Samenvatting van de inhoud

De belangrijkste gebeurtenissen navertellen (maximaal 1 A4).

Els Florijn vertelt het verhaal over de kleine Ditte, een Joods meisje van drie jaar, dat in mei 1940 geboren wordt. Het was onverwacht dat het kind kwam. De ouders hadden de moed op een eigen kind opgegeven; ze zorgden voor een pleegkind. Als ook haar ouders zich moeten melden bij de Duitsers, nemen ze het besluit onder te duiken. Hun 12-jarige pleegdochter Lotte gaat wel met hen mee, maar ze laten Ditte achter bij de huishoudster. Hun reden? Ze denken dat de Duitsers het kleine kind met rust zullen laten. Een tweede argument is dat Ditte de andere onderduikers in gevaar kan brengen. Hoe gedraagt een klein kind zich in een kleine ruimte?

De Duitsers geven de burgemeester opdracht het kind op te halen. Ditte gaat via de Schouwburg in Amsterdam en kamp Westerbork naar Auschwitz waar ze direct na aankomst wordt vergast.

Het valt de onderduikers niet mee. Ze wonen op zolder bij boer Van Alphen, een man die hen alleen duldt zolang ze geld geven. Als dat op is, moeten ze vertrekken. Na een moeizame nachtelijke tocht krijgen ze onderdak in een pastorie, maar de pastoor durft het niet aan hen echt te helpen. Ze moeten dus verder zoeken. In Wamel vinden ze wel onderdak in een pastorie. Ze verleggen daar hun dagritme. ´s Nachts mogen ze de kerk in om wat beweging te hebben.

Na de oorlog verhuist de familie naar het noorden. Lotte werkt er eerst bij een bakker, maar gaat later inwonen bij Charlotte Koning in Amsterdam, aan wie ze haar diensten heeft aangeboden.

Lang na de oorlog keert Lotte terug naar haar oude woonplaats. Het is een teleurstellende tocht, omdat ze geen antwoord op haar vragen krijgt. Als ze thuiskomt, is er bericht dat haar moeder overleden is en al begraven. Ook ontvangt ze een foto: van Ditte!

Verhaalanalyse

Titel

Wie is de schrijver/schrijfster?

De Schrijfster van het boek is Els Florijn.

Wat is de titel van het boek?

Het boek heet ‘Het meisje dat verdween’.

Leg de titel goed uit.

De titel heet zo omdat het boek gaat over een meisje dat wordt vergast in Auschwitz. Haar zus, die de oorlog heeft overleefd, gaat later terug naar het dorp waar ze is opgegroeid, om foto’s, of in ieder geval iets over haar vergaste zusje te vinden. Maar er is helemaal niks meer van haar te vinden, zelfs geen foto. Daarom heet het boek ‘Het meisje dat verdween.’

Wat voor soort boek is het? (genre?)

Het boek is een oorlogsroman.

Gebeurtenissen en hoofdlijn

Wat is het probleem van de hoofdpersoon?

Ditte: Het probleem van de hoofdpersoon is dat ze Jood is, en dat ze te jong is om onder te duiken. Daardoor wordt ze op transport gezet naar Auschwitz.

Lotte: Het probleem van deze hoofdpersoon is ook dat ze Jood is, maar zij gaat wel mee onderduiken. Daardoor verliest ze haar zusje. Ze wil na de oorlog heel graag zoeken of er nog iets is overgebleven van Ditte.

Hoe is het probleem ontstaan?

Ditte: Door de oorlog moesten de ouders en de zus van de hoofdpersoon onderduiken omdat ze Joods waren. Maar omdat de hoofdpersoon te jong was om mee te gaan hebben ze besloten om bij hun schoonmaker te brengen, omdat ze dachten dat ze haar toch niets zouden doen. Maar dat was niet zo.

Lotte: Lotte is wel oud genoeg om mee te gaan met onderduiken. Doordat haar ouders het niet aandurfden om Ditte ook mee te nemen, raakte zij haar zusje kwijt.

Is er een oplossing? Wat is de oplossing dan?

