Titel: In verbind u door Auteur: Vonne van der Meer Druk: Zesde druk Jaar van eerste druk: 2004 Jaar van gelezen druk: 2006 Plaats van uitgave: Amsterdam / Antwerpen Genre: Roman Motivatie boekkeuze en verwachtingen: Voor mijn eerste literaire leesverslag kies ik het boek: ‘Ik verbind u door’ van Vonne van der Meer. Ik ben erg benieuwd naar dit boek omdat mijn lerares Nederlands het er eens over heeft gehad. Ze heeft een stukje van de eerste pagina voorgelezen, en het lijkt me een interessant verhaal! Ze vertelde over een soort ‘chagrijnige puls’ die doorgegeven wordt totdat het uiteindelijk uitloopt op een catastrofe. Ik ben wel benieuwd hoe dat dan allemaal verloopt in dit verhaal! Ik geloof eigenlijk ook wel dat dit in de realiteit ook weleens gebeurd, zo’n doorgegeven ‘chagrijnvirus’. Mijn lerares Nederlands vond dit ook een typisch voorbeeld van literatuur, heel knap geschreven. Daarom ben ik ook wel benieuwd naar de schrijfstijl van dit boek. Ik vind literatuur vaak wel boeiend om te lezen, dus vind ik dit boek extra interessant! Samenvatting: Het voorgeborchte van de dag Edith, een 35-jarige vrouw, ontwaakt op dinsdag 10 september 2004. Op dat moment wil ze eigenlijk vrijen met haar man Berend, omdat ze dit 's morgens heerlijk vindt. Een plotselinge gedachte aan een ontmoeting met een oude schoolvriendin doet haar echter anders besluiten, net terwijl haar man Berend met haar wil gaan vrijen. Ze wijst hem af en dit heeft grote gevolgen. De engel die boven het verhaal zweeft, ziet verderop aan het einde van de dag een bebloede badkuip. Ze kan dit niet goed plaatsen en besluit in het verhaal te stappen om invloed te kunnen uitoefenen. Berend gaat uit bed en gaat boos, zonder afscheid van Edith te nemen naar zijn werk.
Swift Hij komt bij de zaak aan: het vervoersbedrijf Swift, waarvan hij interim-directeur is. Hij ontmoet Joris, een koerier die een veel te zwaar pak zeult, maar omdat Berend slecht gehumeurd is, helpt hij hem niet en neemt hij de wrevel mee het gebouw in. Het nieuwe huis In het gebouw zit Jaap K. die vol is van het nieuwe huis dat hij heeft gekocht en waarvan hij een foto op zijn pc heeft aangebracht. Berend doet heel sarcastisch over de nieuwe aankoop en maakt opmerkingen over de te hoge koopprijs. Jaap K. is nu de volgende schakel die de p. in heeft. Hij geeft koffie aan een zeer bleek meisje dat komt solliciteren (Elly M.) maar de secretaresse Carla die de afspraak met haar heeft, is nog niet verschenen op het werk. De derde schakel De zwangere Carla is de derde schakel in de keten van mensen die het op dinsdag 10 september 2004 niet naar hun zin hebben. Ze is getuige van een dodelijk ongeval, waardoor files ontstaan. Ineens beseft ze dat het leven ineens afgelopen kan zijn en dat niets haar kind kan beschermen. Ze heeft het daardoor niet naar haar zin, als ze het gebouw van Swift binnenstapt. De kregelige Jaap K. geeft aan dat er een sollicitante op haar zit te wachten die ze eigenlijk vergeten was. De engel had Jaap K. nog ingefluisterd: “Maak van de scherf in je hart geen dolk, Jaap”, maar blijkbaar heeft Jaap niets gehoord. Het spoor terug De engel gaat even terug naar Edith, die er spijt van heeft dat ze haar man heeft afgewezen. Haar illegale Afghaanse werkster Miriam komt binnen, die een dringend beroep op haar doet, omdat haar dochter in Afghanistan medicijnen nodig heeft. Edith moet nu Berend bellen om te vragen of hij dit voor haar kan regelen: hij heeft immers een transportbedrijf. Berend moppert nog wat op Edith, maar belooft haar te helpen. Zijn kwade energie is nu over en hij complimenteert even later Jaap over diens aankoop van het te dure huis. Aangezien Carla een slechte bui heeft, geeft ze de sollicitante Elly M. nauwelijks een kans in het gesprek. Elly voelt zich echt in de zeik gezet en verlaat erg boos het pand. Ondergronds Elly moet eerst met de metro naar het station. Een zwerver die een euro vraagt, wordt door haar afgesnauwd. Daarna gaat Elly weer naar haar werk,(een bank in Rotterdam) en zet zich als receptioniste achter de telefoon.
