Laat me niet stikken door Ruben Prins

Feitelijke gegevens

Titel: Laat me niet stikken
Auteur: Ruben Prins
Gebruikte druk: 1e druk, 2006
Verschijningsdatum: 1e druk, 2006
Aantal bladzijden: 137
Illustraties: n.v.t.
Uitgegeven bij: Leopold

Samenvatting

1.
Het verhaal begint met een stukje cursieve tekst. Hierin wandelt een onbekend personage met tegenzin richting een bankje met daarop een vrouw die ‘somewhere over the rainbow’ zingt.
Vanaf daar gaat het verhaal verder met een normaal lettertype en we maken kennis met Kris, het hoofdpersonage. Hij bezoekt samen met zijn adoptieouders de begrafenis van Susanna Bruns, zijn biologische moeder. Hier ontmoet hij Johan en zijn dochter Esmé die in een rolstoel zit. Zij drukt hem een briefje in de hand en vertrekt dan met haar vader in een busje van Het Vangnet.

2.
Op de terugweg in de auto opent Kris zonder dat zijn ouders het zien het briefje. Daarop staat: ‘Ze is vermoord!’ De adoptieouders van Kris willen hem niks vertellen over zijn biologische moeder en wanneer hij ’s nachts in bed ligt te woelen besluit hij om de dag erna op zoek te gaan naar Esmé.

3.
De volgende ochtend zoekt Kris op internet op wat Het Vangnet precies is en belandt zo bij een opvanghuis voor dak- en thuislozen. Het huis blijkt zich in een hoerenbuurt te vinden en met tegenzin gaat Kris er na schooltijd langs.

4.
Kris voelt zich enorm ongemakkelijk in de hoerenbuurt maar vindt uiteindelijk wel het adres van het opvanghuis. Esmé doet open, dit keer niet in een rolstoel. Wel heeft ze grote moeite met trappenlopen en last van hoestbuien. Kris vraagt hoe dit komt en Esmé vertelt dat ze Cystic Fibrosis heeft, taaislijmziekte. Esmé tekent graag portretten en heeft er ook een paar van Susanna gemaakt; op die manier ziet Kris voor het eerst het gezicht van zijn biologische moeder. Esmé blijkt meer over Susanna te weten: ze was verslaafd en prostitueerde om drugs te kunnen kopen.

5.
Hoofdstuk 5 begint weer met een cursief stukje: het nog steeds onbekende personage heeft haar (ook onbekend) vermoord.
Kris bezoekt met zijn ouders de kerstpreek in de kerk. Hij kan zijn gedachten er echter niet bij houden; ze dwalen telkens af naar Susanna. Hij begint zich ook steeds meer af te vragen wie zijn biologische vader dan is, een hoerenloper?
Na wat Esmé hem gister heeft verteld is hij boos bij haar weggegaan. Hij heeft hier nu spijt van en automatisch typt hij haar naam in op internet. Zo komt hij erachter dat Esmé op de wachtlijst staat voor een longtransplantatie; hij voelt zich nog schuldiger en besluit haar op te zoeken.

6.
Esmé vergeeft hem direct en samen gaan ze op onderzoek uit naar Susanna. Esmé kent haar favoriete plekje en brengt Kris daarheen: een bankje op het park De Hof. Anna, zo wilde ze liever genoemd worden vertelt Esmé, was erg gelovig en deze plek was als de kerk voor haar. Esmé weet Kris ervan te overtuigen dat Anna geen zelfmoord heeft gepleegd maar dat ze is vermoord.

7.
Samen bespreken ze wie er baat bij had om Anna te vermoorden. Ze komen tot de conclusie dat het goed mogelijk is dat Anna een van haar klanten heeft gechanteerd voor geld om drugs te kunnen kopen. Ze besluiten een collega van Anna te ontmoeten om te vragen of zij misschien meer weet.

8.
Deze collega heet Linda. Zij weet het tweetal te vertellen dat Anna haar werk haatte. Ze probeerde continu af te kicken. Ze hoopte dat ze, wanneer ze was afgekickt, weer contact zou kunnen zoeken met Kris. Linda kan hen verder helaas niks vertellen over mogelijke daders. Kris brengt Esmé weer naar huis en bij hun afscheid geeft zij hem een kus waar hij helemaal ondersteboven van is.

