Titel: Het gouden ei Auteur: Tim Krabbé Uitgever: Bert Bakker Plaats van uitgave: Amsterdam ISBN: 90-351-0754-3 Aantal bladzijden: 98 bladzijden Hoofdpersonen: Rex, Saskia (de persoon die ontvoerd wordt), Lieneke (na Saskia de vriendin van Rex) en Lemorne (de ontvoerder) Eerste persoonlijke reactie en leesmotivatie: In eerste instantie heb ik voor dit boek gekozen omdat het, gezien het aantal pagina’s (98), mij gemakkelijk leek. Dit bleek echter niet het geval. Het was zelfs een best diepzinnig boek. Soms net iets té diepzinnig wat bij mij resulteerde in onbegrip van de zin. Gelukkig kwam dit niet te vaak voor. Wat voor mij nieuw was, was de indeling van het boek. Het boek was ingedeeld in 5 hoofdstukken. Het eerste beschrijft de gebeurtenis waar het hele boek om draait; de ontvoering van Saskia. Het tweede hoofdstuk gaat over Rex en zijn nieuwe vriendin. Dat eerste hoofdstuk eindigde bij Rex, die alleen achter bleef bij het tankstation. En dan opeens kom je in een heel andere wereld. Zo is dat ook bij de andere hoofdstukwisselingen. Die omschakelingen waren soms wel erg radicaal. Het boek is al niet zo dik, dus als je er net lekker in zit verandert de hele verhaallijn weer. Daar stoorde ik mij wel aan tijdens het lezen van het boek. Maar zonder die omschakelingen was dit verhaal veel minder sterk geweest dan het is. Dat is dus iets waar ik aan moet wennen. Het boek is in mijn ogen zeer geslaagd, en heel spannend. Ik kan het iedereen zeer aanbevelen. Samenvatting: (dit is meteen mijn beschrijving van de gebeurtenissen) I Het begin van het boek speelt zich af in Frankrijk, op de Autoroute du Sud. De personages, Rex Hofman en Saskia Ehlvest, zijn op weg naar hun vakantiebestemming in Frankrijk. Onderweg stoppen ze bij een benzinestation om even te rusten. Saskia gaat wat te drinken halen en Rex tankt benzine. Dan rijdt hij verder naar de parkeerplaats die bij het tankstation hoort, waar hij op Saskia wacht. Rex denkt aan de vakantie van drie jaar geleden. Op een gegeven moment was de benzine op, Saskia heeft toen drie uur in de auto moeten wachten totdat Rex met brandstof terugkwam. Ze was helemaal overstuur geweest. Als kind had ze een nachtmerrie gehad, waarin ze opgesloten zat in een gouden ei. Zoals je aan de woorden ‘gouden ei’ wel ziet is dat relevante informatie. Tijdens haar verblijf in de auto was deze nachtmerrie weer naar boven gekomen. In die nachtmerrie zweefde ze in een gouden ei door de ruimte zonder sterren en de enige manier om daar uit te komen was door tegen het enige andere gouden ei aan te botsen. Aangezien het heelal zo groot is die kans heel klein. Zo worden de gedachten van Rex een poosje door beschreven. Ondertussen wacht Rex al een hele tijd op haar, maar Saskia komt niet terug. Hij gaat naar de service winkel om haar te zoeken maar de medewerkers weten niet waar ze is. Na weer even wachten belt hij de politie en het hotel waar ze naar toe zouden gaan. Niemand weet iets. Saskia is spoorloos, alsof ze plotseling van de aardbol verdwenen is.
