Vals licht van Joost Zwagerman

A. Verwachtingen en eerste reactie
Nadat ik de boekenkast had door gesnuffeld viel mijn oog op dit boek. De titel trok mij wel aan. Toen ik de achterkant had gelezen, dacht ik dit boek ga ik maar lezen. Ik koos dit boek deels door nieuwsgierigheid, ik vroeg mij af hoe dit boek zou verlopen.

Toch heb ik mijn ouders en broer gevraagd, of ze dit boek hadden gelezen en wat ze er in dat geval van vonden. Hun conclusie was dat het wel een aardig boek was. Niet erg enthousiast dus, maar toch heb ik besloten om het te lezen.

B. Beknopte samenvatting en analyse

Simon Prins, een jongen die Nederlands studeert in Amsterdam, raakt geobsedeerd door het hoerenleven. Hij blijkt niet de enige te zijn en dit weerhoudt hem er dan ook niet van om vaak langs de Ruysdaelkade te lopen. Nadat hij al een aantal meisjes had bezocht, viel zijn blik op een bleek meisje, Lizzie Rozenveldt. Dit meisje had hij al een aantal maal in de stad ontmoet. Nooit had hij met haar gesproken, maar nadat zij een klant uitliet vroeg hij haar of hij haar naar huis mocht brengen. Dit vond ze goed. Zij bleek verschillende namen te hebben, aan de kade wordt ze Janice genoemd en ook Sylvia gebruikt ze als haar naam. Eenmaal thuis aangekomen maakt hij kennis met haar zogenaamde onderwaterkamer. Alles is groen en de gordijnen blijven de gehele dag gesloten. Nadat zij zoals altijd een gloeiend heet bad heeft genomen en ze wat hebben gekletst, vertrekt Simon. Het blijkt dat Lizzie in Nijmegen studeert en in Amsterdam een paar dagen per week werkt om haar studie te betalen.

Op een zondagavond bezoekt Simon Lizzie weer, niet in haar onderwaterkamer maar aan de Ruysdaelkade. Daar ontmoet hij Tanja, ook een hoer, ze kletsten wat met zijn drieën.

Na dit bezoek ontmoet hij Lizzi steeds vaker en wordt dan ook verliefd op haar.

Ze leidt eigenlijk een heel vreemd leven, ze snoept heel veel, slaapt nauwelijks en neemt ontzettend veel vitaminepillen.

Simon wil erg veel van haar weten en zo komt hij er dan ook achter dat bijna niemand van haar hoerenleven afweet, zelfs haar ouders niet. Haar jeugd schijnt niet echt leuk te zijn geweest, maar ze laat niet meer dan dat los.

Bij Simon ontstaan wel een aantal vraagtekens. Zoals hij bijvoorbeeld afvraagt waar zij de tijd vandaan haalt om te studeren en zo zijn er nog een aantal andere dingen. Hij wil de vraagtekens oplossen en gaat op onderzoek uit.

Naar een tijdje komt hij erachter dat ze twee keer eerder een vriendje heeft gehad, Jasper en Wesley.


Later komt Simon tot de ontdekking dat Lizzie zelfs getrouwd is geweest met Jasper.

Ook wordt ze steeds achtervolgd door een man in een groene Opel, ze zegt dat hij zich er niets van moet aantrekken. Ook ontdekt hij dat ze niet alleen aan De Ruysdaelkade werkt maar ook bij de club Yab Yum, een ecortbureau. Dit alles vertelt Tanja hem.

