Poen! door Hetty van Aar

Primaire gegevens
Auteur: Hetty van Aar
Titel: Poen!
Verschenen in: 2004
Aantal bladzijdes: 94 bladzijdes
Uitgever: Ploegsma

Flaptekst
Kamiel weet zeker dat hij nog geen krasje op Boy’s scooter heeft gemaakt nadat hij er mee onderuit was gegaan op het gras. Maar een paar dagen later krijgt hij de rekening gepresenteerd: 800 euro schade zou hij veroorzaakt hebben. Tegen zijn ouders durft hij niks te zeggen, want dan komen ze er achter dat hij op die scooter heeft gereden.
Ondertussen wordt Kamiel zwaar geïntimideerd door Boy en twee 'getuigen' van de valpartij. Ze voeren de druk op. Wat moet hij doen?


Titelverklaring
Boy zegt tegen Kamiel dat hij poen wil (blz. 32). Het hele boek draait om dat geld.

Samenvatting
Boy heeft een glimmende, vuurrode scooter. Kamiel wil ooit, als hij oud genoeg is, precies dezelfde scooter kopen. Als Boy hem vraagt of hij een keer op zijn scooter wil rijden, vindt hij dat geweldig. De scooter is zwaarder dan Kamiel denkt en hij gaat onderuit op het gras. Kamiel bezeert zijn pols maar aan de scooter lijkt niets mis te zijn.

Boy denkt daar anders over, hij zegt Kamiel dat hij de scooter zal laten repareren bij een adresje dat hij kent, Kamiel krijgt daarna de rekening wel. De volgende dag krijg Kamiel de rekening van Boy: 800 euro! Kamiel weet dat het onzin is en weigert te betalen. Boy valt hem steeds vaker lastig en dreigt zelfs om bij Kamiel thuis in te breken en hem in elkaar te slaan. Er wordt een pizza tegen het raam van hun woonkamer gegooid en de Mercedes-ster van de auto van zijn moeder wordt gepikt.

Kamiel durft tegen niemand iets te zeggen, want dan komen zijn ouders erachter dat hij op die scooter gereden heeft. Kamiel weet niet wat hij moet doen, hij slaapt slecht en krijgt ruzie met zijn beste vriend.

Kamiel vindt een andere jongen (Daan) die hetzelfde meemaakte, hij vraagt hem hoe hij het opgelost heeft. Daan heeft zijn broer er bij betrokken en niets betaald. Kamiel probeert ook zijn broer in te schakelen, maar dat loopt bijna fout af. Met de steun van zijn broer, vertelt Kamiel zijn ouders wat er aan de hand is. Samen met zijn vader en zijn broer gaat hij de volgende dag aangifte doen.

Personages
Kamiel Coster: De hoofdpersoon in het boek is Kamiel Coster. Kamiel is 13 jaar en zit in de brugklas (blz. 7). Samen met zijn beste vriend Bas maakt hij een cd onder de naam KC and di Grosso. KC zijn de initialen van Kamiel en di Grosso is de achternaam van Bas in het Italiaans. Kamiel draait soms ook op feesten. Kamiel is stoer en gespierd en hij heeft best veel lef. Op een gegeven moment durft hij het op te nemen tegen een jongen die in de examenklas zit.

Boy: Boy zit in de eindexamenklas. Hij heeft een nieuwe scooter: een glimmende, vuurrode met een verchroomde uitlaat (blz. 7). Als Kamiel oud genoeg is, wil hij precies dezelfde scooter. Boy laat Kamiel een keer op zijn scooter rijden. Als Kamiel onderuit gaat, zegt Boy dat de scooter daardoor beschadigd is en dat Kamiel de reparatiekosten moet betalen. Als Kamiel dit weigert, bedreigt Boy hem. Boy doet heel stoer, maar eigenlijk is hij heel laf: hij is veel ouder dan Kamiel en chanteert hem met iets dat niet waar is.


Bas de Groot: Bas is de beste vriend van Kamiel. Over Bas wordt niet veel verteld in het boek. Als Kamiel een keer lullig reageert, gaat Bas kwaad weg. Bas wordt niet snel kwaad, maar áls hij kwaad werd bleef hij het lang, te lang, vindt Kamiel. (blz. 33) Bas negeert Kamiel dan ook en wil geen vrienden meer met hem zijn. Als Kamiel het goed wil maken, zegt Bas dat hij daar geen zin in heeft (blz. 44).

