1 Zakelijke gegevens
a Geschreven door Rascha Peper.
b Het boek heet 'Rico's vleugels. Het is in 1993 voor het eerst verschenen en is in Amsterdam door L.J. Veen (deel van uitgeverij Contact) uitgegeven. De gelezen druk was de tweede druk, verschenen in 1994. Rico's vleugels telt in totaal 238 bladzijden.
c Het is een roman.
2 Eerste reactie
a Ik heb het boek willekeurig uitgekozen. Ik was namelijk naar de bibliotheek in Reusel gegaan en ben daar achter de computer gaan zitten. Ik heb ik een lijst met boeken gezocht en gekeken welke boeken een leuk onderwerp (liefde) hadden. Ik ging vervolgens na welke van deze romans voldoende bladzijden hadden en in de juiste periode uitgegeven waren. Rico's vleugels was precies goed en daarom heb ik die uitgekozen.
b Toen ik het boek gelezen had dacht ik in mezelf na. Ik vond het een heel erg mooi boek, vooral omdat er soms verrassende gebeurtenissen in voorkwamen. Het sprak me heel erg aan en maakte een grote indruk op mij. Ik stond er namelijk versteld van hoe zo'n doodgewone jonge jongen en een rijke oude man zo'n enorm goede band konden scheppen. Dat had ik gewoon niet verwacht. De schrijfster beschrijft dat ook heel erg goed.
3 Verdieping
a Het echtpaar Eduard en Cecile Rochèl zijn al 15 jaar bezig met een schelpenverzameling. Ze besluiten deze collectie te overhandigen aan het Seba-instituut en komen daarom uit de Filippijnen naar Nederland overgevlogen. Ze moeten alle schelpen voorzien van notities wat betreft de vindplaatsen en bijzonderheden. Hiervoor zoeken ze nog een hulpje.
Op een dag krijgt Ernst Bol, directeur van het instituut, autopech en een jongen, Rico genaamd, schiet hem te hulp. Een mooie jongen met zwart, glad haar en smalle heupen. Deze jongen van 14 jaar zoekt nog een baantje en Bol biedt hem aan te komen helpen bij meneer en mevrouw Rochèl voor 100 gulden per dag. Hij weet dat Cecile het niet zo op studenten heeft, maar omdat zij toch naar haar zieke zuster in Frankrijk gaat dacht hij dat Rico geen kwaad zou kunnen.
Als Cecile vertrokken is het zover. Rico wordt voorgesteld aan Eduard. Hij vertelt de jongen vele verhalen over de zoektochten naar schelpen en al snel ontstaat er een hechte vriendschap tussen deze twee heren.
Voor dat hij aan het werk begon hoorde hij van Krokewit, een van de vrienden, dat die mensen hartstikke rijk zijn en dat de moeder van Dijk, een dealertje, daar als werkster in dienst is.
Op zondag is Rico vrij, maar maandagochtend moet hij weer beginnen. Rochèl staat met de zoveelste dode goudvis in z'n hand bij de vijver en ze proberen samen de oorzaak hiervan te achterhalen. Ook is Eduard verliefd geworden op Rico. Hij doet alles om het de jongen naar de zin te maken. Ze werken beiden hard die dag en Rico blijft zelfs eten omdat er overwerk is. Er was één vervelend ding aan het einde van de dag: de jongen miste zijn favoriete T-shirt met de Harley Davidson-vleugeltjes erop. Meneer Rochèl heeft deze stiekem verstopt om eraan te kunnen ruiken. De geur maakte zijn hoofd licht en leeg, maar zijn schoot zwaar en viriel en kloppend.
De volgende ochtend ontsnapt Rico op het nippertje aan een stelletje agenten die het op zijn brommer hebben voorzien. Hij komt bij de villa aan en vindt opnieuw een dode vis in de vijver. Als hij deze uit het water wil halen zakt hij weg. Hij trapt in een stuk glas en bloedt omdat hij geen schoenen aan heeft. Rochèl plakt er een pleister op en wrijft hem goed aan. Rico krijgt al snel in de gaten dat hij zijn voet zit te strelen en vindt dat een raar idee. Maar tevens bedenkt bij dat er veel geld te verdienen is aan zo'n oude man. Hij flirt met de man en net op dat moment verschijnt de auto van Bol op het pad.
Die dag erna is Rico om half 10 nog niet bij de villa aanwezig en begint Rochèl zich zorgen te maken. Hij kijkt ongerust naar hem uit. Eindelijk ziet hij de jongen lopend aankomen. Zijn brommer is in beslag genomen, waardoor hij nogal van streek is. Eduard troost hem en belooft een nieuwe brommer. Hij kan niet meer van Rico afblijven, belooft niets te doen wat Rico niet wil en dan gaat de bel. De werkster!
Nog voor twaalf uur komt Cecile onverwacht thuis en denkt dat het niet helemaal goed gaat met haar man. Daarom stuurt ze hem naar bed en Rico naar huis. Daar is hij het helemaal niet mee eens! Rochèl had hem beloofd nog een hele week te mogen werken en wil naar hem toe. Cecile legt als Eduard wakker wordt alles uit en deze besluit Rico lopend achterna te gaan.
Die avond brengt Rico met zijn vrienden door en slikt drugs, waardoor hij helemaal doordraait. Hij vertrekt met Dijk naar de Duinweg, waaraan de villa ligt. Achterop de brommer is hij een adelaar met bloedende vleugels, maar als hij afstapt is hij volkomen helder. Hij zet als een bezetene het huis in brand, wat Dijk niet kan voorkomen. Hij gooit een steen door de ruit en wil Cecile vermoorden. Rochèl grijpt zijn hand, waardoor hij in zijn hand gesneden wordt en een steek in zijn buik krijgt. Rico vlucht de duinen in achter het huis en Rochèl gaat hem gewond achterna. Bol haalt intussen met Cecile alle dozen zorgvuldig uit de brandende hal en gaat daarna op zoek naar Rochèl, welke hij dood op het strand vindt met een gelukzalige glimlach om zijn mond. Een lach die verwees naar iets dat hij zelf niet kende.
1 Eigenlijk is het de schrijfster die het verhaal vertelt. Je ziet alles door haar ogen. Maar er komen ook stukjes in voor dat je alles door de ogen van Rico, Cecile of dr. Bol ziet (zie hiervoor onderdeel 3b, nummer 5)
3 Er gebeurt in de negen dagen waarin het boek zich afspeelt vrij veel. Zie ook hiervoor 3a.
Dinsdag: het schelpenechtpaar zit op een strandterras. Rico is op het strand met zijn vriend Krokewit aanwezig en ziet het echtpaar zitten. Eduard en Cecile moeten de schelpen voorzien van notities, maar dan blijkt dat Cecile naar haar zieke zus in Frankrijk moet. Ze moet de verzameling in de steek laten en verzoekt dr. Bol een hulpje te zoeken, maar heeft het niet zo op studenten. Woensdag: Dr. Bol krijgt op weg naar huis autopech en Rico schiet hem te hulp. Bol vraagt biedt hem het baantje aan bij de Rochèl.
Donderdag: Cecile is op weg naar Menton en Dr. Bol neemt Rico mee naar de witte villa. Rico helpt met in- en uitpakken en leert snel.
Vrijdag: Rico mag weer komen werken. Eduard vertelt hem verhalen over verre streken en over de schelpen. Na het werk ontmoet Rico zijn vrienden.
Zaterdag: Ernst Bol maakt een wandeling met zijn zus in 's-Graveland. Zij vertelt dat Rochèl met jonge jongens verhoudingen had en daarna naar Curaçao was verhuist. Hij wil nu niet meer dat Rico komt helpen met de schelpen, maar kan er niks aan doen.
Zondag: Ernst en Eduard werken samen en gaan bij de Chinees eten.
Maandag: Meneer Rochèl merkt dat Rico een stiletto heeft en Rico vindt dat vervelend. De jongen trekt vanwege de warmte zijn T-shirt met de Harley Davidson-vleugeltjes uit maar kan deze niet meer terugvinden.
Dinsdag: Rico vindt zijn T-shirt weer terug. Zoals elke ochtend ligt er een dode vis in de vijver. Rico trapt in een stuk glas en Eduard plakt er een pleister op. De jongen merkt dat de man zijn voet aan het strelen is! 's Avonds kraken Rico en zijn vrienden een clubhuisje, maar daar was niet veel te halen.
Woensdag: Rico's brommer is in beslag genomen en Rochèl troost hem. Cecile komt plotseling thuis en stuurt Rico naar huis. Later steekt Rico de villa in brand en steekt Eduard dood.
4 Het verhaal loopt slecht af. Meneer Rochèl wordt doodgestoken en de villa wordt in brand gestoken. Zie ook voor deze vraag de samenvatting bij 3a.
