Serenade door Leon de Winter

A Samenvatting van de inhoud Ben Weiss, een joodse componist, krijgt te horen dat zijn moeder niet lang meer te leven heeft. Ze heeft een tumor. Ben besluit het zijn moeder, Anneke, niet te vertellen; hij denkt dat zij dan niet meer van haar leven zal kunnen genieten. Ze is namelijk op haar 74ste nog steeds een levenslustige vrouw. Zij is trots op haar enige zoon en belt hem elke dag op om allerlei kleinigheden te bespreken. Ben ergert zich daar eigenlijk aan. Na de dood van haar man is ze reizen gaan maken. Ook heeft ze een andere man leren kennen, met wie ze sinds een paar maanden een relatie heeft. Het ziet er naar uit dat ze een nieuw leven met hem wil beginnen, maar op een dag is ze verdwenen. Ben neemt aan dat ze weer eens op reis is, maar hij krijgt niet het gewoonlijke telefoontje vanuit haar vakantiebestemming en Fred, haar nieuwe vriend, weet ook niet waar ze is. Uit de rekening van een reisbureau, die bij de post van Anneke zit, blijkt dat ze een reis heeft geboekt naar Split, Kroatië. Ze wilde naar Sarajevo, nadat ze het televisieprogramma Nova had gezien, er vloog echter geen enkele vliegtuigmaatschappij naar Sarajevo. Omdat Split het dichtst bij Sarajevo in de buurt ligt, heeft ze een reis naar Split geboekt. Ben en Fred reizen samen naar Kroatië. Tijdens hun zoektocht naar Anneke gaat Fred vreemd. Hij verdedigt zich door te zeggen dat Anneke ook wel buiten haar boekje gaat. En Ben hoort dan verhalen over de betaalde liefde, waarvan zijn moeder tijdens haar reisjes gebruik maakte. Uiteindelijk vinden ze haar via een vriend van Fred. Ze blijkt voor 175.000 gulden te zijn opgelicht. Een man zou voor wapens voor Sarajevo zorgen, zodat de stad zich zou kunnen verdedigen, maar het wapentransport is nooit aangekomen. Anneke is helemaal van de kaart en gaat met Ben en Fred mee terug naar Nederland. Daar sterft zij enkele dagen later aan haar ziekte. Ben en zijn vriendin Inge hebben na de dood van Anneke een gesprek met een psychiater. Deze is gespecialiseerd in oorlogstrauma’s en Ben komt erachter dat zijn moeder deze man eens heeft bezocht. Uit dit gesprek blijkt dat zijn moeder vanwege haar eigen oorlogstrauma plotseling naar het oorlogsgebied is vertrokken om er iets aan te doen. Ben besluit nu eens een echt muziekstuk te schrijven, ter ere van zijn moeder, genaamd: Serenade no.1. B Verhaal analyse 1 Titel Serenade is een verwoording van het centrale thema: aan het eind van het boek besluit Ben te stoppen met zijn reclamewerk en over te gaan op serieus componeren. Zijn eerste stuk heet Serenade no. 1 en is opgedragen aan zijn moeder, net als het hele boek Serenade is opgedragen aan de moeder van Leon de Winter.