Stroomopwaarts Edith moet een recept krijgen voor de medicijnen van de dochter van haar werkster. Haar eigen huisarts is echter op vakantie en ze gaat naar diens vervanger. De wachtkamer zit vol en ze mag niet voorgaan van de assistente en de arts zelf. Wanneer ze naar buiten loopt, krijgt ze medelijden met een van de patiënten die in een tehuis moet worden opgenomen en haar hond niet mag meenemen. Edith wil nu iets goed doen en belooft de hond een onderdak te bezorgen. Ze gaat terug naar de wachtkamer en legt de situatie uit, de wachtende patiënten zijn nu mild gestemd en laten haar voorgaan. Ook de dokter wil meewerken. Het lijkt erop als goede energie goede energie opwekt. Ik verbind u door. De receptioniste Elly heeft haar slechte bui behouden en staat diverse klanten kil te woord. Een van hen is de gepensioneerde leraar Arend die met een zieke vrouw tobt en zich aan haar ergert. Omdat het leven ineens afgelopen kan zijn, wil hij nog wat geld overmaken naar de rekeningen van zijn kleinkinderen. Elly staat hem vinnig te woord en vertelt hem dat hij de rekeningnummers van de kleinkinderen paraat moet hebben. Ze verbreekt de verbinding. Arend gaat nu zwemmen en hij ontmoet in het zwembad ene Gerrit die zijn vrije dag heeft opgeofferd door in te vallen in een dienst van een vriend bij Zorg op Maat. Hij heeft pijn in zijn rug en staat onder de massagestraal. Arend moet uitwijken voor twee kletsend zwemmende huisvrouwen en trapt omdat hij ook de p. in heeft, Gerrit met zijn hiel in diens maag. De p. word dus doorgegeven aan Gerrit. Het tafereel is inmiddels verplaatst naar Winterswijk. Stroomopwaarts (2) Edith heeft intussen de medicijnen in de buik van het speelgoed -lievelingskonijn van de kinderen genaaid. In Afghanistan wordt zoveel post illegaal onderschept dat dit nodig is. Het bedrijf van Berend heeft inmiddels alles in het werk gesteld om de medicijnen af te kunnen leveren in Kandahar in Afghanistan en van zoveel goede energie gaat een gunstige werking in het bedrijf uit. Carla heeft er spijt van dat ze Elly zo heeft afgewimpeld en wil haar eigenlijk een tweede kans geven. De droom van de tuinman De verhaalketen verplaatst zich naar Tycho, een jonge tuinier die een oude vrouw (Fransje V.) als klant heeft. Hij heeft een grote droom: een motor kopen en dan komt het motormeisje vanzelf wel opdagen. Omdat hij niet goed met geld kan omgaan, blijkt zijn rekening geblokkeerd. Hij kan nu geen aanbetaling doen voor de motor die hij op het oog heeft. Die middag heeft hij namelijk afgesproken. Hij vat het plan op het geld van de oude vrouw te lenen met wie hij die middag ook een afspraak heeft. De droom van Fransje V. Fransje V. heeft een droom dat ze verdrinkt in een oude badkuip met rottende bladeren. Ze is altijd bang dat ze de dood van een ander zal sterven. Ze schrikt wakker en wacht op de man van Zorg op Maat die haar een griepinjectie moet komen geven. Dat is Gerrit. Hij heeft al een slechte bui en wanneer Fransje V. ook nog eens begint te zeuren over de verpleegster die enkele moorden op haar geweten heeft, (Lucy de B.) besluit hij extra pijnlijk de griepprik toe te dienen. Fransje V. heeft nu ook de smoor in. Tycho komt even later bij haar aan, doet enkele dingen in de tuin en wil dan geld van Fransje V. hebben. Ze is echter nog boos van de pijnlijke griepprik en wil hem slechts 50 Euro geven, terwijl hij veel meer wil hebben. Ze draagt haar spaargeld in een beursje om haar hals en Tycho komt haar achterna. Ze beseft dat ze hem ten onrechte het geld onthoudt, maar het is al te laat. Tycho ziet zijn droom tenietgedaan en duwt haar onder in een badkuip met vies regenwater, die in het weiland bij haar huis staat. Nu zijn en de droom van Fransje V. en het visioen van de engel uitgekomen. Tycho vlucht met het geld uit Winterswijk naar Arnhem. De engel gaat hem achterna,want een moord kan nooit het einde zijn, eerder het begin. “Het begin van een nieuw verhaal, van weer zo'n keten van kleine en grote wreedheden, of van iets anders.”
