A. Voorwerk 1. Theun de Vries, Het meisje met de rode haren. Uitgegeven door Querido 1999 (15e druk) Amsterdam (1e druk in Pegasus Amsterdam 1956) 2. Het meisje met de rode haren is een oorlogsroman. Het boek bestaat uit 5 boeken opzich, met onderling weer een stuk of 17 hoofdstukken. Het boek begint met 4 bladzijdes waarin de hoofdpersoon, Hanna Schaft, haar gevoelens uitdrukt, over wat zij van de oorlog vind. Op één van de eerste pagina’s staat de titel van het boek, met daaronder een ondertitel. Roman uit de jaren 1942-1945. Dat verklaart ook gelijk over welke tijd het boek gaat. De omslag van het boek is rood, met een foto erop van een vrouw. Dit komt ook goed overeen met de titel. Een “meisje” op de voorkant en een rode omslag. B. Korte samenvatting Hanna Schaft, De hoofdpersoon van het boek, is een studente. Ze studeert rechten. Ze deelt, samen met 2 andere meisjes een kamer. Judith en Tanja, Tanja is Joods. Als de Tweede Wereldoorlog uitbreekt, moeten ze gaan onderduiken. Dat doen ze bij de ouders van Hanna, vader en moeder Schaft. Daar komt Hanna in aanraking met Frans. Hij zorgt ervoor dat ze in het verzet actief wordt. Ze zit bij de Haarlemse verzetsploeg, de RVV. Daar doet ze in het begin nog niet echt veel, maar later wordt er toch geschoten. Als de groep zich even rustig moet houden, besluit Hanna zich aan te sluiten bij Hugo, een man die ook heeft meegeholpen bij de RVV. Samen gaan ze verraders en ander gespuis opzoeken en uitschakelen. Dat gaat lang goed en ze worden ook nog verliefd op elkaar. Totdat er een keer wat misgaat. Hugo werd neergeschoten door een misser van Hanna en overlijdt later in het ziekenhuis. In die tijd verft Hanna haar haren zwart, omdat Hugo een foto van haar had toen ze nog rode haren had. De ouders van Hanna worden ook door die foto opgepakt, omdat het adres achterop stond. Ze gaat verder met het aanslagen e.d , maar toen ze meneer Vos wouden neerschieten, werd Hanna in haar been geschoten. Ze moest zich even koest houden. Dat deed ze door politieregisters te vervalsen, krantjes te drukken en koerierswerk te doen. Dat laatste deed ze bij een nieuwe verzetsgroep in Velsen. Één keer maakt ze een pakje open, omdat ze het niet helemaal vertrouwd. Het blijkt dus dat ze (ze, An en Tinka en Hanna. An en Tinka waren 2 medestrijdsters) hun leven wagen voor een kistje sigaren. Maar dan komt de dag dat ze aangehouden wordt. De Duitsters vinden haar pistool en wat foldertjes, de illegale krant “De Waarheid”. Ze moet naar de gevangenis, waar ze het éne verhoor naar het nadere krijgt. Hanna zegt niks. Ze wordt geslagen, geschopt. Hanna zegt niks. Dan, aan het eind van het boek, wordt ze uit haar gevangenis gehaald. Ze wordt naar de duinen gebracht, waar ze daar werd neergeschoten. (vlak voor het eind van de oorlog. April…)
C. Analyse en interpretatie 1. Titel en ondertitel. De titel past goed bij het boek. Het gaat over een vrouw van 22 jaar oud. Ze heeft rode haren en zit in het verzet. De titel komt nog een keer terug aan het eind van het boek. Het vijfde boek is genaamd: het meisje met het rode haar. Dat gaat over haar gevangenschap en dood. De Duitsers komen er dan achter dat ze rode haren heeft i.p.v zwarte haren: “Das ist sie also”, zei de SS-er, “Das Mädchen met dem roten Haar.” (blz 430) 2. Motto
Een motto is er niet. 3. Genre
Het meisje met de rode haren is een oorlogsroman. 4. Thema, idee en motieven. Het boek gaat over de oorlog. De 2e Wereld oorlog. Over het verzet in die oorlog. In de vijf hoofdstukken/boeken gaat het steeds over een ander idee. Het 1e boek gaat over het begin van de oorlog. En waarom ze het verzet in gaat. In het 2e boek is ze aan het werk, In het 3e boek werkt ze met Hugo. In het 4e boek is Hugo dood en doet ze ander werk. En het laatste boek gaat over haar gevangenschap en haar dood. 5. Opbouw structuur, spanning. Het boek bestaat uit vijf hoofdstukken. Het boek begint met het leven, en eindigt met de dood. Dat zegt ook gelijk dat het een gesloten eind is. Het meisje met het rode haar is dood. Einde verhaal. Het boek is wel in chronologische volgorde geschreven. Er is een centrale verhaallijn, dat komt ook omdat de hoofdpersoon de ik-figuur is. Er zat wel spanning in het boek. Elke keer met een aanslag kon het misgaan. Één ding vond ik iets minder, ik had de achterkant al gelezen van het boek. En daar stond op dat de hoofdpersone het met haar leven moest bekopen. Dat was wel jammer dat ik dat alvast wist. 6. Personages