2 Genre Het Genre is novelle 3 Personages Ben Weiss: Hij is een succesvolle joodse componist van reclamespotjes en top-40 hits, die geen voldoening put uit zijn werk; hij wil liever serieuze muziek componeren. Hij is klein en heeft kroeshaar dat hij bovenop wat langer houdt dan aan de zijkanten. Zijn gezicht heeft een muizige vorm, een zwakontwikkelde kin, een bescheiden voorhoofd en een lage haargrens. Hij wordt gemiddeld op tien jaar jonger geschat. Hij heeft een vriendin, Inge, die journaliste is. Ben is tevens de ik-verteller, hij is de hoofdpersoon. Anneke Weiss: Zij is de moeder van Ben. Ze is ook joods, vierenzeventig jaar, weduwe en levenslustig. Ze heeft een vriend, Fred Bachman, die net als zij joods is. Anneke voelt zich aal aangesproken door het geweld in Bosnië en besluit ernaartoe te reizen om iets te ondernemen. Ze belt haar zoon elke dag op, en praat dan over van alles en nog wat; politiek, iets dat ze gelezen heeft in de Story of een nieuw kledingstuk dat haar naaister voor haar gemaakt heeft. Ieder jaar kiest ze een vakantiebestemming uit en reist er heen zonder van tevoren haar zoon of vriend te informeren. Ze belt pas de volgende dag wanneer ze is aangekomen op haar bestemming. 4 Tijd Het boek is uitgekomen in 1995 en speelt zich ook in die tijd af, want de oorlog in Bosnië is nog bezig. De vertelde tijd is ongeveer een jaar; vanaf het moment dat Ben te horen krijgt dat zijn moeder nog ongeveer een jaar te leven heeft, tot haar dood. Het verhaal wordt chronologisch verteld, maar loopt over van de flashbacks. Vertelsituatie De vertelsituatie is in ik-perspectief vanuit de hoofdpersoon met een vertellende-ik en een belevende-ik. 6 Ruimte Het verhaal speelt zich af in Armsterdan en Split, een stad dicht bij Sarajevo. 7 Opbouw De bouw was niet ingewikkeld, het verhaal was heel duidelijk te volgen en er zaten geen lastige stukken in. Er zit vrijwel meteen vaart in het verhaal, de gebeurtenissen volgen elkaar snel op. Het hele verhaal hangt goed met elkaar samen, want eigenlijk draait het hele verhaal om Ben’s leven vanaf dat moment. Het verhaal was niet echt spannend, want er waren geen gebeurtenissen die mij naar de keel grepen. Wel werd soms de druk een beetje opgevoerd, want soms duurt het even voordat een gebeurtenis wordt uitgelegd en dan wil je toch wel graag weten hoe dat afloopt…. Er is één verhaallijn, de hoofdlijn. Dat is Anneke die verdwenen is. Af en toe kwamen er wel stukjes in voor over het werk van Ben en over het verleden van Fred. De bouw van het verhaal past heel goed bij het onderwerp, want doordat er af en toe terugblikken zijn van vroeger, worden er een hoop dingen die nu spelen duidelijk. Af en toe werden er wel sprongen in de tijd genomen, gelukkig maar, want anders zou het verhaal wel erg langdradig geworden zijn. Het einde van het boek was duidelijk beschreven, al hield ik nog wel wat vragen over hoe het afloopt met de andere personen uit het verhaal na de dood van Anneke. Maar alles wat van belang was voor het verhaal is duidelijk afgerond. Het verhaal wordt verteld door de ogen en de belevenissen van Ben, je leest zijn gedachten en daden. 8 Thema en motieven In het verhaal zitten geen duidelijke motieven. Het meest naar voren komende thema is de daadloosheid van de Westerse wereld. Verder worden de Tweede Wereldoorlog en de Bosnische oorlog met elkaar vergeleken, wordt het taboe van seks onder ouderen besproken, en wordt het probleem, het inlichten van een ongeneeslijk ziek familielid, aangesneden. Het boek zit dus vol verschillende thema’s. Het verhaal gaat ook over de componist Ben, die niet tevreden is over zijn werk. Het gaat hier over innerlijke leegte. Componeren is Ben’s manier om de oorlog te bestrijden, tevens weer een teken van daadloosheid, want met muziek bestrijd je niks.
