Mijn tante Coleta door R.J. Peskens

Technische Gegevens Mijn Tante Coleta
Auteur: R.J. Peskens
Uitgeverij: uitgeverij G.A. van Oorschot
Jaar van uitgave: 1976
Plaats van uitgave: Amsterdam
Aantal bladzijde: 174 bladzijde
Aantal hoofdstukken: 20 hoofdstukken, zonder titel Samenvatting Als het verhaal begint, is de ikfiguur ongeveer zestien jaar oud. Hij woont in een stadje aan een rivier die breed in zee uitmondt. Hij zit in de hoogste klas van de HBS. Zijn vader is arbeider en zit in de gemeenteraad voor de sociaal-democraten. Zijn moeder is zeer radicaal in haar opvattingen en erkent geen gezag. Door haar eigenzinnig optreden raakt ze in allerlei conflicten verzeild. Haar man tracht de zaak steeds weer te sussen. Als oom Piet drieëndertig jaar is, trouwt hij met de negentienjarige Coleta. Ze komt uit een gezin dat wat geïsoleerd leeft. In de familie van de ikfiguur wordt Coleta met achterdocht bekeken, omdat ze haar nogal eigenaardig vinden en omdat ze vaak naakt in zee zwemt. Daarom verschijnen oom Piet en Coleta niet op de familiebijeenkomsten bij de grootouders. Op de verjaardag van grootmoeder krijgt oom Piet ruzie met de rest van de familie. Hij nodigt echter de ikfiguur uit bij hem en Coleta te komen. Toevallig ontmoet de ikfiguur Coleta bij de bakker en hij mag met haar mee. Hij raakt zeer onder de indruk van haar schoonheid en haar aantrekkelijkheid. Ondertussen achtervolgt hem de angst dat zijn moeder erachter zal komen dat hij bij Coleta is geweest. Als hij voor de tweede keer bij Coleta komt vertelt ze dat ze tot haar grote teleurstelling niet mag zwemmen van haar saaie man. Hoewel het al eind oktober is, spreekt ze met de ikfiguur af dat ze op zaterdagmiddag samen in zee zullen gaan zwemmen. De ikfiguur overwint zijn schroom en in een duinpannetje vrijt hij met Coleta. Daarna gaan ze naakt zwemmen. 's Avonds brengt de ikfiguur een bezoek aan Coleta en Piet. Als hij thuiskomt zegt zijn moeder dat Coleta niet deugt omdat ze achter de kerels aanzit. De vader raakt betrokken in een politieke strijd tegen wethouder Laernoes, die antirevolutionair is. De sociaal-democraten willen de krotten, die in het dorp staan en nog steeds worden verhuurd, laten afbreken en dit is tegen de zin van de wethouder. Vader schrijft een stuk in de krant tegen Laernoes, die hem lik op stuk geeft door erop te wijzen dat grootvader ook twee krotten bezit. Vader en oom Piet trachten opa te bewegen zijn krotten te verkopen. Moeder en Coleta vinden dat hij er geen geld voor mag vragen. Opa weigert de krotten van de hand te doen. Tijdens de raadsvergadering vliegt moeder wethouder Laernoes aan en geeft hem een paar rake klappen. Een politieagent grijpt haar beet en de vergadering wordt gesloten. Coleta heeft bewondering voor het optreden van moeder in de raadszaal. Moeder moet op het politiebureau komen, maar ze weigert te gaan. De ikfiguur gaat naar tante Coleta, die met hem naar bed wil. De ikfiguur durft echter niet. De liefde voor Coleta trekt de ikfiguur bij moeder vandaan. Hij komt in de grootste verwarring als hij zich begint af te vragen of hij wel van moeder houdt. Coleta en de ikfiguur hebben weer afgesproken te gaan zwemmen, maar Coleta mag niet van Piet, wat leidt tot een hevige ruzie. De ikfiguur krijgt van Coleta een briefje met het verzoek maandagochtend bij haar te komen. Als hij komt, gaat Coleta met hem naar bed. Het wordt een grote teleurstelling, omdat de ikfiguur niet tot gemeenschap in staat is. Als de ikfiguur en Coleta samen zijn lukt het vrijen weer niet. Ze spreken af woensdagavond langs het strand te gaan wandelen. Coleta wil niet meer vrijen en ze barst in huilen uit. Moeder krijgt een oproep om voor de rechtbank te verschijnen. Ze gaat tussen het publiek op de tribune zitten. De ikfiguur woont de rechtszitting ook bij, evenals Coleta. Moeder wordt veroordeeld tot honderd gulden boete of tien dagen gevangenisstraf. Een aantal mensen brengen geld bij elkaar zodat moeder niet