Ditte: Ze is te jong om onder te duiken, daarom proberen ze om haar naar de schoonmaakster te brengen wat de oplossing zou zijn, maar dat gaat dus fout.

Lotte: Zij gaat mee onderduiken met haar ouders. Ook gaat Lotte als ze ongeveer 70 jaar oud is terug naar het dorp waar ze ooit is opgegroeid en vervolgens uit is gevlucht. Daar zoekt ze of ze nog iets terug kan vinden van Ditte.

Begin en einde van het verhaal

Wat voor soort begin heeft het verhaal? Waarom?

Het verhaal heeft een opening in de handeling. De schrijfster begint namelijk niet meteen met iedereen te beschrijven. Ook moet er wat aan vooraf zijn gegaan, het begint namelijk midden in een verhaal, want Ditte wordt wakker in een leeg huis. Pas later wordt bekent waarom dat zo is, dus er was al wat aan vooraf gegaan. Ten slotte probeert de schrijfster je meteen te pakken, door het verhaal in het begin spannend te maken.

Wat voor soort einde heeft het verhaal? Waarom?

Het verhaal heeft een gesloten einde, want alle vragen die je tijdens het lezen tegenkomt, zijn beantwoord. Zo vind Lotte aan het einde van het boek een foto van Ditte. Daar heeft ze een hele lange tijd naar gezocht en verlangt.

Personen

Wie is de hoofdpersoon?

Er zijn twee hoofdpersonen, dat zijn Lotte Stein en Ditte Stein. Het verhaal gaat de hele tijd om hun. Ieder hoofdstuk wordt om en om verteld door 1 van de twee hoofdpersonen, dus het 1e hoofdstuk wordt vanuit Lotte verteld, en het 2e hoofdstuk vanuit het oogpunt van Ditte, enzovoort.

Noem nog 2 belangrijke bijpersonen.

2 belangrijke bijpersonen zijn de vader en de moeder van Lotte en Ditte. Zij spelen een belangrijke rol omdat zij beslissingen nemen die een belangrijke invloed hebben op dit verhaal.

Bespreek van de hoofdpersoon: de leeftijd, het uiterlijk, het karakter.

Ditte is 3 jaar oud. Ze heeft donkere haren met krullen, en dunne en witte beentjes. Ditte is een zachtmoedig en onzeker meisje. Ze durft in de trein helemaal niets te zeggen. Elke keer als ze bijna wil huilen, houdt ze zichzelf tegen.

Lotte is in dit verhaal grotendeels rond de 14 jaar. Het is een meisje in de groeifase, en haar vrouwelijke rondingen beginnen te groeien, ze wordt ongesteld. Lotte heeft een sterk karakter, maar gaat graag haar eigen gang. Ondanks dat is ze ook zeker een doorzetter.

Bespreek van de 2 bijpersonen: de rol in het verhaal.

Paul Stein (vader): De vader speelt een erg belangrijke rol in het verhaal. Hij beslist ook dat ze gaan onderduiken, en regelt allemaal dingen voor het onderduiken. Ook loopt hij door weer en wind voorop als ze op zoek gaan naar onderdak nadat ze weg zijn gestuurd bij hun eerste onderduikadres.           

Caroline Stein (moeder): De moeder speelt een nog belangrijkere rol dan Paul. De moeder wordt onverwachts zwanger, en brengt dan een kind ter wereld. Maar ze is er helemaal niet blij mee want het is oorlogstijd, en ze zijn Joods. Ze weet dat ze onder moeten duiken, en zij is er mede verantwoordelijk voor dat Ditte achterblijft en dat Ditte uiteindelijk wordt vergast. Maar zij zorgt er wel voor dat ze onderdak krijgen bij een pastorie.

Tijd

Wanneer speelt het verhaal zich af?

Het verhaal speelt zich af in de Tweede wereldoorlog, want er wordt gesproken over Joden vervolgingen, en concentratie kampen. En de hoofdpersonen zijn zelf ook Jood en die moeten vluchten. Het verhaal van Lotte wordt in deel 1 verteld van 1943 – 1946 en in deel 2 vanaf 2000. Het verhaal van Ditte speelt zich in deel 1 af in 1943, en in deel 2 speelt het verhaal van Ditte zich niet af.