9 Bedoeling van de schrijver Het doel van de schrijver is om de mensen attent te maken op de wreedheid in de wereld. Die wreedheid kwam naar mijn mening niet echt naar voren, je schrikt niet echt van de oorlog alleen door Serenade te lezen. Ik heb ergens gelezen dat men van mening is dat het boek te vluchtig geschreven is en daardoor zijn overtuiging mist. Wat meer naar voren komt is de verdwijning van Anneke en de zoektocht die daarop volgt. 10 Taal De tekst was niet lastig om te lezen. Zo nu en dan zaten er wel woorden in waarvan ik de betekenis niet wist, maar als ik het in zinsverband zag, snapte ik de betekenis wel. De verhoudingen van dialoog, gedachten en beschrijving in het verhaal vond ik wel goed. Het werd afgewisseld, waardoor het verhaal niet saai werd. Het taalgebruik was het taalgebruik van Ben. Hij is rond de veertig jaar en hij sprak niet ouderwets en ook niet ontzettend hip. Lekker gewoontjes. C Eigen mening Ik vond het niet erg om het boek te lezen. Ondanks dat ik geen lezer ben, had ik het boek vrij snel uitgelezen. Ik denk dat ik het wel dusdanig interessant vond dat ik wilde weten wat er verder gebeurde. Aangrijpend vond ik dat Ben besluit zijn moeder niet te vertellen over haar ziekte. Dit vond ik eigenlijk ook een foute beslissing, want wie geeft hem het recht te besluiten dat Anneke het maar niet moet weten? Ik zou het vreselijk vinden als mij niet verteld werd dat ik ongeneeslijk ziek was. Ook al zouden mijn ouders mij willen beschermen tegen die pijnlijke waarheid zodat ik zo lang mogelijk gelukkig blijf of zo, ik heb het recht om te weten dat ik ziek ben, daar moet ik mee leren omgaan…. Toen ik het boek uit had, had ik eigenlijk geen moeite het verhaal los te laten, zo pakkend was het ook weer niet. En zoals ik al eerder heb genoemd is de bedoeling van de schrijver niet naar voren gekomen, de hoofdlijn is de verdwijning en de zoektocht van en naar Anneke, de oorlog lijkt maar een bijkomstigheid…jammer….. D Informatie over de schrijver Leon werd op 24 februari 1954 geboren in Den Bosch waar hij opgroeide met zijn orthodox - Joodse ouders. Maar hij groeide op in een niet joodse omgeving. Eerst ging hij naar het gymnasium in Den Bosch later naar het gereformeerd gymnasium in Waalwijk. Na zijn eindexamen vertrok hij in 1974 naar Amsterdam om aan de Nederlandse filmacademie te studeren. Hij had grote bezwaren tegen het onderwijsniveau en publiceerde samen met René Seegers en Jean van de Velde een zwartboek in 1976, waarin hij forse kritiek gaf op de opleiding. De Winter verliet zonder eindexamen de filmacademie in 1978. In 1978 begon hij met films te maken samen met zijn academievrienden Hij maakte ook enkele tv-films en de speelfilm 'De Verwording Van Herman Durer'. Pas later schreef hij het boek met dezelfde titel en hetzelfde onderwerp. Hij ontving hiervoor in 1979 de Reina Prinsen Geerlingsprijs. In samenwerking met Seegers en Van de Velde kwam in 1981 zijn tweede film 'De Afstand' uit. Vanaf 1978 was de Winter recensent van Duitstalige literatuur bij 'Vrij Nederland'. Hij publiceerde ook in 'De Volkskrant'. Zijn romans 'La Place De La Bastille' en 'Zoeken Naar Eileen W.' werden verfilmd door Rudolf van den Berg. In 1986 bracht de Winter verbazing met 'Kaplan'. Een complete stijlbreuk met de boeken daarvoor, die hem door het gros van critici niet in dank werd afgenomen. Leon de Winter wilde met 'Kaplan' iets doen wat niets met literatuur te maken had. Alles moest kunnen. Het moest een dikke worst worden, pure lol. Zijn boeken: Over de leegte in de wereld 1976
De (ver)wording van de jongere durer 1978

Zoeken naar eileen
La Place de la Bastille 1981
Vertraagde roman 1986
Hoffman`s honger 1990
Eergisteren ,overmorgen 1990
Een Abessijnse woestijnkat 1991
Super Tex 1991
De ruimte van sokolov 1992
De verhalen 1993