Lotte: Lotte is het vriendinnetje van Kamiel. Kamiel kent geen meisje dat liever is dan Lotte (blz. 48). Lotte heeft zacht blauwe ogen met spikkeltjes erin, die bijna altijd blij kijken. Haar witte tanden staan keurig op een rijtje naast elkaar en ze heeft een piepklein wipneusje. Haar gezicht is hartvormig en haar haren zijn bleekblond. (blz. 49)

Joppe: Joppe is de broer van Kamiel. Hij is 16, maar lang niet zo breed en stoer als Kamiel (blz. 8). Joppe is wel heel aardig, Kamiel mag altijd geld van hem lenen en Joppe vraagt zo nu en dan hoe het gaat met Kamiel of dat er iets is, als hij de indruk dat er iets speelt. Uiteindelijk vertrouwt Kamiel Joppe zijn geheim toe, omdat hij denkt dat Joppe hem kan helpen zoals Daans broer Daan geholpen heeft.

Daan: Daan zit bij Kamiel op school. Daan is een jaar of 15, denkt Kamiel, maar Daan is heel lang. Kamiel ziet hoe Boy Daan op zijn scooter laat rijden. Daan valt ook met de scooter. Op een zaterdag zoekt Kamiel Daan op in de supermarkt van zijn vader waar hij aan het werk is. Kamiel vraagt Daan hoe het afgelopen is. Daans verhaal komt precies overeen met dat van Kamiel. Kamiel vraagt hoe Daan het opgelost heeft. Daan vertelt dat hij zijn broer meegenomen heeft en dat die het opgelost heeft (blz. 74).

Erik: Erik is de broer van Daan, hij is lang, bijna net zo lang als de deur (blz. 74).

Sander: Sander zit bij Kamiel op school (in de klas?). Hij heeft het eerste jaar op een andere school verprutst (blz. 14). Als hij Kamiel een oplawaai verkoopt, waardoor hij van zijn fiets valt en zijn hand breekt, smeekt hij Kamiel daarom niets te zeggen. De zes weken dat Kamiel met zijn hand in het gips zit, is Sander poeslief tegen hem geweest, waardoor Kamiels ouders denken dat Sander een hele aardige jongen is. Het tegendeel is waar.

Structuur
Het verhaal bestaat uit elf hoofdstukken voorzien van titel. Het verhaal is chronologisch opgebouwd en bevat geen flashbacks. Het boek heeft één verhaallijn, waarin de chantage van Kamiel door Boy centraal staat. Er gebeurt regelmatig iets dat de spanning opvoert tot het 'hoogtepunt' en de oplossing van het probleem in het laatste hoofdstuk.

Tijd
Het verhaal speelt zich af in deze tijd. Boy heeft een scooter en woorden als 'poen' en 'dokken' wijzen daarop (al zijn ze volgens mij al weer 'uit').

Plaats en ruimte
Het verhaal speelt in een dorp ergens in Nederland. Het dorp wordt uitgebreid beschreven, bepaalde delen van die beschrijving zijn van belang voor het verhaal: "Er zijn maar drie wegen van en naar het dorp. Alle drie kwamen ze uit op het dorpsplein dat omzoomd werd door leibomen. […] Aan het plein lag de kerk. Ernaast was het café met het zaaltje voor begrafenissen en de maandelijkse disco. Aan de andere kant lag de basisschool. Schuin tegenover was de cafetaria, een videotheek, en een kleine buurtsuper met postkantoor. Helemaal in het hoekje, net niet meer op het plein, lag hun huis met mamma’s antiekwinkel. Drie wegen maar. Dat waren die ontsnappingsmogelijkheden, voor als er gevaar dreigde. Maar ook drie routes om in de val te lopen.

In het noorden liep de smalle weg naar school, met bomen en een hobbelig fietspad. […] Aan het begin van die weg, net buiten het dorp, stond de manege. Halverwege woonde een kweker die tuinplanten verkocht. Daar kon het nog wel eens druk zijn. Verder was er niks. Dus als er iets gebeurde, kon je nergens naar toe. Of het moest toevallig bij de kwekerij gebeuren. Maar iemand die je opwachtte deed dat natuurlijk niet op het drukste punt.
In het westen kroop een smalle weg slingerend door het struikgewas. Halverwege lag het pannenkoekenhuis. Aan de bosrand hield de weg op en begon een zandpad. Daar lagen een paar boerderijen. Bas woonde er. En Lotte. Auto’s reden er nauwelijks. Hoogstens af en toe een tractor. Als hier iets gebeurde, was je verloren. Het was een doodlopende weg. Wel erg toepasselijk in zijn situatie. Alsof je de dood tegemoet liep." (blz. 47-48)

Thema en motief
Steeds terugkerende onderwerpen in het boek zijn angsten, chantage, geweld en vriendschap. Kamiel wordt gechanteerd door Boy en twee 'getuigen' van de valpartij, zij dreigen hem wat aan te zullen doen als hij niet betaald. Ze gooien een pizza tegen de ruit van het huis waar Kamiel woont en ze breken de ster van de auto van Kamiels moeder. Ook gebruiken ze geweld bij de bedreigingen. Kamiel is bang voor Boy, de twee 'getuigen' en wat ze zullen doen. Door zijn angsten verliest hij zijn beste vriend en bijna zijn vriendin.

