Mijn leven's liederen door Remco Campert

Motivatie boekkeuze

Ik ben al een tijdje een trouwe afnemer van de Lijsters serie. Bij een van deze series zat een gedichtenbundel. Ik moest toch een gedichtenbundel lezen dus dacht ik, nou eens even kijken. Het was een gedichtenbundel van Remco Campert. Ik had al eerder van deze dichter/schrijver gehoord, maar nooit van gelezen. Het schijnt dat hij niet echt goed te begrijpen gedichten schrijft. Ik wilde dit graag voor mezelf ook uitzoeken dus heb ik deze bundel gelezen. Het betreft: ‘Mijn leven’s liederen’. Ik ben toen begonnen met lezen in deze bundel en heb hem tussentijds weer even weggelegd om na te denken wat de schrijver daarmee zou hebben bedoeld.

Persoonlijke reactie

Mijn persoonlijke reactie over dit boek varieert redelijk, want er is moeilijk een pijl op te trekken wat hij met zijn gedichten bedoelt. Ik denk dat iedereen die deze bundel heeft gelezen een andere mening heeft over de indruk die hij wil nalaten. Het is zeer diepzinnig, omdat je dus goed moet nadenken over de bedoelingen van de schrijver. Daar komt nog bij, dat het erg onsamenhangend is, voor mij, althans. De relatie tussen die verschillende gedichten ontbreekt. Het ene moment heeft Campert het over zand en het andere moment over dagboeknotities. Het zet me wel zeker aan het denken om toch te proberen er een heel geheel van te maken. In zekere zin is het zeer origineel, omdat ik geen andere dichters ken die zo mensen aan het denken kan zetten zonder dat er een duidelijke boodschap in het gedicht zit. Het lezen van de gedichten is eenvoudig en het begrijpen dus moeilijk. Het contrast tussen somber en vrolijk ligt ook dicht bij elkaar in zijn gedichten, want het ene ogenblik heeft hij het over vrolijke bloemen die een man meeneemt en het volgende moment dat ze maar van goedkoop plastic zijn. Eerst deelt hij met de lezer zijn blijdschap en daarna boort hij het weer in de grond dat het eigenlijk een heel triest boeketje is. (fragment uit ‘Gemompel’bladzijde 22) Ik vind het dus moeilijk om het te begrijpen wat hij schrijft, maar mijn best heb ik wel gedaan. Ik ben ook tot conclusies gekomen, maar dat leest u verderop wel.