De bruid Tycho gaat naar het adres van de man die zijn motor te koop heeft aangeboden. Deze laat hem de motor zien en biedt een proefritje aan. Geld hoeft hij niet, het was eigenlijk maar een betrouwbaarheidstest. Tycho wordt zich bewust van zijn misdaad en hij heeft het geld bovendien voor niets gestolen. Hij rijdt weg in zijn auto. De verkoper wilde juist een hartelijk gebaar maken omdat hem die dag ook iets goed was overkomen. Begin Tycho jakkert op de weg naar het westen. Hij moet benzine tanken en komt in Driebergen aan. In een restaurant brandt nog licht. Het meisje in het restaurant wil hem nog wel helpen met wat eten en drinken, hoewel het sluitingstijd is. Ze is een motorfanate. (Tycho's droom) Tegen haar biecht Tycho zijn misdaad op. Ze wil hem bijstaan als hij naar de politie gaat. Hier zegt de engel dat ze stopt. Ze heeft immers de taak om de doden naar de overkant te brengen. Ze moet vandaag nog even bij Fransje langs en nog even naar Kandahar in Afghanistan. (de medicijnen zullen dus waarschijnlijk tevergeefs worden afgeleverd). Morgen komt er weer een dag. Edith wacht op de komst van Berend. Ze wil het goed maken door met hem te vrijen. Hij vraagt nog even:”Wat had je nou vanmorgen eigenlijk.” Edith antwoordt: “Iets… te onbelangrijk voor woorden.” Structuur: Opbouw Het boek bevat vier delen
Deel 1
Het voorgeborchte van de dag
Swift
Het nieuwe huis
Het spoor terug
Deel 2: Ondergronds
Stroomopwaarts
Deel 3: De droom van de tuinman
De droom van Fransje V. Deel 4: Het veer
De bruid
Het begin
Geen proloog, geen epiloog. Cyclische opbouw: Het verhaal eindigt waar het begonnen is: in het bed van Edith & Berend. Verhaallijnen: Edith: ontwaken en afwijzen Berend -> Miriam’s beroep -> naar apotheek -> medicijnen in Co meegeven -> weer naar bed. Berend: ontwaken en afwijzing Edith -> op weg naar Swift ->Swift, Joris -> Jaap K. met nieuw huis -> medicijnenvervoer regelen+goedmaken met Edith&Jaap K. -> ijsje halen, botsing met Tycho -> terug bij Edith
Dit zijn twee verhaallijnen die het verhaal van het begin tot het eind doorlopen. De andere verhalen zijn slechts korte lijnen, die doorlopen het verhaal maar voor even.
Verhaalbegin: Ab ovo, maar niet alles volgt chronologisch na de eerste gebeurtenis, het begin van het verhaal. Verhaaleinde: Gesloten einde, maar niet alles is helemaal afgesloten. Ze geeft alleen aanwijzingen, bijv. de engel gaat ook nog naar Kandahar, dus waarschijnlijk zijn de medicijnen niet goed of te laat aangekomen. Tycho is naar de politie maar het is niet bekend hoe het met hem is afgelopen. Waarschijnlijk krijgt hij een (cel)straf. Perspectief: Ik zou het perspectief van dit verhaal meervoudig noemen, want het verhaal wordt verteld vanuit meerdere personages. Het wordt verteld op de personale vertelwijze, in de hij/zij vorm, waardoor we te weten komen wat het betreffende personage bezighoudt. Maar tussen het verhaal door zitten ook stukjes van een engel, die onzichtbaar is voor de personages en die bijna alles weet. Hij weet dat het verhaal verkeerd afloopt, het beeld van een met bloed bespatte badkuip brengt spanning aan in het verhaal. Hij weet echter niet alles, is dus geen auctoriale verteller. Hierdoor blijft de spanning in het verhaal tot het laatste moment aanwezig. Tijd: Fabel - Sujet De fabel en het sujet wijken van elkaar af, want het verhaal is niet helemaal in chronologische volgorde. Er zijn dingen die tegelijk plaatsvinden, maar die na elkaar beschreven worden. Bijvoorbeeld: eerst wordt de situatie op Berend’s werk beschreven, en daarna wat Edith bezighoud na Berend’s vertrek. Verteltijd en vertelde tijd Verteltijd : 174 bladzijden