5 De rode draad in het verhaal is eigenlijk de hechte vriendschap tussen meneer Rochèl en Rico, waarvan al snel blijkt dat het meer is dan vriendschap alleen. Dit komt eigenlijk vanuit Rochèl, maar Rico bedenkt zich dat er veel geld te verdienen valt aan zo'n oude man.
b:
1 Het boek is vlot geschreven en er zit flink wat tempo in. Het verhaal wordt in episodes van een dag verteld, net zoals in een tv-serie; elke episode heeft zijn eigen opbuw en ontknoping. De dialogen geven nog meer snelheid aan het boek en zijn bovendien van groot belang voor het verhaal. Zowel die van de jeugdige crimineeltjes als die van de volwassenen komen zeer levens-
echt over.
2 Plaats: De zee en het strand spelen vooral een belangrijke rol. Dat komt vooral doordat de schelpen als het ware de kinderen van de zee zijn en spoelen aan op het strand. Het rijke echtpaar Eduard en Cecile Rochèl verzamelen deze voorwerpen.
Ook Rico is een kind van de zee een woont in een dorp gelegen aan de kust.
De Rochèls trekken tijdelijk met hun schelpen in in een afgelegen villa in de duinen, niet ver van het strand en de zee gelegen. In deze villa speelt zich het grootste deel van het verhaal af.
De ruimte om de hoofdpersonen heen functioneert als decorruimte. Het heeft niks met de gevoelens van de personen te maken
Tijd: In het verhaal verstrijken negen dagen, van dinsdag tot en met woensdag een week later.
Deze negen dagen worden beschreven in 238 bladzijden, dus er is duidelijk sprake van tijdvertraging. Op sommige ogenblikken wordt er heel uitvoerig beschreven, zodat er weinig vertelde tijd is in verhouding tot de verteltijd. Dat zie je vooral op de laatste dag: er gebeurt veel en toch is het maar één dag. Het wordt beschreven in 60 bladzijden.
Rochèl werd met de minuut ongeruster. Of hij zich nu al voorhield dat die jongen zich gewoon verslapen had - laat gemaakt gisteren - of pech met de brommer had of eerst nog een kwartiertje moest opknappen… de angst dat Rico niet meer zou kome, helemaal niet meer, kneep hem zowat de keel dicht.
Er komen ook enkele flashbacks in voor, vooral over de achtergrond van de meneer en mevrouw Rochèl (aan de hand van herinneringen). Eduard vertelt steeds verhalen aan Rico over zijn zoektochten naar schelpen. Onderstaand fragment gaat over een terugblik van meneer Eduard. Hij denkt terug aan de tijd dat hij ging trouwen:
Hij was vierentwintig geweest toen hij trouwde, vrij jong nog. Cecile was negenentwintig. Een opzienbarend huwelijk destijds, want Cecile was een veelbesproken persoonlijkheid in Den Haag. Telg uit de roemruchte, oorspronkelijke uit de Elzas stammende champagnefamilie Rondee; oudste dochter uit een zeer vermogend, maar zeer onconventioneel bankiersgezin, waar af en toe voor de lol met het servies gegooid werd en waar de twee dochters naar hartelust de spot konden drijven met 'de goede partij' die ze waren door het dragen van buitenissige japon-
nen en hoofddeksels, het organiseren van nachtelijke expedities door het duingebied of door zich tot het boeddhisme te bekeren.
Flash-forwards vindt je vrijwel niet in het boek. Maar toch is er drie keer een verwijzing naar de dood van Eduard. De eerste vooruitwijzing is de stiletto van Rico, die hij een keer tevoorschijn haalt om een touw door te snijden. De tweede vooruitwijzing is dat Rico een hamer uit het schuurtje haalt om een pakkist te repareren. Als hij daarmee naar het huis loopt slaat hij een kevertje dood. De derde en laatste vooruitwijzing is dat Rico in een film had gezien dat de maffia een dode vis gebruikt om een gewelddadige dood aan te kondigen.
Ondanks deze flash-forward kun je toch spreken van een chronologische volgorde. Je weet alleen wat er in de tijd die achter je ligt gebeurd is en de toekomst is niet exact te voorspellen. Ik vind dat je aan de hand van die drie aanwijzen niet direct zult zeggen dat Eduard gewelddadig gedood wordt.
3 De verhaalfiguren zijn:
~ Rico Gabrieli: een jongen van 14 jaar die altijd in het zwart en gedeeltelijk in het leer gekleed is. Hij steelt dingen en spijbelt op school. Hij rijdt op een brommer met een Harley Davidson. Rico komt uit een sociaal zwak milieu. Zijn vader
komt uit Venezuela, was zeeman maar werkt nu op de visafslag en is voortdurend dronken. Rico's moeder verdient als prostituée in een bouwkeet. Rico keurt dit af en zegt dan ook dat zijn moeder dood is, als Eduard hem naar zijn moeder vraagt. Rico heeft een goede band met meneer Eduard, maar kan iets minder met dr. Bol opschieten. Deze man is namelijk iets te streng. Rico mag van hem bijvoorbeeld niet in zijn blote buik rondlopen als het snikheet is. Hij is zelfverzekerd van zichzelf maar weet niet goed wat doen als hij erachter komt dat Eduard pedofiel is. Rico is de belangrijkste hoofdpersoon in het boek. Door hem zijn alle problemen (relatie met Eduard, huis in de brand, dood Eduard) begonnen. De round characters zijn Rico Gabriëli, Eduard Rochël en Cecile Rondee. De flat characters zijn Dennis (Krokewit) en zijn moeder, Dijk, Zafer en Titia. Meneer Ernst Bol is een grensgeval. Er wordt wel wat van hem beschreven, maar ook weer niet zoveel als de drie round characters. Tevens kom je van hem meer te weten dan van de flat characters. 4 Het verhaal begint niet midden in een handeling. Er is sprake van een informatieve opening, omdat de schrijfster de personen als het ware eerst voorstelt en beschrijft waar het verhaal zich afspeelt. Onder aan het plankier van het strandpaviljoen stond Rico Gabrieli bewegingen te maken die veel van halter-oefeningen weg hadden. Hij bewoog zijn armen voor zijn borst op en neer, hief ze langzaam omhoog alsof hij een gewicht opduwde en liet ze weer zakken. Met trainen had dit echter niets te maken; op deze manier inspecteerde hij de barstjes in de mouwen van zijn leren jack en maakte ze tegelijkertijd erger, want zijn slechte humeur liet hem tot narrige zelfkwellerij vervallen. Het slot is een gesloten eind. Rico is gevlucht en Eduard is dood. Dit is echt het einde van het verhaal, want het verhaal zou niet verder kunnen gaan. Eduard is immers dood en hij was een belangrijk persoon. Het verhaal sluit echt met een mooi afsluitend stukje tekst: Hij begreep zulke passies niet en ze joegen hem angst aan, ze waren de oorzaak van alle onheil die nu over hem afgeroepen was…maar turend naar de glimlach op het stille gezicht voor hem zag hij hier, aan het duistere Noordzeestrand, in één kort ogenblik, op het punt van breken, hun grootheid. Er komen ook wat nieuwe elementen in voor, zoals in dag twee. Dan komt de belangrijkste hoofdpersoon pas echt in het verhaal. Meteen in het boek maak je al wel kennis met de drie hoofdpersonen (Rico, Eduard en Cecile), maar dan hebben ze nog geen verband met elkaar. Ze zien elkaar alleen en gaan daarna ieder hun eigen weg. Een ander belangrijk nieuw element is wanneer je erachter komt dat meneer Eduard pedofiel blijkt te zijn. Dat is heel belangrijk voor de rest van het verhaal, want nu komen er steeds erg intieme stukjes in voor. Als je niet zou weten dat Eduard pedofiel was, zouden ze ook weinig betekenis hebben. Rico doet alleen mee, omdat hij er misschien nog een hoop mee kan ver- dienen. 