Het boek gaat vooral over de hoofdpersone Hanna Schaft. Het enige wat we van haar weten, is dat ze rode haren heeft. Verder wordt er niet veel over haar gezegd. (terwijl andere personages, vooral de mensen de ze moesten elimineren, toch uitgebreid worden beschreven )Ze woont in Amsterdam, en als de oorlog begint gaat ze met haar vriendinnen Judith en Tanya in Haarlem wonen, bij haar ouder. Ze wordt vaak als moedig en als een sterke vrouw omschreven (door andere verzetsstrijders). Verder heeft Hugo ook nog een rol in het verhaal. Hij zou na de oorlog met Hanna verder het leven doorgaan. Hugo. Een sterke , gespierde man. Blonde haren, nergens bang voor. Maar toen Hugo neer werd geschoten, werd Hanna’s leven voorgoed veranderd. 7. Tijd
Het verhaal speelt zich af in de 2e Wereldoorlog, de jaren ’42 tot en met ’45. De vertelde tijd is ongeveer 3 jaar. (april ’42, tot april ’45. In april ’45 werd ze vermoord. De verteltijd is 433 pagina Het verhaal is gewoon chronologisch verteld. Er zitten wel wat kleine tijdsprongen in, maar die merk je niet echt. Soms denkt ze wel eens terug of vooruit,. Maar dan is er niet echt sprake van een flash-back of een flash-forward. 8. Perspectief en vertelsituatie. Het perspectief ligt bij Hanna Schaft. De studente uit Haarlem. Het verhaal wordt verteld door haarzelf. Er is sprake van een ik-verteller. 9. Ruimte
Het verhaal speelt zich vooral af in het Westen van Nederland, Zuid-Holland Noord-Holland. Amsterdam, Haarlem, Den-Haag. Veel van die plaatsen komen aan bod. Maar ook andere plaatsen, zoals bijvoorbeeld Bilthoven. Vaak is Hanna buiten. Op het platteland. Dat wordt ook uitvoerig verteld dan. De ruimte, de plaats waar het zich afspeelt is dan van groot belang 10. Taalgebruik en stijl. Het taalgebruik in het boek is niet moeilijk. Er werden soms wel moeilijke woorden in gebruikt, maar in de context kon je die woorden wel vertalen. Wel was er aan het eind van het boek sprake van een andere taal. Duits. Er werden veel dialogen gevoerd met Hanna. In het Duits. Hanna kon dat wel verstaan, maar ik niet altijd. Ik vond wel jammer dat er dan geen vertaling onderstond. Want Duits is niet mijn sterkste taal. Verder werden er best lange zinnen gebruikt. D. Achtergrondinformatie van de schrijver. Theun de Vries
Op 26 april 1907 wordt Theunis Uilke de Vries in het Friese Veenwouden geboren als enig kind van Sjoerd de Vries en Elisabeth Dijkstra. Zijn ouders kwamen uit een landbouwersmilieu. Zijn vader besloot zuivelhandelaar te worden en het gezin De Vries verhuisde naar Apeldoorn. Theun de Vries verliet voortijdig het gymnasium en werd na verschillende baantjes uiteindelijk bibliotheek-beambte in Sneek. In 1932 trouwde hij met Aafje Maria Vernes en uit het huwelijk kwamen twee kinderen voort: Rene en Alexandra. Door zijn belangstelling voor historische en maatschappelijke ontwikkelingen werd De Vries tot het communisme gebracht. In 1936 werd hij lid van de CPN (Communistische Partij Nederland) en in 1937 werd hij redacteur van de partijkrant. Vanaf dat moment gaat hij in Amsterdam wonen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog werd hij verzetsman en doordat hij door de Duitsers gevangen genomen werd moest hij naar kamp Amersfoort. Na de oorlog werkte hij voor de CPN, o.a. als Tweede Kamerlid en maakte hij grote reizen naar communistische landen. Langzamerhand werd hij kritischer tegenover de CPN en werd hij een partijloos marxist. De Vries begon als dichter maar na enige tijd ging hij op proza over. Hij publiceerde onder verschillende pseudoniemen (pseudoniem = schuilnaam) namelijk: Sybrand Vos, A. Th. van Nieulandt, M. Swaertreger en Ibn-Askari. Hij heeft vele prijzen voor zijn werken gekregen, o.a. de Verzetsprijs in 1987 om zijn persoonlijkheid te eren. Inleidend. Ik heb dit boek gekozen en gelezen, omdat ik er een keer een stukje film over heb gezien. Ik houd wel van oorlogsfilms en oorlogsboeken, dus dit sprak me wel aan. Het lezen gin aardig vlot. Het waren wel 440 pagina’s, maar daar las je zo doorheen. Ik denk dat ik er zo’n 8 uur aan heb gelezen. Wat gebeurt er. De gebeurtenissen zijn wel geloofwaardig. Het gaat over een jonge vrouw in het verzet. Ik