Orpheus in de dessa door Augusta de Wit

A. Verwachtingen en eerste reactie

Dit boek is mij aangeraden door een vriendin, zij zei dat zij hem ook aan het lezen was en dat het een makkelijk boek is om te lezen. Ook is dit boek een keer besproken in de les en toen leek het mij ook al een interessant boek, maar ik was de titel vergeten evenals de naam van de schrijfster. Het is een heel makkelijk boek om te lezen, maar alles wordt zo uitvoerig beschreven dat je het gevoel hebt dat je er midden inzit en dat is wel heel bijzonder. Het boek heb je dan ook zo uit.

B. Beknopte samenvatting en analyse

Samenvatting
Het boek gaat over Willem Bake, die op een avond een fluitspel hoort vanuit het bos, maar kan er niet achter komen wie het is. Op een gegeven moment komt hij erachter dat het Si-Bengkok is, dit wordt het verteld door Indo. Hij vraagt de jongen of hij bij hem thuis komt spelen, op de fluit, tegen betaling, de jongen doet dit niet en hij is erg teleurgesteld. Maar dan regelt Indo dat hij komt spelen. Dit doen ze vaker en vaker. Dan verteld Si-Bengkok hem verschillende dingen over de cultuur en het geloof. Op een gegeven moment komt hij niet meer, omdat Bake hem een voorschot zou geven, maar op dat moment is Bake zo druk in de fabriek met een nieuwe machine bezig dat hij het vergeet. Dan worden er karbouwen gestolen, steeds meer. Dan krijgen Bake en Indo de kans om erachter aan te gaan en dat doen ze, Bake schiet dan de persoon neer die op de karbouw zit en dan blijkt het Si-Bengkok te zijn. Ze nemen hem mee naar het dorp, maar voor ze het dorp bereikt hebben overlijd de jongen.

Motieven
De fluit
De buffels
Geld

Personages
Bake: een ingenieur die op Java een machine test. Hij staat welwillend tegenover de inlanders, maar zijn beeld van hen wordt negatief beinvloedt door de Indo.
Indo: is de zoon van een Nederlandse vader en een inlandse moeder. Spreekt erg negatief over het volk van zijn moeder, wat Bake niet aanstaat. Hij assisteert Bake op Java.
Si-Bengkok: wat ‘de mismaakte’ in het Indisch betekent, is een buitengewoon begaafde fluitspeler waar zelfs dieren naar luisteren. Hij en zijn familie zijn erg arm, vandaar dat hij Bake na een tijdje een voorschot vraagt, wat Bake dan vervolgens vergeet te geven. Hierdoor besluit hij mee te helpen wat karbouwen van Bake te stelen omdat hij anders helemaal geen geld heeft. Maar Si-Bengkok wordt neergeschoten door Bake, die een enorme wroeging krijgt omdat hij het voorschot vergeten was te geven en omdat Si-Bengkok eigenlijk helemaal geen kwade bedoelingen had, maar het uit pure noodzaak heeft gedaan.

Perspectief en verteller
Het is een alwetende verteller en wordt geschreven vanuit het perspectief van Willem Bake. Je weet alleen zijn gedachten en gevoelens.

Ruimte
Het verhaal speelt zich af op Java in Indonesië. En dan het meeste in de fabriek en in het bos. De ruimte wordt steeds uitgebreid beschreven.

Stijl
Het zijn steeds hele lange zinnen. 'De instinctief-gevoelde tegenstelling lokte den luisteraar met de bekoring, waarmede het onbegrijpelijke ons lokt, -elk onbegrijpelijk ding, ook het schijnbaar nietigste- een duizelige schrede nader lokt tot die afgronddiepe onbegrijpelijkheid van het eigen bestaan.' blz.10
Ook is het ouderwets taalgebruik. 'De gedempte stem riep waarschuwend; hij keek om en zag tussen de stuiken aan de oever een gelig gezicht en een ineengedoken figuur; dan Indo herkennend, die boekhouder was aan de fabriek, ging hij naar hem toe.' blz.27
Het zijn niet echt moeilijke woorden die worden gebruikt, maar omdat het nogal ouderwets is moet je er wel even overdenken wat het betekent.
De ruimte wordt heel beeldend beschreven. 'Alleen in het bamboe-bosje, op het maanlichte, grasveld, tjilpte en kriekte een krekel. en vanwaar de rivier opschemerde tussen blauwig-beglansd riet, kwam een kabbelend gemurmel, bijna onhoorbaar.'

Thema
Het thema is schuldgevoel. Als Bake erachter komt dat het Si-Bengkok is voelt hij zich heel schuldig, maar later nog meer als hij zich herinnerd dat hij een voorschot had beloofd. Maar omdat hij dat nu niet had gekregen moest hij wel karbouwen stelen, omdat hij en zijn arme familie anders geen geld binnenkrijgen. En dat realiseert Bake zich ook en belooft dan aan de jongen dat hij voor hem en zijn familie zal zorgen. Maar Si-Bengkok sterft in zijn armen voordat ze het dorp hebben bereikt.

Tijd
Vertel tijd: 152 bladzijdes
Vertelde tijd: Vind ik erg moeilijk om te zeggen, want het staat nergens. Wat ik wel kan zeggen is dat het wel langer als een maand is en korter dan jaar. Dus het zal daar wel ergens tussen zitten, maar precies weet ik het niet.
Het verhaal wordt in chronologische volgorde verteld en alleen aan het begin zit een flashback. Ook wordt er wel een soort tijdsprong gemaakt. Als het voorschot belooft wordt en dat Si-Bengkok de karbouwen steelt.

Titelverklaring
Verklaring: Orpheus is een figuur uit de Griekse mythologie. De god Apollo (beschermer van de kunst) schonk hem de lier, waarmee hij de mens tot zachtheid stemde en waar de dieren naar kwamen luisteren. Si-Bengkok kan mens en dier ook met zijn fluitspel “betoveren”. Omdat Si-Bengkok op Orpheus lijkt is de titel naar hem vernoemd. De dessa slaat op de plaats waar het verhaal zich afspeelt en waar Si-Bengkok leeft. De dessa betekend namelijk het dorp.

D. Eindoordeel en evaluatie

Het is een makkelijk boek om te lezen, vooral doordat het weinig bladzijdes zijn, korte bladzijdes en een heel groot lettertype. Maar wat ook meespeelt dat alles heel snel op elkaar volgt en dat het geen moment saai of langdradig wordt. Want een boek kan nog zo makkelijk of dun zijn maar als het verhaal langdradig is of saai dan kom je er voor je gevoel nooit door en heb je een moeilijker en dikker boek die heel spannend is en de spanning vast weet te houden veel eerder uit. Maar dit boek heeft het allebei en dat is wel prettig. Wat ook heel mooi is je leeft met Bake en Si-Bengkok mee. En door de uitgebreide ruimtebeschrijving heb je het gevoel of je er midden inzit.