Maria Speermalie door Herman Teirlinck

Maria Speermalie

1. De auteur is Herman Teirlinck
Het boek heet: “Maria Speermalie: Levensgetijden op de heerlijkheid t' Homveld 1875-
1937” ; oorspronkelijke jaar van uitgave: 1940
2. Ik voor dit boek gekozen, omdat ik nog een boek uit deze periode wilde lezen.

3. Samenvatting

Maria Speermalie is van rijke komaf. Ze woont samen met haar ouders in Vlaanderen in België. Haar vader is eigenaar van een groot stuk grond (t’ Homveld) waarop veel andere mensen wonen die allemaal ontzag hebben voor de rijke familie Speermalie. Maria is nog heel jong als haar moeder komt te overlijden en dit heeft grote invloed op haar leven. Haar vader trekt zich terug en leeft als een kluizenaar. Hij wordt een kille man. Maria wordt opgevoed door de zus van haar moeder, juffrouw Sergogne. Ze ziet haar vader nauwelijks en als ze hem ziet zijn de ontmoetingen niet liefdevol te noemen. Ondertussen wordt op ’t Homveld meneer Pijcke, rentemeester van t’ Homveld en de persoon die het dichts bij de Meneer Speermalie staat vermoord. Deze gebeurtenis zorgt ervoor dat Meneer Speermalie nog meer als een kluizenaar gaat leven. Een aantal jaren verstrijken en men wordt voorgesteld aan twee andere grote families die op t’ Homveld wonen, namelijk de Karobels en de Morres. De Karobels zijn jaloers op de macht van de Speermalies en leven het land dat de Modderode heet. De Morres zijn harde werkers. Meneer Speermalie leeft weer op als hij ziet dat zijn Homveld stukje bij beetje wordt ingepikt door notaris Nobelrose. De familie Speermalie is verslaafd aan macht en gebieduitbreiding en dus hertrouwt Meneer Speermalie om zijn macht ui te breiden. Hij krijgt in zijn tweede huwelijk nog een dochter. Maria is inmiddels opgegroeid en is net als haar vader een uitgekookte persoon op het gebied van zaken. Ze trouwt met Boni Karobel (zoon van vader Karobel) om twee redenen, ze wil een zoon zodat de eer van de Speermalies bewaard blijft en ze wil invloed op de Modderode. Boni trouwt met Maria omdat hij zelf meer invloed wil op t’ Homveld. Bij het huwelijk is geen sprake van liefde. Maria gaat vreemd met Ruige, een zoon van de Modderodes, en krijgt alsnog een zoon van Ruige. Karobel komt erachter dat Maria een affaire heeft met Ruige en Maria besluit daarop Karobel te vermoorden en twee vliegen in één klap te slaan. Ze doet geloven alsof Karobel haar vader heeft gemolesteerd en dat hij daarna zelfmoord heeft gepleegt. Nadat Karobel niet meer wordt gevonden leeft Maria haar leventje en wordt zij, als haar vader overlijdt, meesteres van t’ Homveld. Zij kijkt niet meer om naar haar minnaar Ruige en uiteindelijk overlijdt deze tijdens een storm. Na een aantal jaar zijn de zoons van Maria afgestuurd en wordt de familie Speermalie verheven tot de adel, zodat Maria toch nog de grootheid van de Speermalie familie heeft meegemaakt en daarna overlijdt ze.

4A; Titelverklaring: Het boek heet “Maria Speermalie: Levensgetijden op de heerlijkheid t' Homveld 1875-1937”, omdat de hoofdpersoon Maria Speermalie is en al de gebeurtenissen zich afspelen op t’Homveld. Maria leefde van 1875 tot 1937
4B; Motto: Er is geen motto aanwezig
4C; Thema: Het thema van het boek is; de levensloop van Maria Speermalie. Van naiëf klein meisje groeit zij op tot een harde, kille vrouw. Ze wordt langzaam aan hetzelfde als haar vader, die ze wel lief heeft maar niet bewonderd. Ze leert een boel levenslessen tot ze volledig is gevormd is tot de vrouw die ze wordt.