5 Het verhaal kent verschillende perspectieven. Grotendeels is het een auctoriaal verhaal, omdat je het door de ogen van de schrijver ziet en komt zelf niet in het verhaal voor. Zij overziet alle gebeurtenissen, kent de gedachten en de gevoelens van de verhaalfiguren. Maar je kunt van sommige stukjes ook zeggen dat het een personaal verhaal is. Een voorbeeld is wanneer Rico erachter komt dat Eduard pedofiel is. Hij weet niet zeker of de bedoeling van Eduard is hem seksueel te benaderen of dat hij het zich alleen maar verbeeldt. Je kent op dat moment dus niet alle gedachten en gevoelens van de verhaalfiguren, omdat je niet weet wat de bedoeling van Rochèl is. Tevens komen er stukjes in voor, waardoor je bepaalde gebeurtenissen door de ogen van een bepaald persoon ziet. Je hebt dan met een ik-verhaal te maken. Een voorbeeld is dat je eerst kennis maakt met de gedachten van Rico, dan met Cecile (ze gaat allemaal mopperen etc) en dan komt dr. Bol aan het woord. c: 1 Rico's Vleugels kent eigenlijk twee thema's. Het eerste thema is de liefde (de passie) voor het verzamelen van schelpen. Hier draait eigenlijk het hele verhaal om. Meneer en mevrouw Rochèl komen naar Nederland om hun schelpenverzameling waar ze zich al 15 jaar mee bezighouden en welke ze beschouwen als hun kinderen (de schelpen). Dan komt Rico in het spel en helpt mee. Het hele verhaal gaat gewoon over de schelpen en Eduard vertelt tijdens het werken verhalen over de zoektochten naar deze schatten van de zee. Het tweede thema in het verhaal is pedofilie. Eduard had vroeger al relaties met andere mannen en begint nu opnieuw weer iets voor een jonge jongen te voelen; voor Rico. In het begin is dit nog niet zo duidelijk, maar doordat Rico 's morgens al mag komen eten, deze jongen vaak langer blijft werken en daarna nog wat drinkt en extra veel geld krijgt wordt het al snel duidelijk dat er een speciale band is ontstaan tussen deze twee mannen. Beiden thema's zijn erg belangrijk voor het verhaal. Je kunt er niet één weglaten, want dan zou heel het verhaal saai zijn, maar je kunt wel zeggen dat de liefde tussen de mannen uit het schelpen verzamelen is voortgekomen. Als familie Rochèl geen schelpen verzamelde zou er ook geen contact komen tussen Rico en Eduard. Ondanks dat kun je niet zeggen dat pedofilie een motief is. Het is veel belangrijker dan de andere motieven. Ik vind het net zo belangrijk als de passie voor de schelpen. 2 De goudvissen keren steeds in het verhaal terug. In het verhaal wordt verteld dat een dode vis bij je op de deurmat betekent: jij ligt binnenkort op de bodem van de rivier. Dat is een oude Siciliaanse gewoonte, bedoelt als waarschuwing (je gaat dood). Elke dag vinden ze een dode vis in de vijver en ook in de verhalen die Eduard vertelt komen vissen in voor (het verhaal over de schelpenvissen bijvoorbeeld). De vijver lag er vredig bij, de vissen stonden stil in het donkere water. Geen dooie te zien helaas. Hij raapte een paar steentjes op, verzekerde zich ervan dat de oude man hem niet achterna kwam lopen en probeerde de slome beesten ermee te raken. De een na de ander begon als een gek door de vijver te schieten. Toen hij er genoeg van had, zag hij opeens onder de takken van een overhangende struik een oranje staartje steken, dat door de beweging van het water naar voren gedobberd was. Ha, toch een dooie! Hij zocht een tak en probeerde de vis naar zich toe te halen, maar stond wat te dicht langs de vijverrand: net toen hij hem naar zich toetrok, zakte zijn hele linkervoet tot aan zijn enkel in de modder! Dit motief is het allerbelangrijkste, omdat er elke dag naar verwezen wordt. Het T-shirt van Rico keert ook steeds terug. Of hij is het kwijt, of hij trekt het uit enz. Maar ongeveer elke dag wordt er wel iets van zijn T-shirt verteld. Het lievelingsshirt is degene met de Harley Davidson-vleugeltjes erop, maar hij draagt ook een Chicago Bull's-shirt en eentje met een kolossale tijgerkop met wijd opengesperde muil erop. Het is gewoon een soort passie voor Rico, het is voor hem net zo belangrijk als de schelpen voor Rochèl zijn. Een heel belangrijk motief is het zeepaardje. Rico kent alleen zeepaardjes uit het souvenirwinkeltje, maar het mooiste uit de zee, volgens Rochèl, is het gebladerde zeepaardje waarvan de mannetjes een buideltje hebben waarmee ze jongen kunnen uitbroeden. De blaadjes die trillen en dansen op de zwembewegingen zijn als camouflage bedoelt, want ze zijn precies hetzelfde als die van de kelpwouden waarin ze voorkomen. Als Rico die een vindt in de Noordzee krijgt hij er van Eduard 1000 gulden voor. Het zeepaardje symboliseert de vader-zoonaspecten van de verhouding tussen Eduard en Rico. "Kijk", zei Rochèl en draaide zich om in zijn stoel zodat zijn knieën de zijne haast raakten, "zo'n zeepaardje is op zichzelf al een leuk diertje hè? Zo parmantig als ze door het water gaan, met die kleine vinnetjes aan weerskanten." In het heel het verhaal wordt hier verder weinig over gesproken maar op het einde keert het zee- paardje terug. Rico steekt Eduard in zijn buik, recht onder zijn navel; de plek waar zeepaardjes een buideltje hebben. Als Rochèl dood ligt te gaan op het strand leidt Rico zijn hand naar die zelfde plek, waar hij een zeepaardje verborgen houdt. Zijn hand werd naar beneden geleid en daar, in de holte tussen buik en opgetrokken benen, bleek een bolle, met water gevulde blaas verborgen te liggen. Een afgebonden plastic zakje. Hij tilde zijn hoofd een beetje op en keek. Het zakje ving het licht van een manestraaltje. In helder water zweefde een gebladerd zeepaardje. De lichtgroene blaad- jes trilden of ze door de wind in beroering gebracht werden en het parmantige, gele lijfje stond roerloos rechtop. Het snuitje graasde de plastic wand af. Hij glimlachte en legde zijn hoofd weer neer. Deze drie motieven leiden naar passie en naar de gevoelens van Eduard en Rico. De jongen geniet van de gevoelens die hij bij Rochèl oproept. Soms worden deze motieven ook weergegeven door de personen zelf. Het laat de bijzondere gevoelens van Rochèl zien. "Goudvisje van me," fluisterde hij, "zeepaardje…mijn lieve kleine tijgerhaai". 3 In het boek wordt bijzonder vaak verwezen naar de titel 'Rico's Vleugels'. Dat blijkt uit de volgende dingen: - Rico heeft een lievelingsshirt: met Harley Davidson-vleugeltjes er voor op. - De enige versiering in de kale kamer van Rico is zijn poster met 'een blond stuk op een Harley, kleine vleugeltjes in d'r zachte bovenarm getatoeëerd. - De achternaam van Rico is 'Gabrieli'. Dit verwijst naar de aartsengel Gabriël. - De xtc-pillen die Rico 's avonds tijdens verblijf bij zijn vrienden geslikt heeft geven hem vleugels. Dat blijkt wanneer bij achterop de brommer zit bij Dijk. Hij zat met een touw aan de Honda vast en doorkliefde een meter of tien boven Dijk de lucht als een speedwing .De boulevard herkende bij wel en de Duinweg ook, maar toch was het een vreemd, uitgestorven landschap waarboven hij vloog. Hij was een adelaar, die rees als Dijk gas gaf en daalde als hij vaart minderde en bij het dalen druppelde er telkens bloed van zijn veren, dat op de weg in honderden kleine druppeltjes uiteenspatte. Opeens ging Dijk heel langzaam rijden. Rico's vleugels werden lam, hij daalde precies achter op de brommer neer en stapte automatisch af toen Dijk tot stilstand kwam. - Dr. Bol en mevrouw Cecile beschouwen de jongen als een Hell's Angel ( mevrouw Rochèl viel flauw als hij kwam aanzetten met een halfwas Hell's Angel op een opgevoerde brommer). Dit verwijst ook weer naar de vleugels, want engelen hebben immers vleugels nodig om te vliegen. d: Rascha Peper is het die het boek 'Rico's Vleugels heeft geschreven. Een boek dat voor het eerst is uitgegeven in 1993, 238 bladzijden telt en tot de romans behoort. Maar wat weten we nou precies van de schrijfster? Rascha Peper is een pseudoniem van Jenneke Strijland. Ze verzon deze naam toen ze een manuscript wilde opsturen naar een uitgeverij waarvan haar buurman de directeur was. Jenneke