Ook blijkt het dat ze niet studeert in Nijmegen. Als Lizzie erachter komt wat Tanja Simon heeft vertelt schrijft ze hem een brief, waarin zij hem uitnodigt om alles te vertellen. Hij gaat naar haar toe. Het blijkt dat ze een slechte jeugd heeft gehad, haar ouders wilden dat ze overal in uitblinkte. Als dit niet het geval was kreeg ze een pak slaag. Op het laatst hield ze dit niet meer vol en is ze op zeventien jarige leeftijd van huis weggelopen. Toen ontmoette ze Jasper. Ze trouwde met hem, zodat hij niet in dienst hoefde. Ze bleek dan ook niet verliefd op hem te zijn. Omdat ze niet veel geld hadden, stelde Jasper voor dat ze bij Yab Yum zou kunnen gaan werken, dit deed ze. Jasper eiste steeds meer van haar geld en ze besloot te scheiden van hem.

Een tijdje daarna ontmoette ze Wesley. Hij vroeg haar of hij van haar f 9000,- kon lenen voor een installatieruimte. Ze gaf hem het geld, hierna heeft ze niets meer van hem gehoord.

Nadat Lizzie Simon had ontmoet ging ze minder werken en stopte ze bij de Yab Yum.

Op een dag staat Jasper op de stoep. Simon maakt moeilijk kennis met hem en laat vervolgens Lizzie alleen met Jasper. ‘s Avonds maken zij ruzie omdat hij haar ervan verdenkt hem te hebben gebruikt om Jasper af te schrikken, Lizzie ontkent alles.

Hij merkt dat Lizzie ‘s nachts niet slaapt en alleen maar snoep eet. Simon begint te twijfelen en hij besluit haar te schaduwen, zo ontdekt hij dat zij voor controle naar het CAD gaat: Lizzie is verslaafd. Als hij haar hiermee confronteert, ontkent zij alles. Ze besluiten samen naar het CAD te gaan. Hij ontmoet Martin van Doorn, Lizzie’s psycholoog. Ze blijkt al enige tijd clean te zijn.


Ook blijkt dat ze vele schulden heeft, zo’n zesduizend gulden met elkaar. Via het CAD krijgt ze een lening, Simon krijgt wat geld van zijn ouders ( die weten niet dat het voor Lizzie is) en ze krijgt uiteindelijk een bijstandsuitkering. Dit alles blijkt niet voldoende te zijn.

Ze besluiten samen te gaan wonen, zodat ze geld besparen. Jasper helpt hen met verhuizen. Dit gebeurt ‘s nachts omdat Lizzie haar huurbazen er niet achter mogen komen waar zij naar toe is gegaan.

Ze wordt angstiger en blijft de hele dag in huis. Op advies van de psycholoog hervat Simon zijn studie. Hij ontmoet Nico Weuling, een studiegenoot. Bij Nico kan Simon goed studeren en dat doet hij dan ook. Op een avond belt Lizzie Simon op bij Nico. Ze is helemaal overstuur. Jasper is bij haar geweest. Hij heeft cd’s gestolen. Simon gaat naar huis om hem tegen te houden. Hij blijkt al weg te zijn, Simon gaat hem achterna. Nog net ziet hij Jasper de tram in gaan. Snel springt hij in de tram. De politie word erbij gehaald en samen gaan ze naar het politiebureau. Lizzie moet ook komen. Na een hevige ruzie krijgt ze haar spulletjes terug.

Er lijkt dan rust in haar leven te komen. Ze gaat de straat weer op.

Dan besluit Simon Wesley op te zoeken. Simon beweert dat hij journalist is en hij Wesley wil interviewen over Lizzie. Het blijkt dat Wesley een heel andere versie van het verhaal vertelt en het blijkt dan ook dat Lizzie is weggelopen in plaats van Wesley. Het geld kan ze zo krijgen en dit krijgt ze dan ook. Simon stelt voor hiermee de schulden aftelossen. Maar Lizzie besluit het aan de dealers te geven, het blijkt dat ze daar nog een veel grotere schuld heeft. Ze weet dat ze hiermee een grote fout maakt. De man in de groene Opel is een van de dealers hij krijgt nog f 40000,- van haar. Ze besluit onder te duiken en ze zegt tegen Simon dat hij haar niet moet zoeken. Enkele dagen later staat de man van de Opel op de stoep, met twee van zijn vrienden. Ze vragen naar Lizzie, doorzoeken de woning en maken Simon duidelijk dat hij hen echt niet voor de gek moet houden. Ook Simon besluit onder te duiken. Een paar dagen later is hij al weer terug. Lizzie belt hem om te vertellen dat ze veilig is. Hij besluit een afspraak te maken met Martin van Doorn. Hij hoopt dat hij hem meer kan vertellen. Van Doorn vertelt hem dat Lizzie waarschijnlijk aan pseudo-logica fantastica lijdt en haar levensverhaal grotendeels heeft verzonnen. Dat ze dus waarschijnlijk ook niet verslaafd is. Hij drukt Simon op het hart haar nooit met haar leugens te confronteren, want dat zou haar behandeling ernstig beschadigen.