Is het chronologisch of niet-chronologisch? Waarom?

Het verhaal is niet chronologisch want er zitten flashbacks in. Na een hoofdstuk van Lotte, dat bijvoorbeeld in 1945 wordt verteld, komt er een hoofdstuk van Ditte in 1943. Er wordt dan teruggegrepen op een eerdere gebeurtenis waardoor je het verhaal beter begrijpt.

Wat is de verteltijd?

De verteltijd van dit boek is zonder nawoord 212 pagina’s, en met nawoord 231 pagina’s.

Wat is de vertelde tijd?

Het boek is verdeeld in 2 delen. Deel 1 wordt verteld van 1938 – 1946, ongeveer vanaf het begin van de tweede oorlog tot het einde van de tweede oorlog. Het 2e deel speelt zich af vanaf 2000, als Lotte teruggaat naar waar ze is opgegroeid, om opzoek te gaan of er nog íets over is van Ditte.

Ruimte

Waar speelt het verhaal zich af?

Het verhaal speelt zich af op verschillende plaatsen, maar het grootste gedeelte in en rond het dorp Lienden.

Noem enkele belangrijke ruimtes.

Er zijn een aantal belangrijke ruimtes:

• Het huis van de familie Stein omdat de familie daar woont, en omdat zich daar belangrijke gebeurtenissen afspelen.
• Het huis van de schoonmaakster omdat Ditte daarheen gaat en vervolgens wordt opgehaald door de Duitsers. Hier krijgt het verhaal een belangrijke wending.
• De pastorie van de dominee omdat ze na een heel lange tijd lopen daar een vast onderdak krijgen tot de oorlog voorbij is. Ze krijgen eten, drinken en ze kunnen gewoon slapen.
• Het dorp waar de familie Stein woonde, is ook erg belangrijk, omdat Lotte daar na de oorlog op zoek gaat naar het verleden, foto’s van Ditte.

Is er sprake van een belangenruimte? Waarom wel/niet?

Er is sprake van een belangenruimte, meteen in het begin al. De omgeving waar Ditte via de trap naar beneden loopt is angstaanjagend, en Ditte is bang.

De verschillende omgevingen zijn eigenlijk het hele boek best spannend, en de personen die zich in het verhaal afspelen voelen eigenlijk de hele tijd spanning. De omgevingen passen dus bij het verhaal wat zich afspeelt.

Thema en motieven

Wat is het thema van het verhaal?

WO II

Noem 3 motieven.

1. Joden, omdat er in het boek de hele tijd over Joden wordt gesproken. Er wordt zelfs op Joden      gejaagd.
2. Onderduiken, omdat Lotte en haar ouders een hele lange tijd in het boek bezig zijn met onderduiken.
3. Zoektocht, omdat Lotte opzoek gaat naar Ditte wat een hele lange zoektocht inhield.

Bedoeling

Wat wil de schrijver duidelijk maken met het verhaal?

De schrijfster wil met het verhaal duidelijk maken dat de tweede wereldoorlog niet zomaar iets was. Het was voor veel mensen, vooral mensen die geliefden verloren, een erg zware tijd. Het is niet zomaar wat om geliefde achter te laten met de gedachte dat je ze wel weer ziet, maar vervolgens sterven ze en is er geen spoor meer van te bekennen.

Het is eigenlijk best lastig om de bedoeling van het verhaal eruit te halen omdat het eigenlijk een waargebeurd verhaal is, maar er worden alleen andere namen gebruikt. Uit een waargebeurd verhaal is dus lastig om een bedoeling achter te vinden, omdat er bijna alleen maar feiten in staan. Het zijn gebeurtenissen die de hoofdpersonen zelf hebben meegemaakt. En de schrijfster heeft van de personen die nu nog leven, die in de tijd van het boek een hoofdrol vertolken, verhalen gehoord, en daarvan een waargebeurd gemaakt met andere namen.