Vertelde tijd : 1 dag Continu – niet-continu: Ik vind in deze roman niet veel opvallende tijdsvertragingen of –versnellingen. Of het zou moeten gaan om een klein uurtje dat niet beschreven wordt, zoals bijv. ’s avonds, de tijd tussen Berend’s thuiskomst en wanneer hij naar bed gaat. Maar omdat je weet dat hij - in een vrolijke stemming - zijn kinderen dan trakteert op ijs heb je toch wel een beeld wat er in die tussentijd gebeurd.(pag. 168) Berend’s reis naar zijn werk wordt wel redelijk gedetailleerd beschreven.(pag. 11-20) en ook Fransjes moord wordt uitvoerig beschreven (pag. 146-150)
Vooruitwijzingen en terugverwijzingen: In dit verhaal zijn er anticipaties aanwezig, de engel verwijst bijv naar de slechte afloop van dit verhaal(de met bloed bespatte badkuip). Zo tussen de regels door zijn er meer aanwijzingen te vinden, zoals bijv. : ‘Zij had geen idee wat deze dag voor haar in petto hield, laat staan wat zij teweeg zou brengen.’(pag.1). Flashforwards zijn niet aanwezig in Ik verbind u door. Retrocipaties kun je wel vinden in de gedachten van de personages, bijvoorbeeld Edith, die terugdenkt aan de knarsetandende Berend die naar zijn werk vertrok. (pag. 46) Flashbacks zijn ook aan te wijzen, net als de retrocipaties in de gedachten van de personages. Zo denkt Edith bijvoorbeeld aan de ontmoeting met Helmi, Jaap aan de ontmoeting met Dede, Elly aan haar schooltijd en Arend Jan aan de periode dat Sonja nog in het ziekenhuis lag. Ruimte: Speelruimte Het verhaal speelt zich af op de aardrijkskundige plaatsen: Winterswijk, Lichtenvoorde, Driebergen, Amsterdam, Rotterdam. Belangenruimte Er zijn enkele belangenruimtes aan te wijzen zoals: De badkuip met verrotte bladeren, verrotting doet denken aan de dood. De lift geeft een beklemmend onveilig gevoel. De metro geeft ook een onveilig gevoel. Het bedrijfsleven doet denken aan spanning en stress. De weersomstandigheden zijn benauwd en drukkend, dat geeft een dreigende sfeer. Personages: Edith: Round character, ongeveer 35, fysiotherapeute, vrouw van Berend, moeder van aantal kinderen. Is niet zo ambitieus, wil wel graag goed doen aan mensen, ook al gaat dit niet altijd volgens het boekje. Is erg sociaal. (Denk aan medicijnen voor Afzal, het opnemen van Vanessa) Houd veel van de maand september. Berend: Flat character, iets ouder dan Edith, interim-directeur bij Swift. Jaap: Flat character, werkt als Hoofd-Operatie bij Swift.
Elly: Flat character, telefoniste, wil bij Swift werken. Arend Jan: Flat character, gepensioneerde leraar. Gerrit: Flat character, komt Arend Jan tegen in het zwembad, werkt bij Zorg op Maat, moet spuit zetten bij Fransje V. Fransje V.: Flat character, krijgt spuit van Gerrit en wordt vermoord door Tycho. Tycho: Flat character, tuinman, vermoordt Fransje V., wil nieuwe motor hebben. Miriam: Flat character, is werkster van Edith. Dede: Flat character, vriendin Jaap. Motoreigenaar: Flat character, wil motor verkopen aan Tycho. Chef motorplaats: Flat character, dochter geen goede cijfers op school gaat bij les krijgen van Arend Jan. Afzal: Flat character, kleinzoon Miriam.