9.
Esmé en Kris brengen een bezoekje aan het politiebureau. Ze willen het politierapport van de zaak van Anna inkijken. Helaas wordt hen dit ontzegd. Wel laat de politie de gevonden eigendommen van Anna zien, waaronder een mobieltje. Deze zijn nu rechtmatig van Kris. Hij moet ze alleen wel op komen halen met één van zijn ouders omdat hij nog minderjarig is. Esmé veinst een hoestaanval waardoor de politieagent de kamer kort verlaat om een glaasje water te halen. Esmé haalt vliegensvlug de simkaart uit de telefoon.

10.
Eenmaal weer thuis bij Esmé bekijken ze de telefoongegevens van Anna. Ze maken een overzicht van de contactpersonen en de oproepen. In de nacht dat Anna is vermoord heeft ze nog gebeld met ene AN. Esmé belt het nummer en krijgt de voicemail van… wethouder André Nieuwkerk. Ze doen wat research naar hem op internet en besluiten bij hem langs te gaan, zogenaamd voor een schoolproject.

11.
Gelukkig heeft de wethouder tijd voor hen en ze beginnen een onschuldig interview. De wethouder is openhartig tot Esmé plotseling vraagt wat hij vindt van hoerenlopers die thuis een gezin hebben. Ze noemt de naam Anna Bruns en ze worden direct de deur gewezen.

12.
Eenmaal weer buiten deelt Kris zijn gevoelens met Esmé; gevoelsmatig weet hij zeker dat André Nieuwkerk zijn vader is. Als dit het geval is heeft meneer Nieuwkerk een motief voor de moord op Anna: zijn reputatie. Ze weten echter niet hoe ze kunnen bewijzen dat deze vermoedens kloppen. Daarom besluiten ze op zoek te gaan naar familie van Anna. Via het telefoonboek komen ze uit bij de tante van Anna. Zij vertelt hen dat Anna is opgegroeid in Horst, hetzelfde dorp als waar Kris nu woont. Ook vertelt zij dat de vader van Anna nogal losse handjes had en dat Anna geen gemakkelijke jeugd heeft gehad. De vader van Anna blijkt Henk Hogendijk te zijn, een oude boer die nog steeds in Horst woont.

13.
Kris gaat weer te raden bij zijn adoptieouders. Deze weigeren hem weer informatie te geven maar ditmaal houdt hij zijn poot stijf. Zijn adoptiemoeder vertelt hem dat ze tijdens de geboorte van Kris ook al in Horst woonden. Iedereen vond Kris een prachtige baby behalve meneer Hogendijk. Hij sloeg zijn vrouw en later ook Anna. Anna kwam in opstand en toen haar moeder zelfmoord pleegde vluchtte ze het huis uit.

14.
Kris deelt deze nieuwe informatie met Esmé en samen verzinnen ze een plan om André Nieuwkerk in de val te lokken. Ze sturen hem een sms’je waarin ze zeggen dat ze alles weten en dat hij om middernacht naar De Hof moet komen en dat ze anders naar de politie en de krant stappen. Ze ondertekenen het bericht als een collega van Anna.

15.
’s Avonds belt Esmé Kris dolenthousiast op: ze komt in aanmerking voor een longtransplantatie. Ze moet nog diezelfde avond onderzocht worden en als het goed is kan ze ’s nachts naar Italië vliegen om daar geopereerd te worden. Kris is blij voor haar, maar nu moet hij alleen naar De Hof. Wanneer hij eenmaal daar belandt, wordt hij opgewacht door André.

16.
André vertelt Kris zijn kant van het verhaal. Hij geeft toe dat hij zijn vader is. Hij was twintig toen hij Anna ontmoette. Het klikte goed tussen hen en wanneer Anna wegloopt van huis komt ze direct naar hem toe. Ze trekt bij hem in en raakt zwanger. André raakt in paniek en vreest voor zijn carrière. Hij vlucht naar Amerika. Een half jaar geleden kwam hij terug naar Nederland en Anna zocht al snel contact met hem. Ze vroeg hem geld maar toen André besefte dat ze hier drugs van kocht weigerde hij dit haar te geven.
Kris beseft nu dat André Anna niet heeft vermoord en laat zich door hem naar de kliniek brengen om afscheid te nemen van Esmé.