Wanneer Lizzie van haar onderduikadres terugkomt, kan hij zich niet goedhouden en gooit haar alles voor de voeten wat hij van van Doorn heeft gehoord. Lizzie is teleurgesteld door zijn wantrouwen, maar toch wil zij hem alles vertellen. Het blijkt dat ze een tijdlang als doorvoerstation in de heroïnehandel heeft gewerkt. Op een dag is ze beetgenomen en nu wordt ze door dealers gezocht. Dat weekeinde draaien ze om elkaar heen. Als Simon slaapt (door een slaappil) vertelt Lizzie hem dat ze weggaat.


Simon gaat logeren in het huis van Josje Leenhart, familie van Nico Weuling. Josje is namelijk op vakantie met vriendinnen naar Zuid-Afrika, en hij past op haar huis. Op een dag gaat hij naar zijn eigen huis terug en ziet dat Lizzie al haar spullen heeft meegenomen. Hij gaat weer terug naar Josje haar huis. Josje komt eerder terug, omdat ze ruzie heeft gekregen met haar vriendinnen. Josje wordt verliefd op Simon en ze krijgen een korte affaire. Simon houdt het niet langer zonder Lizzie. En hij besluit haar tante te bellen. Hij krijgt Lizzie aan de telefoon en ze maken een afspraak in Nijmegen. Lizzie blijkt erg verandert te zijn. Ze draagt andere make-up, ze werkt niet meer, ze studeert weer (Nederlands) en ze heeft een nieuwe vriend. Ze woont bij haar tante op een zolderkamertje dat eruit ziet als die van een zeventigjarige. Bijna worden ze intiem maar Lizzie zegt dat het geen zin heeft omdat hun relatie toch niet in stand blijft.

Ze nemen weer afscheid. De laatste sneltrein brengt hem weer naar Amsterdam. Even overweegt hij om zich per taxi naar de Yab Yum te laten brengen, maar uiteindelijk gaat hij toch maar gewoon naar huis.

Motieven: De belangrijkste motieven van \"Vals licht\" zijn: het zoeken naar veiligheid/zekerheid, leugen/bedrog en angst.

Personages: Simon Prins en Lizzie Rozenveldt zijn de hoofdpersonen in dit verhaal. De bijpersonen zijn:

- Josje Leenhart (speaking name: Simon \"leent\" haar hart om Lizzie te vergeten)

- Nico Weuling

- Wesley

- Jasper

- Martin van Doorn

- Tanja

Simon Prins is een nogal saai iemand, hij doet erg zijn best om maar niet op te vallen. Hij is student Nederlands en geobsedeerd door de wereld van de prostitutie. Simon studeert in Amsterdam. Zijn precieze leeftijd wordt niet in het boek beschreven. Ik denk dat hij rond de 21 jaar is.

Lizzie Rozenveldt is prostituée aan de Ruysdaelkade en bij het escortbureau Yab Yum. Zij was zeventien toen ze van huis wegliep. Ze is waarschijnlijk ongeveer even oud als Simon Prins. Lizzie is door haar jeugd een nogal onzeker meisje, die daardoor de waarheid niet durft te vertellen. Ze liegt veel en staat niet stevig in haar schoenen. Lizzie krijgt een relatie met Simon, maar deze houdt niet stand. Later zegt ze haar hoerenbestaan op en is weer Nederlands gaan studeren in Nijmegen. Ze woont bij haar tante.