II Acht jaar later is Rex op vakantie in Italië, samen met Lieneke, zijn nieuwe vriendin. Op die vakantie vraag hij haar ten huwelijk. Hij denkt nog vaak aan Saskia. Lieneke weet dat. Ze wil dat hij haar verteld wat er gebeurde om hem te kunnen doorgronden. Hij vertelt. ’s Nachts merkt Lieneke dat Rex een nachtmerrie heeft over het gouden ei. III Raymond Lemorne heeft al zijn hele leven vreemde gedachten. Zo vraagt hij zich op zijn zestiende af wat er gebeurt als hij van een flat afspringt. De enige manier om dat te weten is om het te doen. Het resultaat is dat hij zes weken in het ziekenhuis moet liggen. Eenentwintig jaar later is hij scheikundeleraar, getrouwd en hij heeft twee kinderen. Op een gegeven moment komt er weer een dergelijke een absurde gedachte bij hem op. Hij vraagt zich af of hij in staat zou zijn een misdaad te plegen. Vanaf dat moment begint hij met de voorbereidingen van de perfecte misdaad. Er wordt niet gezegd wat die misdaad is. Hij doet net alsof hij zijn vakantiehuisje gaat opknappen. In het echt maakt hij alles gereed voor de eventuele misdaad. Hij bedenkt een plan om zijn slachtoffer mee te lokken in zijn auto. Na wat experimenteren, komt hij er achter dat dit het beste gaat bij een tankstation. Mensen gaan er af en aan én niemand
herkent hem. Terwijl hij zijn arm in een mitella houdt vraagt hij een vrouw hem te helpen met het aankoppelen van zijn karretje, die een stukje verder op het terrein staat. Zijn eerste pogingen mislukken, omdat niemand in zijn auto durft te stappen. En dan lukt het toch, bij Saskia. Zodra hij bij haar in de auto zit bedwelmt hij haar met chloroform. Over de eigenlijke misdaad wordt niet verteld. IV Na deze vakantie start Rex een opsporingscampagne. Hij roept in advertenties mensen op. Mensen, die Saskia toen hebben gezien. Hij krijgt verschillende reacties maar geen enkele is bruikbaar. Later belt Lieneke op: zij is bedroefd, omdat ze elkaar na de vakantie zo weinig hebben gezien. Na een aantal dagen meldt een Franse man zich, Raymond Lemorne. Rex herkent hem van de reconstructie van de verdwijning; hij was de man met de mitella bij het tankstation. Lemorne wil hem wel vertellen wat er met Saskia is gebeurd, maar omdat hij niet gepakt wil worden, doet hij dat op een bepaalde manier. Rex kan het alleen te weten komen door hetzelfde te ondergaan. Rex stemt toe. Hij vraagt Lemorne of ze dood is waarop Lemorne ‘ja’ antwoordt. Ondanks dat blijft hij bij zijn beslissing. Lemorne neemt hem mee naar het tankstation en laat hem koffie met een slaapmiddel drinken. Dan vertelt hij wat er is gebeurd. Dan verliest Rex zijn bewustzijn. Als Rex wakker wordt, ligt hij op een matras in een kleine ruimte die hij niet meteen kan thuisbrengen. Het duurt niet lang voor hij doorheeft dat hij in een doodskist ligt. Dan weet hij dat hij, net als Saskia, levend is begraven. V Als Lieneke hem thuis probeert te bereiken lukt dat niet. Na het bellen van de ouders van Rex en uiteindelijk de politie komt ze tot de conclusie dat hij weg is. Alsof hij plotseling van de aardbol verdwenen is. Onderwerp: Het onderwerp van het boek is de ontvoering van Saskia en vooral gevolgen die de ontvoering heeft op de mensen uit haar omgeving, en dan Rex in het bijzonder. De impact van de ontvoering wordt beschreven vanuit verschillende oogpunten. Het belangrijkst is die van Rex. Je komt langzaam maar zeker meer te weten door eerst door de ogen van Rex te kijken en door die van Lemorne. Dat maakt het boek spannend. Het verhaal sluit niet aan op mijn belevingswereld. Ik heb namelijk nog nooit een naaste op een dergelijke manier verloren. Ik kan me, met behulp van dat boek, wel voorstellen hoe dat moet zijn. Krabbé beschrijft dat heel goed. ’Saskia overkwam op dit moment iets gruwelijks ‘(…) ‘Het was alsof hij voelde wat zij nu voelde – de angst en eenzaamheid van het Gouden Ei, en alsof daarmee zijn wens eindelijk in vervulling was gegaan: één met haar worden.’ Dit stukje wekte bij mij enige emotie op. Ik kan dat zo goed begrijpen. Die angst en eenzaamheid. Zelf heb ik nog nooit zoiets meegemaakt. Maar de beschrijving in het boek was al voldoende. Voor mij was het ook de eerste keer dat ik zoiets voelde bij het lezen van een boek. Dat vond ik toch wel bijzonder. Personages: De hoofdpersoon is