Korte samenvatting

Ik weet niet in hoeverre je een samenvatting van een gedichtenbundel kan maken, maar ik heb het uitgesplitst per gedicht:
- Nog net leesbare dagboeknotities. Het gedicht gaat over reizen. Er worden verschillen weergegeven van de aarde. Ook van dingen in de aarde doet hij verslag. Hij heeft dit gedicht geschreven, omdat hij niets anders te doen had.
- Zand. Het spreekt in dit gedicht over zand. Dat het erg klein is en dat je het zo van je broek kan afvegen.
- Een middag. Hij heeft het over de dag dat hij werd geboren. Hij weet er niets meer van, alleen dat hij vochtig was.
- In memoriam T.S. Eliot. In dit gedicht legt hij uit dat sommige dingen vergeten worden van oude tijden, maar ook dat sommige bij blijven. Voorbeeld de Ramona wordt nog steeds gezongen.
- Gedichtsbedrog. Het gaat hierover dat niet alles is wat het lijkt. Het speelt zich af in België waar Campert vrienden heeft zitten. Er wordt verteld dat zelfs de alledaagse dingen niet is wat het lijkt.
- Op de foto. Het gaat over de vakantie van twee jongens in Turkije. In het gedicht wordt duidelijk dat het anders is dan in Nederland.
- Vakantie. Hierin wordt beschreven dat vakantie niet altijd leuk is. De hete zon op je uitgedunde haar vindt Remco Campert maar niets. Hij heeft het ook over de vele kranten die hij leest.
- That’s who (in Thatland). Hij heeft het over een vriend die werk deed, wat eigenlijk niet bij hem paste. Deze vriend, Th. Lehmann, heeft angst voor mooie vrouwen.
- Notities bij een script voor een korte gangsterfilm. In dit gedicht lijkt hij wel regisseur van een film. Hij heeft hoofdpersonen en een verhaallijn in dit gedicht gestopt. De bedoeling is mij niet helemaal duidelijk, maar het moet een soort film zijn.
- Iets tegen verzamelbundels. Hij laat duidelijk zien dat hij niet van deze bundels houdt. Het is niet mooi en bij elkaar gezocht. Hierdoor laat hij zijn mening gelden.
- Gemompel. Het gaat over een man die eruit zien alsof hij veel geld heeft en verliefd is, maar eigenlijk heeft hij geen cent en het bosje bloemen blijkt ook een goedkoop ding te zijn.
- Zand erover. Hij heeft het over zijn jeugd. Hij herinnert zich dat hij een keer met zijn vader bij een vliegveld was. Hij heeft er goede herinneringen aan over gehouden.
- Een beetje over schrijven. Het gaat over vrouwen. In het bijzonder vrouwelijke auteurs. Deze zijn volgens Campert de moeilijkste. Ze weten niet wat ze willen en zullen het ook nooit weten. Je verwacht teveel van ze en krijgt nooit wat je wilt.
- Landschap. Het gaat over dat Campert niets meer is van wat hij was. Hij verbeeldt dit door zichzelf met een bos te vergelijken. Eerst was het mooi en groen, maar langzamerhand werden de bomen gekapt. Hij voelt nu niets meer, geen wrok, liefde of warmte. Zijn schors is hard.
- Grenzeloos egocentrisch. In dit gedicht zegt hij dat hij, zichzelf het beste kent. Van anderen ziet hij alleen de buitenkant. Soms kan hij iets verder kijken en ziet hij een motief of liefde. Maar steeds vaker ziet hij moord op tv.
- Soms. Hij gaat er vanuit dat niet elk mens zijn naaste kent. Maar hij wil wel daartoe aanzetten. Met een subtiele hint van zesentwintig letters en vertelzucht moet dat maar gebeuren.
- Brieven. Brieven geeft hij veel om. Ze zijn handig als je iemand het niet rechtstreeks durft of wil meedelen. Hij geeft ook af op het feit dat alle Nederlanders hetzelfde zijn. Je wordt ook snel oud deelt hij mede.
- Want. De nadruk wordt gelegd op, van het leven genieten. Hij zegt dat als je nu niet van het leven geniet ja dat nooit zou doen. Dat is spijtig zegt Campert. Als je nu niet leeft wordt je vergeten als een zakkam in zand, op het strand.
- Onzichtbaar. Hij vindt Engeland een mooi land. Hij was tijdelijk onzichtbaar en dat beviel hem. Niemand die hem (her)kende. Gewoon een mens op vakantie.
- Zonder titel. Het beschrijft dat alles zijn schoonheid heeft. Tot de eenvoudigste dingen aan toe. Hij doelt nu niet op mensen, maar op voorwerpen. Een bezemsteel of een zandkorrel het is allemaal even mooi.

Verdiepingsopdracht 2a betreft gedichtenbundel.