17.
Op het adres dat Esmé Kris heeft gegeven, bevindt zich een kliniek voor plastische chirurgie. Kris krijgt al snel argwaan en sluipt naar binnen. Hier luistert hij een gesprek af tussen Johan en de chirurg, waarin hij opvangt: ‘Straks is Anna voor niets gestorven.’ Hij wordt opgemerkt door een andere chirurg en krijgt een pistool op zich gericht. Kris maakt oogcontact met Johan, die knikt. Kris duikt weg en er klinkt een knal, hij voelt een vuist en het wordt zwart voor zijn ogen.

18.
Kris wordt verhoord door twee rechercheurs. Johan eist dat hij met Kris kan praten voor hij zelf verhoord moet worden. Johan vertelt hoe het is gegaan: hoe wanhopig hij was dat zijn dochter maar niet in aanmerking kwam voor een longtransplantatie. En dat Anna met een oplossing kwam. Zij wilde haar leven geven voor dat van Esmé. Johan beseft dat hij had moeten weigeren maar hij zag geen andere keus.

19.
Kris bezoekt Esmé in het ziekenhuis. Esmé is woedend op haar vader en snapt niet hoe hij op het voorstel van Anna in heeft kunnen gaan. Ze geeft Kris een tekening die hij pas mag bekijken als het op het favoriete plekje van Anna is. Kris gaat tijdens de kerkdienst naar het bankje van Anna. Hier opent hij de tekening van Anna, het is weer een portret van haar, maar nu met ogen die gelukkig lijken te kijken.

Titelbeschrijving

Op pagina 99 wordt de titel letterlijk genoemd. Dit gebeurt wanneer Kris radeloos is hoe ze nu verder moeten in het onderzoek en de ogen van het portret van Anna ziet. Deze lijken hem te zeggen ‘Help me. Laat me niet stikken.’
Ook verwijst de titel naar de ziekte van Esmé. Ze heeft taaislijmziekte en kan alleen nog gered worden door een longtransplantatie. In het nawoord roept de schrijver ook op om je donorcodicil in te vullen.

Personages

Kris Drost

Kris Drost is 13 jaar en geadopteerd. Zijn adoptieouders zijn erg gelovig en hijzelf hecht ook veel waarde aan het geloof. Hij woont samen met zijn adoptieouders in Horst, een klein dorpje dicht bij de stad. Hij heeft zich nooit veel afgevraagd over zijn biologische ouders maar dit verandert nadat hij het briefje van Esmé krijgt. In de zoektocht naar de waarheid over zijn ouders is hij vaak verlegen en laat het initiatief vooral aan Esmé over.

Esmé Verbaan

Esmé is een meisje rond dezelfde leeftijd als Kris. Ze heeft Cystic Fibrosis en dit beperkt haar erg in het dagelijks leven. Desalniettemin weerhoudt het haar er niet van om het initiatief te nemen in het onderzoek naar de moord op Anna. Ze houdt erg van tekenen en had veel contact met Anna.

Susanna Bruns

Susanna Bruns is de biologische moeder van Kris. Aan de naam Susanna had ze een hekel en de meesten noemden haar dan ook Anna. Ze heeft een erg moeilijke jeugd gehad. Haar vader sloeg haar en haar moeder. Na de zelfmoord van haar moeder loopt ze op haar zestiende van huis weg. Ze raakt zwanger maar wil geen abortus. Ze besluit haar kind af te staan. Om haar drugsverslaving te bekostigen belandt ze in de prostitutie. Ze haat dit werk en probeert meerdere malen af te kicken. Ze is erg gelovig en ooit hoopt ze clean te zijn. Dan kan ze contact opnemen met Kris. Dit gebeurt echter niet en omdat ze haar eigen leven zo waardeloos vindt besluit ze het op te geven voor Esmé.

André Nieuwkerk

André Nieuwkerk is een plaatselijke wethouder. Tot zijn twintigste woont hij in Nederland. Hij studeert bestuurskunde maar vlucht nadat hij hoort dat Anna zwanger is. Kris en Esmé verdenken hem lang van de moord op Anna maar eigenlijk is het een hele aardige man die in zijn jeugd fouten heeft begaan. Hier heeft hij nu spijt van.

Johan Verbaan

Johan Verbaan is de vader van Esmé. Hij heeft een opvanghuis voor dak- en thuislozen. Hij komt in het verhaal niet heel veel voor maar heeft wel een essentiële rol. Hij accepteert namelijk het offer dat Anna doet: haar leven voor dat van Esmé. Johan is zo wanhopig dat hij ingaat op dit voorstel.