werd geboren op 1 januari 1949 te Driebergen en woont nu in Amsterdam. Ze is opgegroeid in een beschermd milieu. Ze heeft Nederlands gestudeerd met als hoofdvak middelnederlandse letterkunde. Ze is een tijdje lerares geweest, maar heeft het onderwijs toch verlaten. Haar lievelingscitaat is die van Marie Claire van november 1996: De essentie van het schrijven is schrijven tegen de dood. Je schrijft om te blijven bestaan. Kennelijk gaat daar voor mij een therapeutische werking van uit, want sinds ik schrijf ben ik een stuk vrolijker. Verder heeft ze grote bewondering voor de klassieke Russische schrijvers en voor Elsschot. In 1983 verhuisde ze voor vier jaar naar Wenen. Haar partner zou hier moeten werken; hij werkte bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze ging les geven aan een internationale school maar had het ook druk met het opvoeden van haar zoontje. Tevens begon ze zich hier serieus in het schrijven te verdiepen en de eerste versies van haar korte roman 'Oesters' verschenen. Na haar terugkeer naar Nederland publiceerden 'Het Hollands maandblad' en de 'Tirade' een paar korte verhalen van haar. De eerste publicatie was 'De waterdame'. Het is het titelverhaal van haar in 1990 verschenen debuutbundel, waarin bijna alle verhalen geschreven zijn vanuit een vrouwelijk perspectief. Na enkele publicaties herschreef ze 'Oesters', omdat ze gemerkt had dat ze 'in alle valkuilen van een beginnend schrijfster was getuind'. In 1991 verscheen deze roman, welke gaat over de liefde tussen een twintigjarig meisje en een man van bijna zestig. In 1992 kwam de novellebundel 'Oefeningen in manhaftigheid' uit, waarin ze voor het eerst verhalen vertelt vanuit een mannelijk perspectief. Ze heeft veel kritiek op deze boeken gehad, maar er waren ook zeer positieve oordelen. In 1993 volgde haar roman 'Rico's Vleugels', in 1995 is 'Russisch blauw' verschenen en kwam in 1997 'Alle verhalen' uit, waarin ook niet eerder gepubliceerd werk is opgenomen. 'Een Spaans hondje' verscheen in 1998 en haar roman 'Dooi' volgde in 1999. In het najaar van 1999 verhuisde ze naar New York, ook dit keer vanwege het werk van haar man. Die werkte namelijk bij de VN-missie. Haar geplande bezoek aan Nederland in maart 2000 tijdens de Boekenweek moest ze helaas afzeggen vanwege een lichte beroerte. Rascha houdt vooral van thema's zoals liefde, dood en vertwijfeling en behandelt deze altijd op een luchtige toon. Ze streeft naar het verwerven van achtergrondkennis voor haar verhalen, of het nu gaat om de vroege middeleeuwen in Italië, zoals in een van de verhalen uit 'Oefeningen in manhaftigheid', over de schelpen zoals in 'Rico's Vleugels', of over de Russische tsarenfamilie in 'Russisch blauw', welke is uitgegeven in 1995. Je ziet dus dat ze in heel wat landen heeft gewoond (en woont). In tien jaar schreef ze zeven boeken en haar publiek werd steeds groter. De meest voorkomende thema's zijn liefde en dood, wat je ook in veel boeken van andere schrijvers uit de twintigste eeuw terugvindt. 4 Beoordeling 1 Er zijn een aantal verhaalelementen die een positieve werking op mij hebben. Dat zijn de volgende: In de eerste plaats vind ik het heel erg spannend. Dat komt omdat ik wil weten of er nog iets gebeurd tussen Eduard en Rico (een verhouding). Vervolgens is het verrassend, omdat ik niet had verwacht dat Rico Eduard op het einde dood zou steken en de villa en in brand zou steken. Tenslotte is Rico's Vleugels in mijn ogen ontroerend. Ik had niet gedacht dat er zo'n goede band zou kunnen ontstaan tussen Rico en Eduard. 2 Het sterkt spreekt met de passage ontroerend, want ik had niet gedacht dat tussen een jongen als Rico, een kleine dief, en Eduard, een zeer welgestelde man, zo'n goede band zou ontstaan. Ik had in eerste instantie gedacht dat Rico meteen naar huis zou worden gestuurd en ik had al zeker niet verwacht dat Eduard verliefd op hem zou worden. Dit vind ik echt heel erg ontroerend. 3 Af en toe vind ik het boek een beetje langdradig. Dan wordt er te veel verteld over allerlei verschillende soorten schelpen etc. Schelpje hier, schelpje daar, steeds weer inpakken, steeds weer uitleg erbij. Dat valt me wel een beetje tegen. 4 Ik kan een vergelijking maken met Annie, een film over een weesmeisje. Daarvoor heb ik de volgende verklaring: Annie is een weesmeisje, heel slordig, dat een week bij heel rijke mensen in huis wordt geplaatst. De eigenaar van dat huis, wiens vrouw Annie heeft uitgekozen, is in eerste instantie helemaal niet blij met de komst van het weesmeisje. Maar tenslotte bloeit er een enorm goede band tussen hen op en willen ze elkaar nooit meer kwijt. Ik vind dat hetzelfde geval bij Rico en Rochèl. Eerst had Rochèl zoiets van: wat moet die jongen bij mijn schelpen. Maar achteraf blijkt Rico toch goed te zijn bevallen en kan Eduard niet meer zonder hem. Rico zelf vertelt ook dat hij de oude man nooit meer kwijt wil. Bovendien moet Rochèl zijn handen 'als bankschroeven' op de smalle heupen van de jongen zetten om hem te beletten 'nog langer bewegingen te maken'. Zijn ogen moet hij sluiten om 'de bolling van de spijkerbroekgulp niet langer te zien'. Rico geniet van zijn gevoelens die door Rochèl opgeroepen worden en wel in die mate dat hij voor het eerst in zijn leven bij die man wil zijn: mee naar de 'Filistijnen'! 5 Mijn oordeel over het probleem is dat het herkenbaar is. Zowel voor de passie voor een verzameling als voor de liefde van Rochèl. Als je iets verzamelt raak je er, vooral als je er al 15 jaar mee bezig bent, erg aan gehecht en doet het je pijn als je er afscheid van moet nemen. De liefde van Eduard vind ik ook heel herkenbaar. Er zijn namelijk heel veel mensen die pedofiel zijn, daar is niks raars of ongewoons aan. Daarom vind ik dat thema in het boek zelf ook zo herkenbaar, omdat je er in het dagelijks leven al kennis mee maakt. Ook de kant van Rico is herkenbaar: hij doet mee voor het geld. Dat is vaak zo, vergelijk dat maar met de prostituees. 6 Ik vind het taalgebruik heel erg origineel. Het is een heel apart taaltje. Rico en zijn vrienden spreken op zo'n manier: Dat ken nie. Heb u ook….? As tu…. Het is heel leuk om dat te lezen, dan zit er nog wat variatie in. Ook gebruiken ze echte stoere taal, zoals schelpenneuker, boompjeneuken en gezeik. "Nou, een goser die ik ken", zei Rico,"die komt uit Turkije, of z'n ouders dan, en daar thuis eten
ze schapekoppen met de ogen d'r nog in! Kejje lekker op bijten, op die oogies!" "Mmm." "Maar