Taal

Wat vind je van het taalgebruik en waarom?

Ik vind het taalgebruik erg goed gekozen. Het verhaal begint al goed met spanning. Het pakt je echt. Dat is eigenlijk het hele boek door. Het leest erg snel en fijn, omdat je er helemaal in zit. Je verplaatst je helemaal in de personen van het verhaal.

Vertelwijze

Welke vertelwijze wordt gebruikt en waarom?

Het verhaal wordt vanuit twee verschillende personen verteld, dus ga ik ook per persoon de vertelwijze uitleggen.

Ditte: Het verhaal van Ditte wordt verteld vanuit Ditte. Dat betekent dat het een personaal verhaal is. De lezer kijkt mee vanuit de ogen van een persoon die meespeelt in dit verhaal. De lezer voelt en ervaart wat Ditte ook ervaart. De lezer weet niet meer dan dat zij dat doet.

Lotte: Lotte wordt verteld vanuit een ik-verhaal. Ze vertelt over haar eigen haar eigen belevenissen of ze vertelt over belevenissen van een ander aan ons. Lotte is dus eigenlijk een personage en een verteller in dit verhaal.

Mening

Geef je mening over het boek (min. 1/2 A4=minimaal 22 regels Arial 11). Maak je mening duidelijk met standpunten, argumenten en voorbeelden.

Ik vind het een aangrijpend en een heel mooi, waargebeurd verhaal. Het boek pakt je als het ware vast. Dat komt door de vertelwijze, die is zo goed geschreven. Je wordt meegesleurd in de problemen van de hoofdpersoon, waardoor je helemaal meeleeft. Het verhaal is deels waargebeurd, waardoor het nóg mooier, en nóg interessanter wordt, omdat je nu zo goed weet hoe zwaar de mensen, of joden, het in de tweede wereldoorlog hadden, en hoe ze moesten zien te overleven als ze onderduiken. Het leven was in de tweede wereld oorlog gewoon heel zwaar, je verliest geliefden die je later nooit meer zult zien, waar je geen spoor meer van vind, en dat is zeer aangrijpend, en maakt je hongerig naar meer.  Normaal lees ik nooit boeken omdat ik er de rust niet voor heb, maar dit boek had ik in twee avonden uit, ik vond het zo aangrijpend. Ik moest wel even wennen aan het feit dat er twee verhaallijnen in het verhaal zitten, maar daar kom je snel overheen als je je inleeft in de personen zelf. Zo was het bijvoorbeeld bij een stuk van Ditte net super spannend, of mooi, en dan kwam er een hoofdstuk van Lotte. Daardoor moet je wel door lezen, omdat je er graag achter wil komen hoe het verhaal met Ditte afloopt. En zo gaat het eigenlijk het hele boek door. Het verhaal is zo goed vertelt dat je overal achter komt. Aan het begin van het boek weet je nog bijna niets over het boek. Maar het begint zó, dat het midden in een verhaal begint. Je wil graag weten waarom het boek zo begonnen is, en daardoor kun je maar door blijven lezen. Zelfs op het eind blijft het spannend omdat Lotte op zoek gaat naar iets wat in het verleden is gebeurt. Ze gaat bij mensen langs de deur of ze Ditte nog kunnen herinneren, en of ze dan ook nog foto’s hebben. Maar ze vindt niets. En als ze dan thuis komt ligt er in een keer een envelop op de tafel met een foto van Ditte erin, meteen zijn al je vragen beantwoord. Er wordt wel een grote tijdssprong gemaakt. Je komt aan het eind van het boek te weten dat Lotte geen contact meer heeft of had met haar ouders, en dan wordt je toch wel nieuwsgierig naar wat er dan in die tussentijd is gebeurt. Maar dat wordt niet vertelt, wat op zich niet erg is want al je vragen zijn verder beantwoord. Ik vind het persoonlijk echt een heel mooi boek en een aanrader voor iedere lezer die wel van een mooi boek houdt.