Genre
Fictie.

Taalgebruik
De moeilijkheidsgraad van het boek is AVI 7, wat de complexiteit in het woordgebruik en de zinsstructuur al aangeeft. AVI 7 houdt in dat de zinlengte gemiddeld negen woorden is en dat er woorden van meer dan 3 lettergrepen gebruikt worden. Over het algemeen wordt van kinderen in groep 5 AVI 7 als leesniveau verwacht, maar het boek is bedoeld voor kinderen vanaf een jaar of elf. Het woordgebruik is niet echt moeilijk en ook de zinsstructuur is niet ingewikkeld. Ik kwam één woord tegen waarvan ik niet wist wat het precies betekende en waarvan ik ook verwacht dat een gemiddeld kind van 11 dit niet zal weten, dit was het woord 'leiboom'. Dit woord heb ik opgezocht in het woordenboek: een leiboom is een boom waarvan de takken in een bepaalde richting geleid zijn.

Perspectief
Hij/zij perspectief. Het boek is geschreven vanuit Kamiel.


Auteur
Het boek begint met een bladzijde over de auteur van het boek: Hetty van Aar:
"Hetty van Aar werd in 1948 in Twente geboren, in Almelo om precies te zijn. Toen ze drie jaar was, verhuisde ze naar Noord-Brabant. En daar woont ze nu nog steeds, hoewel ze tussentijds een paar jaar in het Midden-Oosten heeft gewoond. Maar Twente heeft nog altijd een speciale plaats in haar hart, net als de zee, kleine Griekse eilandjes en muziek. Hetty van Aar is getrouwd met een man die lekker kan koken, en heeft zes kinderen.
Zodra ze kon lezen, las ze alles wat ze te pakken kon krijgen. Op de middelbare school begon ze met het schrijven van gedichten en schreef ze hele dagboeken vol, die ze later allemaal weer verscheurde. Na de Opleiding voor Kleuterleidster ging ze verhalen schrijven voor haar eigen klas, tot ze stopte met werken omdat ze zelf kinderen kreeg.
Over schrijven zegt ze: 'Vroeger dacht ik altijd dat verhalen pas echt spannend werden als je er heel veel politie en brandweer in liet komen. Maar tegenwoordig vind ik mijn inspiratie heel dichtbij: in iets wat ik zie, hoor of lees, in mijn eigen gezin of in mensen die ik ontmoet. Voeg daarbij je eigen fantasie en het stoeien met taal, en je krijgt een verhaal. Ik ben altijd op zoek naar de juiste woorden om een bepaalde situatie te kunnen beschrijven, zelfs in de meest hachelijke toestand denk ik nog: hoe beschrijf je dit? Daarom is het zo wonderlijk dat ik juist volledig kan opgaan in muziek, omdat muziek uitdrukking geeft aan je diepste gevoelens zonder er ook maar een enkel woord voor nodig te hebben.'"

Relatie auteur en boek
'Poen' is het tweede boek van Hetty van Aar voor jongeren. Voor haar verhalen vindt ze inspiratie heel dichtbij: bijvoorbeeld via haar eigen kinderen. 'Poen' is losjes gebaseerd op een ervaring van haar zoon.

Eigen mening
Het boek is bedoeld voor kinderen vanaf een jaar of 11, de moeilijkheidsgraad is AVI 7, het woordgebruik is niet moeilijk en de zinsstructuur is niet ingewikkeld. Het verhaal is wel spannend tot en met het laatste hoofdstuk. Hierdoor is het boek erg geschikt voor kinderen/jongeren die niet zo van lezen houden of lezen lastig vinden. De personen in het boek komen geloofwaardig over, waardoor je je als lezer goed in kunt leven in de situaties. Gebeurtenissen en dialogen nemen beiden een belangrijkste plaats in. De gebeurtenissen in het verhaal bouwen de spanning langzaam op tot het 'hoogtepunt' en de oplossing van het probleem. De dialogen geven de gebeurtenissen iets extra's.

Als je een niet al te moeilijk boek met een spannend verhaal wilt lezen, dan is Poen! een goede keus.