in de gevangenis hoeft. Coleta meent dat moeder het geld niet moet accepteren. Moeder krijgt waardering voor Coleta en ze gaat met vader bij oom Piet en Coleta op bezoek. De ikfiguur voelt zich door moeder verlaten en door Coleta verraden. De volgende dag wil Coleta iets met de ikfiguur bespreken. Ze vindt dat moeder niet langer bedrogen kan worden. De ikfiguur slaat haar in het gezicht en loopt weg. De ikfiguur doet eindexamen en slaagt. Vader wil dat hij doorstudeert en de burgemeester wil voor een beurs zorgen. Moeder verbiedt hem geld aan te nemen: hij moet maar een baantje zoeken. Tijdens het gesprek met de burgemeester verkeert de ikfiguur in grote tweestrijd: welke stem moet hij volgen? Vader stuurt de ikfiguur met vakantie. Tijdens zijn vakantie vindt hij in Rotterdam werk en een kosthuis. Als hij thuiskomt, is moeder ervandoor, omdat vader de boete betaald heeft. Vader huilt. Als de ikfiguur drie dagen later op de fiets naar Rotterdam vertrekt, is moeder nog altijd niet komen opdagen. Belangrijkste personage’s - De ik-figuur is een vijftien jarige scholier die verliefd wordt op zijn tante Coleta. De jongen begint al snel na de bruiloft van zijn oom en tante te fantaseren over zijn tante. Hij zou haar graag willen bezoeken, maar dat durft hij niet, omdat de familie veel op Coleta aan te merken heeft. Het initiatief ligt duidelijk bij Coleta. Zij verleidt hem. Het brengt de jongen in grote verwarring, vooral omdat hij nog totaal onervaren is. Vanaf het begin af aan heeft hij het gevoel dat hij iets verkeerds doet. Niet alleen bedriegt hij zijn oom Piet, maar ook meent hij dat hij zijn moeder bedriegt, die in het begin over Coleta denkt. De mening van zijn moeder over Coleta is heel belangrijk voor hem, want hij heeft een hele nauwe band met zijn moeder. Coleta verbreekt die band als het ware, maar die jongen aan de andere kant kan Coleta niet veroveren. Zo komt de verlegen en serieuze jongen in een situatie terecht waarin hij met zeer tegenstrijdige heeft dat hij niet kan voldoen aan de wens van Coleta seks met haar te hebben. Als de relatie stuk loopt, denkt hij dat dit komt door de vriendschap van zijn moeder en Coleta. Het einde van de relatie met Coleta grijpt de jongen diep aan . Hij voelt zich verlaten en wanhopig. Bij zijn beslissing om werk te zoeken en niet te gaan studeren is de mening van zijn moeder slaggevend. Vanaf dan moet hij zijn eigen beslissingen nemen. De jongen maakt in de loop van de roman een duidelijke ontwikkeling naar beginnende volwassenheid en zelfstandigheid door. - Coleta is een mooie, jonge vrouw. De verhouding met de jongen gaat helemaal van haar uit. Ze brengt hem het hoofd op hol en is alleen maar uit op seks. Ze voelt zich opgesloten in haar huwelijk en is daarom op zoek naar een spannend avontuur. Ze denkt nauwelijks na over waar ze aan begonnen is. Dat komt pas na een tijdje. Als de jongen na een paar ontmoetingen niet aan haar verwachtingen kan voldoen, beseft ze dat het niets zal worden tussen hen. Als Coleta en zijn moeder vriendinnen worden, betekent dit het definitieve einde van de liefdes relatie. Coleta en zijn moeder lijken op elkaar. Beiden reageren op een heel directe manier, zijn impulsief, eigenwijs en eigenzinnig en stellen veel prijs op hun onafhankelijkheid. Coleta speelt in de eerste helft de belangrijkste rol van het verhaal, maar die wordt steeds minder. Tegelijkertijd wordt de rol van moeder steeds belangrijker. - Moeder is een eigengereide, onafhankelijke vrouw die voor niemand bang is en altijd haar eigen gang gaat. Ze heeft een afkeer van hooggeplaatste mensen en personen met macht. - Vader zet zich in voor politieke activiteiten. Ook biedt hij moeder meer tegenspel. Opvallend is wel dat hij er nu alles aan doet om te voorkomen dat moeder haar gevangenisstraf moet uitzitten. - Oom Piet: Hij is nogal gewoontjes. Hij is erg verliefd op Coleta, die hij het liefst in een kooitje zou zetten, zodat niemand haar kan aanraken.