4D; Motief/Motieven: De motieven in het boek zijn; macht en geloof
Macht: De gehele familie Speermalie is verslaafd aan macht. Ze willen hun familie eer hooghouden en zullen dat koste wat het kost bewerkstelligen. Maria trouwt alleen maar zodat ze opvolgers heeft die de machtige Speermalie lijn kunnen voortzetten en in het boek draait alles om ’t Homveld en het regelen van de zaken rond ’t Homveld.
Geloof: Maria is heel erg gelovig, dat merk je aan haar taalgebruik en aan de brieven die ze aan haar tante, juffrouw Sergogne, schrijft. Ze vraagt zich ook vaak af of haar daden door God zouden worden goedgekeurd.
4E; Personages: Hoofdpersoon;
Maria Speermalie: Maria is als klein meisje lief en naïef. Ze speelt graag buiten, maar als haar moeder komt te overlijden veranderd haar leven. Ze wordt door haar tante verzorgt en wordt naar een kerk gestuurd waar ze wordt opgevoed. Als ze volwassen is raakt ze langzamerhand verwikkelt in een machtstrijd om t’ Homveld. Haat en afgunst zijn haar niet vreemd.
Bijpersonen;
Ruige (Ursmanus) Morre: Een fysiek sterk persoon die volledig gedomineerd wordt door Maria. Hij was nogal een kwajongen vroeger en vertrok met zijn liefde Tekla naar Frankrijk, maar nadat Tekla overlijdt komt hij terug en krijgt hij een affaire met Maria. Hij voelt zich eigenlijk niet op zijn gemak bij haar en heeft het gevoel dat ze hem minacht en gebruikt.
Boni Karobel: Hij is getrouwd met Maria zodat zijn invloed op t’ Homveld groter wordt. Hij moet de familie eer van de Karobels hooghouden en heeft daar veel voor over. Hij denkt dat Maria niet door heeft dat hij haar land probeert over te nemen, maar heeft hem wel door en vermoord hem uiteindelijk.
Meneer Speermalie: De vader van Maria en net als elke Speermalie houdt hij van macht. Nadat zijn eerste vrouw overlijdt gaat het heel slecht met hem, maar de winst van land maakt hem weer beter en zorgt ervoor dat hij nog behoorlijk oud wordt. Hij heeft geen goede relatie met zijn dochter Maria en gunt haar niets. Het liefst controleert hij nog 100 jaar t’ Homveld.
Juffrouw Sergogne: De tante van Maria en de zus van de moeder van Maria. Ze woont ver weg van t’ Homveld en ze krijgt brieven van Maria. Ze denkt dat ze ervoor kan zorgen dat Maria niet zo erg wordt als al de andere Speermalies, maar moet tot haar spijt constateren dat ze daarin heeft gefaald.
Moeder Pijcke: De moeder van Meneer Pijcke, die na de dood van Meneer Pijcke de verzoriging van de heer Speermalie op zich neemt. Ze steunt Meneer Speermalie in alles wat hij doet.
4F; Historische tijd, plaats en ruimte: Het verhaal speelt in de jaargetijden 1875-1937, zoals in de titel staat aangegeven. De plaats is t’ Homveld in Vlaanderen, België. In t’ Homveld speelt het verhaal zich voornamelijk af in het jachthuis van de Speermalies en de vele molens die op t’ Homveld staan.
4G; Tijd: In het boek verstrijken 62 jaar. het verhaal verloopt chronologisch, met soms wat flashbacks en veel flashforwards. Flashbacks komen voor als de moord op Boni Karobel wordt besproken en regelmatig als zijn er flashforwards van een maand of twee. Dit weet je aan de hand van de brieven die Maria schrijft aan juffrouw Sergogne waarin ze de gebeurtenissen van die twee maanden samenvat
4H; Perspectief: Er is sprake van een auctoriaal en personaal perspectief. Auctoriaal is op 90% van het boek van toepassing, alleen als Maria brieven schrijft aan juffrouw Sergogne is er sprake van een personaal perspectief.

5A; Het verhaal is goed opgebouwd en de relaties tussen de personages zijn behoorlijk complex. De levensloop van Maria spreekt me ook wel aan, want ze wordt uiteindelijk iemand die ze nooit had verwacht om te worden, namelijk vrijwel hetzelfde als haar vader.
5B; Ik vond het verhaal behoorlijk saai. Het wist me niet de hele tijd te boeien, alleen als er een moord werd gepleegd vond ik het enigszins interessant worden. Bovendien stond de schrijfstijl me niet aan en snapte ik een aantal passages niet echt. Het taalgebruik is heel erg omslachtig en dit komt het boek niet ten goede.
5C; Er zijn genoeg andere boeken die over steeds grotere wordende macht gaan, maar in deze setting (op een afgelegen gebied) kan ik me er geen voor de geest halen.
5D; Het thema is wel herkenbaar, want iedereen moet keuzes maken in zijn leven. In dit boek wordt de hoofdpersoon erg beïnvloedt door haar familie en verwachtingen. Dit zorgt ervoor dat ze haar onschuld verliest door de dingen die ze meemaakt. Ik denk dat we dat allemaal wel meemaken. Toen je klein was weet je minder over de wereld en wordt je vanzelf harder.
5E; Het taalgebruik is ingewikkeld en ouderwets, er stonden enkele woorden in die in niet begreep en de zinsconstructies zijn ook niet bepaald makkelijk.
5F; Ik vond het boek niet leuk om te lezen. Hij is niet boeiend genoeg en te ouderwets naar mijn mening. Je leest het boek niet vlot uit en dat is voor mij een vereiste wil een boek goed zijn.
5G; Nee, ik denk dat veel mensen het boek saai zullen vinden.