weet u wat smerig is?" "Nou?" "As in je bier! Dat hebben ze mij een keer geflikt." "Daar begint-ie weer! Man, daar moet je toch verstand van hebben! En dat heb jij niet!" "Nee, maar jij misschien! Jíj heb toch onderhand wel in de gaten welke je moet hebben?" "Ja," riep Krokewit,"dat die vent bijvoorbeeld zegt: laat díe niet uit je poten vallen, dat zijn hele dure!" "Nee. Daar heb-tie het nooit over." 7 Ik heb echt heel erg genoten van dit boek. Daarvoor heb ik de volgende argumenten. In de eerste plaats vind ik het een heel erg spannend boek. Dat komt omdat ik wil weten of er nog iets gebeurd tussen Eduard en Rico (een verhouding). Je merkt dat ze zich steeds door elkaar aangetrokken voelen. Op een gegeven moment bloedt de voet van Rico en plakt Eduard daar een pleister op, wat eigenlijk strelen is. Rico denkt na en dan wil je wel weten of hij de volgende keer meedoet, gevoelens bij Rochèl uit gaat lokken etc. Hij bewoog zijn tenen een moment op en neer. Rochèl keek naar de onderkant van zijn voet en wreef toen nogmaals met z'n hele hand over de zijkant van zijn voet heen en weer om de pleister nog steviger te laten plakken en om tegendruk te bieden sloot hij ook z'n andere hand om de voet en hield die daar. Dit duurde misschien tien seconden. Maar in deze tien seconden drong er een verpletterende waarheid tot Rico door: dit had niets meer met het plakken van een pleister te maken! Dit was strelen, aaien, opvrijen! Natuurlijk is het ook gewoon leuk. Dat komt door verschillende aspecten. Ik vind het namelijk leuk om boeken te lezen met als onderwerp (of thema) 'liefde'. Aangezien dit boek daarover ging, sprak het me heel erg aan. Ook vond ik het leuk, omdat de personen die erin voorkomen (waaronder de belangrijkste hoofdpersoon) van mijn leeftijd zijn. Dan zit je toch een beetje in dezelfde denkwijze etc. Vervolgens is het verrassend, omdat ik niet had verwacht dat Rico Eduard op het einde dood zou steken en de villa en in brand zou steken. Ik had eerder gedacht dat Rico en Eduard samen zouden vluchten, weggaan van Cecile om voor de rest van hun leven eeuwig samen te zijn. Maar dat was niet zo. Ik denk dat het komt door de drugs die Rico heeft ingenomen; dat ie daarom van zo'n rare handelingen uitvoerde. "Vieze…vuile…poot!" zei hij schor en Rochèl voelde een stekende pijn onder zijn navel. Een kort moment was Rico's gezicht zo dichtbij dat hij het had kunnen kussen, maar de zwarte, opengesperde ogen waren als van een dier in doodsnood. Tevens is Rico's Vleugels in mijn ogen ontroerend. Ik had niet gedacht dat er zo'n goede band zou kunnen ontstaan tussen Rico, een kleine boef, en Eduard, een zeer welgestelde oude man. Ik had gedacht dat Rico daar alleen goed genoeg zou zijn als een slaafje voor het schelpen in- en uitpakken en niet dat Eduard er meer achter zocht. Ik vind dat het heel mooi in het boek beschreven wordt met veel gevoelens en gedachten. Die zorgen er voor dat het boek je blijft boeien. Ook vind ik het boek van Rascha Peper herkenbaar. Dat geldt zowel voor de passie voor een verzameling als voor de liefde van Rochèl. Als je iets verzamelt raak je er, vooral als je er al 15 jaar mee bezig bent, erg aan gehecht en doet het je pijn als je er afscheid van moet nemen. De liefde van Eduard vind ik ook heel herkenbaar. Er zijn namelijk heel veel mensen die pedofiel zijn, daar is niks raars of ongewoons aan. Daarom vind ik dat thema in het boek zelf ook zo herkenbaar, omdat je er in het dagelijks leven al kennis mee maakt. Ook de kant van Rico is herkenbaar: hij doet mee voor het geld. Dat is vaak zo, vergelijk dat maar met de prostituees. Ook spreekt het taalgebruik me heel erg aan. Ik vind het heel erg origineel. Het is een heel apart taaltje. Rico en zijn vrienden spreken op zo'n manier: Dat ken nie. Heb u ook….? As tu…. Het is heel leuk om dat te lezen, dan zit er nog wat variatie in. Ook gebruiken ze echte stoere taal, zoals schelpenneuker en gezeik. In de meeste boeken vind je gewonen, 'normale' taal, zoals wijzelf gewend zijn. In dit boek laat de schrijfster je kennis maken met andere dialecten. Dat boeit me heel erg. "Z'n brommer is vanochtend in beslag genomen," zei hij. "Hartstikke pleite. Toen heb-tie bij ome Schelp de zak gekregen en toen-die thuiskwam had z'n moeder de politie aan de deur. As-tie morgen niet om acht uur op school is, komen ze 'em halen." Tenslotte vind ik het boek af en toe langdradig. Er wordt ontzettend veel over de schelpen verteld, soms een beetje te veel. De verhalen zijn wel boeiend, maar als ze gaan vertellen over de namen, hoe de schelpen aan die namen komen etc. dan gaat me dat wel een beetje vervelen. Dit is eigenlijk wel te verwachten als het boek als thema heeft 'schelpen verzamelen', maar toch vind ik dat er minder informatie over de schelpen zelf in vermeldt moest worden. Gelukkig wegen de positieve kanten zwaarden dan dat enige minpuntje. Ik raad echt iedereen ( vooral degenen die het leuk vinden om over liefde te lezen) aan om dit boek een keer te gaan lezen. 8 Ik oordeel heel erg positief over Rico's Vleugels. Ik raad echt iedereen aan om dit boek te lezen, vooral als je van het onderwerp liefde houdt (en natuurlijk ook van verzamelen). Rascha Peper laat je veel nieuwe kanten van deze onderwerpen zien en neemt je mee op reis naar een avontuur vol schelpen en romantische streken…. Als dit boek niet leuk is, dan raad ik je aan om geen enkel boek meer te lezen, want niets kan op tegen Rico's Vleugels! 9 Ik ben op zoek gegaan naar recensies over dit boek en heb er twee gevonden. De eerste komt van de internetpagina www.bol.com af, waarnaar een persoon een oordeel heeft gestuurd. Dit heeft hij gedaan in januari 2000. De naam van de persoon weet ik niet. Het oordeel luidt als volgt: Gewoon een lekker boek! Bij het lezen van dit boek wordt u de pedofilie voorgespiegeld. De vertelsituatie is interessant, vanwege de meervoudige vertelsituatie. Rascha Pepe wil door middel van de thema's verzamelen en pedofilie de lezer geboeid houden van begin tot eind. Ook is de manier waarop de personen beschreven worden leuk. En er zitten leuke en vlotte dialogen in. Dus heeft u zin in een boeiend en niet al te zwaar boek; lees dan Rico's Vleugels. Ik ben het helemaal met deze persoon eens. Dat blijkt wel uit mijn eindoordeel (zie onderdeel 4, nummer 7). Ook komen er inderdaad leuke en vlotte dialogen in en is het boek niet al te zwaar. Ik kon het makkelijk volgen en ik ben van mening dat er niet veel ingewikkelde zinnen en/of woorden in voorkomen. De tweede recensie komt uit Fischman-Wiltschut, geschreven door Maaike Meijer in 'De lust tot lezen; Nederlandse dichteressen en het literaire systeem. De datum van deze recensie is mij niet bekend. Dit oordeel luidt als volgt (samengevat): Wie tijdens het lezen van Rico's Vleugels geen rekening wil houden met het feit dat 'verhalen' naar 'iets anders' verwijzen, kan nu het beste dit boekje sluiten en bijvoorbeeld schelpen gaan verzamelen. Misschien kun je iets van vriendschap tussen Rochèl en zijn vrouw ontdekken; ik kan het niet. Ik ben het er wel mee eens dat er in dit boek vaak naar iets anders wordt verwezen, maar had dat zelf eerlijk gezegd niet in de gaten. Nu ik haar recensie heb gelezen vind ik wel dat ze gelijk heeft: zeven keer zeven à de openbaring van Johannes; het verhaal van 'het Lam en het boek met de zeven zegels'. Maaike schrijft dat de lezer die verder spit dan wat hij direct kan overzien bij de bijbel komt. De Openbaring is het laatste bijbelboek en sluit nauw aan bij de 'eindtijdlite- ratuur. Centraal staat de eindoverwinning van God en het Lam. Nu ik daar zo zelf over na ga denken heeft ze wel gelijk ja; het motief 'vissen' komt elke dag voor, behalve op zaterdag. Rico denkt na over een slimme knaap die zeven bijzondere schelpen aan zeven verschillende handelaren verkocht (7 keer 7, de openbaring van Johannes dus). Waar ik het ook mee eens ben is het geval dat er geen vriendschap te bekennen is tussen Eduard en zijn vrouw. Cecile is erg bezorgd etc en komt als de moeder van Rochèl over. Ze bellen wel elke dag met elkaar als Cecile in Frankrijk zit, maar hier doet Rochèl nogal koel over. Het komt helemaal niet over dat die twee met elkaar getrouwd zijn.