denk dat veel mensen zoals haar hebben gehandeld. Ik heb ook veel films over de 2e Wereldoorlog gezien (escape from Sobibor, Saving private Ryan) en ik elke film zie je de ongelooflijke haat tegen de Duitsers. De Duitsers die zo fel optreden tegen de “vijand”. Daar heeft Hanna ook mee te maken in dit boek. In het begin van het boek komt ze in aanraking met de RVV. “Ik wil zo snel mogelijk aan het werk”. Dit geeft aan hoe snel ze wou helpen met vechten tegen de Duitsers. Hanna kon ook niet stilzitten. Toen de RVV een verbod kreeg om even op te treden, wou ze perse weer aan de slag, ze sloot zich aan bij Hugo. Één passage uit de tekst om een beeld te krijgen hoe ze erover dacht: “Je moet me bij Hugo brengen, Floor,” zei ik, “ Jij weet waar hij uithangt. Ik wil met Hugo werken, of op zijn aanwijzing. Ik wil schieten! De rotte plekken wegbranden die er in ons volk zitten. Moffen interesseren mij maar half, nou weet je’t. Maar ik word ziek van de verraders en zielverkopers in ons midden. Nederlanders! Die goede patriotten en argeloze burgers aan de beul overleveren. Zo iets verbeurt het recht om te leven. Weet je, wat ik eens bij Maxim Gorki heb gelezen: Zelfs een tyfusbacil zou zich schamen als hij met een landverrader vergeleken werd. Ik wil net als Hugo: dát crapule wegvagen!” Ze wou weer aan de slag, ze benijdde Hugo om het werk wat hij deed. Het eind van het boek geeft ook precies aan hoe Hanna was. Toen ze werd ondervraagt door een SS-officier en door de vrouwelijke cipier, begon ze ineens te spreken, en ze spuwde de SS-er in zijn gezicht. Opstand tegen de Duitsers, ookal weet ze wat er gaat gebeuren.
Thema: Ik vond het een mooi boek, want zoals ik al zei, de Tweede Wereldoorlog spreekt mij wel aan. Ik heb veel films over de Tweede Wereldoorlog gezien, en ook wel wat gelezen. Ook heb ik er vaak werkstukken en presentaties over gehouden. Ook ben ik op een Herdenking van de 6 miljoen gesneuvelde Joden geweest, in Israel. Dat was erg indrukwekkend. Ik kan mij wel indenken wat er allemaal is gebeurt toen die tijd. Dit boek helpt daar ook flink bij, want je leest het boek vanuit de ik-persoon. Je leest haar gedachten. Je leeft je helemaal in Hanna S. Opbouw: Het boek gaat over de periode van ’42 tot ’45. Het boek was niet moeilijk om te lezen qua tijd. Soms werden er wel een paar dagen overgeslagen, of zelfs een paar weken. (bijv, Toen ze fietsen moesten stelen. “er gebeurde drie weken behoorlijk weinig”. Er gebeurde wel wat in die drie weken, maar daar werd niet wat over geschreven. Ook in dit boek kwam er geen verschil naar voren tussen verleden en heden. Het tijdsdiagram blijft daarom ook horizontaal. Verhaalfiguren Bij het onderdeel ‘wat gebeurt er’ zijn al enkele typische dingen van Hanna besproken. Hanna was ook heel voorzichtig. Ze vermeed al het contact met haar ouders. Bijv. Als ze haar vader op straat tegenkomt. Maar ze is dan ook zorgzaam. Ze stuurt elke week pakjes met voedsel en bonnen op naar haar ouders. Verder is ze echt fel tegen de landverraders. In het hoofdstuk/boek met Hugo ruimt ze veel van dat tuig op. Hugo was ook net als Hanna communistisch aangelegd. Hij kon goed overweg met zijn fiets, en leerde Hanna van alles. Zo was Hugo ook hard, maar toch rechtvaardig. “Alles”, zei hij met ernst,”wat een kogel door de kop of door het hart verdient. Omdat ze hoofd en hart misbruikt en beledigd hebben. Denk daar steeds aan. Door de kop of in het hart.” Zo legde hij het uit dat je geen medelijden met de verraders moest hebben. Dat vond ik zelf wel een goeie. Omdat ze hoofd en hart misbruikt en beledig hebben… Conclusie: Ik vond het een erg mooi boek. De titel past er ook erg goed bij. Één van de laatste hoofdstukken van het boek heet ook zo. De Duitsers kwamen er toen achter dat ze rood haar had (i.p.v zwart haar). Het slot was erg mooi. Erg mooi geschreven. Hoe zij haar dood tegemoet gaat. De dingen die ze dan zegt, het sarcasme tegenover de Duitsers: “Ik schiet toch beter dan jij!”. En dan als ze neergeschoten wordt, is er geen pijn meer. De laatste zin. Het boek is ook helemaal geschreven, zodat je je helemaal in gaat leven. Hoe erg het wel niet geweest moet zijn in de hongerwinter. Daar werd wel veel aandacht aan besteed. Ik vond het boek leuk om te lezen, en ik vond de hoofdpersoon, Hanna Schaft, een dappere vrouw.