Dochter Miriam: Flat character, woont in Afghanistan. Er is geen sprake van een karikatuur. Achtergrond van het boek: Het is niet bekend of Vonne van der Meer een speciale reden had om dit boek te schrijven. Titel: Het is eigenlijk heel makkelijk te verklaren. Het wijst als eerste op de aaneengeregen gebeurtenissen in het verhaal, de ene persoon staat weer in verbinding met de volgende, en de volgende geeft op zijn beurt weer een signaal door aan de volgende. Ook is het de zin die Elly M. heel vaak zou moeten zeggen, maar vanwege haar humeur gaat het allemaal niet zo beleefd. Het hoofdstuk waar dit in staat heet ‘ik verbind u door’. Als laatste heeft het verband met de vertellende engel. De engel is de verbindende schakel tussen leven en dood. De engel begeleidt de mensen naar de andere kant van het leven. Ondertitel: De ondertitel: Roman verwijst naar het genre. Thema In dit verhaal zit het thema dat kleine oorzaken grote gevolgen kunnen hebben. Ze veroorzaken een keten van gebeurtenissen. Slechte energie roept slechte energie op en wie iets aardigs doet, krijgt iets goeds terug. Genre, stroming, literair belang: Genre Het boek is een kleine roman van 174 bladzijden. Stroming Het boek behoort tot de stroming: Christelijke Proza na 1945. Literair belang De eerste druk van dit boek is pas uitgekomen in 2004 maar ik lees nu al de zesde druk (in 2006). Dit geeft aan dat het boek graag gelezen wordt en dus bekend is. Het is in iedere literatuurhandel wel te vinden. Wel betwijfel ik of het over 100 jaar nog bekend is, want ik kon er nu maar 3 goede recensies over vinden. Ik denk dus niet dat het van veel literair belang is. Ondanks dat je er niet veel van merkt dat het christelijk geschreven is staat het toch op de christelijke prozalijst. Voor het christelijke lezerspubliek is het dus belangrijker dan voor het algemene lezerspubliek, omdat hun prozalijst nou eenmaal korter is.
Schrijfstijl: In Ik verbind u door is er nogal wat beeldspraak, de zinnen zijn gemiddeld, er zijn veel vergelijkingen en dialogen. De stijl van het schrijven is strak, het verhaal is niet erg gedetailleerd, zodat er nog genoeg overblijft voor je eigen fantasie. Spanning: Een spanningsmiddel is zeker dat de engel wel een deel van het slecht aflopend eind onthuld, maar zelf toch ook niet alles weet. De ontknoping wordt tot op het eind uitgesteld, waardoor de spanning goed in het verhaal blijft. De tijdsvertraging rond Fransjes moord brengt ook een zekere spanning aan, wat ook van de (symbolische) omgeving gezegd kan worden. Biografische gegevens over de auteur: Vonne van der Meer werd in 1952 in Eindhoven geboren. Ze was het jongste kind in een gezin van drie. Haar moeder was een gretig lezer die haar kinderen vaak en graag voorlas. De familie verhuisde naar Laren, waar Van der Meer na de lagere school de MMS bezocht. Omdat ze zich bij de lessen Nederlands onderscheidde bij het opstelschrijven mocht Van der Meer bij haar eindexamen verhalen inleveren. Na haar eindexamen ging ze een jaar naar een high school in de Verenigde Staten, waar haar liefde voor het toneel werd aangewakkerd door de acteerlessen die ze volgde. Twee jaar later werd ze toegelaten tot de regieafdeling van de Amsterdamse Theaterschool. Tijdens deze opleiding bleef ze schrijven: verhalen, toneel, scènes. Al snel werd ze de tekstleverancier van haar klas: "Als er voor koninginnedag een straattheaterstuk gemaakt moest worden, bewerkte ik in één nacht een sprookje. Als twee medeleerlingen een stuk zochten om samen aan te werken, maar niks konden vinden wat bij hun leeftijd en mogelijkheden paste, schreef ik het. Daar ontdekte het ook dat het niet handig is om je eigen werk te regisseren. De afstand ontbreekt dan. Als een scène niet meteen lukt ben je geneigd te gaan herschrijven, in plaats van de acteurs een andere opdracht te geven. In 1976 werd Van der Meers monoloog De Behandeling door toneelgroep Centrum op het repertoire genomen. In 1978 sloot ze haar toneelopleiding af en werd ze regieassistent van Franz Marijnen bij het RO-theater. Al snel regisseerde ze zelf stukken van Goethe, Osborne, Frisch en een bewerking van Plato's Symposium. Daarna regisseerde ze een kleine tien jaar bij uiteenlopende gezelschappen als Baal, Centrum, De Haagse Comedie en het RO-theater. Bij het laatste gezelschap ging in 1996 ook haar toneelstuk Weiger nooit een dans in premiere. Van der Meers verzamelde verhalen uit Hollands Maandblad werden in 1995 gebundeld tot haar debuutbundel Het limonadegevoel en andere verhalen. Daarna publiceerde ze ongeveer om de twee jaar een boek: romans, verhalenbundels en novelles.