Uitwerking van Thema De liefdesrelatie tussen de zestienjarige ik-figuur en zijn vier jaar oudere tante loopt stuk op het ogenblik dat de moeder van de jongeman en de tante dichter bij elkaar komen. Perspectief Het verhaal staat in het ik-perspectief, maar hij vertelt het wel een hele tijd later. Tijds-, en plaatsbeschrijving Het verhaal is in een goede volgorde verteld, zonder flashbacks of vooruitwijzingen. De vertelde tijd is ongeveer 11 maanden, vanaf september tot eind juli. Af en toe wordt het verhaal onderbroken door, schuin gedrukte, dromen van de ikfiguur. En het verhaal speelt zich waarschijnlijk af in Vlissingen. Het begin Als het verhaal begint, is de ik-figuur ongeveer 16 jaar. Hij woont in een stadje aan een rivier die breed in zee uitmondt. Hij zit in de hoogste klas van de hbs. Zijn vader is arbeider en zit in de gemeenteraad voor de sociaal-democraten. Zijn moeder is zeer radicaal in haar opvattingen en erkent geen gezag. Door haar eigenzinnig optreden raakt ze in allerlei conflicten verzeild. Haar man tracht de zaak steeds weer te sussen. Als oom Piet 33 jaar is, trouwt hij met de 19-jarige Coleta. Ze komt uit een gezin dat wat geïsoleerd leeft. Coleta en haar zusters hebben een donkerbruine huid en donkerbruine ogen ('ze werden de zigeuners van de school genoemd'). In de familie van de ik-figuur wordt Coleta met achterdocht bekeken. Oom Piet en Coleta verschijnen niet op de familie- bijeenkomsten bij de grootouders. De ik-figuur droomt soms van Coleta. Op de verjaardag van grootmoeder krijgt oom Piet ruzie met de rest van de familie. Hij nodigt de ik-figuur echter uit bij hem en Coleta te komen. Toevallig ontmoet de ik-figuur Coleta bij de bakker en hij mag met haar mee. Hij komt zeer onder de indruk van haar schoonheid en aantrekkelijk- heid. Ondertussen achtervolgt hem de angst dat zijn moeder er achter zal komen dat hij bij Coleta is geweest. Als hij de tweede keer bij Coleta komt, vertelt ze dat ze tot haar grote teleurstelling van haar saaie man niet mag zwemmen. Hoewel het al eind oktober is, spreekt ze met de ik-figuur af dat ze zaterdagmiddag samen in zee zullen gaan zwemmen. De ik-figuur overwint zijn schroom en in een duinpannetje vrijt hij met Coleta. Daarna gaan ze naakt zwemmen. 's Avonds brengt de ik-figuur een bezoek aan Coleta en Piet. Als hij thuis komt, zegt zijn moeder dat Coleta niet deugt, omdat ze achter de kerels aan zit. De vader van de ik-figuur raakt betrokken in een politieke strijd tegen wethouder Laernoes, die anti-revolutionair is. De sociaal-democraten willen de krotten af laten breken en dit is tegen de zin van de wethouder. Vader schrijft een stuk in de krant tegen Laernoes, die hem lik op stuk geeft door erop te wijzen dat grootvader ook twee krotten bezit. Tijdens de raadsvergadering vliegt moeder wethouder Laernoes aan en geeft hem een paar rake klappen. Een politieagent grijpt haar beet en de vergadering wordt gesloten. De ik-figuur gaat naar Coleta, die met hem naar bed wil. De ik- figuur durft echter niet. Coleta heeft bewondering voor het optreden van moeder in de raadszaal. De liefde voor Coleta trekt de ik-figuur bij moeder vandaan. Hij komt in de grootste