komt uit Venezuela, was zeeman maar werkt nu op de visafslag en is voortdurend dronken. Rico's moeder verdient als prostituée in een bouwkeet. Rico keurt dit af en zegt dan ook dat zijn moeder dood is, als Eduard hem naar zijn moeder vraagt. Rico heeft een goede band met meneer Eduard, maar kan iets minder met dr. Bol opschieten. Deze man is namelijk iets te streng. Rico mag van hem bijvoorbeeld niet in zijn blote buik rondlopen als het snikheet is. Hij is zelfverzekerd van zichzelf maar weet niet goed wat doen als hij erachter komt dat Eduard pedofiel is. Rico is de belangrijkste hoofdpersoon in het boek. Door hem zijn alle problemen (relatie met Eduard, huis in de brand, dood Eduard) begonnen. De round characters zijn Rico Gabriëli, Eduard Rochël en Cecile Rondee. De flat characters zijn Dennis (Krokewit) en zijn moeder, Dijk, Zafer en Titia. Meneer Ernst Bol is een grensgeval. Er wordt wel wat van hem beschreven, maar ook weer niet zoveel als de drie round characters. Tevens kom je van hem meer te weten dan van de flat characters. 4 Het verhaal begint niet midden in een handeling. Er is sprake van een informatieve opening, omdat de schrijfster de personen als het ware eerst voorstelt en beschrijft waar het verhaal zich afspeelt. Onder aan het plankier van het strandpaviljoen stond Rico Gabrieli bewegingen te maken die veel van halter-oefeningen weg hadden. Hij bewoog zijn armen voor zijn borst op en neer, hief ze langzaam omhoog alsof hij een gewicht opduwde en liet ze weer zakken. Met trainen had dit echter niets te maken; op deze manier inspecteerde hij de barstjes in de mouwen van zijn leren jack en maakte ze tegelijkertijd erger, want zijn slechte humeur liet hem tot narrige zelfkwellerij vervallen. Het slot is een gesloten eind. Rico is gevlucht en Eduard is dood. Dit is echt het einde van het verhaal, want het verhaal zou niet verder kunnen gaan. Eduard is immers dood en hij was een belangrijk persoon. Het verhaal sluit echt met een mooi afsluitend stukje tekst: Hij begreep zulke passies niet en ze joegen hem angst aan, ze waren de oorzaak van alle onheil die nu over hem afgeroepen was…maar turend naar de glimlach op het stille gezicht voor hem zag hij hier, aan het duistere Noordzeestrand, in één kort ogenblik, op het punt van breken, hun grootheid. Er komen ook wat nieuwe elementen in voor, zoals in dag twee. Dan komt de belangrijkste hoofdpersoon pas echt in het verhaal. Meteen in het boek maak je al wel kennis met de drie hoofdpersonen (Rico, Eduard en Cecile), maar dan hebben ze nog geen verband met elkaar. Ze zien elkaar alleen en gaan daarna ieder hun eigen weg. Een ander belangrijk nieuw element is wanneer je erachter komt dat meneer Eduard pedofiel blijkt te zijn. Dat is heel belangrijk voor de rest van het verhaal, want nu komen er steeds erg intieme stukjes in voor. Als je niet zou weten dat Eduard pedofiel was, zouden ze ook weinig betekenis hebben. Rico doet alleen mee, omdat hij er misschien nog een hoop mee kan ver- dienen. 5 Het verhaal kent verschillende perspectieven. Grotendeels is het een auctoriaal verhaal, omdat je het door de ogen van de schrijver ziet en komt zelf niet in het verhaal voor. Zij overziet alle gebeurtenissen, kent de gedachten en de gevoelens van de verhaalfiguren. Maar je kunt van sommige stukjes ook zeggen dat het een personaal verhaal is. Een voorbeeld is wanneer Rico erachter komt dat Eduard pedofiel is. Hij weet niet zeker of de bedoeling van Eduard is hem seksueel te benaderen of dat hij het zich alleen maar verbeeldt. Je kent op dat moment dus niet alle gedachten en gevoelens van de verhaalfiguren, omdat je niet weet wat de bedoeling van Rochèl is. Tevens komen er stukjes in voor, waardoor je bepaalde gebeurtenissen door de ogen van een bepaald persoon ziet. Je hebt dan met een ik-verhaal te maken. Een voorbeeld is dat je eerst kennis maakt met de gedachten van Rico, dan met Cecile (ze gaat allemaal mopperen etc) en dan komt dr. Bol aan het woord. c: 1 Rico's Vleugels kent eigenlijk twee thema's. Het eerste thema is de liefde (de passie) voor het verzamelen van schelpen. Hier draait eigenlijk het hele verhaal om. Meneer en mevrouw Rochèl komen naar Nederland om hun schelpenverzameling waar ze zich al 15 jaar mee bezighouden en welke ze beschouwen als hun kinderen (de schelpen). Dan komt Rico in het spel en helpt mee. Het hele verhaal gaat gewoon over de schelpen en Eduard vertelt tijdens het werken verhalen over de zoektochten naar deze schatten van de zee. Het tweede thema in het verhaal is pedofilie. Eduard had vroeger al relaties met andere mannen en begint nu opnieuw weer iets voor een jonge jongen te voelen; voor Rico. In het begin is dit nog niet zo duidelijk, maar doordat Rico 's morgens al mag komen eten, deze jongen vaak langer blijft werken en daarna nog wat drinkt en extra veel geld krijgt wordt het al snel duidelijk dat er een speciale band is ontstaan tussen deze twee mannen. Beiden thema's zijn erg belangrijk voor het verhaal. Je kunt er niet één weglaten, want dan zou heel het verhaal saai zijn, maar je kunt wel zeggen dat de liefde tussen de mannen uit het schelpen verzamelen is voortgekomen. Als familie Rochèl geen schelpen verzamelde zou er ook geen contact komen tussen Rico en Eduard. Ondanks dat kun je niet zeggen dat pedofilie een motief is. Het is veel belangrijker dan de andere motieven. Ik vind het net zo belangrijk als de passie voor de schelpen. 2 De goudvissen keren steeds in het verhaal terug. In het verhaal wordt verteld dat een dode vis bij je op de deurmat betekent: jij ligt binnenkort op de bodem van de rivier. Dat is een oude Siciliaanse gewoonte, bedoelt als waarschuwing (je gaat dood). Elke dag vinden ze een dode vis in de vijver en ook in de verhalen die Eduard vertelt komen vissen in voor (het verhaal over de schelpenvissen bijvoorbeeld). De vijver lag er vredig bij, de vissen stonden stil in het donkere water. Geen dooie te zien helaas. Hij raapte een paar steentjes op, verzekerde zich ervan dat de oude man hem niet achterna kwam lopen en probeerde de slome beesten ermee te raken. De een na de ander begon als een gek door de vijver te schieten. Toen hij er genoeg van had, zag hij opeens onder de takken van een overhangende struik een oranje staartje steken, dat door de beweging van het water naar voren gedobberd was. Ha, toch een dooie! Hij zocht een tak en probeerde de vis naar zich toe te halen, maar stond wat te dicht langs de vijverrand: net toen hij hem naar zich toetrok, zakte zijn hele linkervoet tot aan zijn enkel in de modder! Dit motief is het allerbelangrijkste, omdat er elke dag naar verwezen wordt. Het T-shirt van Rico keert ook steeds terug. Of hij is het kwijt, of hij trekt het uit enz. Maar ongeveer elke dag wordt er wel iets van zijn T-shirt verteld. Het lievelingsshirt is degene met de Harley Davidson-vleugeltjes erop, maar hij draagt ook een Chicago Bull's-shirt en eentje met een kolossale tijgerkop met wijd opengesperde muil erop. Het is gewoon een soort passie voor Rico, het is voor hem net zo belangrijk als de schelpen voor Rochèl zijn. Een heel belangrijk motief is het zeepaardje. Rico kent alleen zeepaardjes uit het souvenirwinkeltje, maar het mooiste uit de zee, volgens Rochèl, is het gebladerde zeepaardje waarvan de mannetjes een buideltje hebben waarmee ze jongen kunnen uitbroeden. De blaadjes die trillen en dansen op de zwembewegingen zijn als camouflage bedoelt, want ze zijn precies hetzelfde als die van de kelpwouden waarin ze voorkomen. Als Rico die een vindt in de Noordzee krijgt hij er van Eduard 1000 gulden voor. Het zeepaardje symboliseert de vader-zoonaspecten van de verhouding tussen Eduard en Rico. "Kijk", zei Rochèl en draaide zich om in zijn stoel zodat zijn knieën de zijne haast raakten, "zo'n zeepaardje is op zichzelf al een leuk diertje hè? Zo parmantig als ze door het water gaan, met die kleine vinnetjes aan weerskanten." In het heel het verhaal wordt hier verder weinig over gesproken maar op het einde keert het zee- paardje terug. Rico steekt Eduard in zijn buik, recht onder zijn navel; de plek waar zeepaardjes een buideltje hebben. Als Rochèl dood ligt te gaan op het strand leidt Rico zijn hand naar die zelfde plek, waar hij een zeepaardje verborgen houdt. Zijn hand werd naar beneden geleid en daar, in de holte tussen buik en opgetrokken benen, bleek een bolle, met water gevulde blaas verborgen te liggen. Een afgebonden plastic zakje. Hij tilde zijn hoofd een beetje op en keek. Het zakje ving het licht van een manestraaltje. In helder water zweefde een gebladerd zeepaardje. De lichtgroene blaad- jes trilden of ze door de wind in beroering gebracht werden en het parmantige, gele lijfje stond roerloos rechtop. Het snuitje graasde de plastic wand af. Hij glimlachte en legde zijn hoofd weer neer. Deze drie motieven leiden naar passie en naar de gevoelens van Eduard en Rico. De jongen geniet van de gevoelens die hij bij Rochèl oproept. Soms worden deze motieven ook weergegeven door de personen zelf. Het laat de bijzondere gevoelens van Rochèl zien. "Goudvisje van me," fluisterde hij, "zeepaardje…mijn lieve kleine tijgerhaai". 