walewein hem voor de duivels. Er is dus gerichtheid op het leven na de dood. Door de schrijfstijl en het vertelperspectief is het verhaal geschreven om voorgedragen te worden aan grote groepen.

En Walewein is een hoofse ridderroman. Beschaafde wereld, beschaafde omgangsvormen. En vrouwen zijn ondergeschikt. Zij komen ook bijna niet in het verhaal voor.



Beoordeling:
Walewein is een oud boek en daardoor lastig om te lezen, gelukkig was er in het boek, naast de originele tekst ook een vertaling geschreven.

Het boek heeft een zeer positieve werking op mij. Ik vind een spannend en leuk boek om te lezen.

De passage die mij erg aanspreekt is die van Walewein en de rode ridder. Het tweegevecht dat ze voeren is mooi beschreven, maar ook de trouw komt hier weer heel mooi naar voren. Als de rode ridder om vergiffenis vraagt en om een begrafenis, beloofd Walewein dat, en hij komt die belofte na. De rode ridder die slecht was, maar toch voor zijn dood tot nieuwe inzichten komt. Ook dat Walewein de ridder beschermt vind ik een mooie passage. Walewein die de duivels ziet. Het gaat ook om vergeven, Walewein die de rode ridder vergeeft voor zijn daden. In deze passage komt ook het kenmerk, gerichtheid op het leven na de dood terug.

Het stuk van Walewein en Ysabele vind ik niet echt passend. Er wordt meer lust dan liefde beschreven, en dat vind ik dan ook erg jammer.

Ook heeft het boek niet veel diepgang, ik mis dan ook de emoties (dat zie je ook terug in de passage van Walewein en Ysabele). Deze worden niet uitgediept in het boek. Het gaat vooral om de taak en de moedige daden. Maar ik denk dat je bij een boek uit deze tijd ook niet meer mag verwachten.

Ik vind het al met al wel een aanrader om te lezen. Het verhaal is in veel opzichten niet geloofwaardig, maar je kunt wel goed uit het verhaal opmaken hoe de mensen vroeger dachten en je proeft de sfeer van ridder zijn in het boek. Daarbij is het met vertaling erbij geen moeilijk boek om te lezen. Een aanwinst voor je literatuurverslag.