Genre

Jeugdthriller

Plaats en tijd

Kris woont in het dorpje Horst. In het boek wordt dit omschreven als een dorpje dicht bij de grote stad. Als lezer associeer je dit direct met Amsterdam, maar in werkelijkheid ligt het dorpje Horst dicht bij Harderwijk. Er wordt in het verhaal niet duidelijk of het om een fictief dorpje gaat of niet. Dát het zich in een dorpje afspeelt is wel van belang voor het verhaal. In een dorpje kent iedereen elkaar en speelt de kerk vaak nog een grotere rol in het dagelijks leven.
Een groot deel van het verhaal speelt zich af op de Keizer Karelkade, de hoerenbuurt. Kris voelt zich hier in eerste instantie erg ongemakkelijk door alle ongure types maar betrapt zichzelf er later op dat hij het er eigenlijk wel gezellig vindt.
Nog één specifiek plekje speelt een cruciale rol: het bankje van Anna. Dit is een bankje in het park De Hof, onder de beuken, dat Anna als haar kerk beschouwde.
Een duidelijke tijdsduiding is er niet. Als je kijkt naar de omgang tussen ouders en kind, het taalgebruik en de technische mogelijkheden (internet bijvoorbeeld), is het aannemelijk dat het verhaal zich rond het heden afspeelt.

Schrijfstijl

De schrijver maakt voornamelijk gebruik van korte zinnen. Hij gebruikt bijna geen moeilijke woorden en wanneer hij dat wel doet, legt hij ook uit wat ze betekenen. Kenmerkend voor de schrijfstijl is dat de schrijver sommige hoofdstukken inluidt met cursieve stukken tekst. Hierin wordt veel informatie achtergehouden en pas aan het eind van het verhaal wordt duidelijk vanuit wiens ogen je kijkt tijdens deze passages.

Vertelwijze of vertelperspectief

Het verhaal wordt verteld vanuit de personale verteller. De verteller volgt het personage Kris, waardoor je je goed in hem kan inleven.

Thema en motieven

Thema

Het thema is familie. Kris is door de adoptie zijn eigen familie uit het oog verloren. Door het overlijden van zijn biologische moeder gaat hij hier naar op zoek. Hij komt van alles te weten over zijn familie en dit verandert zijn hele kijk op het leven.

Motieven

Een duidelijk motief is adoptie, dit omdat Kris meteen na zijn geboorte is geadopteerd. Kris heeft zich hier de eerste dertien jaar van zijn leven niet erg mee bezig gehouden, maar wanneer hij de geschiedenis van zijn moeder gaat onderzoeken wordt hij steeds nieuwsgieriger.

Een ander motief is ziekte. Esmé is ernstig ziek en dit maakt grote indruk op Kris. Dit doet hem beseffen hoe goed hij het eigenlijk heeft. Ook het thema orgaantransplantatie komt aan bod.

Een grote rol speelt ook het onderwerp religie. Kris is erg gelovig opgevoed en hecht hier ook veel waarde aan. Hij is teleurgesteld in zijn moeder wanneer hij hoort dat ze een prostituee is geweest. Later blijkt dat ook Anna grote waarde hechtte aan het geloof maar dan op haar eigen manier.

Anna en haar moeder zijn thuis slachtoffer van mishandeling. Dit heeft grote gevolgen voor het gezin; haar moeder pleegt zelfmoord en Anna loopt weg van huis.

In het verlengde hiervan raakt Anna verslaafd aan drugs en raakt ze door haar drugsverslaving in de prostitutie.

Auteur

Ruben Prins is geboren op 26 mei 1978 in Hilversum. Door verveling tijdens zijn studie sloeg hij aan het schrijven, voornamelijk kinderverhalen omdat hij die zelf ook graag las. Na een paar mislukte pogingen lukt het om zijn eerste boek uit te brengen: Onder het donkere water. Ruben Prins schrijft graag voor kinderen en tieners en schuwt daarin niet de ingewikkeldere onderwerpen zoals adoptie.

Eigen mening

Ondanks dat het een jeugdboek is, was ik erg geboeid. De schrijver weet de spanning goed op te bouwen door informatie achter te houden maar tegelijkertijd wel vermoedens aan te wakkeren. Daarnaast vind ik het een origineel thema en denk ik dat het goed is om kinderen op deze manier kennis te laten maken met adoptie en ziekte.