Samenvatting
Peter, een vriend van Erik Poelgeest, wordt bij een razzia door de Duitsers meegenomen. Erik meldt zich aan als leerling van de teken- en schilderacademie. De leider van de academie, Van Grouw, is NSB-er, evenals de andere leerling, de Spin. ‘s Morgens beschildert Erik lampenkappen in het atelier van jonkheer Paul d’Ailleurs, bij wie een blond Joods meisje, Elly, zit ondergedoken. In de bergruimte van de tekenacademie vindt Erik een gipsen tors, waarmee hij de liefde bedrijft. Ook bespiedt hij Van Grouw die een WA-officiersuniform draagt. Daarnaast heeft hij ook nog gemeenschap met zijn vriendin Ans, die in een boekhandel werkt. Zij verbreekt de relatie op aandringen van een priester bij wie ze gebiecht heeft. Ook vrijt hij met Elly. Elly heeft daarnaast ook nog een relatie met d’Ailleurs. Erik heeft een broer Frans die bij het verzet zit. Na medeplichtigheid aan een overval op een distributiekantoor duikt hij onder bij een gezin. In dit gezin breekt de difterie uit en Frans wordt ook besmet. Erik bezoekt hem in het ziekenhuis en ziet hem sterven. Als hij begraven wordt is Erik ook aanwezig. Hij brengt een nacht bij Elly door. Als hij ‘s morgens uit het huis wil glippen, heeft hij een ontmoeting met d’Ailleurs. Als de Amerikanen dichterbij komen, heeft de Spin zich opgehangen bij moeder thuis. Van Grouw vlucht en stelt Erik aan als academie bewaarder. D’Ailleurs wordt opgepakt en Elly komt bij Erik wonen. Erik vertelt haar hoe hij aan het litteken op zijn slaap is gekomen; toen hij een half jaar oud was had hij bronchitis. Het Keteltje is toen gesprongen en dat kreeg hij tegen zijn slaap. Elly ontdekt dat Erik zich bevredigt met de tors en gooit de tors in scherven. Daardoor verliest Erik zijn verstand en vermoord haar. Dan volgt de bevrijding. Erik richt zijn geweer op soldaten in blauwe overalls, maar wordt zelf neergeschoten. Analyse: 1. Zakelijke gegevens: Titel: Kort Amerikaans
Uitgever: Meulenhoff editie

Auteur: Jan Wolkers Plaats: Amsterdam
Eerste druk: 1962
Gelezen druk: 43e
Aantal blz.: 174
Aantal punten: 3
2. Titelverklaring: De titel kort Amerikaans is de naam voor het kapsel wat Erik altijd heeft moeten dragen: zeer kort geknipt haar. Door dit korte haar is Eriks litteken zichtbaar, waardoor hij in zijn isolement raakt. 3. Iets over de schrijver: Jan Hendrik Wolkers werd geboren in 1925 te Oegstgeest. Hij groeide op in een gereformeerd milieu en volde enkele jaren de Mulo. Hij dook in 1943 onder in de schilderacademie, dezelfde als in het boek. Zijn broer Gerrit stierf ook aan difterie in 1944. Hij studeerde beeldhouwkunst. Zijn werk bevat veel autobiografische dingen. 4. Motto: There is no trap so deadley as the trap you set for yourself. Omdat Erik zo gefixeerd is op het litteken op zijn voorhoofd kan hij geen normaal leven leiden. Hij heeft een val voor zichzelf gezet. 5. Personages: De hoofdpersoon is Erik van Poelgeest. Hij is achttien jaar en zit in Leiden ondergedoken om aan de arbeidsdienst te ontkomen. Een belangrijk kenmerk is het litteken bij zijn linkerslaap. Hij heeft verschillende relaties met meisjes, waaronder Ans en Elly. Hij heeft een vader, moeder en een broer Frans. Toch ook wel een belangrijk bijfiguur is Kees de Spin. Erik ziet hem als een plaatsvervangende vader. Kees is een 45-jarige zonderling. Hij woont bij zijn doofstomme moeder. Een beetje een vaag figuur. Ook leerling bij de academie en NSB-er. 7. Perspectief: Personaal perspectief. Je ziet alles vanuit de ogen van Erik, maar hij wordt wel hij genoemd. 8. Ruimte: Het verhaal speelt zich af in Leiden. De belangrijkste plekken zijn de academie, het huis van de Spin, en het onderduikadres van Elly. De ruimte heeft wel degelijk invloed op de spanning in het verhaal. Op de academie hangt een vreemde spanning, dat komt door de personen die er rondhangen, maar ook hoe Erik het ziet. Hij vertelt een stukje over een zolder en fantaseert er van alles bij. Daardoor wordt de ruimte spannend, niet door de beschrijvingen. Het verhaal speelt zich af in de 2e wereldoorlog, en het verhaal wordt chronologisch verteld. 9. Motieven: - litteken - eenzaamheid - seksualiteit - agressie - oorlog Thema: vergeefs pogingen om de eenzaamheid te doorbreken en onontkoombaarheid van de dood. Mening: Ik vond het boek niet zo geweldig. In het begin moest je eerst een heel stuk lezen voordat je snapte waar het over ging. Bijvoorbeeld dat zijn vriend Peter werd opgepakt. Hij vertelde het alsof een vreemde man werd opgepakt. Later kwam je er dan achter dat het Peter was. Het eind was ook onduidelijk. Ik moest op een andere samenvatting lezen dat hij was doodgeschoten. Ook dat de Spin zijn eigen hond had doodgemaakt heb ik niet meegekregen. Ook liepen er nog al wat dingen door elkaar in het begin. Het werd eigenlijk allemaal in kleine stukjes verteld, vond ik. Ik zou dit boek ook geen hoog cijfer geven. Hoogstens een 5½.