Perspectief en verteller: Dit boek is geschreven vanuit het perspectief van de personele verteller. In dit hij/zij verhaal komt een neutrale verteller voor, die niets verteld over zijn eigen gevoelens, maar wel die van de hoofdpersoon, en dan in dit boek dat van Simon Prins. Hij is aanschouwelijk, je maakt precies zijn gebeurtenissen mee, via één positie.


Het voordeel voor de lezer hiervan is dat je een grote aanschouwing hebt op het gebeuren.

Ruimte: De gebeurtenissen van \"Vals licht\" spelen zich in drie steden:

*Amsterdam: \"de Pijp\", \"de Sarphitastraat\", \"de Ruysdaelkade\" en \"het Raeleneiland\".

*Nijmegen: \" Zwanenveld\"

*Alkmaar: \"Achterdam\"

De plaats waar het verhaal zich afspeelt heeft zeker invloed op de gebeurtenissen in het verhaal, want als het verhaal zich zou afspelen in een klein dorp zonder enige vorm van prostitutie, zou Simon nooit de gelegenheid hebben gehad om in aanraking te komen met de prostitutie en dus met Lizzie.

Stijl: Ik vind de manier van schrijven van Joost Zwagerman prima. Hij gebruikt niet veel moeilijke woorden en de zinslengte is ook prima. Hij heeft een vrij moderne stijl van schrijven met vrijwel geen ouderwetse woorden. Ik vind niet dat hij echt een unieke stijl van schrijven heeft.


Thema: Relatie. Het verhaal draait om een relatie tussen Simon, die geobsedeerd is door de prostitutie en Lizzi, die zelf prostituée is. Lizzie heeft veel problemen, maar ondanks dat blijft Simon haar steunen. Langzaam maar zeker komt Simon steeds meer over Lizzie te weten. Over haar jeugd, maar ook over haar huidige situatie. Lizzie blijft echter liegen en Simon begint steeds meer aan hun relatie te twijfelen., hoewel hij nog steeds heel veel van haar houdt. Uiteindelijk is het voor beiden niet meer te houden en breekt de relatie. Ieder gaat zijn eigen weg. Simon is radeloos, maar heeft Lizzie uit een probleemwereld geholpen. Lizzie leeft nu gelukkig, studeert.

Tijd: Het boek speelt zich af in de tegenwoordige tijd en dan met name in de jaren 80. De vertelde tijd is ongeveer een jaar, als er tenminste afgezien wordt van de uitgebreide flashbacks waarin Simons jeugd in Alkmaar wordt beschreven. Het verhaal is dan ook chronologisch, afgezien dus van die flashbacks. Er zijn wel vooruitwijzingen, want je weet al in het midden van het boek dat Lizzie Simon zal verlaten.

Titelverklaring: De titel \"Vals licht\", is denk ik als volgt te verklaren. Op de kaft staan vissen. Als je een vis in het water ziet zwemmen, is dit beeld misvormd door de breking van het licht in het water. Als je probeert in een keer de vis te pakken, door het glas van het aquarium heen kijken, zul je misgrijpen. Simon probeert ook deze vis te pakken. Deze vis is Lizzie. Maar uiteindelijk grijpt hij mis. Net als de vis in het aquarium. Door de breking van het licht. Vals licht.

C. Verwerkingsopdracht over het gelezen boek

Ik heb gekozen voor verwerkingsopdracht 29.

Joost Zwagerman werd geboren op 18 november 1963 in Alkmaar. Hij werd geboren in een progressief-katholiek milieu waarin zowel zijn ouders als ooms en tantes in het onderwijs werkzaam zijn. Tien jaar groeit hij op als enig kind, dan krijgt hij nog een broertje.