Rex. Volgens mij is hij wel eens stoere vent. Ik weet niet of ik hem direct de eigenschap gevoelig zou toebedelen. Er wordt wel veel over zijn gevoelens gesproken maar volgens mij is hij helemaal niet zo’n supergevoelige kerel. Hij kan wel een stootje hebben. Rex maakt af en toe wel keuzes die ik zelf niet zo maken. Hij kiest op het laatst bijvoorbeeld voor de dood. Als hij maar weet wat er met Saskia gebeurd is. Dit duidt, bij mij, op een traumatische ervaring. Alsof hij niet verder zou kunnen leven zonder het te weten. Als bijvoorbeeld iemand van mijn naasten zou komen te overlijden zonder dat ik weet waardoor, zou ik mezelf ook niet de dood injagen als ik het dan maar te weten kom. Juist het overlijden van Saskia moet hem ertoe aansporen dan hij wel wil leven. Soms kon ik Rex dus niet volledig doorgronden maar, over het algemeen maakt hij vrij begrijpelijke keuzes. Saskia is de persoon om wie het verhaal grotendeels draait. Maar veel informatie wordt er niet over haar gegeven. In het begin van het boek maak je haar mee als levende persoon. Voor de rest moet je het doen met wat Rex over haar zegt of denkt. Die uitlatingen van Rex zijn natuurlijk beïnvloed door zijn verliefdheid dus dat schetst misschien ook niet altijd een even duidelijk beeld van hoe ze echt geweest is. Maar wat ik over haar gelezen heb is positief. Ze is echt een persoon waar je zo verliefd op zou kunnen worden. Lemorne is de moordenaar. Zoals je in de samenvatting van het verhaal al hebt kunnen lezen is hij van jongs af aan al niet helemaal lekker in zijn bovenkamer. In de verdere loop van het verhaal wordt hij toch geschetst als een sympathieke persoon. Hoe kan iemand die, naar mijn idee, alles heeft wat de gemiddelde mens wil hebben, toch zulke belachelijke dingen uithalen. Dat vind ik nogal onbegrijpelijk. Misschien is er psychisch iets niet helemaal goed bij hem. Maar meestal komt dat ergens door. Een ervaring die je niet los kunt laten of zoiets dergelijks. Misschien is dat ook wel zo, en dan kun je je weer afvragen wat hem dan is overkomen. Al met al vind ik die Lemorne niet zo’n leuke persoon. Als hij niet van die domme dingen deed, had ik hem misschien wel sympathiek gevonden. Opbouw: Het verhaal is zoals ik al eerder zei opgebouwd uit 5 hoofdstukken. De eerste keer lijkt het een heel andere verhaallijn te zijn, maar dat is dus niet zo. Het boek is ondanks dat goed te volgen. Ik stoorde mij soms wel aan die abrupte omschakelingen in het verhaal. Maar zonder die omschakelingen was het verhaal veel minder goed geweest. Die omschakelingen zijn juist de kracht van ‘het Gouden Ei’. Wel vind ik het interessant om ook die gedachten van de moordenaar te lezen en hoe dat allemaal tot stand is gekomen. Het boek had naar mijn idee een gesloten einde. Misschien waren er nog wel oningevulde open plekken maar daar stoorde ik mij niet aan. De belangrijkste open plek is natuurlijk: ‘Wat is er met Saskia gebeurd?’ Die wordt netjes ingevuld. Als ik het boek had geschreven had het misschien anders gedaan. Ik had het liefst Rex niet dood gezien. Ik zou hem er uit laten komen. Dan zou hij Lemorne aan geven bij de politie en met Lieneke zou trouwen. Maar dat is helaas niet het geval. Misschien is het juist wel goed zo. Over het algemeen genomen vond het einde juist het sterkst. Dit boek was op allerlei verschillende manieren nieuw voor mij dus ook op het gebied van de einde’s. Normaal lees ik alleen maar boeken met een zogenaamd ‘Happy End’. Dit was geen ‘Happy End’, maar slecht of onprettig was het zeker niet. Het kan dus ook anders! Taalgebruik: Het taalgebruik in het boek is duidelijk. Niet moeilijk, zoals ik dacht dat het bij literatuur zou zijn. Soms werd het me wel wat diepzinnig. ‘Hij lag in een kist, levend begraven.’ (…) ‘Kalm blijven dacht hij. Ik heet Rex Hofman. Toen bedacht hij hoe belachelijk het was om op deze plaats een naam te hebben.’ Waarom is het belachelijk om een naam te hebben als je in een kist ligt. Dat begreep ik niet helemaal. Voor de rest valt er over het taalgebruik niet veel te zeggen.