3 In het boek wordt bijzonder vaak verwezen naar de titel 'Rico's Vleugels'. Dat blijkt uit de volgende dingen: - Rico heeft een lievelingsshirt: met Harley Davidson-vleugeltjes er voor op. - De enige versiering in de kale kamer van Rico is zijn poster met 'een blond stuk op een Harley, kleine vleugeltjes in d'r zachte bovenarm getatoeëerd. - De achternaam van Rico is 'Gabrieli'. Dit verwijst naar de aartsengel Gabriël. - De xtc-pillen die Rico 's avonds tijdens verblijf bij zijn vrienden geslikt heeft geven hem vleugels. Dat blijkt wanneer bij achterop de brommer zit bij Dijk. Hij zat met een touw aan de Honda vast en doorkliefde een meter of tien boven Dijk de lucht als een speedwing .De boulevard herkende bij wel en de Duinweg ook, maar toch was het een vreemd, uitgestorven landschap waarboven hij vloog. Hij was een adelaar, die rees als Dijk gas gaf en daalde als hij vaart minderde en bij het dalen druppelde er telkens bloed van zijn veren, dat op de weg in honderden kleine druppeltjes uiteenspatte. Opeens ging Dijk heel langzaam rijden. Rico's vleugels werden lam, hij daalde precies achter op de brommer neer en stapte automatisch af toen Dijk tot stilstand kwam. - Dr. Bol en mevrouw Cecile beschouwen de jongen als een Hell's Angel ( mevrouw Rochèl viel flauw als hij kwam aanzetten met een halfwas Hell's Angel op een opgevoerde brommer). Dit verwijst ook weer naar de vleugels, want engelen hebben immers vleugels nodig om te vliegen. d: Rascha Peper is het die het boek 'Rico's Vleugels heeft geschreven. Een boek dat voor het eerst is uitgegeven in 1993, 238 bladzijden telt en tot de romans behoort. Maar wat weten we nou precies van de schrijfster? Rascha Peper is een pseudoniem van Jenneke Strijland. Ze verzon deze naam toen ze een manuscript wilde opsturen naar een uitgeverij waarvan haar buurman de directeur was. Jenneke
werd geboren op 1 januari 1949 te Driebergen en woont nu in Amsterdam. Ze is opgegroeid in een beschermd milieu. Ze heeft Nederlands gestudeerd met als hoofdvak middelnederlandse letterkunde. Ze is een tijdje lerares geweest, maar heeft het onderwijs toch verlaten. Haar lievelingscitaat is die van Marie Claire van november 1996: De essentie van het schrijven is schrijven tegen de dood. Je schrijft om te blijven bestaan. Kennelijk gaat daar voor mij een therapeutische werking van uit, want sinds ik schrijf ben ik een stuk vrolijker. Verder heeft ze grote bewondering voor de klassieke Russische schrijvers en voor Elsschot. In 1983 verhuisde ze voor vier jaar naar Wenen. Haar partner zou hier moeten werken; hij werkte bij het ministerie van Buitenlandse Zaken. Ze ging les geven aan een internationale school maar had het ook druk met het opvoeden van haar zoontje. Tevens begon ze zich hier serieus in het schrijven te verdiepen en de eerste versies van haar korte roman 'Oesters' verschenen. Na haar terugkeer naar Nederland publiceerden 'Het Hollands maandblad' en de 'Tirade' een paar korte verhalen van haar. De eerste publicatie was 'De waterdame'. Het is het titelverhaal van haar in 1990 verschenen debuutbundel, waarin bijna alle verhalen geschreven zijn vanuit een vrouwelijk perspectief. Na enkele publicaties herschreef ze 'Oesters', omdat ze gemerkt had dat ze 'in alle valkuilen van een beginnend schrijfster was getuind'. In 1991 verscheen deze roman, welke gaat over de liefde tussen een twintigjarig meisje en een man van bijna zestig. In 1992 kwam de novellebundel 'Oefeningen in manhaftigheid' uit, waarin ze voor het eerst verhalen vertelt vanuit een mannelijk perspectief. Ze heeft veel kritiek op deze boeken gehad, maar er waren ook zeer positieve oordelen. In 1993 volgde haar roman 'Rico's Vleugels', in 1995 is 'Russisch blauw' verschenen en kwam in 1997 'Alle verhalen' uit, waarin ook niet eerder gepubliceerd werk is opgenomen. 'Een Spaans hondje' verscheen in 1998 en haar roman 'Dooi' volgde in 1999. In het najaar van 1999 verhuisde ze naar New York, ook dit keer vanwege het werk van haar man. Die werkte namelijk bij de VN-missie. Haar geplande bezoek aan Nederland in maart 2000 tijdens de Boekenweek moest ze helaas afzeggen vanwege een lichte beroerte. Rascha houdt vooral van thema's zoals liefde, dood en vertwijfeling en behandelt deze altijd op een luchtige toon. Ze streeft naar het verwerven van achtergrondkennis voor haar verhalen, of het nu gaat om de vroege middeleeuwen in Italië, zoals in een van de verhalen uit 'Oefeningen in manhaftigheid', over de schelpen zoals in 'Rico's Vleugels', of over de Russische tsarenfamilie in 'Russisch blauw', welke is uitgegeven in 1995. Je ziet dus dat ze in heel wat landen heeft gewoond (en woont). In tien jaar schreef ze zeven boeken en haar publiek werd steeds groter. De meest voorkomende thema's zijn liefde en dood, wat je ook in veel boeken van andere schrijvers uit de twintigste eeuw terugvindt. 4 Beoordeling 1 Er zijn een aantal verhaalelementen die een positieve werking op mij hebben. Dat zijn de volgende: In de eerste plaats vind ik het heel erg spannend. Dat komt omdat ik wil weten of er nog iets gebeurd tussen Eduard en Rico (een verhouding). Vervolgens is het verrassend, omdat ik niet had verwacht dat Rico Eduard op het einde dood zou steken en de villa en in brand zou steken. Tenslotte is Rico's Vleugels in mijn ogen ontroerend. Ik had niet gedacht dat er zo'n goede band zou kunnen ontstaan tussen Rico en Eduard. 2 Het sterkt spreekt met de passage ontroerend, want ik had niet gedacht dat tussen een jongen als Rico, een kleine dief, en Eduard, een zeer welgestelde man, zo'n goede band zou ontstaan. Ik had in eerste instantie gedacht dat Rico meteen naar huis zou worden gestuurd en ik had al zeker niet verwacht dat Eduard verliefd op hem zou worden. Dit vind ik echt heel erg ontroerend. 3 Af en toe vind ik het boek een beetje langdradig. Dan wordt er te veel verteld over allerlei verschillende soorten schelpen etc. Schelpje hier, schelpje daar, steeds weer inpakken, steeds weer uitleg erbij. Dat valt me wel een beetje tegen. 4 Ik kan een vergelijking maken met Annie, een film over een weesmeisje. Daarvoor heb ik de volgende verklaring: Annie is een weesmeisje, heel slordig, dat een week bij heel rijke mensen in huis wordt geplaatst. De eigenaar van dat huis, wiens vrouw Annie heeft uitgekozen, is in eerste instantie helemaal niet blij met de komst van het weesmeisje. Maar tenslotte bloeit er een enorm goede band tussen hen op en willen ze elkaar nooit meer kwijt. Ik vind dat hetzelfde geval bij Rico en Rochèl. Eerst had Rochèl zoiets van: wat moet die jongen bij mijn schelpen. Maar achteraf blijkt Rico toch goed te zijn bevallen en kan Eduard niet meer zonder hem. Rico zelf vertelt ook dat hij de oude man nooit meer kwijt wil. Bovendien moet Rochèl zijn handen 'als bankschroeven' op de smalle heupen van de jongen zetten om hem te beletten 'nog langer bewegingen te maken'. Zijn ogen moet hij sluiten om 'de bolling van de spijkerbroekgulp niet langer te zien'. Rico geniet van zijn gevoelens die door Rochèl opgeroepen worden en wel in die mate dat hij voor het eerst in zijn leven bij die man wil zijn: mee naar de 'Filistijnen'! 5 Mijn oordeel over het probleem is dat het herkenbaar is. Zowel voor de passie voor een verzameling als voor de liefde van Rochèl. Als je iets verzamelt raak je er, vooral als je er al 15 jaar mee bezig bent, erg aan gehecht en doet het je pijn als je er afscheid van moet nemen. De liefde van Eduard vind ik ook heel herkenbaar. Er zijn namelijk heel veel mensen die pedofiel zijn, daar is niks raars of ongewoons aan. Daarom vind ik dat thema in het boek zelf ook zo herkenbaar, omdat je er in het dagelijks leven al kennis mee maakt. Ook de kant van Rico is herkenbaar: hij doet mee voor het geld. Dat is vaak zo, vergelijk dat maar met de prostituees. 6 Ik vind het taalgebruik heel erg origineel. Het is een heel apart taaltje. Rico en zijn vrienden spreken op zo'n manier: Dat ken nie. Heb u ook….? As tu…. Het is heel leuk om dat te lezen, dan zit er nog wat variatie in. Ook gebruiken ze echte stoere taal, zoals schelpenneuker, boompjeneuken en gezeik. "Nou, een goser die ik ken", zei Rico,"die komt uit Turkije, of z'n ouders dan, en daar thuis eten
