Voorbij de laatste stad door Gerrit Achterberg

1. Zakelijke gegevens:

a) Titel: Voorbij de laatste stad
b) Dichter: Gerrit Achterberg
c) Bundel: Voorbij de laatste stad, uitgeverij Bert Bakker, Amsterdam, 1982-8

2. Eerste reactie:

a) Keuze: Onze leraar Nederlands heeft het gedicht “Reiziger doet Golgotha” van Gerrit Achterberg voorgelezen en dat gedicht vonden we heel mooi, dus wilden we wat meer gedichten van deze dichter lezen. Wij wilden ons ook wat verder verdiepen in de achtergrond van de dichter.
We waren ook erg nieuwsgierig naar wat de titel van deze bundel nu zou betekenen, en aangezien er een titelgedicht was hebben we dat gedicht verder bekeken.
b) Inhoud: De gedichten die we tegenkwamen in deze bundel waren erg verschillend qua lengte. In bijna alle gedichten wordt veel beeldspraak gebruikt. Door die enorme hoeveelheid beeldspraak moet je de gedichten meerdere malen aandachtig lezen voor je ze begrijpen kunt. Op het eerste gezicht lijken de gedichten moeilijker dan dat ze in werkelijkheid zijn. Dit was ook het geval bij dit titelgedicht. Het lijkt een beetje een mysterieus en triest gedicht (laatste stad komt nogal triest over).

3. Verdieping:

Eerst wil ik even het gedicht weergeven zodat u weet over welk gedicht het nu precies gaat.

Aan het roer dien avond stond het hart
en scheepte maan en bossen bij zich in.
en zeilend over spiegeling
van al wat het geleden had
voer het met wind en schemering
om boeg en tuig voorbij de laatste stad

a) Samenvatting: Gerrit Achterberg heeft dit gedicht geschreven. Als je het gedicht een keer aandachtig hebt doorgelezen weet je dat met “het hart” één persoon wordt bedoeld die aan het nadenken is. In het gedicht staat dat het avond was toen die persoon met een bootje over de spiegeling voer en van alles bij zich in scheepte en daarna voorbij de laatste stad voer. Wanneer je wat verder denkt kom je erachter dat het bootje een persoon is die zich door zijn hart liet leiden door het voorbij gevlogen leven. Hij (die persoon) komt dan allemaal leuke en minder leuke herinneringen tegen en denkt daar nog een keer over na en als hij dan alles overdacht heeft komt hij weer bij het heden en overlijdt hij . Als je dan nadenkt over die persoon die zo nadenkt over het voorbij gegane leven dan komt er een beetje verdrietige stemming over je heen. En je kunt je best wel een beetje voorstellen hoe die man daar aan zijn leven zat te denken. Vooral als je de laatste regel leest: “om boeg en tuig voorbij de laatste stad”. Dat geeft als het ware de kern van het gedicht weer.
b) Onderzoek: Voorbij de laatste stad varen is een metafoor want er wordt hier bedoeld dat de man overlijdt. Er had ook kunnen staan dat de boot zou vernietigd worden of dat hij zou omslaan. Hier zie je dus een christelijk aspect, namelijk het hiernamaals. Je ziet ook verschillende beeldspraakvormen zoals: boot, boeg en tuig ;daar bedoelt de dichter die persoon mee die terug denkt aan zijn leven en aan wat hij ervan heeft terechtgebracht. Je ziet omarmende rijm zie regel 1+4+6 (hart, had, stad) en regel 2+3+5 (in, spiegeling, schemering).Als je zo het gedicht een beetje heb doorgekeken merk je dat je met een traditioneel gedicht te maken hebt. Er wordt namelijk gebruik gemaakt van eindrijm, de zinnen zijn ongeveer even lang en er zijn leestekens weggelaten. Het gaat hier toch duidelijk om de inhoud en niet om de vorm, zoals nog wel eens voorkomt bij moderne gedichten. Als je dit gedicht bekijkt naar de inhoud zie je dat het een lied is want er wordt opeen beknopte manier uiting gegeven aan emoties en dat ook nog met vloeiend taalgebruik.
Dit gedicht kun je ook wat vorm betreft nergens bij indelen. De kenmerken van een epigram komen dan nog het beste overeen want het is een kort emotioneel gedicht.
Wat de opbouw betreft zie je dat er vanaf het begin van het gedicht af naar de laatste kernregel wordt gedicht dat is het belangrijkst zin van dit gedicht. Je ziet ook de omarmende rijm weer terugkomen in de opbouw regel 1+4+6 en regel 2+3+5. Het thema van het gedicht is sterven en dat zie je ook heel goed in de laatste belangrijkste zin van dit gedicht terugkomen.