verwarring, als hij zich begint af te vragen of hij wel van moeder houdt. Coleta en de ik-figuur hebben weer afgesproken om te gaan zwemmen, maar Coleta mag niet van Piet, wat leidt tot hevige ruzie. De ik-figuur krijgt van Coleta een briefje met het verzoek maandagochtend bij haar te komen. Als hij komt, gaat Coleta met hem naar bed. Het wordt een grote teleurstel- ling, omdat de ik-figuur niet in staat is tot gemeenschap. Moeder moet op het politiebureau komen, maar ze weigert te gaan. Vader en oom Piet trachten opa te bewegen zijn krotten te verkopen. Moeder en Coleta vinden dat hij er geen geld voor mag vragen. Opa weigert de krotten van de hand te doen. Als de ik-figuur en Coleta samen zijn, lukt het weer niet om tot gemeenschap te komen. Ze spreken af, woensdagavond langs het strand te gaan wandelen. Coleta wil niet meer vrijen en ze barst in huilen uit. Moeder krijgt een oproep om voor de rechtbank te verschijnen. Ze gaat tussen het publiek op de tribune zitten. De ik-figuur woont de rechtzitting ook bij, evenals Coleta. Moeder wordt veroordeelt tot 100 gulden boete of 10 dagen gevangenisstraf. Een aantal mensen brengt geld bij elkaar, zodat moeder niet in de gevangenis hoeft. Coleta meent dat moeder het geld niet moet accepteren. Moeder krijgt waardering voor Coleta en ze gaat met vader bij oom Piet en Coleta op bezoek. De ik-figuur voelt zich door moeder verlaten en door Coleta verraden. De volgende dag wil Coleta iets met de ik-figuur bespreken. Ze vindt dat moeder niet langer bedrogen kan worden. De ik-figuur slaat haar in het gezicht en loopt weg. Hij trekt het zich erg aan dat de relatie is verbroken ('Ik had gefaald, niet gedurfd, ik had het verkeerd gedaan.'). De ik-figuur doet eindexamen en hij slaagt. Vader wil dat hij door- studeert en de burgemeester wil voor een beurs zorgen. Moeder verbiedt hem geld aan te nemen: hij moet maar een baantje zoeken. Tijdens het gesprek met de burgemeester verkeert de ik-figuur in grote tweestrijd: welke stem moet hij volgen? Vader stuurt de ik-figuur met vakantie. Tijdens zijn vakantie vindt hij in Rotterdam werk en een kosthuis. Als hij thuiskomt, is moeder er vandoor, omdat vader de boete betaald heeft. Vader huilt. Als de ik-figuur drie dagen later op de fiets naar Rotterdam vertrekt, is moeder nog altijd niet komen opdagen. Belangrijkste probleem De ikfiguur heeft 3 problemen in dit boek. Namelijk zijn seksuele gevoelens voor zijn tante, de ruzies tussen zijn ouders waarin hij geen partij tussen zijn vader of moeder kan kiezen en zijn problemen voor de toekomst moet hij gaan studeren of toch gaan werken. Ik heb voor het eerste probleem gekozen, zijn seksuele gevoelens voor zijn tante. Dat probleem wordt duidelijk uit het volgende citaat: “Maar na de droom waarin mijn tante naakt en bruin uit de zee op mij was toegekomen, kwam het steeds vaker voor dat ik ‘s avonds in bed met Diddie begon, overging op Riekje en dan bijna op het hoogtepunt van genot mijn prachtige tante in verbeelding zag verschijnen en mijn hand stil viel.” Belangrijke passage in het boek