ze schapekoppen met de ogen d'r nog in! Kejje lekker op bijten, op die oogies!" "Mmm." "Maar
weet u wat smerig is?" "Nou?" "As in je bier! Dat hebben ze mij een keer geflikt." "Daar begint-ie weer! Man, daar moet je toch verstand van hebben! En dat heb jij niet!" "Nee, maar jij misschien! Jíj heb toch onderhand wel in de gaten welke je moet hebben?" "Ja," riep Krokewit,"dat die vent bijvoorbeeld zegt: laat díe niet uit je poten vallen, dat zijn hele dure!" "Nee. Daar heb-tie het nooit over." 7 Ik heb echt heel erg genoten van dit boek. Daarvoor heb ik de volgende argumenten. In de eerste plaats vind ik het een heel erg spannend boek. Dat komt omdat ik wil weten of er nog iets gebeurd tussen Eduard en Rico (een verhouding). Je merkt dat ze zich steeds door elkaar aangetrokken voelen. Op een gegeven moment bloedt de voet van Rico en plakt Eduard daar een pleister op, wat eigenlijk strelen is. Rico denkt na en dan wil je wel weten of hij de volgende keer meedoet, gevoelens bij Rochèl uit gaat lokken etc. Hij bewoog zijn tenen een moment op en neer. Rochèl keek naar de onderkant van zijn voet en wreef toen nogmaals met z'n hele hand over de zijkant van zijn voet heen en weer om de pleister nog steviger te laten plakken en om tegendruk te bieden sloot hij ook z'n andere hand om de voet en hield die daar. Dit duurde misschien tien seconden. Maar in deze tien seconden drong er een verpletterende waarheid tot Rico door: dit had niets meer met het plakken van een pleister te maken! Dit was strelen, aaien, opvrijen! Natuurlijk is het ook gewoon leuk. Dat komt door verschillende aspecten. Ik vind het namelijk leuk om boeken te lezen met als onderwerp (of thema) 'liefde'. Aangezien dit boek daarover ging, sprak het me heel erg aan. Ook vond ik het leuk, omdat de personen die erin voorkomen (waaronder de belangrijkste hoofdpersoon) van mijn leeftijd zijn. Dan zit je toch een beetje in dezelfde denkwijze etc. Vervolgens is het verrassend, omdat ik niet had verwacht dat Rico Eduard op het einde dood zou steken en de villa en in brand zou steken. Ik had eerder gedacht dat Rico en Eduard samen zouden vluchten, weggaan van Cecile om voor de rest van hun leven eeuwig samen te zijn. Maar dat was niet zo. Ik denk dat het komt door de drugs die Rico heeft ingenomen; dat ie daarom van zo'n rare handelingen uitvoerde. "Vieze…vuile…poot!" zei hij schor en Rochèl voelde een stekende pijn onder zijn navel. Een kort moment was Rico's gezicht zo dichtbij dat hij het had kunnen kussen, maar de zwarte, opengesperde ogen waren als van een dier in doodsnood. Tevens is Rico's Vleugels in mijn ogen ontroerend. Ik had niet gedacht dat er zo'n goede band zou kunnen ontstaan tussen Rico, een kleine boef, en Eduard, een zeer welgestelde oude man. Ik had gedacht dat Rico daar alleen goed genoeg zou zijn als een slaafje voor het schelpen in- en uitpakken en niet dat Eduard er meer achter zocht. Ik vind dat het heel mooi in het boek beschreven wordt met veel gevoelens en gedachten. Die zorgen er voor dat het boek je blijft boeien. Ook vind ik het boek van Rascha Peper herkenbaar. Dat geldt zowel voor de passie voor een verzameling als voor de liefde van Rochèl. Als je iets verzamelt raak je er, vooral als je er al 15 jaar mee bezig bent, erg aan gehecht en doet het je pijn als je er afscheid van moet nemen. De liefde van Eduard vind ik ook heel herkenbaar. Er zijn namelijk heel veel mensen die pedofiel zijn, daar is niks raars of ongewoons aan. Daarom vind ik dat thema in het boek zelf ook zo herkenbaar, omdat je er in het dagelijks leven al kennis mee maakt. Ook de kant van Rico is herkenbaar: hij doet mee voor het geld. Dat is vaak zo, vergelijk dat maar met de prostituees. Ook spreekt het taalgebruik me heel erg aan. Ik vind het heel erg origineel. Het is een heel apart taaltje. Rico en zijn vrienden spreken op zo'n manier: Dat ken nie. Heb u ook….? As tu…. Het is heel leuk om dat te lezen, dan zit er nog wat variatie in. Ook gebruiken ze echte stoere taal, zoals schelpenneuker en gezeik. In de meeste boeken vind je gewonen, 'normale' taal, zoals wijzelf gewend zijn. In dit boek laat de schrijfster je kennis maken met andere dialecten. Dat boeit me heel erg. "Z'n brommer is vanochtend in beslag genomen," zei hij. "Hartstikke pleite. Toen heb-tie bij ome Schelp de zak gekregen en toen-die thuiskwam had z'n moeder de politie aan de deur. As-tie morgen niet om acht uur op school is, komen ze 'em halen." Tenslotte vind ik het boek af en toe langdradig. Er wordt ontzettend veel over de schelpen verteld, soms een beetje te veel. De verhalen zijn wel boeiend, maar als ze gaan vertellen over de namen, hoe de schelpen aan die namen komen etc. dan gaat me dat wel een beetje vervelen. Dit is eigenlijk wel te verwachten als het boek als thema heeft 'schelpen verzamelen', maar toch vind ik dat er minder informatie over de schelpen zelf in vermeldt moest worden. Gelukkig wegen de positieve kanten zwaarden dan dat enige minpuntje. Ik raad echt iedereen ( vooral degenen die het leuk vinden om over liefde te lezen) aan om dit boek een keer te gaan lezen. 8 Ik oordeel heel erg positief over Rico's Vleugels. Ik raad echt iedereen aan om dit boek te lezen, vooral als je van het onderwerp liefde houdt (en natuurlijk ook van verzamelen). Rascha Peper laat je veel nieuwe kanten van deze onderwerpen zien en neemt je mee op reis naar een avontuur vol schelpen en romantische streken…. Als dit boek niet leuk is, dan raad ik je aan om geen enkel boek meer te lezen, want niets kan op tegen Rico's Vleugels! 9 Ik ben op zoek gegaan naar recensies over dit boek en heb er twee gevonden. De eerste komt van de internetpagina www.bol.com af, waarnaar een persoon een oordeel heeft gestuurd. Dit heeft hij gedaan in januari 2000. De naam van de persoon weet ik niet. Het oordeel luidt als volgt: Gewoon een lekker boek! Bij het lezen van dit boek wordt u de pedofilie voorgespiegeld. De vertelsituatie is interessant, vanwege de meervoudige vertelsituatie. Rascha Pepe wil door middel van de thema's verzamelen en pedofilie de lezer geboeid houden van begin tot eind. Ook is de manier waarop de personen beschreven worden leuk. En er zitten leuke en vlotte dialogen in. Dus heeft u zin in een boeiend en niet al te zwaar boek; lees dan Rico's Vleugels. Ik ben het helemaal met deze persoon eens. Dat blijkt wel uit mijn eindoordeel (zie onderdeel 4, nummer 7). Ook komen er inderdaad leuke en vlotte dialogen in en is het boek niet al te zwaar. Ik kon het makkelijk volgen en ik ben van mening dat er niet veel ingewikkelde zinnen en/of woorden in voorkomen. De tweede recensie komt uit Fischman-Wiltschut, geschreven door Maaike Meijer in 'De lust tot lezen; Nederlandse dichteressen en het literaire systeem. De datum van deze recensie is mij niet bekend. Dit oordeel luidt als volgt (samengevat): Wie tijdens het lezen van Rico's Vleugels geen rekening wil houden met het feit dat 'verhalen' naar 'iets anders' verwijzen, kan nu het beste dit boekje sluiten en bijvoorbeeld schelpen gaan verzamelen. Misschien kun je iets van vriendschap tussen Rochèl en zijn vrouw ontdekken; ik kan het niet. Ik ben het er wel mee eens dat er in dit boek vaak naar iets anders wordt verwezen, maar had dat zelf eerlijk gezegd niet in de gaten. Nu ik haar recensie heb gelezen vind ik wel dat ze gelijk heeft: zeven keer zeven à de openbaring van Johannes; het verhaal van 'het Lam en het boek met de zeven zegels'. Maaike schrijft dat de lezer die verder spit dan wat hij direct kan overzien bij de bijbel komt. De Openbaring is het laatste bijbelboek en sluit nauw aan bij de 'eindtijdlite- ratuur. Centraal staat de eindoverwinning van God en het Lam. Nu ik daar zo zelf over na ga denken heeft ze wel gelijk ja; het motief 'vissen' komt elke dag voor, behalve op zaterdag. Rico denkt na over een slimme knaap die zeven bijzondere schelpen aan zeven verschillende handelaren verkocht (7 keer 7, de openbaring van Johannes dus). Waar ik het ook mee eens ben is het geval dat er geen vriendschap te bekennen is tussen Eduard en zijn vrouw. Cecile is erg bezorgd etc en komt als de moeder van Rochèl over. Ze bellen wel elke dag met elkaar als Cecile in Frankrijk zit, maar hier doet Rochèl nogal koel over. Het komt helemaal niet over dat die twee met elkaar getrouwd zijn.
REACTIES
:name
:name
:comment
1 seconde geleden
L.
L.
hey
echt heel goed verslag je hebt me er echt ontzettend meegeholpen!!!
thanxx kus leonie
20 jaar geleden
Antwoorden