Met schrijven begon hij thuis, met zijn eigen tijdschrift \"Zwagergids\", het was geschreven op multoblaadjes en had vier lezers, pa, ma, oom en tante. Op de middelbare school deed Joost eerst drie jaar Atheneum en daarna de Havo. Hij werkte daar jarenlang enthousiast mee aan de schoolkrant. Na de middelbare school gaat Zwagerman naar de pedagogische academie. Als hij dit heeft gehaald, besluit hij Nederlands te gaan studeren in Amsterdam ( net als Simon en uiteindelijk ook Lizzie) en tijdens zijn studie schreef hij allerlei verhalen voor in tijdschriften.


De belangrijkste boeken in de korte loopbaan van Joost Zwagerman zijn: \"de Houdgreep\", \"Gimick\" en dus \"Vals licht\". Ook schreef Joost Zwagerman poëzie, zoals de bundels \"Langs de doofpot\", \"Maximaal\" en \"De ziekte van jij\". \"Maximaal\" verscheen in 1988 en is geschreven samen met Arthur Lava, Pieter Boskma en Tom Lanoye.

In 1994 verscheen \" De buitenvrouw\" en ter gelegenheid van de boekenweek va 1996 verscheen \" Tomaatsje\".
bibliografie:

1986 De houdgreep (roman)

1987 Langs de doofpot (poëzie)

1987 Kroondomein (verhalen)

1988 De ziekte van jij (poëzie)

1989 Gimmick! (roman)

1991 Vals licht (roman)

1993 Collega’s van God (essays)

1994 De buitenvrouw (roman)

1996 Tomaatsj (novelle)

1996 In het wild (essays en kritieken)

1997 Chaos en rumoer (roman)

1998 De ziekte en jij (poëzie)

D. Eindoordeel en evaluatie

Ik vond het een goed boek, de gebeurtenissen kwamen realistisch op mij over. De situatie werd duidelijk omschreven en zo kreeg ik een duidelijk beeld van de situatie. Het verhaal had waargebeurd kunnen zijn. Toch was het redelijk voorspelbaar. Een relatie met een prostituée lijkt vaak niet kunnen te lukken. Een pluspunt was dat het steeds even leek goed te gaan, maar uiteindelijk mislukte de relatie toch. Het boek heeft me niet aan het denken gezet.

De personen leken echt te kunnen bestaan. Ze werden zeer duidelijk beschreven. Ook hun gevoelens werden duidelijk in het boek. Vooral Simon Prins vond ik sympathiek. Hij wilde Lizzie steeds weer helpen. Hij stak veel energie in hun relatie. Ik kon me identificeren met Simon, omdat de situatie en zijn gedachten heel duidelijk beschreven werden. Alleen denk ik dat ik niet zoveel geduld zou hebben als Simon. Ik zou eerder de relatie hebben beëindigd.


Het boek bevatte weinig moeilijke woorden en was gemakkelijk te lezen. Er zatten geen lastige gedeeltes in waar je je doorheen zou moeten worstelen. Het was geen spannend boek. Ik heb het gehele boek van top tot teen gelezen.

Mijn voorkeur is een onzichtbare verteller, dit geeft naar mijn idee meer spanning.

Het maakt mij eigenlijk niet uit of het boek een open eind heeft of niet. Ik vind dat beide zo zijn voordeel heeft. Bij een open eind houd je vraagtekens en kun je dus je fantasieën gebruiken. Bij een gesloten eind houd je geen vraagtekens en is duidelijk. Dit geeft een soort rust.

Het boek was zoals ik al schreef gemakkelijk te lezen. De zinnen waren niet bepaald bijzonder. Er waren geen zinnen die er echt uitsprongen. Alles was duidelijk beschreven en naar mijn idee was alles \"beeldend\" genoeg.

Het boek bevatte weinig dialogen en veel beschrijvingen. Dit vond ik wel mooi en zo was alles duidelijk in het boek.