De ikfiguur heeft nog geen ervaring met seks. Coleta helpt hem met het ontwikkelen van een seksleven. Zo zegt zij hem wat hij moet doen. Dat gebeurt ook in het volgende citaat: “Maak de knopjes eens even los, zei Coleta en keerde zich met haar rug naar mij toe. Welke knoopjes, vroeg ik. Nou van mijn lijfje, zei ze. Ik raakte zo in de war dat ik de knoopjes niet zag. Met mijn vingers langs de sluiting zocht ik ze, trok hier en daar voorzichtig. Niet stuk trekken, zei ze, maar gaaf geen enkel teken van ongeduld. Toen ik eindelijk de drie boven elkaar zittende knoopjes had losgemaakt, zei ze: nou moet je het helemaal af doen.” Titelverklaring De titel van het boek ‘Mijn tante Coleta’ maakt duidelijk dat het over de tante van de ikfiguur gaat. In de eerste zin van het boek gaat het al over de tante van de ikfiguur: “Ik wist al heel jong dat mijn tante Coleta niet alleen goed zwemmen kon en zich altijd roekeloos ver in zee waagde, maar ook dat ze altijd naakt zwom.” Het boek heet ‘Mijn tante Coleta’ maar dat is maar een derde van het boek. Het tweede deel van het boek gaat over de politieke problemen van zijn vader met Laernoes, een antirevolutionaire wethouder. In dit deel komt Coleta alleen aan bod als er een openbaar raadsdebat plaatsvindt. Het derde deel gaat over zijn toekomst. Wat gaat hij doen als hij geslaagd is voor zijn HBS. In dit deel komt Coleta haast niet voor. De titel van het boek gaat dus over een van de drie verhaallijnen in dit boek. Biografie van de schrijver R.J. Peskens is het pseudoniem van de uitgever Geert A. van Oorschot. Geert van Oorschot wordt op 15 augustus 1909 in Vlissingen geboren, waar hij ook opgroeit. Hij sterft in Baambrugge op 18 december 1987. Als uitgever bouwt hij een indrukwekkend fonds op, dat onder andere het complete werk van Multatuli, Couperus, Menno ter Braak en de Russische Bibliotheek omvat. Verder richt hij in 1957 het literaire tijdschrift Tirade op, waarvan hij ook jarenlang redacteur is. In dit tijdschrift publiceert hij onder verschillende schuilnamen. In de jaren dertig publiceert hij zonder succes twee dichtbundels. Zijn prozadebuut, de verhalenbundel Uitgestelde vragen verschijnt in 1964; later geeft hij deze bundel, herzien en uitgebreid, opnieuw uit onder de titel Mijn moeder was eigenlijk een Italiaanse (’77). Het pseudoniem Peskens kiest hij vanwege het feit, dat Peskens een anarchist was. De voorletters R. en J. kiest hij uit bewondering voor zijn beide vrienden Richard Minne en Jan van Nijlen. Zijn volgende werk is het succesvolle Twee vorstinnen en een vorst, een bundel autobiografische verhalen (1975). In 1976 verschijnt zijn romandebuut Mijn tante Coleta, ook sterk autobiografisch. Een op deze beide boeken gebaseerde bioscoopfilm gaat in 1981 in première. Ook in 1981 verschijnt de verhalenbundel De man met de urn. Eigen mening Ik vond het een leuk boek, omdat het best wel een ongebruikelijke liefde is tussen tante en haar neefje. Ik vond het mooi om te zien, wie de jongen zou volgen aan het einde van het verhaal, zijn vader of zijn moeder. Want zijn vader wou dat hij na zijn school verder ging studeren en zijn moeder wilde liever dat hij ging werken, om ervoor te zorgen dat ze meer geld hadden om van rond te komen. En hoe de liefde zich uiteindelijk ontwikkelde.