De thematiek van deze gedichtenbundel is vooral het leven. Je moet er van genieten wil hij ons meegeven. De dingen die het leven mooi maken zijn vaak het simpelst. Zoals zand, vuilniswagens en vakantie. Het thema staat gelijk aan de titel: Mijn leven’s liederen. Hij vertelt veel over zijn eigen leven, gebeurtenissen en taferelen die plaatsvonden. Veel speelt zich ook in België af. Ook draagt hij meerdere gedichten op aan vrienden. De structuur is los te noemen, maar heeft hier en daar ook wel wat samenhang. Zo heeft hij in het ene gedicht vakantie met zand, zon, zee. Het volgende gedicht is helemaal aan zand gewijd. Er zitten niet echt verhaallijnen in, maar wel kan ik vermelden dat het gerelateerd is. Een terugkerend verhaal is België en vakantie. De gedichten van Remco Campert vallen onder de hermetische poëzie. Er is niet helemaal duidelijk wat hij et gedicht wil. Je kunt er niet achter komen zonder het aan een deskundige of de auteur te vragen, achterkomen. Over de stijl kan ik het volgende meedelen. Ik heb verscheidene stijlmiddelen gevonden en heb ze hieronder genoteerd:
- Metafoor
Blz. 26: Er liep een jongen naast je
met een schooltas onder z’n arm
een slome bleke puistenkop
maar wel van je leeftijd.
Hier is ‘slome bleke puistenkop’ de metafoor. Het object, de jongen, wordt hier niet genoemd, maar omschreven door ‘een slome bleke puistenkop.’ Object en beeld hebben hier een overeenkomst.
- Paradox
Blz. 10: een dergelijk feitje
zet ook al niet veel zoden aan de dijk
‘Zoden aan de dijk zetten’ lijkt een onlogische combinatie van begrippen, maar zijn uiteindelijk wel heel logisch.
- Understatement
Blz. 23: Zulke mooie dagen
maar duizenden angsten besluipen me.
overdrijving.
- Hyperbool
Blz. 27: Een Chinees
tussen twee etages
gevangen in een lift ik ken geen grotere stilte.
‘Ik ken geen grotere stilte’ is hier een sterke overdrijving wanneer je het hebt over een Chinees gevangen in een lift tussen twee etages.
- Climax
Blz. 42: De rokken van het christendom worden steeds korter
dominees verbranden op hun kansel
ministers verdrinken in hun aktetas
zelfs in Rusland zijn weer schrijvers.
Ook hier is sprake van een opeenvolging van woorden die een steeds sterkere indruk maken.

De taal van Remco Campert is vrij bondig. Hij heeft weinig leestekens of hoofdletters. Je mag zelf invullen waar je die zet en hoe je het gedicht dus interpreteert. Hij maakt het niet overbodig mooi of grauw wat ervoor zorgt dat je krijgt wat je ziet. Er zit niet veel moois in zijn gedichten korte zinnen met weinig aanwijzingen waar het over gaat.

Secundaire literatuur Remco Campert

Zoals u kunt zien heeft Remco Campert een heel arsenaal aan boeken en gedichten geschreven. Hieronder bevinden zich kleine verhalen voor in kranten en tijdsschriften, maar ook gehele boeken en gedichtenbundels. Hij begon met schrijven uit geldgebrek en dat is wel grappig, want hij heeft er nu wel genoeg geld mee verdiend. Naarmate hij meer naam kreeg, is zijn werk wel somberder geworden. Naast deze sombere boeken uit de jaren ’50, ’60, en ’70 heeft hij een pauze ingelast. Na deze pauze is hij meer gaan schrijven voor een groot publiek. Onder zijn lezers bevinden zich veel scholieren die ‘Het leven is verrukkuluk’ en ‘Tjeempie!’ hebben gelezen. Hij heeft ook de P.C. Hooftprijs gewonnen voor zijn totale oeuvre. Hij is dus een dubbele schrijver wat ik eerst niet wist. Toen ik deze bundel (mijn leven’s liederen) had gelezen dacht ik dat het een duffe oude dichter was, maar hij blijkt ook veel te doen voor de scholieren en studenten. De eerder genoemde ‘Tjeempie’blijkt echt een gedichtenbundel voor scholieren te zijn. Wat ik niet had verwacht.
Als ik dit ‘Mijn leven’s liederen’ ergens in zijn oeuvre moest plaatsen zou dat in de Remco Campert van voor zijn pauze zijn. Het is inderdaad somber geschreven en weinig kleur. Er is zelfs geen aandacht besteed aan leestekens, wat de tekst helemaal saai maakt. Als ik zou mogen kiezen zou ik eerder een gedichtenbundel hebben gelezen van de Remco Campert van de jaren ’90, want die was voor scholieren aantrekkelijk. De kenmerken zijn dus van de oude Remco Campert.