Ook dit onderdeel wordt gemaakt aan de hand van deelvragen. Wat zijn de belangrijkste open plekken in de tekst? Beschrijf ze. De belangrijkste open plek is natuurlijk: ‘Wat is er met Saskia gebeurd?’ Saskia is ontvoerd, maar wat er met haar gebeurd hoor je niks van. Het hele verhaal gaat er over. Als je aan het 3e hoofdstuk begint, dat gaat over het leven van Lemorne, ben je eerst benieuwd wie hij is en later wat hij van plan is. Zodra de mitella ter sprake komt kun je al een link leggen met het tankstation. In het eerste hoofdstuk wordt namelijk ook al gerept over een man met een mitella. Maar het is al duidelijk dat hij de moordenaar is als ze het gaan hebben over zijn gedachten om een misdaad te plegen. Aan het einde van het boek zit nog een open plek. Wat gebeurt er met Lieneke? Ik weet niet of iedereen daar waarde aan hecht bij het lezen van dit boek, maar ik wel. Worden deze open plekken ook ingevuld? Vrijwel alle open plekken worden ingevuld. De grootste wordt uiteraard voor het laatst bewaard om het verhaal spannend te houden. Je krijgt namelijk aan het einde van het boek pas antwoord op de vraag: Wat is er met Saskia gebeurd? Ze is, net als Rex, levend begraven. De open plek over Lemorne wordt ook ingevuld. Naar mate je verder leest kom je tot de conclusie dat hij van plan is een misdaad te plegen en dat hij dus de moordenaar is, want ze gaan niet over een wildvreemd iemand praten die een misdaad wil plegen. Wat er gebeurd met Lieneke wordt niet over geschreven. Dat is dat het deeltje open einde. Die open plek wordt dus niet ingevuld. Welke manipulatie technieken gebruikte de schrijver om de spanning te verhogen? Krabbé maakte onder andere gebruik van het achterhouden van informatie. Je komt namelijk niet gelijk te weten wat er met Saskia gebeurd is. Dat wordt achtergehouden. Van het inlassen van vooruitwijzingen is in dit boek geen sprake. Wel van het overschakelen van de verhaallijn. Dat gebeurd bij de wisseling van hoofdstukken. Hiermee houdt de schrijver het verhaal spannend. Beschrijf de belangrijkste spanningsboog in het verhaal. De belangrijkste spanningsboog is de tijd tussen het ontstaan van de vraag wat is er met Saskia gebeurd en het antwoord daarop. Ik heb mijn boek er nog eens op nageslagen maar, een spanningsboog is de tijd tussen het ontstaan van de vraag en het antwoord daarop. En de tijd tussen de vraag en het antwoord is in de bovenstaande artikelen duidelijk genoeg beschreven dacht ik zo. Evaluatie. Mijn eindoordeel over het boek is zeer lovend. Ik heb het boek met veel plezier gelezen. Er was hier en daar wel iets wat mij niet zo aansprak maar, je kunt ook niet iedereen tevreden houden. Het was een gesloten einde, daar houd ik van. Het boek was op verschillende vlakken nieuw voor mij en die vernieuwing is mij goed bevallen. Ik kan nogmaals zeggen dat ik dit boek iedereen kan aanbevelen. Ik ben er in ieder geval erg tevreden over. Leven en werk van de schrijver. De schrijver van ‘het Gouden Ei’ is Tim Krabbé. Hij is geboren op 13 april in 1943 in Amsterdam. In 1960 deed hij HBS-B examen aan het Spinoza Lyceum te Amsterdam. Sinds 1967 leeft hij, zoals hij het zelf zegt ‘van de pen’. Hij is getrouwd geweest met Liz Snoijink en heeft met haar een zoon Esra. Zijn grootvader en vader waren bekende schilders en zijn moeder was film-vertaalster en schrijfster. Ook heeft hij geacteerd, psychologie gestudeerd maar van beroep is hij altijd schrijver geweest. Zijn debuut als journalist en schrijver was in 1967. Zijn romans zijn in maar liefst 16 talen vertaald, en 4 boeken zijn verfilmd. Ook is Tim Krabbé actief in de schaakwereld.
Een paar van zijn boeken: - Een goede dag voor de Ezel (2005, roman) - De Renner (1978, roman) - De werkelijke moord op Kitty Duisenberg (1967, roman)